PROJEKT FIZIKE RRETH NDOTJES SE MJEDISIT NGA ZHURMAT DHE NDOTJA AKUSTIKE. SHKOLLA 'JASHAR HOXHA PASKUQAN 2', KLASA 8c. FOLLOW PER ME SHUME DHE COMMENT SE CFARE DONI TE PUNOJ TJETER .
PUNOI : ERALD ZYBERAJ
5. Dëmtimi i dëgjimit
Shurdhimi i përçueshmërisë shkaktohet nga mosfunksionimi i
duhur i një strukture në veshin e jashtëm apo të mesëm. Ky tip
shurdhimi mund të jetë i pranishëm që në lindje, ose mund të
shkaktohet nga dëmtimi i veshit prej një plage apo infeksioni.
Mund të shkakthet nga një e ftohur në kokë apo formimi i dyllit.
Për fat të mirë shumë njerëz me shurdhim të përçueshmërisë
mund të përdorin një aparat dëgjimi që ndihmon në përçimin e
tingujve në veshin e brëndshëm, nga ku ato mund të
shkatërrohen në impulse nervore dhe të dërgohen në tru.
Shurdhimi i nervit mund të shpjerë në humbjen e të dëgjuarit
të tingujve me frekuencë të lartë apo në humbjen e plotë të
dëgjimit. Shpesh në këto raste nga ana terapeutike nuk mund të
bëhet asgjë ngaqe një pajisje dëgjimi s'mund të bëjë një neuron
që s'ekziston të nxitet. Ekspozimi i stërgjatur ndaj zhurmave
shumë të larta si p.sh. zhurmat në fabrika apo muzika rok e
lartë mund të shkaktojë shurdhimin e nervit. Marrja e tepërt e
ilaçeve apo proçesi i plakjes gjithashtu mund të jenë shkaktarë
për këtë paaftësi.
6. Ngacmuesit
Ngacmuesit që ndikojnë në shqisën tonë të të dëgjuarit janë valët
zanore Këto janë ndryshimet më të shpeshta në presionin e ajrit të
shkaktuara nga një objekt vibrues, si kordat vokale në kontakt me ajrin. Valët
zanore në ajër janë të ngjashme me valëzimin e ujit, të shkaktuara nga një
guralec i hedhur në një pellg të qetë. Valët zanore janë valë mekanike dhe
përbëjnë një ngacmues mekanik për organin e veshit.
Një cikël i një vale zanore përfshin një kulm të presionit më të lartë dhe nivelin
e ulët të presionit më të ulët. Valët zanore ndryshojnë në frekuencë,
amplitudë dhe timbër. Frekuenca është numri i cikleve të presionit zanor për
sekondë i matur në Herz (Hz) e cila përcakton shkallën e lartësisë së
tyre. Veshi i një të riu mund të dëgjojë tinguj nga 20 Hz deri në 20,000 Hz.
Tingujt me lartësi të madhe janë rezultat i frekuencave të shpejta të
vibracionit, ndërsa frekuencat e ulta prodhojnë tinguj me lartësi të ulët. Valët
zanore ndryshojnë gjithashtu në amplitudë ose në intensitet i cili përcakton
volumin e zërit. Amplituda është niveli më i lartë i kulmit të presionit të valës
zanore. Amplituda e lartë krijon tinguj të fortë, ndërsa amplituda e ulët krijon
tinguj të dobët.). Kompleksiteti i përzierjes së valëve zanore
përcakton timbrin e dallueshëm të një tingulli. Zëri i dy njerëzve të cilët flasin
me të njëjtin nivel amplitude dhe frekuence tingëllon ndryshe sepse çdo zë ka
timbrin e vet karakteristik. Tingulli më i thjeshtë është një ton i pastër i vetëm,
si ai që prodhon nga një pirun muzikor.
DEMTIMI I
DEGJIMIT
7. • Cilat janë disa nga shkaqet
dhe faktorët që çojnë në rënie
deri në humbje të dëgjimit?
• Mosha e avancuar është shkaku më
kryesor i humbjes së dëgjimit. 1 në 3
njerëz nga mosha 65-74 vjeç ka rënie
dëgjimi. Pas 75 vjeç, ky raport shkon 1
në 2 njerëz. Kërkuesit nuk e kuptojnë
plotësisht pse dëgjimi ulet me moshën.
Mundet të jetë ekspozimi ndaj zhurmave
gjatë tërë jetës dhe faktorë të tjerë
dëmtues që prishin mekanizmat delikate
të veshit. Gjenetika gjithashtu luan rol.
Zhurmat e ulin dëgjimin në qoftë se janë
të larta ose të vazhdueshme. Në disa
vende pune, veshët ekspozohen në
zhurma të larta çdo ditë, të tilla janë:
ushtria, minierat, fabrikat, bujqësia,
