Presentation to the Limassol Rotary Club on 13 October 2016

1. Δρ. Ερατώ Κοζάκου- Μαρκουλλή
Τέως Υπουργός Εξωτερικών

2. Ας δούμε πρώτα τις τρεις Μορφές
κρατικής Οργάνωσης και τις
διαφορές μεταξύ τους
Το Ενιαίο Κράτος
Το Ομοσπονδιακό Κράτος
Την Συνομοσπονδία
Κρατών
2

3. 168 Ενιαία Κράτη στον κόσμο
Τα 161 είναι Κοινοβουλευτικές ή Προεδρικές Δημοκρατίες και τα
37 Μοναρχίες
3

4. 1.Ενιαίο κράτος:
•Είναι το κυρίαρχο κράτος που
διοικείται ως ένα ενιαίο σύνολο
και η κεντρική κυβέρνηση, που
ασκεί την εξουσία σε ολόκληρη
την επικράτεια, αποτελεί την
ανώτατη αρχή. Υπάρχει δηλαδή
ένα μόνο επίπεδο κυβέρνησης,
αυτό της κεντρικής/εθνικής
κυβέρνησης
•Οποιασδήποτε διοικητικά
τμήματα, π.χ. επαρχίες, δήμοι,
κοινότητες ασκούν εκείνες τις
εξουσίες που τους αναθέτει η
κεντρική κυβέρνηση.
4

5. 25 Ομοσπονδιακά κράτη στον κόσμο
5

6. 2. Ομοσπονδιακό κράτος:
• Είναι ένα κυρίαρχο σύνθετο κράτος,
όπου η εξουσία διαμοιράζεται ανάμεσα
στην κεντρική κυβέρνηση και τις
ομόσπονδες μονάδες (τουλάχιστον
δύο).
• Στο Ομοσπονδιακό κράτος υπάρχουν
κατά κύριο λόγο δύο επίπεδα
διακυβέρνησης, το Ομοσπονδιακό ή
κεντρικό και το περιφερειακό, καθένα
των οποίων έχει καθορισμένες εξουσίες
(νομοθετικές, εκτελεστικές, δικαστικές)
και αρμοδιότητες που του
παραχωρούνται από το Ομοσπονδιακό
Σύνταγμα. Υπάρχει επίσης και ένα τρίτο
επίπεδο αυτό της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης που έχει αρμοδιότητες
που της παρέχονται είτε απ’ ευθείας
από το Ομοσπονδιακό Σύνταγμα είτε
από τα Συντάγματα των Ομόσπονδων
Μονάδων.
• Άμεσος φορέας δικαιωμάτων και
υποχρεώσεων όσο αφορά το διεθνές
δίκαιο είναι το ενιαίο πρόσωπο του
Ομοσπονδιακού κράτους και όχι οι επί
μέρους ομόσπονδες μονάδες. 6

7. 3. Συνομοσπονδία κρατών:
• Είναι μια ένωση κυρίαρχων κρατών τα οποία με τη
σύναψη συνθήκης παραχωρούν ορισμένες από τις
εξουσίες τους σε κοινούς θεσμούς, κυρίως για
συντονισμό των πολιτικών και δράσεων τους σε
ορισμένα αυστηρά καθορισμένα θέματα (συνήθως
άμυνα και εξωτερική πολιτική) ως προς τις σχέσεις
τους με τρίτες χώρες.
• Κάθε κράτος μέλος διατηρεί την αυτοτελή του διεθνή
νομική προσωπικότητα επιπρόσθετα από τη
λειτουργική προσωπικότητα της Συνομοσπονδίας.
(παλαιότερα μεταξύ άλλων Ηνωμένη Αραβική
Δημοκρατία (Αίγυπτος-Συρία), Ομοσπονδία
Αραβικών Δημοκρατιών (Αίγυπτος-Λιβύη, Συρία),
Σενεγκάμπια (Σενεγάλη-Γκάμπια).
• Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση, Κοινοπολιτεία
Ανεξαρτήτων Κρατών
7

8. 25 Ομοσπονδιακά Κράτη
1. Άγιος Χριστόφορος και
Νέβις
2. Αιθιοπία
3. Αργεντινή
4. Αυστραλία
5. Αυστρία
6. Βέλγιο
7. Βενεζουέλα
8. Βοσνία Ερζεγοβίνη
9. Βραζιλία
10.Γερμανία
11.Ελβετία
12.Ηνωμένα Αραβικά
Εμιράτα
13.Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
14.Ινδία
15.Ισπανία
16.Καναδάς
17.Κομόρος
18.Μαλαισία
19.Μεξικό
20.Μικρονησία
21.Νιγηρία
22.Νότιος Αφρική
23.Πακιστάν
24.Ρωσική Ομοσπονδία
25. Νεπάλ
8

9. Γενική κατηγοριοποίηση Ομοσπονδιακών Κρατών
κυρίως με βάση τον τρόπο δημιουργίας τους
9
• “Κλασικά” Ομοσπονδιακά κράτη: Δημιουργήθηκαν (σε
περασμένους αιώνες) με τη συνένωση διαφόρων ανεξαρτήτων
κρατών κάτω από ομοσπονδιακή στέγη, π.χ. ΗΠΑ, Καναδάς,
Ελβετία, Αυστραλία, Γερμανία, Αυστρία
• Ομοσπονδιακά κράτη που μετεξελίχθηκαν από ενιαία κράτη:
Βέλγιο, Ισπανία, Αιθιοπία
• Ομοσπονδιακά κράτη που δημιουργήθηκαν μετά από εθνικές
συγκρούσεις και αποσχιστικές ενέργειες: Βοσνία & Ερζεγοβίνη,
Νότιος Αφρική, Νιγηρία
• Λατινο-Αμερικανικά Ομοσπονδιακά κράτη: Βενεζουέλα,
Μεξικό, Αργεντινή, Βραζιλία. Ξεκίνησαν ως ομοσπονδιακά κράτη,
πέρασαν κάτω από δικτατορικά καθεστώτα και επέστρεψαν στη
δημοκρατία και ομοσπονδιακή διακυβέρνηση περί τα τέλη του
20ου άιώνα.
• Μετα-αποικιακές Ομοσπονδίες: Ινδία, Νιγηρία, Πακιστάν,
Μαλαισία. (Άλλες, όπως Ινδοκίνα, Ινδονησία, Ουγάνδα,
Κεντροαφρικανική Ομοσπονδία, αποτυχημένες προσπάθειες).

10. Ποικιλομορφία Ομοσπονδιακών κρατών
1. Υπάρχουν σήμερα 25 ομοσπονδιακά κράτη που
καλύπτουν το 50% της επιφάνειας της γής, με
συνολικό πληθυσμό που ξεπερνά το 40% του
πληθυσμού της γης
2. Όλα τα Ομοσπονδιακά κράτη είναι δημοκρατίες.
Ορισμένα έγιναν Ομοσπονδιακά μετά από μακρά
περίοδο δικτατορίας, ιδίως Ισπανία και χώρες
Λατινικής Αμερικής
3. Τα περισσότερα ομοσπονδιακά κράτη έχουν μεγάλη
εδαφική έκταση. Το μεγαλύτερο σε έκταση είναι η
Ρωσική Ομοσπονδία (17,075,200χμ²), δεύτερος ο
Καναδάς (9,884,670χμ²) και τρίτες οι ΗΠΑ
(9,372,600χμ²). Το μικρότερο σε έκταση είναι ο Άγιος
Χριστόφορος και Νέβις (261χμ²) με δεύτερη την
Μικρονησία (702χμ²).
10

11. 4. Η μεγαλύτερη σε έκταση Ομόσπονδη Μονάδα
Ομοσπονδιακού κράτους είναι η Δημοκρατία Sakha-
Yakutia της Ρωσικής Ομοσπονδίας, με έκταση
3,103,200χμ², ενώ η μικρότερη σε έκταση είναι το νησί
Νέβις του Αγίου Χριστοφόρου & Νέβις με έκταση 93χμ²
5. Διαφέρουν επίσης τα Ομοσπονδιακά κράτη και όσο
αφορά τον συνολικό τους πληθυσμό. Τον μεγαλύτερο
πληθυσμό έχει η Ινδία με υπολογιζόμενο πληθυσμό 1.3
δισεκατομμύρια, ακολουθούμενο από τις ΗΠΑ με 319
εκ. Τον μικρότερο πληθυσμό έχει ο Άγιος Χριστόφορος
και Νέβις (52,000), ακολουθούμενος από την
Μικρονησία (108,000)
6. Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό Ομόσπονδη Μονάδα
Ομοσπονδιακού κράτους είναι η Πολιτεία Uttar Pradesh
των Ινδιών με πληθυσμό 190,891,000 και η μικρότερη
σε πληθυσμό είναι το νησί Kosrae της Μικρονησίας με
πληθυσμό 7,800.
11

12. 12
7. Διαφέρει επίσης ο αριθμός των Oμόσπονδων
Mονάδων των Ομοσπονδιακών κρατών: Από
2 (Βοσνία&Ερζεγοβίνη και Άγιος Χριστόφορος
& Νέβις), 3 Βέλγιο, 6 Αυστραλία, 10 Καναδάς,
16 Γερμανία, 26 Ελβετία, 28 Ινδία 50 ΗΠΑ,
έως και 89 (Ρωσική Ομοσπονδία)
8. Διαφέρει επίσης η Ονομασία των
Oμόσπονδων Mονάδων: Δημοκρατίες,
Κρατίδια, Πολιτείες, Περιφέρειες, Περιοχές,
Καντόνια, Ομόσπονδα Υποκείμενα, Εμιράτα,
Οντότητες, Αυτόνομες Περιοχές, κ.α.

13. 9. Επίσημες Γλώσσες: Τα πλείστα (16 από τα 25)
Ομοσπονδιακά κράτη έχουν μόνο μία επίσημη
γλώσσα (π.χ. ΗΠΑ, Βραζιλία, Μεξικό, Γερμανία,
Αυστρία, Ρωσία (η Ρωσική είναι η μόνη
ομοσπονδιακή γλώσσα, υπάρχουν όμως άλλες 27
αναγνωρισμένες γλώσσες), Βενεζουέλα,
Αυστραλία). Δίγλωσσα είναι ο Καναδάς, το
Πακιστάν και ο Άγιος Χριστόφορος & Νέβις,
τρίγλωσσα είναι το Βέλγιο, Βοσνία & Ερζεγοβίνη
και Κομόρος, 4 επίσημες γλώσσες έχει η Ελβετία,
11 η Νότιος Αφρική και 18 η Ινδία.
10. Διαφέρουν επίσης όσο αφορά τον κατά κεφαλήν
Εθνικό πλούτο: Το πλουσιότερο Ομοσπονδιακό
κράτος είναι οι ΗΠΑ με κατά κεφαλήν Ακαθάριστο
Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) $53,000 και το φτωχότερο
η Αιθιοπία με κατα κεφαλήν ΑΕΠ $897
13

14. 14
11.Το αρχαιότερο Ομοσπονδιακό κράτος
είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
(1789), ακολουθούμενο από την
Βενεζουέλα (1811) και την Ελβετία (1848),
ενώ το νεώτερο Ομοσπονδιακό κράτος
είναι το Νεπάλ (2008), ακολουθεί η Νότια
Αφρική (1996), η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (1995)
και το Βέλγιο (1993)
12.Αρκετά Ομοσπονδιακά κράτη έχουν
ομοιογενείς πληθυσμούς, π.χ. Γερμανία,
Αυστρία.

15. 13. Άλλα Ομοσπονδιακά κράτη έχουν πληθυσμιακή και
κοινωνική ανομοιογένεια, σε θέματα εθνικής
καταγωγής, θρησκείας, γλώσσας, π.χ. Ρωσία, Καναδάς,
Ινδία, Βέλγιο, Ελβετία, Ισπανία, Νότιος Αφρική, Βοσνία
& Ερζεγοβίνη.
14. Εθνοτικά Ομοσπονδιακά κράτη, όπου η εθνική
καταγωγή αποτελεί το καθοριστικό στοιχείο του όλου
συστήματος. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται
ομοσπονδιακά κράτη όπου στην κάθε μία εθνική
ομάδα της κοινωνίας παραχωρείται και η αντίστοιχη
εθνική “πατρίδα” (“ethnic homeland”), π.χ. Βέλγιο,
Βοσνία Ερζεγοβίνη
15. Διαφορές στο βαθμό αποκέντρωσης Ορισμένα έχουν
ισχυρή κυβέρνηση με ισχυρές εξουσίες στο Κέντρο
π.χ. ΗΠΑ, Αυστραλία, Γερμανία, Αυστρία, Ινδία,
Ισπανία, ενώ άλλα έχουν ισχυρή αποκέντρωση και
εκτεταμένη αυτονομία των Oμόσπονδων Mονάδων,
π.χ. Βέλγιο, Ελβετία, Καναδάς. 15

16. Διαρθρωτική Ποικικομορφία Ομοσπονδιακών κρατών
1. Διαφορές στο Πολιτικό σύστημα:
• Προεδρικό (10 χώρες περιλαμβανομένης της
Βραζιλίας, ΗΠΑ, Μεξικού, Ελβετίας, Νιγηρίας, Νότιας
Αφρικής, Βενεζουέλας και Ρωσίας),
• Συνταγματική Μοναρχία-Κοινοβουλευτικό (3 χώρες
Βέλγιο, Ισπανία, Μαλαισία),
• Κοινοβουλευτικό (8 χώρες περιλαμβανομένων της
Γερμανίας, Αυστρίας, Ινδίας),
• Τρεις χώρες (Αυστραλία, Καναδάς, Άγιος
Χριστόφορος & Νέβις) έχουν ως Αρχηγό κράτους την
Βασίλισσα της Αγγλίας, που εκπροσωπείται από
Γενικό Κυβερνήτη σε συνδυασμό με κοινοβουλευτικό
σύστημα διακυβέρνησης.
16

17. 2. Διαφορές στο Κατάλοιπο Εξουσίας:
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων το κατάλοιπο
εξουσίας ανήκει στις ομόσπονδες μονάδες,
Εξαίρεση αποτελούν το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Ινδία,
η Νοτιος Αφρική και η Ισπανία, όπου το κατάλοιπο
εξουσίας ανήκει στην Κεντρική Κυβέρνηση
3. Διαφορές στον Καταμερισμό των εξουσιών μεταξύ
Ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των κυβερνήσεων
των ομόσπονδων μονάδων:
Σε όλα όμως τα Όμοσπονδιακά κράτη οι Εξωτερικές
Σχέσεις, η Οικονομία, η Νομισματική Πολιτική, το
Διεθνές Εμπόριο, η υπηκοότητα και η άμυνα
ανήκουν στην κεντρική κυβέρνηση.
17

18. Ανακεφαλαιώνοντας
Βασικά Χαρακτηριστικά Ομοσπονδιακών κρατών
1. Συνταγματικά κατοχυρωμένος καταμερισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικής
Ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των οργάνων εξουσίας των ομόσπονδων
μονάδων.
2. Η αυτονομία των Ομόσπονδων Μονάδων είναι Συνταγματικά κατοχυρωμένη,
ενώ διασφαλίζεται η ενότητα του κράτους κάτω από μια κεντρική κυβέρνηση με
μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα. Δηλαδή, η κυριαρχία είναι προνόμιο
της Ομοσπονδίας και μόνο η Ομοσπονδία διαθέτει διεθνή νομική
προσωπικότητα, δηλαδή εκπροσωπεί τη χώρα στο εξωτερικό.
3. Το Ομοσπονδιακό κράτος είναι το μόνο υποκείμενο του διεθνούς δικαίου και όχι
οι Ομόσπονδες Μονάδες. Διεθνώς, για πράξεις του Ομοσπονδιακού κράτους,
ευθύνεται μόνο το ενιαίο πρόσωπο του Ομοσπονδιακού κράτους.
4. Στο Ομοσπονδιακό κράτος υφίσταται κοινή ιθαγένεια για όλους τους πολίτες του
κράτους και κοινό έδαφος. Υπάρχει ενότητα της χώρας, του λαού και της
οικονομίας.
5. Ύπαρξη τουλάχιστον δύο Ομόσπονδων Μονάδων της Ομοσπονδίας, κάθε μία
των οποίων διαθέτει τους δικούς της εκτελεστικούς, νομοθετικούς και
δικαστικούς θεσμούς (τοπικές κυβερνήσεις, Βουλές, Δικαστήρια).
6. Σε Ομοσπονδιακό επίπεδο υπάρχουν κατά κανόνα δύο Βουλές, η Άνω Βουλή
(κυρίως ονομάζεται Γερουσία) όπου η εκπροσώπηση των Ομόσπονδων Μονάδων
είναι ίση, ανεξαρτήτως μεγέθους και πληθυσμού, και η Κάτω Βουλή, όπου η
εκπροσώπηση γίνεται κατ’ αναλογία πληθυσμού της κάθε Ομόσπονδης Μονάδας.
18

19. Πλεονεκτήματα Ομοσπονδιακών συστημάτων
1.Διασφάλιση της Ενότητας και της Διαφορετικότητας
2.Διατήρηση παραδόσεων και ταυτότητας των συστατικών μονάδων
3.Διατήρηση αυτονομίας των συστατικών μονάδων σε ζητήματα
αρμοδιότητας τους, ενώ σημαντικά θέματα όπως οι εξωτερικές σχέσεις,
εθνική άμυνα, οικονομία, ιθαγένεια, μετανάστευση κ.λ.π., τυγχάνουν
χειρισμού από κεντρική κυβέρνηση.
4.Διασφάλιση ότι η κυβέρνηση παραμένει κοντά στο λαό, δίνοντας στους
πολίτες περισσότερο λόγο στις υποθέσεις που τους αφορούν άμεσα και
στα δύο επίπεδα.
5.Ενθάρρυνση της ανάπτυξης του κράτους μέσω της αποκέντρωσης που
επιτρέπει την αντιμετώπιση κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών
προβλημάτων με πιο αποτελεσματικό τρόπο στο τοπικό επίπεδο
6.Επίτευξη ισορροπιών μεταξύ των συστατικών μονάδων, προστατεύοντας
έτσι τη δημοκρατία από συγκρουόμενα πολλές φορές συμφέροντα
7.Περισσότερη δημοκρατία. Κάθε πολίτης έχει δύο ευκαιρίες άσκησης του
θεμελιώδους δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, στα
ομοσπονδιακά νομοθετικά όργανα και στα νομοθετικά όργανα των
ομόσπονδων μονάδων.
19

20. Μειονεκτήματα Ομοσπονδιακών συστημάτων
1. Ομοσπονδιακά συστήματα διακυβέρνησης μπορεί να
οδηγήσουν σε ανομοιογένεια νομοθεσίας
2. Μπορεί να οδηγήσουν σε ανισότητες μεταξύ των
συστατικών μερών και σε μη υγιή ανταγωνισμό και
αντιπαλότητα μεταξύ τους
3. Πιο πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες λόγω
των δύο επιπέδων διακυβέρνησης και της ανάγκης
επίτευξης συναίνεσης, συνεργασίας και αμοιβαίων
συμβιβασμών
4. Μπορεί να οδηγήσουν σε περιττή επανάληψη
κυβερνητικών έργων, καθώς και σε αναποτελεσματικές,
συμπίπτουσες ή αντικρουόμενες πολιτικές σε διάφορες
περιοχές του κράτους
20

21. Συμπεράσματα
21
Η Ομοσπονδία δεν αποτελεί πανάκια και δεν λύνει όλα τα
προβλήματα
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο μοντέλλο Ομοσπονδίας, ούτε
μοντέλλο Συντάγματος ή Συνταγματικών διευθετήσεων.
Η κάθε Ομοσπονδία διαφέρει από την άλλη και
προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες και συνθήκες κάθε χώρας
Απαιτείται η δημιουργία φεντεραλιστικής κουλτούρας, με
καλλιέργεια της συναίνεσης, συνεργασίας, ανεκτικότητας,
αλληλοκατανόησης, σεβασμού της διαφορετικότητας και
πολυπολιτισμικότητας, αφοσίωσης σε κοινούς θεσμούς και
καλλιέργεια κοινής ταυτότητας
Ο Ομοσπονδισμός αφορά την αυτονομία, αυτοκυβέρνηση
και τον διαμοιρασμό της εξουσίας σε ένα δημοκρατικό
περιβάλλον

22. ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΣΜΟΣ
ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ
22

23. Ομοσπονδία και οι συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου
• Η λύση δικοινοτικής και διπεριφερειακής (εξάγεται
εννοιολογικά) Ομοσπονδίας έγινε αποδεκτή μέσα από τη
Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου Μακαρίου – Ντενκτάς (1977) και
επαναβεβαιώθηκε μέσα από τη Συμφωνία Κυπριανού – Ντενκτάς
(1979).
• Ο όρος διζωνική καθιερώθηκε από τον Αύγουστο του 1980
• Πέντε άλλες συμφωνίες μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων,
της 8ης Ιουλίου 2006, της 23ης Μαίου 2008, της 1ης Ιουλίου 2008,
της 25ης Ιουλίου 2008 και της 11ης Φεβρουαρίου 2014
επαναβεβαίωσαν τη δέσμευση για διζωνική δικοινοτική
ομοσπονδία
• Όλοι ανεξαιρέτως οι μέχρι σήμερα Πρόεδροι της Κυπριακής
Δημοκρατίας (7 στο σύνολο) επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους
σ’ αυτές τις συμφωνίες και διαπραγματεύτηκαν ή
διαπραγματεύονται σε αυτό το πλαίσιο.
23

24. Θέσεις όλων των Κυπριακών Κυβερνήσεων για τη
μορφή και βάση λύσης του Κυπριακού
• Το Κυπριακό θα πρέπει να επιλυθεί στα πλαίσια του ΟΗΕ
• Οι καλές υπηρεσίες του Γενικού Γραμματέα και οι δικοινοτικές
διαπραγματεύσεις αποτελούν την μόνη οδό εξεύρεσης λύσης,
• Λύση με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας,
Χάρτη των ΗΕ και Ευρωπαϊκό Κεκτημένο.
• Τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών προβλέπουν για μια
λύση που να βασίζεται «σε ένα Κράτος της Κύπρου, με μία
κυριαρχία, μία διεθνή προσωπικότητα και μία υπηκοότητα, με
διασφάλιση της ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας του
και το οποίο να περιλαμβάνει δύο πολιτικά ίσες κοινότητες
όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ, σε μια
διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, και που να αποκλείει
ένωση ολόκληρης ή μέρους της νήσου με οποιαδήποτε άλλη
χώρα ή οποιαδήποτε μορφή διχοτόμησης ή απόσχισης».
24

25. Τι σημαίνει δικοινοτική Ομοσπονδία;
• Αναφερθήκαμε ήδη στο τι είναι Ομοσπονδιακό κράτος
ποια τα χαρακτηριστικά και η λειτουργία του.
• Τι σημαίνει όμως ο όρος «δικοινοτική Ομοσπονδία»;
• Ο όρος «δικοινοτική» ομοσπονδία, που υπάρχει στη
Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου του 1977, αφορά την
Συνταγματική πτυχή και ερμηνεύεται ως η
«αποτελεσματική συμμετοχή των δύο κοινοτήτων στα
συνταγματικά όργανα του Ομοσπονδιακού Κράτους, του
οποίου η ενότητα θα διασφαλίζεται με την μία διεθνή
προσωπικότητα, μία κυριαρχία και μία υπηκοότητα,
καθώς και την διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας
του».
25

26. Τι σημαίνει διζωνική ομοσπονδία
• Αντιθέτως ο όρος «διζωνική» δεν περιέχεται στις Συμφωνίες
Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979, παρόλο ότι περιγράφεται ο
όρος στην δεύτερη κατευθυντήρια γραμμή της πρώτης συμφωνίας
Μακαρίου- Ντενκτάς που αναφέρει ότι «το έδαφος υπό τη διοίκηση
της κάθε κοινότητας πρέπει να συζητηθεί υπό το φως της
οικονομικής βιωσιμότητας ή παραγωγικότητας και της ιδιοκτησίας
γης».
• Για πρώτη φορά ο όρος «διζωνική» εισήχθηκε επίσημα στην
ορολογία των ΗΕ στις 9 Αυγούστου 1980 με την εναρκτήρια
δήλωση του τότε Γενικού Γραμματέα, ο οποίος τόνισε ότι «τα δύο
μέρη επαναβεβαίωσαν την στήριξη τους για μια ομοσπονδιακή
λύση της συνταγματικής πτυχής και μια διζωνική λύση της
εδαφικής πτυχής του κυπριακού κράτους».
• Επομένως, ο όρος “διζωνικότητα» αφορά την εδαφική πτυχή και
κυρίως το γεγονός ότι η κάθε ομόσπονδη μονάδα θα διοικείται από
την αντίστοιχη κοινότητα.
26

27. Τουρκική θέση για «διζωνικότητα»
•Ανέκαθεν, η Τουρκική πλευρά έδωσε την δική της
ερμηνεία στη «διζωνικότητα», εννοώντας δύο
περιοχές είτε με εθνικά αμιγείς πληθυσμούς, είτε με
εξασφαλισμένες ΤΚ πλειοψηφίες όσο αφορά τον
πληθυσμό και την ιδιοκτησία περιουσίας.
•Η πλευρά μας δεν αποδέχτηκε αυτή την ερμηνεία
και επιμένει σταθερά στο δικαίωμα επιστροφής και
στην διασφάλιση των τριών ελευθεριών, καθότι
πλήρης διαχωρισμός στην βάση εθνοτικών κριτηρίων
θα παραβίαζε κάθε αρχή ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
όπως διασφαλίζονται στις διεθνείς και ευρωπαϊκές
συμβάσεις.
27

28. Τι σημαίνει
«Πολιτική Ισότητα όπως περιγράφεται στα
ψηφίσματα των ΗΕ»;
«Ενώ πολιτική ισότητα δεν σημαίνει ίση αριθμητική συμμετοχή σε
όλα τα ομοσπονδιακά Κυβερνητικά τμήματα και διοίκηση, θα
πρέπει να αντανακλάται, μεταξύ άλλων:
(1) στην ανάγκη όπως το ομοσπονδιακό Σύνταγμα του κράτους της
Κύπρου θα υιοθετείται και θα τροποποιείται με την συναίνεση και
των δύο κοινοτήτων,
(2) στην αποτελεσματική συμμετοχή των δύο κοινοτήτων σε όλα τα
όργανα και αποφάσεις της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης,
(3) σε ασφαλιστικές δικλείδες ώστε η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση
να μην μπορεί να υιοθετεί οποιαδήποτε μέτρα εναντίον των
συμφερόντων μιας από τις κοινότητες, και
(4) στην ισότητα και τις ταυτόσημες εξουσίες και λειτουργίες των
δύο ομόσπονδων πολιτειών»
28

29. Το ζητούμενο
• Αυτό που απαιτείται σήμερα για να αποτρέψουμε την
καταστροφική διχοτόμηση που εμπεδώνεται επικίνδυνα, είναι
η συσπείρωση των πολιτικών δυνάμεων και συναίνεση στο
πιο πάνω πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, που αποτελεί τον
ιστορικό συμβιβασμό της πλευράς μας.
• Πρωταρχικός στόχος μέσα από την λύση θα πρέπει να είναι ο
τερματισμός της κατοχής και η διασφάλιση της ειρήνης και
της ασφάλειας χωρίς την παρουσία ξένων στρατευμάτων και
εποίκων.
• Απώτερος στόχος η πραγματική επανένωση του λαού και του
κράτους, των θεσμών και της οικονομίας του και η
λειτουργικότητα και εναρμονισμός του με το Κοινοτικό
Κεκτημένο, καθώς και η διασφάλιση των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων και βασικών ελευθεριών σε όλους τους
νόμιμους κατοίκους της Κύπρου.
29

30. Προϋποθέσεις για λύση και για θετικό αποτέλεσμα στα
δημοψηφίσματα
1. Μετεξέλιξη του ενιαίου συστήματος διακυβέρνησης της Κυπριακής
Δημοκρατίας σε ομοσπονδιακό σύστημα και διασφάλιση της συνέχισης
του κράτους
2. Διασφάλιση της μιας διεθνούς προσωπικότητας, μίας κυριαρχίας και
μίας ιθαγένειας που θα αντικατοπτρίζονται μέσα από τις
ομοσπονδιακές εξουσίες.
3. Ικανοποιητικές και δίκαιες εδαφικές αναπροσαρμογές που θα
επιτρέψουν σε τουλάχιστον 100,000 Ελληνοκύπριους εκτοπισμένους να
επιστρέψουν κάτω από Ελληνοκυπριακή διοίκηση και διασφάλιση των
περιουσιακών δικαιωμάτων των ιδιοκτητών περιουσιών και από τις δύο
κοινότητες.
4. Πλήρης εφαρμογή των θεμελιωδών ελευθεριών και ανθρωπίνων
δικαιωμάτων όλων των Κυπρίων, όπως κατοχυρώνονται από τον ΟΗΕ, την
ΕΕ και το ΣτΕ
5. Διασφάλιση της Λειτουργικότητας του κράτους και αποτελεσματικός και
γρήγορος μηχανισμός επίλυσης διαφορών σε ομοσπονδιακό επίπεδο
30

31. Προϋποθέσεις για λύση και για θετικό αποτέλεσμα στα
δημοψηφίσματα
6. Σεβασμός του Κοινοτικού Κεκτημένου και των αρχών και αξιών στις
οποίες βασίζεται η ΕΕ και λειτουργία του κράτους στο πλαίσιο και
σύμφωνα με τις παραμέτρους της ΕΕ και των μηχανισμών της
7. Πλήρης αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και
των στρατιωτικών μονάδων ΤΟΥΡΔΥΚ και ΕΛΔΥΚ που προβλέπονταν
στις Συμφωνίες του 1960 και αποστρατικοποίηση της Κύπρου, με τη
δημιουργία όμως μιας ισχυρής Ομοσπονδιακής Αστυνομίας και
σύγχρονης και επαρκώς εξοπλισμένης Ακτοφυλακής
8. Εγκαθίδρυση μιας ισχυρής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών που θα
έχει ως όρους εντολής πέραν από τη διατήρηση της ειρήνης και της
ασφάλειας, την εφαρμογή των προνοιών της λύσης κάτω από το
Κεφάλαιο VII του Χάρτη του ΟΗΕ
9. Κατάργηση των αναχρονιστικών εγγυήσεων του 1960
10. Επαρκής χρόνος για ενημέρωση των πολιτών για τις πρόνοιες της
λύσης προκειμένου να εκφράσουν ελεύθερα και ανεπηρέαστα τη
βούληση τους στα δημοψηφίσματα
31

32. Οι διαπραγματεύσεις και ο ρόλος της Τουρκίας
• Οι ηγέτες έχουν επιτελέσει ένα τιτάνιο έργο και πέτυχαν
σημαντική πρόοδο και συγκλίσεις στα θέματα της
εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού, δηλαδή στη τον
Διακυβέρνηση και Διαμοιρασμό της Εξουσίας, στην
Οικονομία, στις Σχέσεις με την ΕΕ και στο Περιουσιακό,
παρόλο ότι ακόμα παραμένουν και σημαντικές αποκλίσεις
στα τέσσερα αυτά κεφάλαια, κυρίως στο περιουσιακό και
στο θέμα της εκτελεστικής εξουσίας.
• Τα δύο εναπομείναντα κεφάλαια, Εδαφικό και
Ασφάλεια/Εγγυήσεις, που δεν έχουν ακόμα συζητηθεί
ουσιαστικά, αποτελούν τον πυρήνα του Κυπριακού που
αφορά την τουρκική κατοχή εδάφους της Κυπριακής
Δημοκρατίας και την παράνομη στρατιωτική παρουσία της
Τουρκίας στο νησί.
32

33. Οι διαπραγματεύσεις και ο ρόλος της Τουρκίας
• Οι Τουρκία πέραν από τις φραστικές εκφράσεις στήριξης στη
διαδικασία, θα πρέπει έμπρακτα να αποδείξει ότι είναι έτοιμη
να τερματίσει την κατοχή και τη στρατιωτική της παρουσία στο
νησί, να απαλλάξει τους Κυπρίους από αναχρονιστικές
εγγυήσεις με επεμβατικά δικαιώματα των εγγυητριών
δυνάμεων, που προκάλεσαν τόσα δεινά στους Κυπρίους και να
μην έχει στο μέλλον οποιαδήποτε ανάμειξη στα εσωτερικά και
τις αποφάσεις που θα λαμβάνονται από τους Κύπριους.
• Η Κύπρος θα πρέπει να παραμείνει στους Κύπριους και να μην
αποτελέσει δίαυλο επέκτασης των Τουρκικών συμφερόντων στο
νησί.
• Το κατά πόσον η Τουρκία επιθυμεί πραγματικά λύση θα διαφανεί
σύντομα όταν φθάσουμε στο στάδιο της διεθνούς διάσκεψης με
τη συμμετοχή της, οπότε η ώρα της αλήθειας για την Τουρκία θα
αποκαλύψει και τις προθέσεις της.
33

34. Ευχόμαστε στους δύο ηγέτες καλή συνέχεια και καλή
επιτυχία στις διαπραγματεύσεις
34