The Presentation of Poland

1. POLONYA
TARİHİ,KÜLTÜRÜ,EĞİTİM
SİSTEMİ

4. POLONYA
Konum: Orta Avrupa’da, Almanya’nın
doğusunda yer alır.
Coğrafi konumu: 52 00 Kuzey enlemi, 20 00
Doğu boylamı
Haritadaki konumu : Avrupa
Yüzölçümü: 312,685 km²
Sınırları: toplam: 2,888 km
sınır komşuları: Beyaz Rusya 605 km, Çek
Cumhuriyeti 658 km, Almanya 456 km, Litvanya
91 km, Rusya (Kaliningrad Oblast) 206 km,
Slovakya 444 km, Ukrayna 428 km
Sahil şeridi: 491 km

5. ► İklimi: Ilımandan
soğuğa
değişiklik görülür.
► Arazi
yapısı: Çoğunlukla düz ovalar
yer alır, dağlar güney kıyısı boyunca
sıralanmıştır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en
alçak noktası: Raczki Elblaskie 2 m
En yüksek noktası: Rysy 2,499 m
Doğal kaynakları: Kömür, sülfür,
bakır, doğal gaz, gümüş, kurşun, tuz,
işlenebilir arazi

7. ►
Polonya Özellikleri
POLANYA
POLANYA
POLANYA
POLANYA
POLANYA
POLANYA
POLANYA
DEVLETİN ADI: Polonya Halk Cumhuriyeti
BAŞKENTİ: Varşova
YÜZÖLÇÜMÜ: 312.677 km2
NÜFUSU: 38.429.000
RESMİ DİLİ: Polonya Dili (Lehçe)
DİNİ: Katolik
PARA BİRİMİ: Zloty
Polonya , resmi adı Polonya Cumhuriyeti Orta Avrupa'da
bulunan bir ülke. Komşuları, batıda Almanya, güneybatıda
Çek Cumhuriyeti, güneyde Slovakya, kuzeydoğuda Rusya
Federasyonu ve Litvanya, doğuda Belarus, güneydoğuda
Ukrayna ve kuzeyde Baltık Denizi'dir. Ülke 312.679 km²'lik
yüzölçümüyle Avrupa'nın dokuzuncu, dünyanın altmış
dokuzuncu büyük ülkesidir. Yaklaşık 38 milyonluk
nüfusuyla dünya sıralamasında en kalabalık 33. ülkedir.

8. POLANYANIN TARİHİ
►
Orta Çağda Polonya
►
Polonya'daki Oder ve Vistül nehirlerinin boyları
tarihçiler tarafından dünyadaki Slav ırkının
anavatanı olarak kabul edilmektedir. Buradan
Avrupa'nın diğer bölgelerine dağılan Slavlar
günümüzdeki Slav-kökenli ulusları
oluşturmuşlardır. MS 800 yılına doğru
Doğu Slavlar Rusya, Ukrayna ve Beyaz Rusya
'ya yerleşmiş, Güney Slavlar ise Sırbistan,
Hırvatistan ve Bulgaristan gibi Balkan ülkelerine
yerleşmiş, Batı Slavlar da Polonya,
Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve Doğu Almanya
civarına yayılmışlardır

9. ► Polonyalı bir kral olan I. Mieszko'nun 966 yılında
Hristiyanlığı kabul ederek Piast Hanedanını
kurması Polonya tarihinin başlangıcı olarak kabul
edilir. Polonyalılar 11. yüzyıl boyunca güçlü bir
devlet kurdular. Ancak Polonya kralı III.
Bolesław'ın 1138 yılındaki ölümünden sonra bu
krallık parçalandı. 1241 ve 1259yıllarındaki
Moğol istilaları Polonya'yı daha da zayıflattı. Bu
dönemde Polonya büyük bir Alman göçüne
sahne oldu. Almanlar bu bölgede 20. yüzyıla
kadar varlık gösteren büyük bir azınlık
oluşturdular ve Polonya kültürüne geniş bir
etkide bulundular.

10. ►
Polonya'nın parçalanması
1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nda Lehistan ordusu çok
önemli bir rol oynadı. Viyanadüşmek üzereyken Lehistan kralı
III. Jan Sobieski 75.000 kişilik bir orduyla Viyana'nın yardımına
koştu. Böylece kuşatma başarısızlığa uğradı. Ancak bu tarihten
sonra Lehistan gitgide zayıfladı. Lehistan sayesinde Osmanlı
egemenliğinden kurtulan Avrupalı devletler bu zayıflıktan
yararlanarak Lehistan'ı kendi aralarında bölüştüler. 1772-1795
yılları arasında üç kademede gerçekleşen bölüşmelerden
sonra artık Polonya diye bir ülke kalmadı. Osmanlı Devleti
Polonya'nın parçalanmasına karşı çıkan ülkelerden biriydi.
Hatta 1768-1774 Osmanlı-Rus SavaşıRus çariçesi II. Katerina
'nın Polonya'nın işlerine karışmasından dolayı çıkmıştı. Ancak
Osmanlı Devleti bu savaşı kaybedince 1772 yılında Polonya'nın
çeşitli bölgeleri Rusya, Avusturya ve Prusya arasında
paylaşıldı. 1793 yılında Rusya ve Prusya tekrar Polonya'nın
geride kalan bölgelerini ikinci bir defa aralarında paylaştılar.

11. Bu paylaşımdan sonra artık Polonya'nın çok küçük bir kısmı
bağımsız kalmıştı. 1795 yılında Rusya, Prusya ve Avusturya
aralarında bir anlaşma yaparak Polonya'yı tamamen ortadan
kaldırmaya karar verdiler. Bu işlem tamamlandıktan sonra
Polonya Avrupa haritasından silindi. 18. yüzyıl boyunca
Polonyalılar Rusya, Almanya ve Avusturya'nın egemenliği
altında yaşadılar. Osmanlılar bu durumdan hiçbir zaman
hoşnut kalmadılar. Bağımsızlığını yitiren Polonyalılara yardım
elini uzatan nadir ülkelerden biri oldular (Bakınız:
Türkiye-Polonya ilişkileri). Polonya'daki bağımsızlık
hareketlerini desteklediler, Polonyalı göçmenlere kucak açtılar.
Hatta İstanbul yakınlarında Polonyalılar için Polonezköy
adında bir köy kuruldu.
Polonya ancak 1918 yılında Versay Antlaşması sayesinde
tekrar bağımsızlığını kazandı. Cumhuriyet ilan edildi ve
I. Dünya Savaşıkahramanı Józef Piłsudski 1930'ların
ortalarına kadar Polonya'yı yönetti.

13. ► II. Dünya Savaşı'nda Polonya
► Versay Antlaşmasına göre nüfusunun % 95'i Alman
olan Danzig (Gdansk) kenti özerk bir kent haline
getirilmişti. Ancak bu düzenleme Almanya'nın elindeki
Doğu Prusya ile Almanya'nın geri kalan kısmının
bağlantısını kesmiş oluyordu. Almanya Polonya'dan
Danzig kentine bir ulaşım koridoru sağlamasını talep
etti. Ülkeler üstü statüde kabul edilecek olan bu
koridorda Almanya, geniş bir karayolu ve çift hatlı bir
demiryolu inşa edecekti. Böylece Danzig Sorunu
ortaya çıktı. 11 ay boyunca Polonya hükümeti
Almanya’nın bu talebini sürekli olarak red etti.
Almanya ile Polonya arasındaki gergin ilişkiler izleyen
olaylarla tırmanırken, İngiliz başbakanı
Neville Chamberlain 31 Mart 1939 da Avam Kamarası
’nda yaptığı bir konuşmayla, Polonya’nın bir saldırıya
uğraması durumunda İngiltere ve Fransa’nın
ellerindeki tüm olanaklarla yardım edeceğini tüm
dünyaya ilan etti.

14. ►
►
Bu gelişme Hitler’i, iki cepheli bir savaştan kaçınabilmek için
Sovyet Rusya ile bir saldırmazlık paktının yollarını aramaya
yöneltecektir. 24 Ağustos 1939 akşamı Almanya ve SSCB
arasında Saldırmazlık Paktı konusunda görüş birliğine varıldı.
1 Eylül 1939 günü de Alman hava kuvvetleri Polonya sınır
birlikleri üzerine saldırıya geçti. Rus birlikleri ülkenin doğu
sınırlarını geçmiş, ilerlemeye başlamışlardı. Polonya ordusunun
zaten neredeyse tümü kuşatılmış durumdayken ikinci cepheyi
açacak kuvvetleri yoktu. SSCB böylece Polonya'nın petrol
bölgesini elde etmiş oluyordu.
Polonya'nın Almanya'nın eline düşmesinden sonra Polonya Nazi
terörünün ilk kez sahnelendiği ülke oldu. Almanya - Sovyetler
Birliği saldırmazlık paktıyla Baltık ÜlkeleriRus kontrolüne
bırakılınca yaklaşık 86 bin Alman'ın bu ülkelerden boşaltıldığı
biliniyor. Bu Almanlar, “temizlenmek” için tutuklanan
Polonya’lıların yerlerine yerleştirilecektir. Her Alman için iki
Polonyalının Polonya topraklarından alınması gerekmektedir.
Polonya'daki Auschwitz toplama kampı, tüm toplama kamplarının
en bilineni, en yoğun ve akıl almaz şiddetin uygulandığı toplama
kampıdır. Yarım milyon insan açlıktan ölüme terkedilmiş, 2,5

15. ►
►
Polonya Halk Cumhuriyeti
II. Dünya Savaşı'nın bitmesi üzerine Yalta Konferansı'nda
alınan kararları uygulamak üzere Haziran 1945'de Polonya'da
geçici bir hükümet kuruldu. Yalta Konferansı'nda seçimlerin
serbestçe yapılması öngörülmesine rağmen Ocak 1947'de
yapılan seçimler Polonya Komünist Partisi'nin baskısı altında
yapıldı ve komünistlerin zaferiyle sonuçlandı. Polonya Halk
Cumhuriyeti ilan edildi. Polonya hükümeti Stalin'in baskısıya
ABD'nin önerdiği Marshall Planı'nı redderek Comecon'a katılma
kararı aldı. Soğuk Savaş dönemi başladı. Polonya bu dönemde
Doğu Bloku'nda yer aldı. 1953 yılına kadar Polonya Stalinizm'in
baskısı altında yaşadı. SSCB'de Kruşçev'in işbaşına
geçmesiyle Polonya'da Destalinizasyon dönemi başladı. Ancak
Soğuk Savaş bütün hızıyla devam etti. Batı Bloku'nun NATO'yu
kurması üzerine Doğu Bloku ülkeleri de 14 Mayıs 1955
tarihinde Polonya'nın başkentinde Varşova Paktı'nı kurdular.

16. Yakın tarihi
1980'li yıllarda SSCB'de başlayan Glasnost ve Perestroyka
akımları Polonya'yı da etkiledi. Gdansktersanelerinde başlayan
grevler tüm Polonya'ya yayıldı. Grevcilerin kurduğu Solidarność
(Dayanışma) sendikasının başına geçen Lech Walesa 1983
yılında Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1989 yılında komünist
hükümet seçimlerin serbestçe yapılmasına razı oldu.
4 Temmuz 1989'de yapılan seçimlerde Solidarność büyük bir
zafer kazandı. Ayrıca 9 Aralık 1990 tarihinde yapılan başkanlık
seçimlerini Lech Walesa kazandı. Polonya 1999 yilinda NATO
'ya, 1 Mayıs 2004'de de Avrupa Birliği'ne katıldı.
► 1989 yılından bu yana Polonya Sosyal demokrasi ile
yönetilmektedir. Bazen Üçüncü Polonya Cumhuriyetiadıyla da
anılan iki meclisli bu sisteme göre yasama görevi 450 üyelik bir
Alt Meclis (Sejm) ve 100 üyelik bir Senato tarafından icra
edilir. 1997 yılında hazırlanan bir anayasayla yönetilen
Polonya'da yürütme görevi ise devlet başkanı, başbakan ve
bakanlar kurulu tarafından üstlenmiştir.
►

17. Lech Walesa

18. POLONYA’NIN KÜLTÜRÜ
►
Yönetim şekli cumhuriyet. Cumhuriyetin ilan ediliş
tarihi 11 Kasım 1918'dir. "Dabrowski'nin Mazurkası",
"Jeszcze Polska nie zginela" (Polonya Daha Ölmedi)
marşı, Polonya'nın ulusal marşıdır. Ulusal simgesi Beyaz
Kartal'dır. Ulusal rengi kırmızı ve beyazdır. Polonya'nın bir
sloganı "Polonya Aile Cumhuriyeti"dir.
Polonya Mutfağı, Orta Avrupa Ülkeleri içinde en
tipik olanlardan biridir. Polonya Mutfağı genellikle
ete dayalı bir mutfaktır. Polonyalılar sabah
kahvaltısında ekmek, sosis, salam ve yumurta yerler.
Akşam yemeğini de hafif olarak yiyen Polonyalılar, bu
öğünde genellikle soğuk yiyecekleri tercih ederler. Bunlar
ekmek, peynir, salam, soğuk dilimlenmiş et, füme et, rus
salatası, lahana salatası ve çeşitli turşular gibi besin
maddeleridir

20. ► Polonya
Eğitim Sistemi
► Polonya’da altı yaşına gelen çocuklar öğrenim
hayatlarına ilk adımı ilkokulla atar, altı yıl boyunca
burada eğitim görür. Onüç yaşına gelindiğinde;
Gymnasium denen ve bizdeki karşılığı ortaokul
ve lisenin birleşiminin ilk kısmı gibi algılanan ve
eğitim süreci sonunda bitirme sınavı yapılan okul
gelir. Bu okulu takiben bir öğrencinin eğitimine
devam etmek için yönelebileceği birkaç alternatifi
olur. Bunlardan en yaygın tercih edilenleri üç yıllık
Liceum veya dört yıllık Technikum okulu şeklinde
olur. Her iki okul da bitirme sınavı uygular.
Sınavda başarı gösterme üzerine Licencjat,
devamında Magister ve son olarak Doktor
uzmanlık ünvanlarını alarak ilerleme mümkündür.
► İlkokuldan üniversite öncesine dek olan
kurumlarda puanlama sistemi, 1 – 6 arasında
verilen puanlardan oluşup; 1 en zayıf, 6 en iyi not
şeklinde sıralanır.

21. ► 1 – Sınıfta kalma notu
2 – 5 arası normal geçer notlar
6 – Beklenenin üzerinde performans
► (Ancak 6 notu almak çok nadir
gerçekleşir.)
► Yükseköğrenimde ise; 2 – 5 arasında
verilen 0.5 artış gösteren puanlardan
oluşup; şöyle sıralanır:
► 2.0 – Sınıfta kalma
3.0 – Sınıfı geçmek için en düşük not
3.5
4.0
4.5
5.0 – En yüksek not

22. ► Polonya okullarında genellikle bir veya iki
yabancı dil eğitimi verilir. Tercih edilme
sırasına göre; İngilizce, Almanca,
Fransızca, İspanyolca, Rusça, İtalyanca,
Latince şeklinde.
► Polonya’da yaklaşık olarak 500 civarında
devlet üniversiteleri, özel üniversiteler ve
yüksek eğitim veren kurum var.
Üniversiteler de kendi arasında normal
üniversite, teknik üniversite, tıp
üniversitesi, tarım üniversitesi, pedagoji
üniversitesi , müzik üniversitesi, ekonomi
üniversitesi, denizcilik üniversitesi, askeri
üniversite gibi kategorilere ayrılır.