1. GELENEKSEL MALİYE
ve
YENİ MALİYE

2. GELENEKSEL MALİYE
Keynezyen İktisat
Fonksiyonel Maliye
YENİ MALİYE
Yeni İktisat Okulları
Monetarizm
Arz Yönlü İktisat
Kamu Tercihi İktisadı vs.

3. I. Geleneksel Maliye
1929 Buhranı – J. M. Keynes
Devlet ekonomide aktif olmalı!!
Durgunluğun çözümü etkin Maliye Politikası!!
Fonksiyonel Maliye – Lerner ve Hansen
Ekonomik sorunların çözümü Mali Araçların
fonksiyonel kullanımı!!
Kamu Harcamaları artırılmalı- Finansmanı “vergiler ve
vergi dışı kaynaklar (borçlanma-emisyon)”
Devri Bütçe Teorisi

4. II. GELENEKSEL MALİYE’NİN ELEŞTİRİSİ
1. Paranın ekonomideki rolü ve önemini ihmal etmişlerdir.
“Paranın Miktar Teorisi” önemsenmemiş!!
Para miktarı
Mal ve Hiz. Miktarı
Fiyat
Para Değeri
2. Maliye politikası araçlarını ekonomide temel belirleyici olarak görmüşlerdir.(İradiM
Müdahaleci)
3. Stagflasyon olgusunu öngörmemişlerdir.
4. Açık finansmana süreklilik kazandırmışlardır.
Kamu harcamaları para basma veya borçlanma ile finanse edilmiş!!
5. Mali denge’yi ihmal ederek sadece ekonomik denge kavramına önem vermişlerdir.
.

5. 6. “Açık Bütçe” sorunlarını yeterince dikkate
almamışlardır.
7. “Tam istihdam” devletin temel görevi ve
fonksiyonu!!
8. “Mali Aldanma” etkisini dikkate almamışlardır.
(Buchanan)
Açık finansman politikaları sonucu seçmen kamu
harcamalarının faydalarını olduğundan daha fazla
vergi yükünü ise tam ve doğru algılamaz.

6. 9. “Mali asimetri” adı verilen olguyu dikkate
almamışlardır.
Durgunluk dönemlerinde “bütçe açıkları” yaratılır,
Durgunluk sonrası “bütçe fazlası” yaratma isteği
olmaz!!
10. Kamu borçlanmasının olumsuz etkilerini dikkate
almamışlardır.
11. Olivera-Tanzi Etkisi dikkate alınmamıştır.
Bütçe açıkları – Hiper Enf. – Ulusal Paradan Kaçış –
Senyoranj Gelirleri azalır

7. III. YENİ MALİYE
Ortaya Çıkış
- İktisadi Krizler (yoğun borçlanma)
- Stagflasyon olgusu
- Petrol şokları
Fikir Birliği (Okullar arası)
- Müdahaleci devlet anlayışı piyasa ekonomisini
olumsuz etkilemektedir.
- Milli Gelir verimsiz kamu harcamalarına
aktarılmaktadır.
- Maliye Politikası araçlarının kullanılmasının
sınırlandırılması gerekmektedir.

8. Parasalcı Okul: Enflasyonun temel nedeni
Para Basımı (emisyon)
Yetki kullanımı sınırlandırılmalı!!
Arz Yönlü İktisat: Üretimi artırıcı politikalar!!
- Vergi oranları
Vergi Gelirleri
- Vergi indirimleri
Ekonomik Büyüme
Kamu Tercihi Yaklaşımı : Siyasal Güç
İktisadi Uyg.
Mali Uyg. = Disiplin
Ekonomik faaliyetler “anayasal” çerçevede sınırlandırılmalı!!

9. IV. GELENEKSEL MALİYE İLE YENİ
MALİYENİN KARŞILAŞTIRILMASI
 Kamu ekonomisinin rolü ve fonksiyonları
 Kamu harcamaları
 Vergileme
 Bütçe
 Borçlanma

10. Tablo 1:
Geleneksel
maliye
Mali konular
Müdahaleci
Makro ekonomik amaçların
gerçekleşmesinde mali
araçların kullanılması
Üretici Devlet
Devletin ekonomideki rolü
merkeziyetçi Devletin idari yapılanması
Devletin aktif
müdahalesi
Piyasa
başarısızlıkların
giderilmesi
Yeni
maliye
tarafsız
Sınırlı Devlet
Adem-i
merkeziyetçi
yapı
piyasa
başarısızlıklarının
mümkün olduğu
kadar piyasa
şartları içerisinde
çözülmesi
öngörülür

11. Tablo1 devamı
Geleneksel mali.
mali konu
Yeni maliye
Tam rekabeti
gerçekleştirmek
devletin esas
görevlerindendir.
tam rekabetin
sağlanması
Devlet, rekabeti
sağlayıcı yasal ve
kurumsal
düzenlemeleri yapar.
Dışsallıklarla
müdahalede devlet
aktif görev üstlenir.
Dışsallık sorununun
Devlet dışsallıklarla
müdahaleye yönelik
yasal düzenlemeleri
yapar
Devlet özel tekelin söz
konusu olduğu üretim
alanlarındaki mal ve
hizmetlerin sunumunu
üstlenir
Devlet, ölçek
DOĞAL TEKEL
SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ ekonomilerinin söz
Devlet, tam kurumsal
mal ve hizmetlerin
yanında yarı kamusal,
doğal tekel ve özel mal
ve hizmetleri de üretir.
Kamusal malların
üretimi
çözümü
konusu olduğu alanları
rekabete açar ve özel
tekellerin oluşumunu
engelleyici ve tüketicileri
koruyucu yasal önlemleri
alır.
Devlet temel nitelikteki
kamusal malların dışındaki
mal ve hizmetlerin
üretimini mümkün
olduğunca özel sektöre ve
üçüncü sektöre bırakır.

12. Tablo 1
devamı
Geleneksel maliye
Mali konu
Yeni maliye
Piyasa ekonomisinde
eksik enformasyon
sorunu olduğu
alanlardaki mal ve
hizmetlerin üretimini
Eksik
enformasyon
sorunu
Devlet, piyasadaki eksik
enformasyon sorununu
tüketiciyi koruyucu yasal
düzenlemelerde
bulunarak gidermeye
devlet üstlenir.
çalışır.
Eğitim ve sağlık
hizmetlerini
merkezi yönetim
sunar.
Eğitim ve sağlık
hizmetlerinin
sunumu
Temel eğitim (ilköğretim) ve
temel sağlık hizmetleri
devlet tarafından sunulur.
Diğer eğitim ve sağlık
hizmetleri mümkün
olduğunca özel sektöre
devredilir.
Tam istihdamın
sağlanması devletin
temel görevlerinden
biridir.
Tam istihdam
sorunu
İş gücü piyasasında
Esneklik sağlanmalı
dır.
Devletin temel
görevleri
arasındadır
Ekonomik büyüme
ve kalkınma amacı
Devlet özel sektörü teşvik
ederek piyasa mekanizması
aracılığıyla ekonomik
büyüme ve kalkınmayı
sağlar.

13. Geleneksel maliye
Mali konu
Yeni maliye
Devlet fiyat
istikrarını sağlamak
için para politikası
araçlarını kullanır
Fiyat istikrarının
sağlanma amacı
Fiyat istikrarını
sağlama görevi
özerk merkez
bankasına aittir.
 Kamu harcamaları alanında çarpan ve hızlandıran
mekanizması geleneksel maliyenin temel dayanak
noktasıdır.
 Çarpan ve paralelinde hızlandıran mekanizmasının
ülkeleri arzuladıkları hedefe götürmede başarılı
olmadıklarını ortaya koya yeni maliye, bu
mekanizmalara güvenerek sürekli kamu harcamasının
yapılmasının yanlış olduğunu vurgulamaktadır.
 Çarpan ve hızlandıran politikaları yeni maliyenin fikirleri
çerçevesinde kabul görmemektedir.

14. Tablo 2 kamu harcamaları yönünden karşılaştırma:
Geleneksel maliye
Mali konular
Yeni maliye
Çarpan ve hızlandıran
etkisinin milli geliri artırıcı
özelliği vardır.
Kamu harcamalarının
beklenen etkileri
Çarpan ve hızlandıran
mekanizmalarının milli
geliri artırıcı etkilerinin çok
güçlü olduğu görüşü
benimsenmemektedir
Konjonktürle
mücadelede kamu
harcamaları etkin bir
şekilde uygulanır.
Kamu harcamalarının
sınırları
Kamu harcamalarına
yönelik anayasal ve
yasal sınırlamalar
konulması söz
konusudur.
Kamu harcamalarının
ekonomiyi yönlendirici
boyutlarda olması
gerekir.
Kamu harcamalarının
boyutları
Kamu harcamalarının
hacimce küçük olması
gerekir.
Piyasanın
yönlendirilmesinde
kamu harcamaları
etkin şekilde
kullanılmalıdır.
Kamu
harcamalarının
piyasayı
yönlendirme gücü
Piyasanın
yönlendirilmesinde
kamu
harcamalarının
kullanımı sınırlı
tutulmalıdır.

15. Tablo 2 devamı:
Geleneksel maliye
Mali konular
Yeni maliye
Adalet, güvenlik ve
savunma gibi kamu
hizmetleri yanında
kamu teşebbüsü
kurulması,
sübvansiyon verilmesi,
vs gibi ekonomiyi
yönlendirmek için
kamu harcamaları etkin
Kamu
harcamalarının
hangi kamu
hizmetleri için
kullanılması
gerektiği
Kamu harcamaları
sadece adalet ve
güvenlik gibi
temel devlet
fonksiyonları için
kullanılmalıdır.
Gelir-gider
önceliği
sorunu
Giderlerin eldeki
gelir miktarına
uygun olarak
gerçekleştirilmesi
daha uygundur.
Sürdürülebilir
kamu maliyesi
ilkeleri
belirlenmelidir.
şekilde kullanılmalıdır.
Önce giderlerin
yapılması, sonra
bu giderleri
karşılayacak gelir
kaynaklarının
bulunması esastır

16. Vergileme yönünden karşılaştırma:
 Geleneksel maliye ve yeni maliye vergileme konusunda taban
tabana zıttır.
 Geleneksel maliye, vergilemede ödeme gücü yaklaşımını ve
artan oranlı bir tarifesini savunmaktadır.
 Yeni maliye anlayışında ise vergilemede ödeme gücü yaklaşımı
yanında belirli alanlarda fayda yaklaşımı ön plana çıkmıştır. Ör:
kişilerin yararlandıkları kamu hizmetlerinin masraflarına
katılmaları.
Geleneksel maliye
Mali konular
Yeni maliye
Artan oranlı vergi
tarifesi
savunulmaktadır.
Vergi
tarifelerindeki
değişim
Düz oranlı vergi
tarifesi
savunulmaktadır
Adem-i Tahsis İlkesi (
Belirli kamu
gelirlerinin belirli
kamu hizmetlerine
kullanılmaması)
Kamu gelirlerinin
kamu hizmetlerine
yönelik
kullanılması
Tahsis İlkesi (Belirli
kamu gelirlerinin
belirli kamu
hizmetlerine
kullanılması)

17. Tablo 3: vergileme devam
Geleneksel maliye Mali konu
Yeni maliye
Sınırsız vergileme
gücü
Devletin vergileme
gücü kullanımı
Sınırlı vergileme
gücü (anayasal ve
yasal kısıtlamalar)
Ödeme gücü
yaklaşımı
Vergilemede
adaletin sağlaması
için kullanılan
yöntem
Ödeme gücü
yaklaşımı+ fayda
yaklaşımı.
Klasik vergileme
ilkeleri yanı sıra
vergilemede esneklik
ve yeterlilik ilkeleri
üzerinde
durulmaktadır.
Vergileme
ilkesi
Vergilemede istikrar
ve öngörülebilirlik
ilkeleri üzerinde
durulmaktadır
Esneklik
ilkesi
Vergilemede Bağlayıcılık
taktir sorunu ilkesi

18. Tablo 3 devam :
Geleneksel maliye
Mali konular
Yeni maliye
Vergilemede
Vergilerin temel
yasallık ilkesi genel dayanakları
kabul görmektedir.
Vergilerin yasal
olması yetmez,
meşruiyeti de
önem taşır.
Yasama organı, vergi ile
ilgili yasa çıkarma
hakkına ve yetkilerine
sahiptir. Yasama organı
kararlarını basit
çoğunluk kuralına göre
alır.
Vergileme
ile ilgili
kurallar
Anayasal kurallara dayalı
vergileme esastır.
Vergi ile ilgili genel
kurallar anayasada yer
almalıdır.
Yasama organı kaliteli
çoğunluk kuralına dayalı
olarak anayasal vergileme
kurallarında değişiklik
yapabilmelidir.
Adalet ilkesine
ağırlık vermesi
Vergileme
ilkeleri
açısından
Etkinlik ilkesinin
öneminin artması

19. tablo 3 devam:
Geleneksel maliye Mali konu
Yeni maliye
İstisna ve
muafiyetlerin yoğun
şekilde kullanımı
(Vergilemede özellik
ilkesi)
Vergilemede
muafiyet ve
istisnaların kapsamı
İstisna ve muafiyetlerin
sınırlı şekilde kullanımı
(Vergilemede genellik
ilkesi)
Geniş kapsamlı
vergiler
Vergilerin kapsamı
Dar kapsamlı
vergiler
Teşvik edici
vergi politikası
Vergilerin ekonomiyi
yönlendirme
fonksiyonu
Tarafsız vergi
politikası
Ulusal
vergilemenin
önemli olması
Vergilemenin
ulusal- UA
boyutu
UA
vergilemenin
öneminin
artması

20. Tablo 3 devam:
Geleneksel maliye
Mali konular
Yeni maliye
Vergi
oranlarındaki
indirimin vergi
gelirlerini
artıracağı hipotezi
(Laffer etkisi)
savunulmaktadır.
Vergi oranlarıvergi gelirleri
Vergi oranlarının
artırılmasının vergi
gelirlerini artırcağı hipotezi
(Laffer etkisi)
savunulmaktadır. Öte
yandan, her vergi artışı
vergi gelirlerinin artması
anlamına gelmez. Vergi
kurallarının istikrarı
sağlanmadığı sürece
Laffer etkisi
gerçekleşmeyebilir.
Gelir üzerinden alınan
vergilerin ağırlık
kazanması
Vergi konusunun
tercihi
Gelir yanında tüketim
üzerinden alınan
vergilerin de önem
kazanması
Piyasanın
etkinliğini
bozucu
vergileme
Vergilerin
piyasa
üzerindeki
etkisi
Piyasada
sapmalara yol
açmayan
vergileme
ilişkisi

21. Bütçe ile karşılaştırma:
Geleneksel maliye
Mali konu
Yeni maliye
Esnek bütçe
politikası/Açık bütçe
politikası/İhtiyari
bütçe politikası
Bütçe politikasının nasıl Kurala dayalı bütçe
kullanılması gerektiği
politikası/ Denk bütçe
politikası
Telafi edici bütçe
Ekonomik konjonktür
dönemlerine göre
uygulanacak bütçe
Denk bütçe veya
sürdürülebilir bütçe
açığının anayasal ve veya
yasal kurallara bağlanması
Açık finansman
politikasının
uygulanması
Bütçe anlayışındaki
değişim
Mali disiplinin önem
kazanması
Vergi / vergi dışı
finansman (ağırlıklı olarak
borçlanma)
Bütçenin finansmanı Vergi ağırlıklı
finansman
Ekonomik denge
Ekonomide istikrarın
sağlanması
Bütçe dengesi
Geleneksel bütçe
politikası sonucunda
temel bütçe ilkelerinden
taviz verilmesi
Bütçeleme ilkeleri
yönünden
Mali disiplinin sağlanmasında
bütçe ilkelerine (bütçede
şeffaflık vb. ) daha fazla önem
verilmesi.

22. Borçlanma ile
karşılaştırma:
Geleneksel maliye
Mali konu
Yeni maliye
Borçlanma ekonomik
istikrarı sağlamak için
kullanılmalıdır.
Konjonktürle mücadelede
borçlanmanın kullanılması
Borçlanma mümkün
olduğunca kullanılmamalı
veya sınırlı ölçülerde
kullanılmalıdır.
Borç yükü, bu gelirden
faydalanan nesil üzerinde
kalmaktadır.
Borçlanmanın toplum
üzerindeki etkisi
Borç yükü, gelecek nesiller
üzerine kalmaktadır.
İhtiyari borçlanma
yetkisi
Hükümetin borçlana
gücünü kullanımı
Kurala dayalı ve sınırlı
borçlanma yetkisi
Borçlanma, ekonomik
büyüme ve kalkınmayı
sağlamada etkilidir
Kamu borçlanmasının,
ekonomik büyüme ve
kalkınmayı sağlama
yönünden etkisi
Borçlanma, ekonomik
büyüme ve kalkınmayı
sağlamada etkin değildir.
Borçlanma olağan gelir Borçlanmanın nasıl bir
kaynağıdır.
kamu geliri olarak
değerlendirildiği
Borçlanma olağanüstü
gelir kaynağıdır.