PUNIM SEMINARIK Lënda: Sociologjia e së drejtës

1. 1
UNIVERSITETI AAB
FAKULTETI JURIDIK - DREJTIMI I PËRGJITHSHËM
PUNIM SEMINARIK
Lënda: Sociologjia e së drejtës
Tema: Metodat Sociologjike
Profesor: Dr. Basri MUJA Studente: Eriona SHAQIRI
Elda LEKAJ
Dhjetor, 2021

2. 2
Teksti përmbajtësor
Kapitulli I
HYRJA……………………………………………………………………………………...…….......3
1.1. Koncepti i metodës.……………………………………………………………………….4
1.2. Qëllimi i punimit…..………………………………………………………………………..4
1.3. Objektivat e punimit……..………………………………………………………..….....5
1.4. Pyetjet kërkimore……...........………………………………………………..………...5
1.5. Hipoteza………………..……………………………………………………………………....5
1.6. Metodologjia……..…………………………………………………………………….…….5
Kapitulli II……….....…………………………………………………………………….…………..6
2.1.Të vërejturit si metodë..……………………………………………..………………....6
2.2. Metoda statistikore............……………………………………………………..…...6
2.3. Metoda monografike……..……………………………………………………………..7
2.4.Metoda historike-komperative...…………………..……………………………….7
2.5.Metoda dogmatike..............................................................................8
2.6. Metoda eksperimentale..…………….......………………………………………..…8
2.7. Analiza e përmbajtjes…………..………………...…………………………………....9
Kapitulli III…………………………………………………………………………………………..10
Konkluzione dhe përfundime……….……………...……………………………….…….10
3.1. Vërtetimi i hipotezës………………………………………………………………….…10
3.2. Saktësia e pyetjeve………………………………………………………….…………...10
Bibliografia………………………………………………………………………….……..………...11

3. 3
Kapitulli I
Hyrja
Ne në punimin tonë kemi paraqitur një pjesë te veqantë të shkencës pa të cilën ajo nuk mund të
funksionoj, është fjala për metodat e sociologjisë, si fillim do të sqarojmë sociologjinë si shkencë
duke marr disa konstatime dhe përkufizime nga sociolog të njohur anë e mbanë botës, e më tutje
do ti sqarojmë metodat më specifikisht.
Sociologjia është një ndërmarrje e guximshme dhe e thellë që ka për objekt studimi sjelljen tonë
si qenie shoqërore. Sfera e veprimtarisë së sociologjisë është jashtzakonisht e gjerë, duke kaluar
nga analiza e takimeve të rastit mes individëve në rrugë, deri te vet studimi i proceseve me të
ndërlikuara sociale. Sociologjia është studimi i shoqërisë, marrëdhënieve shoqërore dhe kulturës
së jetës së përditshme. 1
Sociologjia e së drejtës është një shkencë relativisht e re , shkencë e cila i përket vet periudhës
postmoderne të historisë botërore. Në kuptimin më të përgjithshëm “Sociologjia e së drejtës”
është shkenca që hedh në dritë dhe shpjegon marrdhëniet midis së drejtës dhe shoqërisë. Ky term
u fut në qarkullim për herë të parë nga filozofi italian Dionisio Anziloti në vitin 1892, më tutje u
pasua nga filozofi Eugen Ehrlich ne vitin 1913, në veprën “Bazat e Sociologjisë të së drejtës”. 2
Sociologjia e së drejtës bën pjesë në grupin e shkencave të reja, e cila viteve të fundit ka arritur
një nivel të konsiderueshëm të dinamikës së zhvillimit. Kjo mënyrë e studimit i ndihmon juristët
dhe sociologët që të drejtën ta kuptojnë të lidhur ngushtë me realitet. Sociologjia e së drejtës ka
arritur të zgjerojë fushën e hulumtimit dhe ta rris thellësinë e studimit të fenomeneve juridike në
raport me jetën shoqërore më shumë se shkenca juridike dhe filozofia e së drejtës, ku sipas
sociologut Sadikaj.B (2010), kemi pasur disa konflikte të vazhdueshme në mes teoricientëve
dogmatik dhe sociologëve. 3
1 Giddens. A, 2007,Sociology,fq.22-23.
2 Zanaj.F, 2018,Sociologjiaesë drejtës, Tiranë, fq.10.
3 Sadikaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.3.

4. 4
1.1. Koncepti i metodës
Cdo shkencë ashtu edhe sociologjia e së drejtës i ka specifikat e veta si nga aspekti i objektit të
studimit, po ashtu edhe për nga metodat e hulumtimit .Në kuptimin e origjinës fjala metodë vjen
nga gjuha greke ku “meta” do të dhotë e drejtë dhe “odos” që do të thotë rrugë e hulumtimit dhe
studimit të parimeve teorike themelore që shërbejnë si mbështetje për ta njohur natyrën dhe jetën
shoqërore. 4
Shumica e shkencave shfytëzojnë disa metoda të përgjithshme, të hulumtimit shkencor, të cilat
pak a shumë ua adoptojnë nevojave të veta. Megjithatë duhet të sqarojmë se metodat, janë pjesë
përbërëse e pandarë e shkencës, ose më mirë sqaruar shkenca është unitet i metodës dhe i
teorisë. Andaj metodat si pjesë integrale të shkencës janë zhvilluar dhe kanë evoluar me vet
zhvillimin e saj. 5
Metodologjia e studimit sipas sociologut më të shquar Giddens, ka të bëjë me logjikën e vet
interpretimit të rezultateve dhe analizës së gjetjeve. Metodat e studimit përbëhen nga teknikat
faktike të hulumtimit që përdoren për të studiuar botën sociale (Bulmer, 1984). Ato përfshijnë
përdorimin e pytësorëve, intervistave, si dhe teknika të tjera më pak të përdorura. 6
1.2. Qëllimi i punimit
Ne në këtë punim kemi paraqitur ndërvarshmërinë e shkencës qoftë shoqërore si dhe natyrore për
metodat e saj të studimit. Cdo shkencë shoqërore apo natyrore ka për qëllim të arrijë deri të njohurit
objektive të lëndës së studimit të saj në përgjithësi dhe çdo shkencë tjetër, qoftë natyrore apo
shoqërore dhe këtë mund ta arrijë vetëm nëpërmjet metodës së saj shkencore. Megjithatë,
qëllimi jonë është të ofrojmë një pasqyrë të përgjithshme mbi metodat sociologjike, hulumtimin e
çështjeve të caktuara me anë të këtyre metodave dhe rrugën për të arritur te e vërteta.
4 Sadikaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Tiranë, fq.59.
5 Polisi.F dhe Musliu.A,2015,Sociologjiaesë drejtës, Shkup, fq.27.
6 Giddens. A, 2007,Sociology,fq.21.

5. 5
1.3. Objektivat e punimit
Ne bazuar ne temën që kemi përzgjedhur, që është një temë mjaft e rëndësishmë për të gjithë
juristët, kemi klasifikuar disa objetkiva të punimit tonë. Si sekuencë kemi përfshirë ofrimin e
një pasqyre të përgjithshme mbi metodat sociologjike dhe hulumtimin e këtyre metodave në
jetën shoqërore. Konceptualisht ne e kemi ndërthurur rrugën e arritur deri te vërtetësia e metodës.
1.4. Pyetjet kërkimore
Ne kemi përzgjedhur disa pyetje më cilësore dhe kualitative të cilat rezultojnë nga punimi jonë
ato jane: Çka na ndihmon të vërejturit si metodë? Ofroni një pasqyrim të përgjithshëm mbi
metodën historike komperative, monografike, statistikore, dogmatike dhe të eksperimentit? Çfarë
ka për qëllim analiza e përmbajtjes?
1.5. Hipoteza
Konceptualisht ne mendojmë se cdo shkencë qoftë shoqërore apo natyrore klasifikohet me
metodat e lëndës së caktuar të studimit , pra janë faktorët kyc në zhvillimin e këtyre shkencave.
Sociologjia e së drejtës me anë të metodave te saj sociologjike bën analizën e jetës shoqërore në
mënyrë të veqantë ndër vite.
1.6. Metodologjia
Ky punim i jonë kryesisht bazohet në hulumtimin e metodave sociologjike të cilat janë mjaft të
rëndësishme për arsye se mund të zgjedhin çështje të ndryshme, varësisht prej llojit të tyre.
Andaj secila prej tyre duhet të shqyrtohet në mënyrë të veqant dhe këtë shqyrtim e gjeni në
punimin tonë ne vijueshmëri, pra, si vijon më poshtë.

6. 6
Kapitulli II
2.1. Të vërejturit si metodë
Metoda e të vërejturit është metodë e hulumtimit të fenomeneve shoqërore dhe përdoret gati në të
gjitha shkencat qoftë shoqërore apo natyrore. Kjo metodë na ndihmon edhe hulumtimin në
procedurat gjyqësore apo procedurat e tjera juridik siq janë: procedurat e nxjerrjes së ligjeve si dhe
rregulloreve të ndryshmë mirëpo edhe në procedurat e zbatimit të së drejtës. 7
Metoda e të vërejturit është shumë e zhvilluar dhe e degëzuar në shkencën e sociologjisë.
Teoricientë të ndryshëm dallojnë disa forma të së vërejturit sociologjik, si vijon: 1) sintetik, 2)
direkt, 3) me pjesëmarrje 4) masovik etj. Më tutje dallojmë edhe metodën e të vërejturit direkt e
cila nënkuptohet si forma e hulumtimit e cila kryhet në terren, me kontaktin direkt të hulumtuesit
përkatësisht me vet dukurinë shoqërore. Njëashtu konsiderohet se kjo metodë është një ndër
metodat më të sigurta në hulumtimin e dukurive të ndryshme shoqërore. Nga ana tjetër dallojmë
edhe metodën e të vërejturit indirekt e cila përdoret në rastet kur hulumtimi i po asaj dukurie i
takon së kaluarës dhe në këtë mënyrë hulumtuesit pra, shërbehen me disadokumente historike. 8
2.2. Metoda statistikore
Metoda statistikore është një ndër metodat më të rëndësishme, ku me anë të kësaj metode bëhet
hulumtimi i dukurive shoqërore me anë të përmbledhjes së informatave, përpunimit dhe analizimit
të tyre. Kjo metodë më shumë ka karakter teknik sesa studiues, andaj duhet pasur kujdes të veqant
që hulumtuesit dukuritë shoqërore dhe tërësinë e tyre mos ti shëndërrojnë ne njësi statistikore, apo
t’i shëndrrojnë në numra dhe shifra. Burimet e metodës statistikore janë: burimet ekonomike,
demografike, juridike. 9
Metoda e mostrës statistikore apo masës statistikore mund të kryhet me anë të intervistës ose me
7 Sadikaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.61-62.
8 Polisi.F & Musliu.A, 2015, Sociologjia esëdrejtës, Shkup, fq.31-32.
9 Sadikaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.67-68.

7. 7
anë të përgjigjeve me shkrim, që kërkon të hartohet përpara pyetësorit. Prandaj intervista dhe
anketa si metoda teknike janë shumë të afërta mes vete dhe të lidhura ngushtë, të cilat përbëjnë
forma specifike te komunikimit shoqërore.10
2.3 Metoda monografike
Fjala monografi rrjedh nga gjuha greke që do të thotë studim i gjerë dhe i hollësishëm shkencorë
që trajton qështje të veqanta. Kjo metodë ështe mjaft e rëndësishme ngase duke u bazuar në parimet
e kësaj metode janë hulumtuar dukuri shoqërore të cilat janë të rëndësishme për të drëjtën. Me këtë
metodë mund të studiojmë: vendime nga praktika gjyqësore, procedurat, marrëveshjet me martesë,
trashëgimi dhe në raste të caktuara, edhe këtu hulumtuesi shkon në teren për të rënë në kontakt me
individ apo grupe të caktuara të individëve të cilët hulumtuesi i vëren si dukuri shoqërore.11
2.4 Metoda historike komparative
Metoda comparative: të afruarit komprativ (krahasues), problemeve, qështjeve dhe zgjidhjes së
tyre nuk është dukuri e re te shkenca shoqërore as natyrore. Kjo metodë i ka rrënjat e veta në
kërkimet e lashta shkencore, pikërisht në periudhën e të menduarit kritik për fenomenet shoqërore
të njërës apo shoqërisë tjetër. Varësisht nga niveli i zhvillimit të shoqërisë natyrisht që pason edhe
niveli i zhvillimit të metodës. Metoda komperative ka rëndësi të veqantë në procesin e të njohuri
në tërësi e veqmas në të njohurin dhe zbulimin e vetive të jetës shoqërore dhe sociale por edhe në
atë praktike duke i krahasuar dukuritë e ndryshmë të vet institucioneve të ndryshme shoqërore.12
Metoda historike-komperative bën pjesë në metodat kryesore të shkencave shoqërore e sidomos
në sociologjinë e së drejtës, ngase na mundëson thellimin e studimeve në mënyrë gjithpërfshirëse.
Prej orjentimit në këtë metodë varet mjaft edhe orjentimi në shumë probleme dhe në zgjidhjen e
tyre në lëmin e shoqëris. Metoda historike për ka qëllim të vetin që çdo dukuri të jetës shoqërore
duhet ta shqyrtoj ashtu sikurse janë shfaqur ato dukuri njëra prej tjetrës dhe të lidhura në mes veti,
me lidhje të kushtëzuar apo thënë ndryshe lidhje kauzale. Të kuptuarit komperativ i problemeve,
qështjeve dhe zgjidhjes së tyre nuk është dukuri e re në shkencat shoqërore dhe natyrore.13
10 Polisi.F & Musliu.A, 2015, Sociologjia esëdrejtës, Shkup, fq.35
11 Sakidaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.65.
12 Polisi.F & Musliu.A, 2015, Sociologjia esëdrejtës, Shkup, fq.29-30.
13 Sadikaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.63-64.

8. 8
2.5 Metoda dogmatike
Metoda dogmatike është metodë e rëndësishme për shkencat juridike. Shkenctarë të ndryshëm
mendojnë se përmes kësaj metode mund të studiohet e drejta. Të kuptuarit e normës apo të sistemit
juridik sipas qasjes dogmatike do të thotë se norma duhet të ketë karakter detyrues përkundrazi
sjelljes së individëve. Metoda dogmatike-juridike përcakton rendin dhe sistemin juridik të
urdhëruar i cili duhet të respektohet ashtu si është pa ndryshuar fare kompleksiteti i saj në fushë14
Një nga problemet e përdorimit modern të qasjes formale dogmatike në juridik sistemi shoqërohet
me rritjen e lëvizshmërisë (ndryshueshmëria) e dogmës së ligjit, gjë e cila është shumë e nevojshme
për juristët e sociologjisë të cilët studiojnë të drejtësn, mirëpo jo edhe për teoricientët dogmatik të
cilët të drejtën e konsiderojnë krejtësisht të pandryshueshme. Me rastin e studimit juridik normativ
zbatohet qasja dogmatike formale në jurisprudencë material. Kjo metodë konsiston në sqarimin,
kuptimin dhe rëndësinë e shtetit të së drejtës,pra si nocion duke u nisur nga përmbajtja e vet.15
Sociologjia e së drejtës e përdorë këtë metodë e cila hulumton faktorët social të cilët u japin
karakter shoqërorë normave dhe njëkohësishtë edhe akteve juridike dhe tërë së drejtës. Metoda
dogmatike-normative është metodë kryesore e sociologjisë dhe e specifikuar me anë të së cilës
studiohet shkenca juridike në përgjithësi me elementet e saj. Kjo metodë përcakton në mënyre të
qartë saktësinë e normave juridike, apo thënë ndryshe saktësinë e grupeve të normave juridike.16
2.6. Metoda eksperimentale
Përdorimi i kësaj metode në shoqëri është haptas i nevojshëm. Metoda e eksperimentit përdoret
edhe në rastin e reformave ligjore, eksperimentimi i legjislacionit ka për qëllim të tejkaloj ligjin e
vjetër dhe në këtë menyrë ligji i reformuar mund të përdoret vetëm në një pjesë të territorit ku
krijohen mundësitë e krahasimit te ligjit të vjetër dhe atij të reformuar , e që medoemos do të
mbizotërojë njëri, i cili në shumicën e rasteve mbizotërojnë ligjet e reformuara apo ligjet e reja.17
14 Sadikaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.71-72.
15
Dogmatic method laë.Marr nga: http://elib.sfu-kras.ru/bitstream/2311/71664/1/Petrov.pdf
16 Polisi.F,Musliu.A, 2015, Sociologjia esëdrejtës, Shkup, fq.34.
17 Sadikaj.B,2010, Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.69.

9. 9
Eksperimenti ka për qëllim që me ndihmën e tij në rrethana më të mira, të mund të vërehen dukuritë
të cilat studiohen. Metoda e eksperimentit në shkallën e sotme të zhvillimit të metodave shkencore
në hulumimet empirike, konsiderohet si metodë më efikase, si mënyrë më depërtuese në njohjen e
jetës reale. Eksperimenti si metodë është aplikuar në shkencat natyrore para shumë kohësh nga ana
e shkenctarëve më të shquar që kanë kontribuar në zhvillimin e shkencës shoqërore dhe natyrore,
duke zhvendosur fokusin veqmas në shkencat natyrore, pa të cilën është e vëstirë për të.18
Metoda e eksperimentit dallohet me anët pozitive dhe anën negative. Ana pozitive e metodës është
përcjellja e reformave ligjore dhe efekti i tyre në jetën e njerëzve dhe në organizimin e shoqërisë.
Ana negative e metodës përcjell normën në raport me njeriun, vlen të theksohet se në momente të
caktuara kur njeriu e ndjen veten si eksperiment apo objekt eksperimenti atëherë ata mund të mos
sillen njësoj apo edhe mund të ndryshojnë si sekuencë organizative shoqërore.19
2.7. Analiza e përmbajtjes
Duke marrë parasysh zhvillimin e shoqërisë dhe dinamikën shoqërore është e pamundur që të
gjitha këto segmente shoqërore të funksionojnë e të zhvillohen pa komunikim shoqërorë ndërmjet
tyre. Analiza e përmbajtjes paraqet teknikën specifike të tubimit të informatave për përfitimin e
njohurive të reja mbi dukuritë e ndryshme shoqërore. Ajo kryesisht e ka për qëllim që të kuptohet
përmbajtja e teksteve apo kuptimin e porosisë që dëshirojme ta aktualizojmë dhe konkretizojmë
apo më mirë të themi të kuptohet sa më qartë pse janë dhënë këto shkrime adekuate në raport me
grupet,organizatat dhe bashkësitë shoqërore brenda shoqërisë. Analiza sociologjike e
dokumenteve juridike bën analizimin e rrethanave shoqërore si koha e nxjerrjes se një dokumenti
juridik dhe kohën e veprimit të atij dokumenti. Është një teknikë që përfshin aktivitete të llojeve
të komunikimit simbolik të shoqërisë, siç janë: gjuha, gazetat, emisionet, fjalimet e politikanëve.
Kryesisht dallojmë: analizën formale, tekstuale, tematike e përmbajtjes dhe analiza e publikut.20
18 Polisi.F & Musliu.A, 2015, Sociologjia esëdrejtës, fq.32-33.
19 Sadikaj.B,2010,Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.70.
20 Sadikaj.B,2010,Sociologjia esëdrejtës, Prishtinë,fq.75-76.

10. 10
Kapitulli III
Konkluzione dhe përfundime
Në punimin tonë si përfundim konstatohet se secila metodë ka vlerat, rendësinë dhe nëvojshmërinë
e vet për hulumtimin e çështjeve të ndryshme shoqërore dhe juridike. Gjatë hulumtimit të këtyre
metodave të sociologjisë të së drejtës kemi ardhur në përfundim, se në bazë të këtyre metodave
sociologjike ne mund të arrijmë të vërtetësia e gjërave që dëshirojmë. Mund të themi se metodat e
hulumtimit janë një rrugëtim i qartë drejt qëllimit tonë dhe vërtetësisë së tyre.
3.1. Vërtetimi i hipotezës
Në punimin tonë të shtjelluar si hipotezë e kemi konceptuar në mënyrë adekuate se objekti i
studimit të sociologjisë të së drejtës nga tërësia e çështjeve shoqërore është e drejta në raport me
jetën reale shoqërore. Ky studim i hollësishëm dhe mjaft i rëndësishëm bëhet me anë të metodave
sociologjike të cilat në veçanti studiojnë tema të ndryshme, mirëpo, nëse shikojmë në tërësi janë
të njëjta tema, për të cilat mund të themi se është shoqëria njerëzore. Këto metoda bëjnë studimin
e shoqërisë që nga koha e shfaqjes së këtyre metodave e gjerë më sot, pra kjo analizë e jetës
shoqërore ka ndodhur ndër vite, ku edhe janë analizuar ndryshimet e shoqërisë gjatë viteve.
3.2. Saktësia e pyetjeve
Gjatë këtij punimi të bazuara në tri pyetje thelbësore, janë prekur të gjitha pikat të cilat ishin të
nevojshme për qartësimin e temës në lidhje me metodat sociologjike, pasi që kjo është një temë e
gjerë dhe mjaft e detajuziar për studim nga juristët e ndryshëm, por në këtë punim jam munduar
t’i përshkruaj metodat në pika të shkurtra dhe t’i sqaroj ne një mënyrë lehtë të kuptueshme për ta.

11. 11
Biblografia
Dogmatic method laë. Marr nga:http://elib.sfu-kras.ru/bitstream/2311/71664/1/Petrov.pdf
Giddens. A, 2007, Sociology.
Polisi. F dhe Musliu. A, 2015, Sociologjia e së Drejtës, Shkup.
Sadikaj. B, 2010, Sociologjia e së Drejtës, Prishtinë.
Zanaj. F, 2018, Sociologjia e së drejtës, Tiranë.