SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  27
Сэдэв: «Иррациональ тоо»
(9-р анги)
Математикт суралцагсад!
суралцагсад!
• Математик суралцацгаая.
• Өөрийн оюун ухаан ба анхаарлаа
хөгжүүл.
• Тэвчээр хатуужил эр зоригтой бай.
• Амжилтанд хүрээгүй бол хэзээ ч бүү
бууж өг.
• Энэ чанар нь бүх мэргэжлийн хүмүүст
байх ёстой..
Иррациональ тоо
• Үегүй , төгсгөлгүй аравтын бутархайг
иррациональ тоо гэнэ.
• Жишээ нь 2.71, 3.147145……..
• Өөрөөр хэлбэл иррациональ тоог 
энгийн бутархайгаар бичих боломжгүй
гэсэн үг юм.
Рациональ тоо

• Рациональ тоо – m/n
хэлбэрт (үүнд m бүхэл тоо,
n натураль тоо) тавигддаг
бүх тоонууд.
Дараах рациональ болон
иррациональ тоонуудыг ялга.
2.3659; 25.3(5);
e=2.7193652…, 12.52; -36.5;
78.454785, 3.1494785…. , √3 ,
√2
Арифметик квадрат язгуур
a тооны квадрат зэргийн язгуурууд
дотроос эерэгийг нь түүний квадрат
зэргийн арифметик язгуур гэж
нэрлэнэ. Жишээ нь x2=4 x=±2 x=2

a=x2 бол х тоог а тооны
квадрат язгуур гэнэ.
Бодит тоо
Бодит тоо
• Иррациональ тоо – төгсгөлгүй, үегүй
аравтын бутархайнууд.
• Рациональ тоо – m/n хэлбэрт (үүнд m
бүхэл тоо, n натураль тоо) тавигддаг бүх
тоонууд.
,(23)
2

-4,6

10000

,14
3

7

Бодит тоонууд
Зэргээс квадрат язгуур гаргах
Дотор нь орсон үсгүүдийн авч болох бүх
утгуудын хувьд үнэн тоо нь тэнцэтгэл үүсгэх
байвал ийм тэнцэтгэлийг “адилтгал” гэнэ.

a 2 =| a |
a, хэрэв...a ≥ 0
a =
− a, хэрэв...a < 0
2

(a-b)(a+b)=a2-b2
(a+b)2=a2+2ab+b2

Мөн адилтгалууд юм.
Үржвэрийн квадрат язгуур
квадрат

ab = a ⋅ b , бол
a ≥0
b ≥0

121 ⋅ 25 = 121 ⋅ 25 = 11 ⋅ 5 = 55
75 ⋅ 3 = 75 ⋅ 3 = 25 ⋅ 3 ⋅ 3 =
= 25 ⋅ 9 = 5 ⋅ 3 = 15
Бутархай тооны квадрат
квадрат
язгуур

a
a
=
, бол
b
b
a≥0
64
64
8
=
=
b>0

121

121

11

125
125
=
= 25 = 5
5
5
Маш хэрэгтэй үйлдэл
• Үржигдэхүүнийг язгуурын тэмдгийн дор
оруулах үйлдэл дараах хувиргалт дээр
үндэслэнэ:
a b = a 2b
a ≥ ,b ≥
0
0

• Язгуурын тэмдэг доороос үржигдэхүүн
гаргах үйлдэл дараах хувиргалт дээр
a ⋅b = a ⋅ b = a b
үндэслэнэ:
2

a ≥ 0, b ≥ 0

2
Бататгал
• Сурах бичгийн хуудас
16 дасгал №17-21
• Нэмэлт бодлого №21-25
• Хугацаа 15 мин
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
•Бүх бодит тоонууд
иррациональ уу?
•Иррационалийн тоо үргэлж
үегүй аравтын бутархай байх
уу?
•Бүх иррациональ тоонууд
бодит тоонууд байх уу?

Үгүй

Тийм
Тийм
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
• Бодит тоо гэж рациональ ба иррациональ
тоог хэлэх үү?
Тийм
• Ямар ч иррациональ ба рациональ тооны
нийлбэр нь иррациональ тоо байх уу?
Тийм
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
• Дурын хоёр иррациональ тооны үржвэр
иррациональ тоо байх уу?
Үгүй
2⋅ 2 = 2
• Дурын рациональ тоог төгсгөлөг
аравтын бутархайгаар бичиж болох уу?
Жишээ:

Жишээ:

27
= 2,4545... = 2, (45)
11

Үгүй
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
• Бүх иррациональ тоонууд квадрат язгуур
гаргаж ирэх үү?
Жишээ нь, «пи» тоо

Үгүй
• Ямар ч бодит тооноос квадрат язгуур
гаргаж болох уу?
a =b

a≥0

Үгүй
Асуулт № 4
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

2

 5 
5

 =
 11  11



Тийм
Асуулт № 3
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

(

)

2

0,64 = 0,8
Үгүй
Асуулт № 5
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

( − 17 )

2

= −17
Үгүй
Асуулт № 6
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

( − 21)

2

= | − 21 |= 21
Тийм
Асуулт № 7
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

a

10

=a

5
Үгүй
Асуулт № 8
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

8⋅ 2 = 4
Тийм
Асуулт № 9
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

2⋅ 6 > 5

Үгүй
Асуулт № 10
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

9
3
1
=1
16
4

Үгүй
Гэрийн даалгавар

• Сургалтын материал
хуудас 16 дасгал
№22-25

Contenu connexe

Tendances

багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
Khishighuu Myanganbuu
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархай
munguu213
 
9 р анги цахим
9 р анги цахим9 р анги цахим
9 р анги цахим
NTsets
 
9 р анги цахим
9 р анги цахим9 р анги цахим
9 р анги цахим
ganzorig_od
 
огтлогч шүргэгч
огтлогч шүргэгчогтлогч шүргэгч
огтлогч шүргэгч
tsoooj
 
9 р анги тест
9 р анги тест9 р анги тест
9 р анги тест
Sainaa0831
 
олонлог, логикийн элементүүд
олонлог, логикийн элементүүдолонлог, логикийн элементүүд
олонлог, логикийн элементүүд
Shaagaa Shs
 
аравтын бутархай Ulam-ундрах
аравтын бутархай  Ulam-ундрахаравтын бутархай  Ulam-ундрах
аравтын бутархай Ulam-ундрах
bajii82
 
гурвалжин ба түүний чанар
гурвалжин ба түүний чанаргурвалжин ба түүний чанар
гурвалжин ба түүний чанар
Khishighuu Myanganbuu
 
Tsahim olon ontsogt du8
Tsahim olon ontsogt du8Tsahim olon ontsogt du8
Tsahim olon ontsogt du8
school14
 
монгол хэлний тест
монгол хэлний тестмонгол хэлний тест
монгол хэлний тест
ehkhtuya
 
гадаргуугын талбай
гадаргуугын талбайгадаргуугын талбай
гадаргуугын талбай
OyuOyu-Erdene
 
7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)
Tsuntsaga Ch
 
конденсатор
конденсаторконденсатор
конденсатор
bolor_chin
 

Tendances (20)

багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархай
 
9 р анги цахим
9 р анги цахим9 р анги цахим
9 р анги цахим
 
9 р анги цахим
9 р анги цахим9 р анги цахим
9 р анги цахим
 
огтлогч шүргэгч
огтлогч шүргэгчогтлогч шүргэгч
огтлогч шүргэгч
 
9 р анги тест
9 р анги тест9 р анги тест
9 р анги тест
 
олонлог, логикийн элементүүд
олонлог, логикийн элементүүдолонлог, логикийн элементүүд
олонлог, логикийн элементүүд
 
аравтын бутархай Ulam-ундрах
аравтын бутархай  Ulam-ундрахаравтын бутархай  Ulam-ундрах
аравтын бутархай Ulam-ундрах
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
 
бодит тоо
бодит тоободит тоо
бодит тоо
 
гурвалжин ба түүний чанар
гурвалжин ба түүний чанаргурвалжин ба түүний чанар
гурвалжин ба түүний чанар
 
Суурь боловсролын сургалтын цөм хөтөлбөр
Суурь боловсролын сургалтын цөм хөтөлбөрСуурь боловсролын сургалтын цөм хөтөлбөр
Суурь боловсролын сургалтын цөм хөтөлбөр
 
валент
валентвалент
валент
 
Tsahim olon ontsogt du8
Tsahim olon ontsogt du8Tsahim olon ontsogt du8
Tsahim olon ontsogt du8
 
дүрэм
дүрэм дүрэм
дүрэм
 
Lecture8
Lecture8Lecture8
Lecture8
 
монгол хэлний тест
монгол хэлний тестмонгол хэлний тест
монгол хэлний тест
 
гадаргуугын талбай
гадаргуугын талбайгадаргуугын талбай
гадаргуугын талбай
 
7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)
 
конденсатор
конденсаторконденсатор
конденсатор
 

Erku