2. HARİZMİ (780-850)
*İlk CEBİR kitabını yazan ve*İlk CEBİR kitabını yazan ve
Batı’ya cebiri öğreten bilgin.Batı’ya cebiri öğreten bilgin.
*Rasathanelerde yaptığı çalışmalar*Rasathanelerde yaptığı çalışmalar
sonunda bir ziyc (yıldızlarsonunda bir ziyc (yıldızlar
kataloğu) hazırladı. Bu ziyckataloğu) hazırladı. Bu ziyc
“ZİYC-İ HARİZMİ” adıyla“ZİYC-İ HARİZMİ” adıyla
tanındı.tanındı.
*Harizmi Güneş,Ay ve yıldızların*Harizmi Güneş,Ay ve yıldızların
yüksekliklerini ve bunlarayüksekliklerini ve bunlara
dayanarak zamanı ölçmededayanarak zamanı ölçmede
kullanılan usturlab hakkında dakullanılan usturlab hakkında da
iki eser kaleme almıştır.iki eser kaleme almıştır.
*Bunlar “Kitab’ül Amel’il*Bunlar “Kitab’ül Amel’il
Usturlab” ve Kitab’ül Amel BiilUsturlab” ve Kitab’ül Amel Biil
Usturlab” tır.Usturlab” tır.

3. EBÜ MA’ŞER (785-886)
Asıl adı Cafer Bin Muhammed El-Asıl adı Cafer Bin Muhammed El-
Belhi’dir. 785’e doğru Horasan’ınBelhi’dir. 785’e doğru Horasan’ın
Belh şehrinde doğdu.Belh şehrinde doğdu.
Ebu Ma’şer’i ilim dünyasına tanıtanEbu Ma’şer’i ilim dünyasına tanıtan
keşfi, med ve cezir (gel-git) olaylarıkeşfi, med ve cezir (gel-git) olayları
hususundaki açıklamalarıdır. Buhususundaki açıklamalarıdır. Bu
konudaki ilk ilmi araştırmalar O’nakonudaki ilk ilmi araştırmalar O’na
aittir.aittir.
Enlem derecelerini hesaplamaEnlem derecelerini hesaplama
konusundaki açıklamaları, astronomikkonusundaki açıklamaları, astronomik
coğrafyada Avrupa’ya yolcoğrafyada Avrupa’ya yol
göstermiştir.göstermiştir.

4. Med Cezir (Gel-Git) ayın, dünyanın etrafında dönmesiyle ilgilidir.

5. MAŞAALLAH (?-815)
Usturlabla ilgili ilk eseri verenUsturlabla ilgili ilk eseri veren
bilgindir.bilgindir.
Astronomi ile ilgili birçok eseriAstronomi ile ilgili birçok eseri
Yohannes Hispalensis ve başkalarıYohannes Hispalensis ve başkaları
tarafından tercüme edilmiş ve dahatarafından tercüme edilmiş ve daha
sonra da neşredilmiştir.sonra da neşredilmiştir.

6. İBNİ FİRNAS (?-888)
Wright kardeşlerden 1000 sene önceWright kardeşlerden 1000 sene önce
ilk uçağı yapıp uçmayı gerçekleştirenilk uçağı yapıp uçmayı gerçekleştiren
alimdir.alimdir.
Plenataryumu ilk keşfeden bilgin,Plenataryumu ilk keşfeden bilgin,
Güneş ve gezegenleri hareket halindeGüneş ve gezegenleri hareket halinde
gösteren bir Planatarium yaptı. İbnigösteren bir Planatarium yaptı. İbni
Firnas bu cihazla sadece yıldızlarıFirnas bu cihazla sadece yıldızları
değil, bulutları hatta gökte çakandeğil, bulutları hatta gökte çakan
şimşekleri bile inceleyebiliyordu.şimşekleri bile inceleyebiliyordu.

7. EBÜ’L VEFA (940-998)
Asıl adı Muhammed Bin MuhammedAsıl adı Muhammed Bin Muhammed
Bin Yahya Bin İsmail Bin El-AbbasBin Yahya Bin İsmail Bin El-Abbas
El-Bozcani’dir.El-Bozcani’dir.
10 Haziran 940’da Horasan Bozcan10 Haziran 940’da Horasan Bozcan
şehrinde doğdu.şehrinde doğdu.
Eb’l Vefa Avrupa’da Batlamyus’un ayEb’l Vefa Avrupa’da Batlamyus’un ay
teorisi üzerinde ilk defa araştırmateorisi üzerinde ilk defa araştırma
yapan Tycho Brahe’den tam 600 seneyapan Tycho Brahe’den tam 600 sene
önce teorisinin kritiğini yaptı, onaönce teorisinin kritiğini yaptı, ona
tenkitler yöneltti.tenkitler yöneltti.

8. İbni Heysem (965-1051)
Ayın ışık neşretmediğini, güneştenAyın ışık neşretmediğini, güneşten
aldığı ısı ve ışığı yansıttığını kabulaldığı ısı ve ışığı yansıttığını kabul
etmekteydi. Bunu Kuran’ı Kerim’inetmekteydi. Bunu Kuran’ı Kerim’in
ayetlerinden öğrenmiştir.ayetlerinden öğrenmiştir.
Bir ayette: “Onların içinde ayı bir nur,Bir ayette: “Onların içinde ayı bir nur,
güneşi de bir meş’ale kılmıştır.”güneşi de bir meş’ale kılmıştır.”
(Nuh:16)(Nuh:16)
Diğer bir ayette de: “Gökte burçlarDiğer bir ayette de: “Gökte burçlar
yaratan ve onların içinde bir kandilyaratan ve onların içinde bir kandil
(güneş) ve nurlu bir ay yaratan(güneş) ve nurlu bir ay yaratan
Allah’ın şanı yücedir.” (Furkan:61)Allah’ın şanı yücedir.” (Furkan:61)
diye buyurulmaktaydı.diye buyurulmaktaydı.

9. BEYRUNİ (973-1051)
Asıl adı Ebu Reyhan Muhammed BinAsıl adı Ebu Reyhan Muhammed Bin
Ahmed El-Beyruni olan BeyruniAhmed El-Beyruni olan Beyruni
büyük bir fen bilginidir. 973’de Kaş’tabüyük bir fen bilginidir. 973’de Kaş’ta
doğdu.doğdu.
*Beyruni şehirlerin enlem ve*Beyruni şehirlerin enlem ve
boylamlarını tespit etmiştir.boylamlarını tespit etmiştir.
*Maveraünnehir ile Sind’in boylam*Maveraünnehir ile Sind’in boylam
dairelerindeki hataları düzeltmiştir.dairelerindeki hataları düzeltmiştir.
*Gazne’de kıbleyi doğru olarak tespit*Gazne’de kıbleyi doğru olarak tespit
etmekle, müslümanlara yaptığıetmekle, müslümanlara yaptığı
hizmetlere bir yenisini eklemiştir.hizmetlere bir yenisini eklemiştir.

10. MACRİTİ (?-1007)
Endülüs astronomi ilmini bağımsız birEndülüs astronomi ilmini bağımsız bir
mevkiye ulaştırmıştır. En önemli eserimevkiye ulaştırmıştır. En önemli eseri
Harizmi’nin Ziyc’i üzerine yaptığıHarizmi’nin Ziyc’i üzerine yaptığı
düzeltmeler almaktadır.düzeltmeler almaktadır.
Macriti, Yezdgrid devrinde yapılmışMacriti, Yezdgrid devrinde yapılmış
olan bu astronomik ziycleri ( cetvelleriolan bu astronomik ziycleri ( cetvelleri
) hicri esasa uygun olarak düzenleyip) hicri esasa uygun olarak düzenleyip
değiştirmiş ve Arin meridyeninideğiştirmiş ve Arin meridyenini
Kurtuba’dan başlatmıştır.Kurtuba’dan başlatmıştır.

11. İBNİ YUNUS (?-1009)
Galile’den önce sarkacı bulanGalile’den önce sarkacı bulan
astronomdur. Saat kadranını ilkastronomdur. Saat kadranını ilk
keşfeden bilgin İbni Yunus’tur.keşfeden bilgin İbni Yunus’tur.
17 yıllık incelemeleri sonunda,17 yıllık incelemeleri sonunda,
yıldızların hareketleri, devirleri,yıldızların hareketleri, devirleri,
ekliptik meyli, itidal noktalarınınekliptik meyli, itidal noktalarının
gerilemesi ve güneş paralaksıgerilemesi ve güneş paralaksı
hakkında kendinden öncekilere görehakkında kendinden öncekilere göre
daha doğru bilgiler vermiştir.daha doğru bilgiler vermiştir.
İbni Yunus burçların eğimini çok inceİbni Yunus burçların eğimini çok ince
ölçülerle ölçmüştür.ölçülerle ölçmüştür.

13. ZERKALİ (1029-1087)
Astronomi aletlerini ıslah etmekle, devrinde büyük isim yaptı.Astronomi aletlerini ıslah etmekle, devrinde büyük isim yaptı.
Zerkali Toledo adıyla meşhur olan ilk astronomi cetvellerini yaptı.Zerkali Toledo adıyla meşhur olan ilk astronomi cetvellerini yaptı.
Dünyanın Güneş’e olan uzaklığını hesapladı. Bu mesafeyi güneşDünyanın Güneş’e olan uzaklığını hesapladı. Bu mesafeyi güneş
yörüngesine dayanan gün dönümleriile gece ve gündüz eşitliğininyörüngesine dayanan gün dönümleriile gece ve gündüz eşitliğinin
presesyonuna intibak ettirebilmek için Toledo2da 402 den fazla rasatpresesyonuna intibak ettirebilmek için Toledo2da 402 den fazla rasat
yaptı ve sonunda presesyonun vüsatini de aynı tarzda doğru olarakyaptı ve sonunda presesyonun vüsatini de aynı tarzda doğru olarak
hesapladı.hesapladı.

14. CABİR BİN EFLAH (XII. Yüzyıl)
Çubuklu Güneş Saatini yapanÇubuklu Güneş Saatini yapan
bilgindir. Ortaçağın büyük astronombilgindir. Ortaçağın büyük astronom
ve matematikçilerindendir.ve matematikçilerindendir.
““Geber Filius Afflae” adıyla şöhretGeber Filius Afflae” adıyla şöhret
bulan islam bilgini, Endülüs Emevibulan islam bilgini, Endülüs Emevi
devleti Sevilla şehrinde doğmuştur.devleti Sevilla şehrinde doğmuştur.
XII. Yüzyılın ortasına doğru vefatXII. Yüzyılın ortasına doğru vefat
etmiş olduğu tahmin edilmektedir.etmiş olduğu tahmin edilmektedir.

15. Cabir Bin Eflah’ın günümüzde kullanılan bir azimud dairesi.

16. NASIRÜDDİN TÜSİ (1201-1274)
Muhteşem bir rasathane kurdu.Muhteşem bir rasathane kurdu.
Astronomi cetvellerini hazırladı.Astronomi cetvellerini hazırladı.
Batlamyus teorisinin tenkitlerini yaptı.Batlamyus teorisinin tenkitlerini yaptı.
Bu teoriye göre, güneş, dünyanınBu teoriye göre, güneş, dünyanın
etrafında dönüyordu. Aslında iseetrafında dönüyordu. Aslında ise
dünya güneşin etrafında dönmekteydi.dünya güneşin etrafında dönmekteydi.
Tüsi bu tenkitleriyle Copernic’e deTüsi bu tenkitleriyle Copernic’e de
öncülük yapmış oldu.öncülük yapmış oldu.

17. Merağa rasathanesinde bir astronomi dersi.

18. KAZVİNİ (1203-1283)
ORTA ÇAĞIN HERODOT’U,ORTA ÇAĞIN HERODOT’U,
MÜSLÜMANLARIN PLİNİUS’UMÜSLÜMANLARIN PLİNİUS’U
OLARAK ANILIROLARAK ANILIR
En önemli eseriEn önemli eseri Acaibü’l MahlukatAcaibü’l Mahlukat
veve Garaibü’l Mevcüdat’Garaibü’l Mevcüdat’tır. Eserdetır. Eserde
Ay Güneş ve yıldızlar gibi gökAy Güneş ve yıldızlar gibi gök
cisimleri anlatılmakta, daha sonradacisimleri anlatılmakta, daha sonrada
gök sakinleri meleklerden sözgök sakinleri meleklerden söz
edilmektediredilmektedir
Yeryüzünün altı günde yaratılmasıYeryüzünün altı günde yaratılması
açıklanmakta, bunun azar azaraçıklanmakta, bunun azar azar
ilerleme manasına geldiği, yoksailerleme manasına geldiği, yoksa
henüz güneş yaratılmadan gün vehenüz güneş yaratılmadan gün ve
zaman tasavvurunun mümkünzaman tasavvurunun mümkün
olmayacağı ifade edilmektedir.olmayacağı ifade edilmektedir.

19. KEMALEDDİN FARİSİ (?-1320)
Geliştirdiği bir aletle duvar üzerindekiGeliştirdiği bir aletle duvar üzerindeki
bulutları, bulutların hareketini, hattabulutları, bulutların hareketini, hatta
bir kuşun uçuşunu dahibir kuşun uçuşunu dahi
seyredebilmiştir.seyredebilmiştir.
Bütün görüntülerin ters olarakBütün görüntülerin ters olarak
yansıdığını müşahede etmiştir. Camyansıdığını müşahede etmiştir. Cam
küre üzerinde yaptığı deneylerküre üzerinde yaptığı deneyler
içerisinde yağmur damlalarında ışığıniçerisinde yağmur damlalarında ışığın
kırılması ve takip ettiği yolu müşahedekırılması ve takip ettiği yolu müşahede
ettietti

20. Kemaleddin Farisi’nin geliştirdiği bir şekil.

21. BURSALI KADIZADE RUMİ (1337-1430)
Kadızade Rumi, IKadızade Rumi, IVV. Yüzyılın. Yüzyılın
başlarında matematiği astronomiye enbaşlarında matematiği astronomiye en
güzel şekilde uygulayan bir bilgindir.güzel şekilde uygulayan bir bilgindir.
Gerekli olan fizik kurallarınıGerekli olan fizik kurallarını
astronomiye ilk uygulayan da O’dur.astronomiye ilk uygulayan da O’dur.
Semerkant Rasathanesi’ndeSemerkant Rasathanesi’nde
matematik ve astronomi derslerimatematik ve astronomi dersleri
okutan Kadızade, Uluğ Bey ve Aliokutan Kadızade, Uluğ Bey ve Ali
Kuşçu gibi büyük bilginler uetiştirdi.Kuşçu gibi büyük bilginler uetiştirdi.

22. Kadızade Rumi’nin çalışmalarının önemli bir kısmını yaptığı Semerkant’tan bir görünüm.

23. ULUĞ BEY (1394-1449)
*Hem hükümdar hem de çağının en*Hem hükümdar hem de çağının en
büyük astronomu Uluğ Bey’i dünyayabüyük astronomu Uluğ Bey’i dünyaya
tanıtan, astronomi dalındaki bilgisi, butanıtan, astronomi dalındaki bilgisi, bu
konuda verdiği eserler olmuştur. Enkonuda verdiği eserler olmuştur. En
ünlü eseri: Semerkant’ta yaptırdığıünlü eseri: Semerkant’ta yaptırdığı
büyük rasathanesidir.büyük rasathanesidir.
*Uluğ Bey bir Ziyc (yıldız kataloğu)*Uluğ Bey bir Ziyc (yıldız kataloğu)
hazırlamıştır. Bu ziyc önceki ziyclerinhazırlamıştır. Bu ziyc önceki ziyclerin
eksiklerini tamamlıyor, yanlışlarınıeksiklerini tamamlıyor, yanlışlarını
düzeltiyor, yıldızların hareketlerinidüzeltiyor, yıldızların hareketlerini
daha mükemmel gösteriyordu.daha mükemmel gösteriyordu.

24. Rasathanede zatü’l halak denilen astronomik aletle rasat yapan astronomlar.

25. GIYASÜDDİN CEMŞİD (?-1429)
Ondalık kesirler hakkında ilk eserlerOndalık kesirler hakkında ilk eserler
veren matematikçi, Maveraünnehirveren matematikçi, Maveraünnehir
bölgesinde bulunan K’aş şehrindebölgesinde bulunan K’aş şehrinde
dünyaya geldi.dünyaya geldi.
Semerkant Rasathanesi’ninSemerkant Rasathanesi’nin
kurulmasında büyük hizmetlerikurulmasında büyük hizmetleri
olmuştur. Rasathanenin ilk müdürüolmuştur. Rasathanenin ilk müdürü
de O’dur.de O’dur.

26. ALİ KUŞÇU (?-1474)
Ali Kuşçu’nun astronomiyle ilgili enAli Kuşçu’nun astronomiyle ilgili en
mühim eseri ULUĞ BEY ZİYCİmühim eseri ULUĞ BEY ZİYCİ
ŞERHİ’dir. Eser zamanın en yüksekŞERHİ’dir. Eser zamanın en yüksek
matematik ve astronomi bilgilerinimatematik ve astronomi bilgilerini
ihtiva etmektedir. Ayrıca eserdeihtiva etmektedir. Ayrıca eserde
astronomi için gerekli olan fizikiastronomi için gerekli olan fiziki
bilgilere de yer verilmiştir. Kitabın ikibilgilere de yer verilmiştir. Kitabın iki
aslı bulunmaktadır. Bunlardan birisiaslı bulunmaktadır. Bunlardan birisi
İstanbul Rasathanesi Kütüphanesi’ndeİstanbul Rasathanesi Kütüphanesi’nde
diğeri ise Ragıp Paşa Kütüphanesi’ndediğeri ise Ragıp Paşa Kütüphanesi’nde
kayıtlıdır.kayıtlıdır.

27. Fethiye adlı eserin son sayfası

28. TAKİYÜDDİN ER-RASIT (1521-1585)
İstanbul Rasathanesini kuran bilgin.İstanbul Rasathanesini kuran bilgin.
Osmanlılardaki ilk rasathanedir.Osmanlılardaki ilk rasathanedir.
Zamanı ölçmede büyük başarıZamanı ölçmede büyük başarı
göstermiştir. Rasat aletlerine saniyegöstermiştir. Rasat aletlerine saniye
taksimatını koyan ilk ilim adamıdır.taksimatını koyan ilk ilim adamıdır.
Dört sene içerisinde yaptığı rasatlarlaDört sene içerisinde yaptığı rasatlarla
Güneş cetvellerini tamamlamıştır.Güneş cetvellerini tamamlamıştır.
İstanbul Rasathanesi onun planlarıİstanbul Rasathanesi onun planları
üzerine yapılmış, rasathanede bizzatüzerine yapılmış, rasathanede bizzat
kendi icadı olan aletlerle dakikkendi icadı olan aletlerle dakik
rasatlarda bulunmuştur.rasatlarda bulunmuştur.

29. ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI (1703-1780)
*İbrahim Hakkı dünyanın hızını ifade*İbrahim Hakkı dünyanın hızını ifade
etmek için şu ifadeleri kullanmıştır:etmek için şu ifadeleri kullanmıştır:
*“Erişkin bir at bir ayağını kaydırıp*“Erişkin bir at bir ayağını kaydırıp
indirinceye kadar dünya üç bin Fersahindirinceye kadar dünya üç bin Fersah
yol alır.”yol alır.”
*Marifetname’sinde Ay ve Güneş*Marifetname’sinde Ay ve Güneş
tutulmasını tamamen geometriktutulmasını tamamen geometrik
olarak izah eder.olarak izah eder.
*İbrahim Hakkı Erzurum’da saat*İbrahim Hakkı Erzurum’da saat
12:00 iken, diğer şehirlerde saatin kaç12:00 iken, diğer şehirlerde saatin kaç
olacağını tesbit etti ve 100 şehir içinolacağını tesbit etti ve 100 şehir için
fark cetvelleri hazırladı.fark cetvelleri hazırladı.

31. PROF. DR. BEHRAM KURŞUNOĞLU (1922-?)
“Genelleştirilmiş İzafiyet Teorisi” adıyla yeni bir teori ortaya
atan ilim adamımızdır. Bu teoride Kainatın yaratılışıyla ilgili
teorisini izah etmektedir.