1. 1
Republika ng Pilipinas
PAMANTASANG TEKNOLOHIKAL NG RAMON MAGSAYSAY
San Marcelino, Zambales
Dalubhasaan ngEdukasyon, Siningat Agham
Batsilyer sa Pan-Sekundaryang Edukasyon Mayorya sa Araling Panlipunan
Pakitang-Turo
Major 14: Building Bridges Across Social Science Discipline
Banghay – Aralin sa Pagtuturo ng Araling Panlipunan sa Ikasiyam na Baitang
I. Layunin
Sa loob ng 40 minuto, inaasahang lahat ng mag-aaral ay masusuri ang
kaibahan ng kakapusan at kakulangan, nakikilala ang mga dahilan nito at
nakapagmumungkahi ng mga paraaan para malabanan ito ng may hindi
bababa sa 75 bahagdan ng pagkatuto.
A. Natutukoy ang mga dahilan kung bakit nagkakaroon ng kakapusan.
B. Naisusulat ang kaibahan ng kakapusan at kakulangan sa pamamagitan
ng Venn Diagram.
C. Nakapagmumungkahi ng mga paraaang makatutulong upang malabanan
ang kakapusan.
II. Nilalaman
A. Paksa:
KAKAPUSAN AT KAKULANGAN
B. Sanggunian
Ekonomiks: Kayamanan IV, pp. 22 – 23
Pana-Panahon IV: Worktext para sa Araling Panlipunan Ikaapat na Taon
Ekonomiks, pp.105 – 109
Unawain Natin ang Ekonomiks sa Diwang Pilipino, pp. 12 – 13
K to 12 Gabay Pangkurikulum: Araling Panlipunan Baitang 1 – 10, pp. 85
C. Mga Kagamitan
Venn Diagram
Larawan
Yeso
Pisara
D. Estratehiya
Concept Mapping Buzz Session
III. Pamamaraan
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
A. Panimulang Gawain
1. Pagbati
Magandang umaga!

2. 2
2. Pagsasaayos ng Silid
Bago natin simulan ang ating klase paki-
ayos muna ang inyong mga upuan.
3. Pagtala ng Lumiban
Mayroon bang lumiban sa klase ngayon?
Magaling. Simulan na natin 2ng ating
aralin.
3. Balik – Aral
Bago tayo dumako sa ating aralin ay
magkakaroon muna tayo ng balik aral.
Tinalakay natin noong nakaraan nating
pagkikita ang mga likas na yaman. Ano ba
ang mga likas na yaman?
Magaling. Magbigay nga ng tatlong uri
nito.
Mahusay.
4. Pagganyak
Ngayon ay dadako na tayo sa panibagong
aralin. Pero bago ang lahat nais ko
munang tingnan ninyo ang larawan na ito.
Ano ang makikita ninyo?
(Magpapakita ng isang larawan. Kalakip
1.)
Magaling. At ano naman ang mga
nakapaligid sa kanya?
Tama. Sa tingin ninyo bakit kaya marami
siyang katanungan sa mga bagay na ito?
Magaling. Siya ay may kakulangan o
kakapusan sa kaalaman ukol sa mga
bagay-bagay. Ang kakulangang ito at
kakapusan ay hindi lamang dito
Magandang umaga rin po.
(Aayusin ng mga mag-aaral ang kanilang
mga upuan.)
Wala po.
Ito po ay tumutukoy sa mga bagay na likha
ng kalikasan bukod sa tao.
Yamang-lupa, yamang-gubat at yamang-
tubig po.
Sir, may lalaki po na maraming
katanungan.
Pagkatao, pangkabuhayan, panlipunan at
pampulitika.
Sir, kulang po kasi ang kaniyang kaalaman
ukol sa mga bagay na ito.

3. 3
nangyayari bagkus maging sa ating
ekonomiya.
B. Panlinang na Gawain
1. Paglalahad
Ang tatalakayin natin sa araw na ito ay
tungkol sa kakapusan at kakulangan. Ang
mga bagay na ito ay may malaking ambag
sa pang-ekonomikong aspeto. Sa tingin
ninyo bakit kaya nagkakaroon ng
kakapusan?
Magaling.
2. Pangkatang Gawain
Ngayon naman upang mas maintindihan
ninyo ang ibig sabihin ng kakapusan ay
ating ihahambing ito sa kakulangan sa
pamamagitan ng isang Venn Diagram.
Hahatiin ko ang klase sa apat (4) na grupo
at bibigyan ng limang (5) minuto upang
mag-brainstorm. Matapos ito ay pipili ng
isang mag-uulat sa harap.
(*Magbibigay ang guro ng kartolina na
may Venn Diagram at babasahin. Kalakip
3. Babasahin)
C. Pagtalakay
Ngayon naman ay tingnan ninyo ang Data
Information sa harapan. Pupunan natin
ang diagram na ito. Ating paghahambingin
ang Kakapusan at Kakulungan. Titingnan
natin kung ano ba ang pagkakaiba nila sa
tagal, problema sa ekonomiya at
limitasyon. Susuriin natin mamaya ang
inyong mga sagot kung tama ba ito.
(Ilalagay ng guro ang Data Information
Chart sa pisara. Sa bawat katanungan ay
isusulat ng mag-aaral ang kanyang sagot
sa ispesipikong lugar. )
Nagkakaroon po ng kakapusan dahil po
sa: (1) walang hanggang pangangailangan
at hilig ng tao, at (2) limitadong
pinagkukunang yaman.
(Iu-ulat ng lider ng grupo ang
napagkasunduang sagot sa loob ng (2)
dalawang minuto.)

4. 4
Ano ba ang kakapusan?
Tama. Sa kabilang banda ano naman
kaya ang kakulangan?
Kung itutuon natin ang ating sarili sa Data
Information Chart. Ano gaano kaya
tumatagal ang kakapusan? Ang
kakulangan?
Magaling. Ano naman kaya ang problema
o dahilan kung bakit may kakapusan at
kakulangan?
Mahusay! Ngayong alam na natin ang
mga problema kung bakit nagkakaroon ng
kakulangan at kakapusan, ano naman
kaya ang nagiging limitado dahil dito?
Magaling. Nakita niyo na ang pagkaka-iba
ng dalawa sa Data Information Chart.
Ngayon ano naman kaya ang pagkaka-
pareho ng dalawa?
Tama. Ngayon naman ay mag-bigay nga
Ang kakapusan po ay pangunahing
katangian ng mga pangkalahatang
pinagkukunang- yaman dahil marami itong
mapaggagamitan sa harap ng limitadong
dami.
Ang kakulangan po ay ang ispesipikong
kalagayan kung saan ang suplay ng isang
bagay ay hindi sapat upang tugunan and
demand nito.
Sir, ang kakapusan po ay tumatagal ng
pang-matagalan. Samantala, ang
kakulangan po ay tumatagal
pansamantala.
Nagkakaroon po ng kakapusan dahil po sa
problema sa pwersang pang-kalikasan.
Samantala, nagkakaroon naman po ng
kakulangan dahil sa problema sa
alokasyon.
Dahil po sa kakapusan ay nagiging
limitado ang pinagkukunang-yaman.
Samantala, sa kakulangan naman po
nagiging limitado ang ispesipikong dami
ng suplay.
Kapwa po silang naglalahad ng hindi
pagiging sapat ng panustos sa ating mga
pangangailangan.

5. 5
kayo ng halimbawa ng sitwasyong pang-
ekonomiko kung saan nahaharap tayo sa
kakapusan?
.
Mahusay. Magbigay naman kayo ng
halimbawa ng sitwasyong pang-
ekonomiko kung saan nahaharap tayo sa
kakulangan?
Tama. Dahil kalimitang nangyayari ang
hoarding o pagtatago ng suplay. Ang mga
madalas na gumagawa nito ay ang mga
miyembro ng cartel.
Ano naman kaya ang cartel?
D. Paglalahat
Balikan muli natin ang ating pinag-aralan.
Ano ang dalawang dahilan ng kakapusan?
Magaling. At ano ang pagkaka-iba ng
kakapusan sa kakulangan?
Mahusay!
E. Paglalapat
Bilang mag-aaral ano kaya ang inyong
magagawa upang sa ganoon ay
malabanan natin ang kakapusan?
Nahaharap po tayo sa kakapusan sa
langis. (*Maaaring magbago ang sagot
batay sa ideya ng mag-aaral.)
Nahaharap po tayo sa kakulangan sa
bawang at bigas. (*Maaring magbago ang
sagot batay sa ideya ng mag-aaral.)
Ang cartel po ay pangkat ng tao na
kumokontrol at nagmamanipula ng
pamamahagi, pagbili at pagpepresyo ng
mga produkto.
Sir, dahil po (1) walang hanggang
pangangailangan at hilig ng tao, at (2)
limitadong pinagkukunang yaman.
Ang kakapusan po ay pangunahing
katangian ng mga pangkalahatang
pinagkukunang- yaman dahil marami itong
mapaggagamitan sa harap ng limitadong
dami. Samantalang, ang kakulangan po ay
ang ispesipikong kalagayan kung saan
ang suplay ng isang bagay ay hindi sapat
upang tugunan and demand nito.
Inaasahang sagot:
 Magtitipid po ng papel.

6. 6
IV. Pagtataya
Ngayon ay lubos na ninyong naunawaan ang ating aralin. (Bibigyan ng
sagutang papel ang mga mag-aaral.)
I. Maramihang Pili. Bilugan ang letra ng tamang sagot.
1. Ito ay tumutukoy sa pansamantalang pagkawala ng produkto sa pamilihan.
a. Kakulangan b. Kakapusan c. Produksyon d. Pagkonsumo
2. Ito ay tumutukoy sa limitadong dami ng pangkalahatang pinagkukunang-
yaman.
a. Kakulangan b. Kakapusan c. Produksyon d. Pagkonsumo
3. Ito ay tumutukoy sa pang-matagalang gamit ng likas na yaman.
a. recycling b. reducing c. reusing d. sustainable use
4. Ano ang problemang pinagmumulan ng kakapusan at kakulangan?
a. alokasyon at likas na yaman c. pagkonsumo at alokasyon
b. pagkonsumo at produksyon d. likas na yaman at produksyon
II. MB o MS. Tukuyin kung ang pahayag ay makabubuti o makasasama sa
ekonomiya.
__1. Pagkahilig ng tao sa mga produkto na hindi kailangan ng bansa.
__2. Pansariling interes ng mga negosyante ang inuuna.
__3. Paggamit muli ng notebook na wala pa namang gaanong sulat.
__4. Pagbili lamang ng bagay na kailangan.
__5. Pag-aaksaya sa mga likas na yaman ng bansa.
__6. Pinapatay ang ilaw at gripo kung hindi ginagamit.
Magaling. Ang lahat ng inyong sinabi ay
totoong makatutulong upang maibsan ang
kakapusan at tumagal an gating paggamit
ng mga likas na yaman. Ang tawag dito ay
pangmatagalang paggamit o (sustainable
use).
 Bibilhin lamang po ang dapat na
gamitin.
 Matututong patayin ang ilaw at
gripo kapag hindi ginagamit.
 Magre-recycle po.
(Ang sagot ng mag-aaral ay maaring
magbago ayon sa kanilang ideya.)

7. 7
V. Takdang Aralin
Ibigay ang kahulugan ng mga sumusunod:
1. Pangangailangan
2. Kagustuhan
3. Pagkonsumo
4. Produksyon
Inihanda ni:
CARL PATRICK S. TADEO
Tagapagpakitang-Turo

8. 8
Kalakip 1. Larawan sa Pagganyak

9. 9
KAKAPUSAN
-limitadong dami ng
pangkalahatang
pinagkukunang-yaman
-problema sa pwersang
pangkalikasan
KAKULANGAN
-limitado ang dami ng
suplay ng isang
ispesipikong bagay at
hindi matugunan ang
demand nito
-problema sa alokasyon
Kalakip 2.1 Venn Diagram
Inihahambing ang pagkaka-pareho at pagkaka-iba ng Kakulangan at Kakapusan
Kapwa naglalahad ang mga ito ng hindi pagiging sapat ng panustos sa ating
mga pangangailangan
Kalakip 2.2 Data Information Chart
KAKAPUSAN KAKULANGAN
TAGAL Pang-matagalan Pansamantala
PROBLEMA Pwersang Pangkalikasan Alokasyon
LIMITASYON Pinagkukunang-yaman Suplay