1. i BORROKA
LUZEAREN
TESTIGANTZA
igandea
berria
2007ko
ekainaren 3a
Korea
Penintsula
zeharkatuko
duen trenbideak
ilusioa piztu du
bi aldeetan 12
Elkarrizketa
Mari Carmen
Gallastegi 10
Udako lanak
Tenperatura
gora,
prekarietatea ASKATASUNA
1977ko udaberrian milaka eta milaka lagun kaleratu ziren Euskal Herrian amnistia osoa eskatzeko. Hogeita hamar urte
ere bai 21
geroago, orduko eta oraingo egoerak aztertuko dituzte ekainaren 10ean Errenterian, Amnistiaren Egun Nazionalean.

2. 02 1977Ko amnIsTIaren asTea
IGANDEA 2007KO EKAINAREN 3A
Mobilizazioak Errenterian. Herritarrak besoz beso elkarturik Biteri kalean zehar, 1977ko amnistiaren aldeko astean. ASKATASUNA
ISILDU EZINEZKO tean inguratu zuten guardia zibi-
zela. EIA Euskal Iraultzarako Al-
lek Ortuellan (Bizkaia). Gaztea ko-
derdiak ere berdin esan zuen eta,
rrika hasi zen eta guardia zibil ba-
horren ondorioz, Euskadiko Ezke-
OIHUA
tek buruan jo zuen. Luis Santama-
rra osatu zen. Haustura politikoa
ria 72 urteko herritarra Iruñean hil
nahi zutenek maiatzaren 24rako
zen, poliziak balkoira tiro egin eta
amnistia lortuta ez bazegoen, boi-
zen. Handik gutxira batzorde gero izandako shock-aren ondo-
kota egingo zutela jakinarazi zu-
gehiago sortu ziren Euskal Herri- rioz. Amnistia asteen inguruan es-
ten.
ko herri eta auzoetan. kuin muturreko inkontrolatuek
Madrilen eta Parisen arteko lan-
Giro politikoa pil-pilean zegoen Francisco Javier Nuñez hil zuten
kidetzaren ondorioz, zenbait erre-
orduan. Rodolfo Martin Villak Ma- Bilbon.
fuxiatu Yeu uhartera eramanak zi-
Duela 30 urte, amnistiaren aldeko aldarria Euskal nuel Fraga Iribarne Gobernazio Julio Marques larri zauritu zu-
tuen lehenago Frantziak. 1977an
ministroa ordezkatu zuen eta gero ten Errenterian. 21 urteko gaztea
Migel Angel Apalategi Aierbe
Herriko hiri eta herrietako kaleetan nagusitu zen; Barne ministroa izango zen Adolfo manifestazioan zegoen 1977ko
Apala atxilotu zuten eta Aix-en-
1977. urteko bigarren amnistiaren astea bereziki Suarez aparatu frankistako erre- maiatzaren 12an. «Asanblada bat
Provence-n (Frantzia) konfinatu.
formistaren gobernuan. Fran- egin genuen eguerdiko hamabie-
Bestalde, Burgosko prozesuan hil-
gogorra izan zen: zazpi lagun hil ziren Polizia eta tzian Valery Giscard D’Estaing tan eta manifestazioan irten ginen
tzera zigortutako sei presoek eta
Guardia Zibilaren errepresioaren ondorioz. zen presidente, eta Michel Ponia- Biteri kalean zehar. Orduan lan-
beste askok kartzelan segitzen zu-
towski Barne ministroa. rroberrek eraso ziguten, eta gero
ten. Azken horien artean Fran Al-
1977ko udaberria odoltsua izan Guardia Zibilak baten bat atxilotu
danondo Badiola Ondarru zegoen,
zen. 1976ko abendutik 1977ko ekai- zuela esan zuten. Gu koartelillora
Ezkio-Itsason (Gipuzkoa) segada
J o s e M a r i P a st o r rako—. Bi urte geroago, 1978ko nera arte 13 lagun hil ziren errepre- joan ginen korrika. Magdalena ka-
batean atxilotua. Operazio horre-
abenduaren 6an, espainiarrek sioaren ondorioz Araban, Biz- lean zegoen, orain udal liburute-
tan komandoko beste bi kideak hil
i
Konstituzioa onartu zuten beste kaian, Gipuzkoan eta Nafarroan. gia dagoen lekuan. Kale estu ho-
zituen Guardia Zibilak.
bozketa baten bidez. Hego Euskal ETAk ere gogor jo zuen. Ekaina- rretan sartu ginen. Eta Guardia Zi-
lusioz betetako egun la- Presoen aldeko mugimenduak
Herrian %50,47ko abstentzioa izan ren 15ean egiteko ziren lehen bo- bila tiroka hasi zen gure kontra».
tzak ziren. Borrokak eta izugarrizko indarra hartu zuen eta
zen. Baiezko botoak %34,96 izan zi- zak boikotatu edo ez, eztabaida ze- Marques Donostiako Ospitalera
kemenak argitutako egun amnistiaren asteak antolatzen
ren, eta ezezkoak, %10,93. goen. Alderdi eta erakunde aber- eraman zuten larri-larri. Bala bat
odoltsuak, benetako alda- hasi ziren. Lehena 1977ko otsaile-
Amnistiaren aldarrikapena bo- tzale guztien artean Xibertan zuen hankan, dum-dum bala bat,
keta amets. 1975eko azaro- an izan zen. Bigarrena, 1977ko
rroka politikoaren ardatz nagusie- (Angelu, Lapurdi) egindako bilere- barrua txikitu egiten duena.
aren 20an Francisco Fran- maiatzaren 8tik 15era. Aste horre-
tako bat izan zen. Mugimendu tan EAJk argi utzi zuen amnistia «Bala horrek tibia, peronea eta
co diktadorea ohean hil eta tan zazpi lagun hil zituzten Poli-
hura lehenago mamitzen hasi ba- lortu edo ez bozetara aurkeztuko arteriak txikitu zizkidan. Tendoi
gero, erreforma abiatua zuten ziak edo Guardia Zibilak.
zen ere —Burgosko prozesuaren batzuetatik zintzilik nengoen.
Hego Euskal Herrian Espainiako Errenterian haietako hiru hil zi-
garaietatik edo 1975eko fusilamen- Han ibili nintzen denbora luzean
botere militar, politiko eta ekono- ren: Gregorio Maritxalar balkoian
duetatik, esaterako—, Franco hil hanka lurrean jarri ezinik». Ospi-
mikoek. Asmoa trantsizio politi- zegoela bala batek jo zuen, eta
eta gero hedatu egin zen. talean ia urtebete eman zuen.
koa lortzea zen, itxura berri bate- egun batzuk geroago hil zen ospita-
Espainiako Gobernuak ez zion «Eguberrietan hamar eguneko
kin oinarrizko aldaketa gehiegi lean. Rafael Gomez subfusil tiro ja-
zuzen erantzun eskaera horri. Pre- baimenarekin irten nintzen etxe-
ekarriko ez zituen trantsizioa. sa batez hil zuten, paseatzen zebile-
so politikoek kartzelan segitzen ra, eta gero berriro ospitalera. Han
Hori lortzeko lehen harria la. Clemente del Caño auto batek
zutela ikusirik —Madrilek ez zi- apirilaren amaiera arte egon nin-
1976ko abenduaren 15ean ezarri harrapatu zuen Bilbo-Behobia au-
tuen askatu odol delituak zituzte- tzen».
zen, erreforma politikoa onartzeko tobidean, guardia zibilek barrika-
Manuel Fuentes afari
nak—, borroka areagotu egin zen. Tiro egin zuenaren kontra ezin
erreferendumean. Botoa ematea da bat kentzera behartu zutenean.
batetik irtetean inguratu
1976. urtean lehen amnistiaren al- izan zen ezer egin. «Ezin izan ge-
derrigorrezkoa bazen ere, absten- Jose Luis Cano Iruñean tiroz
zuten, eta guardia zibil
deko batzordea sortu zen Donos- nuen epaiketarik egin. Guardia Zi-
tzioa handia izan zen Hego Euskal errematatu zuen polizia batek.
batek buruan jo zuen
tian. Hasierako batzordea izan bila erakunde militarra denez, tiro
Herrian —Gipuzkoan %55, esate- Manuel Fuentes afari batetik irte-

3. 03
1977Ko amnIsTIaren asTea
2007KO EKAINAREN 3A IGANDEA
30 urte geroago. Julio Marques eta Jose Antonio Brid ostegunean, Errenterian. GARI GARAIALDE /
handiak izan ziren hemen. Tiro pi- eta oraingoa desberdinak dira. Ga-
loa egin zuten poliziek eta guardia rai haietan antolatzeko beste era
zibilek. Esan zigutenez, osabari bat zegoen eta herri mugimendua
guardia zibilek egin zioten tiro». bizi-bizirik zegoen. «Dena ekintza
Hemen ere inpunitatea izan zen. unitateetan antolatzen zen, bai
«Iñigo Iruin abokatuak zerbait ate- langileen aldetik, bai sindikatuen
ra zuen semearentzako, baina bes- aldetik. Oraingoarekin ez du zer
tela ez zen ezer ere egon». ikusirik, inondik inora ere. LAB
«Tentsio handiko egunak ziren, sindikatua ere ez zegoen. CCOOk
giroa hala zegoen tentsio ikaraga- indarra zuen. Uste dut hildakoa,
rria. Errenteria Belfast zela esaten gainera, CCOOko kidea zela. Urte
zuten, herria oso famatua zen. Ge- haietan Iruñean indar handia
roztik uste dut oso gutxi aurreratu zuen ORTk, Langileen Erakunde
«Bala horrek tibia, peronea
egin zuen guardia zibilaren gorio Maritxalarri balkoian zegoe- dugula. Uste dut gauzek lehen be- Iraultzaileak».
eta arteriak txikitu
izen-abizenak emateko eskatu zi- la egin zioten tiro. «Amnistiaren zala segitzen dutela». Kalean borrokan egiten zela
zizkidan; tendoietatik
guten, eta hori ezin zen jakin». aldeko aste hartan zazpi lagun hil Patxi Orofinok Iruñeko mobili- esan du. Langileak eta ikasleak ba-
Hogeita hamar urteren buruan ziren guztira Euskal Herrian. Osa- zintzilik nengoen»
zazioetan parte hartu zuen. «Gogo- tera kaleratzen ziren aldarrikape-
Marquesek nahikoa eszeptiko se- ba balkoian zegoen semearekin an dut Jose Luis Cano hil zutenean nen alde. Gero, 1977ko amnistiare-
JULIO MARQUES
gitzen du gaurko egoerari buruz. eta semearen aurretik jo zioten ti- Iruñean, Kaldereria kalean. Nik 17 kin, alderdi eta sindikatu gehie-
1977AN ERRENTERIAN ZAURITUA
«Betikoek oztopoak jartzen segi- roa. Bala alde batetik sartu zi- urte nituen orduan. Cano polizia nak «eskuak garbitzen» hasi ziren.
tzen dute». tzaion eta bestetik irten». nazionalek hil zuten borroka haie- «PSOEk eta besteek amnistiaren
«Osaba balkoian zegoen;
Jose Antonio Bridek ere parte Gregorio Maritxalar Donostia- tan. Poliziak halako batean apur eta autodeterminazioaren aldeko
bala alde batetik sartu eta
hartu zuen manifestazioetan. ko Ospitalera eraman zuten eta bat despistaturik geratu ziren in- pankartak ateratzen zituzten ma-
bestetik irten zitzaion»
Marquesengandik hogei bat me- Zainketa Berezietako Unitatean guruetan eta orduan jendea harri- nifestazioetan. Hemen Iruñean,
trora zegoen guardia zibilek hari egon zen denbora guztian, baina ka hasi zitzaien. Eta haiek tiroka Gaztelu Plazako egoitzan, ikurri-
JOSE ANTONIO BRID
tiro egin ziotenean. Bridek 42 urte egun batzuetara hil egin zen. 65 erantzun zuten». na jarri zuen PSOEk, hura legezta-
1977AN ERRENTERIAN HILDAKO
GREGORIO MARITXALARREN ILOBA
zituen orduan. Haren osaba Gre- urte zituen. «Aste hartan istilu Orofinoren ustez, orduko giroa tu zutenean».
Hauteskundeen ondoren erre-
forma politikoari ekin zioten Es-
painiako Legebiltzarreko alder-
diek. 1977ko urrian onartu zen am-
nistia, lehen aldiz hitz horrekin.
Amnistiaren aldeko batzordeek
egoera aztertu zuten eta hauxe on-
dorioztatu: ez zetorrela bat haiek
zuten amnistiaren kontzeptuare-
kin. Azken batean borrokaren
arrazoiek hortxe segitzen zuten,
desagertu gabe. Ez zen haustura
demokratikorik Euskal Herrian.
Hasierako batzordea desegitearen
alde egon arren, herri batzordeek
aurrera segitu zuten.
1977ko abenduan Fran Alda-
nondo Ondarruirten zen kartzela-
tik. Azken euskal presoa zela esan
zuten, baina ez zen horrela izan.
Espetxeetan presoak zeuden arte-
an: beste erakunde iraultzaileeta-
ko kideak, anarkistak…
Handik hilabetera, ETAko bi
kide eta polizia nazional bat hil zi-
ren Iruñean izandako borrokan.
Martin Villa Espainiako Barne mi-
nistroak «2-1 gure alde» esan zuen
orduan, futbol partida bat izango
balitz bezala. Kartzelak berriz be-
Manifestazio jendetsuak. Amnistia orokorra eta Amnistia osoa izan ziren garai haietako mobilizazioetako leloak. ASKATASUNA tetzen hasi ziren.

4. 04 1977Ko amnIsTIaren asTea
IGANDEA 2007KO EKAINAREN 3A
egin behar ziren. «Hauteskundeak
Biktimen alde. Manifestazioetan errepresioaren ondorioz hildakoak izan zituzten gogoan herritarrek. ASKATASUNA
zeuden eta EAJk eta PSOEk kontra
egiten zuten greba orokorra zego-
en bakoitzean. Hortxe hautsi zen
guztia. Asanblearismoa bukatzea
eta denak alderdien esanetara ma-
kurtzea. Horixe izan zen jendaila
haren lorpen handiena».
Hauteskundeak hurbiltzean bi-
lerak egin zituzten eta bi iritzi azal-
du ziren: parte hartzearen aldeko-
ak eta kontrakoak. «Hauteskunde-
etan parte hartzearen kontra
geundenok bi edo hiru botoren al-
dearekin galdu genuen. Polimiliek
esaten zuten EAJri ez zitzaiola ba-
karrik joaten utzi behar». Eta Eus-
kadiko Ezkerra ere aurkeztu zen
bozetara.
Castells ere bozetan parte har-
tzearen kontra zegoen. «Trantsi-
zioa delakoa garatzen hasi zen neu-
rrian preso kopurua jaitsi zen eta bi
joera sortu ziren. Bat, nik esango
nuke alderdien aldetik etorri zela,
eta horiek esaten zuten amnistia
negoziatzen ari zela Suarezekin eta
promesak bazeudela preso guztiak
kaleratzeko».
Haren ustez, iritzi hori nagusi
ELKARTASUNA zen hasierako batzordean, helbu-
ruak beteta zeudelakoan. «Beste
batzuek esaten genuen amnistia
orokorra errotiko aldaketa politi-
koari lotuta zegoela, borroka hori
ETA BORROKA eragin duten kausak desagertzea-
rekin batera lortuko zela. Mugi-
mendua amaitzea nahi zutenetako
bat —hilda dago, eta ez dut haren
izena esango— etorri zitzaidan eta
«Guk esaten genuen
herri mugimendu hura autonomi
amnistia orokorra errotiko
«Nik, hasierako batzordetik be-
zen gauza antolatu bat, haien arte- estatutuaren alde bideratzeko es-
Amnistiaren aldeko aldaketa politikoari
reizteko, herri batzordeak deitzen
an harremanetan zeuden lagunak katu zidan». Ideia «astakeria» iru-
lotuta zegoela»
mugimenduak sektore ditudanak sortu eta hedatu egin zi-
baizik. Txiki atxilotu zutenean ha- ditu zitzaion Castellsi. «Nik, gaine-
ren. Indar handia hartu zuten.
ren ama pertsona haietako bate- ra, ez nuen hori egiteko indar eta
askotako jendea MIGUEL CASTELLS
Tarteka elkartzen ginen eta bakoi-
kin etorri zen nire bulegora». eraginik. Batzordeak herri mugi-
ABOKATUA
elkartu zuen, presoak tzetik ordezkariak bidaltzen zituz-
Franco hil eta gero hiruzpalau menduak ziren».
ten eta hor akordioak hartzen ge-
preso ohi Castellsen bulegora joan Itziar Aizpurua kartzelatik irte-
Euskal Herrira libre nituen».
ziren proposamen batekin: era- na zen garai haietan. «1976ko aben-
ekartzeko. Felix Sotok ederki gogoratzen
kunde bat sortzea presoen egoeraz duaren amaieran kanpaina zabala
ditu asanblada haiek. «Luzeak iza-
arduratzeko eta haiek kaleratze- izan zen amnistia osoaren alde.
ten ziren. Elizetan itxialdiak egi-
ko. «Amnistia lortzea zen kontua. Frantziak Yeuko uhartera eraman
ten ziren eta han, eztabaida amai-
Ideiak oso erantzun ona izan zuen. zuen euskal errefuxiatu politiko
J o s e M a r i P a st o r
gabeak. Kalean kristoren isti-
Orduan arlo askotako jendea el- talde bat. Kontzentrazioak egin zi-
m
luak». Soto hasierako batzorde
kartzea pentsatu zen, erregimena- ren Ipar eta Hego Euskal Herriko
hartan egon zen, Valentin Angio-
ren eta gizartearen aurrean nola- hiriburu eta herrietan. LeloaPreso-
zarrekin batera, herri mugimen-
iguel Castells baiteko izena zutenak. Horrela ez ak Etxera Gabonetarako zen. Erre-
duaren ordezkari.
abokatua am- litzateke hain erraza izango mugi- presioa oso gogorra izan zen egube-
«Hauteskundeak zeuden
Castellsek bezala, hark ere izen
nistiaren alde- mendua zapaltzea. Jende langilea rri haietan. Baionako katedralean
eta EAJk eta PSOEk kontra
batzuk gogoratu ditu: «Hasierako
ko batzordeen behar zen, eskuzabala, orduak sar- gose greba egin zuten Yeukoa sala-
egiten zuten greba zegoen
batzordean Andoni Elizondo Rea-
sorreran izan tzeko prest». tzeko, eta jendarmeek bota egin zi-
bakoitzean»
leko entrenatzailea izandakoa ze-
zen, Gipuzkoako bes- Taldea hainbat lagunek osatu tuzten. Yeuko uhartean ere gose
goen, Martinez Realeko jokalaria,
te zenbait lagunekin batera. Hark zuten. «Haien artean ezker aber- greba egin zuten han zeuden ETA-
FELIX SOTO
Maiz korrikalaria, Cacho eta Alfre-
gogoratu duenez, Euskal Herrian tzaleko jendea zegoen edo haren ko kideek».
EZKER ABERTZALEKO KIDEA
do Tamayo Aiestaran jesuitak...
bazegoen presoen eskubideen al- ingurukoak, egungo Zutikekoak 1977ko lehen hilabeteak gogor-
Eta Mariasun Bergaretxe eta Jua-
deko sentsibilitatea, eta hori fran- esaterako. EAJko jendea ere baze- gogorrak izan ziren. Ekainaren
ni Mendiola, Aurrera tabernakoa,
kismoaren hasieratik zetorren. goen, Joseba Elosegi kasu, Juan 15eko bozak arteko denbora eraba-
goenagatarren ama. Asko balio
«Presoen aldeko elkartasuna baze- Mari Bandres eta Iñaki Usandiza- kiorra izan zen oraingo testuingu-
zuen emakumea zen, lan handia
goen martxan 1937. urtetik. Or- ga abokatuak, Ruiz Balerdi pinto- ru politikoa ulertzeko. KAS Koordi-
egin zuen. Bera eta Mariasun, bes-
duan pertsona batzuk lanean hasi rea, Eduardo Txillida, batzordea- nadora Abertzale Sozialistaren ba-
te zenbait bezala, hilda daude».
ziren presoei eta fusilatu behar zi- ren emblema egin zuena, Gabriel rruan eztabaida sortu zen.
«Lehen bilera estatutuak aur-
tuztenei laguntzen». Zelaia eta Amparitxu emaztea ere Gutxieneko lorpenak eskatu ziren
kezteko egin zen. Bigarren bilera-
1970. urtean elkartasun hori bai, hala uste dut... Preso ohien ar- bozetan parte hartzeko. «Eskaera
ra ez ziren etorri PSOE, PCE eta
handitu egin zen ETAko kideen tean Izagirre eta Zulaika zeuden. horiek amnistia, preso eta erbeste-
EAJko ordezkariak. Baina ni
kontra Burgosen (Espainia) egin Aurrerako Juani eta Mariasun ratuen eskubide zibilak eta gutxie-
1975ean Martutenen egon nintze-
zuten prozesuaren ondorioz. Bergaretxe ere hor zeuden eta, neko askatasun demokratikoak zi-
«Aste hura izugarri
nean hor ez zegoen PSOE, PCE edo
Horrek segida izan zuen ondoko noski, Felix Soto». ren. Hori lortzeko epe bat jarri zen:
bortitza izan zen; Guardia
EAJko presorik. Gehien-gehienak
urteetan, batez ere 1975eko fusila- Hasierako talde horretan lane- maiatzaren 24a».
Zibilak tiroz erantzun zien
ETAko presoak ziren, MCkoak edo
menduekin. «Donostian Juani, an hasi zirenek amnistiaren alde- Xibertako bileren ondoren argi
eskaera demokratikoei»
ORTkoak».
Aurrera tabernakoa, eta Mariasun ko batzordeak osatzea proposatu zegoen EAJk parte hartuko zuela
1977ko ekainaren 15ean Espai-
Bergaretxe, Perturren izeba zeu- zuten, herri eta auzoetan asanbla- bozetan. «Horrek susmo txarra sor-
ITZIAR AIZPURUA
niako Legebiltzarrerako bozak
den, eta beste pertsona batzuk. Ez den bidez funtzionatuko zutenak. tu zuen, jakinda EAJ eta PSOE
EZKER ABERTZALEKO KIDEA

5. 05
1977Ko amnIsTIaren asTea
2007KO EKAINAREN 3A IGANDEA
elkarrekin lanean ari zirela Espai- hildako eragin zituen», azaldu du diarekin batera Euskal Herrira
itzuli ziren.
niako Senatura zerrenda batera- Aizpuruak.
tua aurkezteko. EAJk PSOE nahia- Maiatzaren 22an Burgosen he- Aizpuruak gogoan ditu ETAko
go izan zuen». riotza zigorrera kondenatutako kideak erbesteratzeko negoziazioe-
tan izan ziren presioak. Jokin Go-
Horrek banaketa ekarri zuen, bost ETAko kide Europako zenbait
Aizpuruaren ustez. Batetik, haus- herrialdetara eraman zituen Es- rostidi preso zegoen orduan: «Es-
painiako Gobernuak. Erbestera- painiako Gobernuak esan zuen er-
tura demokratikoaren aldekoak
bestera denok edo inor ez zela
zeuden, nagusi KAS koordinadora- tuak Jokin Gorostidi, Xabier Lare-
ko alderdi eta erakunde armatuen na, Teo Uriarte, Jose Mari Dorron- joango, denek aho batez hartu be-
artean. Beste alde batetik errefor- soro eta Mario Onaindia izan ziren. har zutela erabaki hori. Jokinek
Handik gutxira Xabier Izko de la esan zuen hori xantaia zela eta ez
ma politikoaren bidea aukeratu zu-
zuela onartzen, horrela amnistia-
tenak, egoera «barrutik» aldatze- Iglesia ere atera zen, Burgosko sei-
garren kondenatua, baita beste ren alde egiten ari ziren borrokak
ko.
preso batzuk ere. Guztira hamazaz- deuseztatzen zirelako. Gu ziur gi-
«Giro horretan batzordeek am-
nistiaren aldeko bigarren asteari pi izan ziren. Norvegia, Austria, nen hilabete batzuk eutsiz gero ate-
Danimarka eta Belgikara eraman rako zirela herriaren borrokari es-
ekin zioten maiatzaren 8tik 15era.
Funtzionamendua. Amnistiaren aldeko mugimendua asanblearioa zen. ASKATASUNA
ker, eta ez sasiamnistia baten ondo-
Aste hura izugarri bortitz eta odo- zituzten, handik mugitzea eta Eus-
rioz. Baina Jokinek esan zuen bera
tsua izan zen. Manifestazioetan, kal Herrira bueltatzea debekatu-
ta». Debeku hori, berriz, hautsi ez zela oztopoa izango beste guz-
langileen bileretan, barrikadetan,
tiek baldintza horietan kalera irten
Guardia Zibilak tiroz erantzun zien egin zuten erbesteratuek eta uztai-
eskaera demokratikoei, eta zazpi lean hasi zen Askatasunaren Ibilal- nahi bazuten».
Asanblea Ordizian. Herriko plaza jendez gainezka amnistiaren alde. ASKATASUNA
Estradizioen kontra. Errefuxiatuen egoera salatu zuten kaleetan. ASKATASUNA
AMNISTIAREN ALDE TVE-N
Felix Soto 1971. urteko Gabonetan atxilotu 30.000 pezetako isuna jarri zioten
zuten presoen egoera salatzeagatik; 1975ean eta bizitza osorako suspenditu
zuen kirol ordezkaritzak, «olin-
ere Poliziaren eskuetan egon zen. piar jokoen izpirituari kalte egitea-
gatik».
Hori ez zen, ordea, atxiloketa ba-
J.M.P lagun bati pasatu zizkion. «Atse- karra izan. Txiki eta Otaegi fusila-
Barrikadak. Zirkulazioa geldituta manifestazio batean. ASKATASUNA
denaldian kantxaren erdian gera- tu zituztenean greba orokorra
tu ginen Atleticoko entrenatzaile egin zen. Soto, bankako langilea
Felix Sotoren amnistiarekin izan- Juan de Dios Roman eta biok. An- izanik, Bulebarreko banku eta ku-
Amnistiaren
dako konpromisoa aspalditik zeto- tolin Garcia famatua etorri zen. txa guztietara joan zen grebarekin
rren. Haren aldarrikapenak oihar- Gu sailkapenean azkenak ginen bat egiteko eskatzeko. Polizia atxi-
tzun handia izan zuen 1971ko eta haiek lehenak, baina lehen za- lotzera joan zenean korrika hasi
Egun Nazionala
abenduaren 26an. Egiako eskuba- tia zazpina golekin bukatu ge- zen eta haiek gelditzeko esan. «Bu-
loi taldeko entrenatzailea zen Soto nuen». ruari tiro egin, hil ezazu, buruari
ekainaren 10ean
ohorezko mailan. Egun horretan Soto partida komentatzen hasi tiro egin, hil» ziotson polizia batek
Madrilen, Magariños kiroldegian zen mikrofonoaren aurrean. Urdu- beste bati.
jokatzen zuen Egia taldeak Atleti- ri zegoen, esan beharrekoa ahaztu- Sotok San Martzial kalerantz
1977-2007 Orereta Euskal Herria 1977koborrokarenharira.Haren
co Madrilen aurka. ko zuen beldur. «Gorputza dardar- egin zuen. «Polizia apuntatzen
ekimenak Amnistiaren Egun Na- arabera,iraganaribegiratubehar
Telebistaz eman behar zuten ka neukan. Elkarrizketa amaitze- hasi zela ikustean kotxe artera
zionala antolatuko du gaur zortzi zaioorainaulertzeko: «Itxurazko
partida eta atsedenaldian entrena- an, banindoan eta galdetu nuen: bota nintzen. Bala manillaren be-
Gipuzkoako herrian. Ekainaren aldaketekzanpaketairaunarazte-
tzaileei elkarrizketa txiki bat egite- ‘Kirolez kanpoko eskaera egin de- healdetik sartu zen. Jaiki nintze-
10ean, 1977ko amnistiaren astea kotresneriamantentzenzutenoi-
koa zen Antolin Garcia kazetaria. zaket?’. ‘Bai, noski’. Eta orduan nean, hantxe nituen denak». Pisto-
ekarriko dute gogora. Egun osoan narrianetademokraziaezzeniri-
Soto jabetu zen aukera hori ezin esan nuen: ‘Gipuzkoaren senti- laduna Sotoren burua apuntatzen
era guztietako ekitaldiak izango tsiEuskalHerrira.Gaurartede-
hobea zela amnistiaren aldeko mendua ordezkatzen dudalakoan, hasi zen eta albokoa xaxatzen: «hil
dira Errenterian: kirola, musika, mokraziarikgabejarraitudugu
oihua aireratzeko. «Hori egitea preso politikoentzako amnistia es- ezazu, hil ezazu!». Eskua dardarka
erakusketak eta bideo emanal- horrela,beste30urtez».
pentsatu nuen. Emazteari ez nion katzen dut’». zuen poliziak. Hori ikusi zuen la-
diak, haur jolasak... Funtsean gaurko eta orduko
ezer esan ez kezkatzeko, partida Partida bukatu bezain laster Fe- gun bat «hiltzaileak!» oihuka hasi
Ekitaldipolitikoaeguerdikoor- egoerak antzekoak direla dio. «Ar-
zuzenean ikusteko besterik ez, lix Soto atxilotu egin zuten eta po- zen eta orduan Gobernu Zibilera
dubateanegingoda,MusikaPla- duragabekeria horrek belaunaldi
gero inor ez etortzeko eta berari lizia-etxera eraman zuten. «Kate- eraman zuten, eta han 48 ordu pa-
zan.Bertan,garaihaietakogiroa berriak gatazkan bizitzera behar-
beste bertsio bat kontatzeko». goria nazionaleko entrenatzailea satu zituen. Gero, urrian, berriz
etagertaerakezagutubeharrana- tu ditu, eta gaur 30 urte dituzten
Madrilerako bidaian apenas zara, zer dela eta sartu behar zara atxilotu zuten eta Martutenera
barmendukodute,orainahobeto gazteek konfrontazio bortitzenak
egin zuen lo. Sotok zer gertatuko halakoetan?», esan zion Brigada eraman. Han egon zen azaroaren
ulertzeko.OreretaEuskalHerria eta eskubide urraketa basatienak
zen bazekien, eta taldearen dirua Politiko Sozialeko kide batek han. 14a arte. Handik astebetera hil zen
ekimenakagiribatkaleratudu ezagutu dituzte».
eta beste kontu guztiak beste 24 ordu pasatu zituen atxiloturik. Franco.