1. Διαδικτυακι Δθμοςιογραφία
Κοινωνικά Μζςα και Δθμοςιογραφία
esiapera@jour.auth.gr

2. Περίλθψθ
• Οριςμοί: τι διαφοροποιεί τα κοινωνικά από τα
υπόλοιπα μζςα επικοινωνίασ;
• Πϊσ αρκρϊνονται με τθ δθμοςιογραφία;
– Ωσ δθμοςιογραφικό μζςο
– Ωσ μζςο διάχυςθσ
– Ωσ τρόποσ κατανάλωςθσ

3. Οριςμοί
• Εν αρχι θν…
– Web 1.0 => ςτατικό, δφςχρθςτο, απλό
– Web 2.0 (O’Reilly, 2005) => ςυμμετοχικό,
πολυμεςικό, διευρυμζνο, εφχρθςτο, άμεςο
• Κοινωνικά μζςα: βαςίηονται ςτο Web 2.0 και
χαρακτθρίηονται από:
– ΢υμμετοχικότθτα, ανοιχτι αρχιτεκτονικι,
ςυηιτθςθ, κοινότθτα και ςυνδεςιμότθτα

4. Διευκρινιςεισ
• Πρακτικζσ κοινωνικϊν μζςων:
– Ο ςυνδυαςμόσ των τεχνολογικϊν δυνατοτιτων με τισ
πρακτικζσ των χρθςτϊν
– Η ζμφαςθ ςτουσ χριςτεσ: παραγωγι περιεχομζνων,
επικοινωνία, διάχυςθ, κατανάλωςθ (Hogan and Quan-
Haase, 2010)
• Ο ‘χϊροσ’ των κοινωνικϊν μζςων (social media space,
c.f. Hermida, 2012)
– Οι ‘χϊροι’ όπου χριςτεσ βρίςκονται, μαηεφονται και
μοιράηονται ειδιςεισ, ςχόλια, αναλφςεισ κλπ.
• Δραςτικζσ διαφορζσ από τθν κλαςικι μορφι του ενόσ
πομποφ ςε μαηικό ακροατιριο.

5. Δθλαδι…
• Παραδοςιακά ο ρόλοσ των δθμοςιογράφων ωσ
επαγγελματίεσ παρατθρθτζσ και επικοινωνθτζσ ιταν
να εργάηονται για να ζχουν πρόςβαςθ, να επιλζγουν
και να φιλτράρουν, να παράγουν και να
επεξεργάηονται τισ ειδιςεισ, τισ οποίεσ κατόπιν να
μεταδίδουν μζςω των μζςων επικοινωνίασ ςτουσ
ακροατζσ/αναγνϊςτεσ/κεατζσ (Domingo et al., 2008).
• Σο μοντζλο αυτό τθσ αςφμμετρθσ επικοινωνίασ δίνει
τθ κζςθ του ςε ζνα πιο ςυμμετοχικό και ςυλλογικό
μιντιακό οικοςφςτθμα όπου θ αρμοδιότθτα μοιράηεται
ανάμεςα ςτουσ δθμοςιογράφουσ και το κοινό.

6. Πιο ςυγκεκριμζνα
• Αλλάηουν οι νόρμεσ αλλά και οι πρακτικζσ
παραγωγισ των ειδιςεων
• Αλλάηει ο τρόποσ μετάδοςθσ και κυκλοφορίασ
των ειδιςεων
• Αλλάηει θ μορφι κατανάλωςθσ

7. Παραγωγι των ειδιςεων
• Κοινωνικά μζςα ωσ δθμοςιογραφικά εργαλεία:
1. ΢υλλογι ειδιςεων: ςε ζκτακτα γεγονότα όπωσ
ςειςμοί και καταςτροφζσ ι τρομοκρατικζσ επικζςεισ
τα νζα βγαίνουν πρϊτα ςτα κοινωνικά μζςα και μετά
φτάνουν οι δθμοςιογράφοι.
– Guardian journalist Matthew Weaver, “first the tweets
come, then the pictures, then the video and then the
wires” (in Bruno, 2011 : 7).
– Σα ζκτακτα γεγονότα ςυμβαίνουν μζςα ςε ζνα
δθμοςιογραφικό κενό, που ζρχονται να το γεμίςουν τα
κοινωνικά μζςα, π.χ. real time μθνφματα ςτο twitter,
video μζςω κινθτοφ τθλεφϊνου ςτο YouTube, φωτοσ
ςτο Flickr, περιγραφζσ ςτο FB κλπ.

8. Κοινωνικά μζςα ωσ δθμοςιογραφικά εργαλεία
2. Σα κοινωνικά μζςα επιτρζπουν επίςθσ τθν άμεςθ
μετάδοςθ, επθρεάηοντασ ζτςι το χρόνο και τον κφκλο των
ειδιςεων.
3. Σο Twitter effect: θ ςυμβολι του Twitter ςτθ ηωντανι
κάλυψθ ενόσ γεγονότοσ χωρίσ ουςιαςτικι παρουςία
δθμοςιογράφων.
4. Αλλά ςυμβολι των κοινωνικϊν μζςων ςτθ ςυλλογι
ειδιςεων ευρφτερθ: παρακολουκϊντασ το Twitter
μποροφν να δουν τι απαςχολεί τον κόςμο, να βρουν
κζματα που κυκλοφοροφν ‘κάτω απ’ το ραντάρ’.
5. Επίςθσ, τα κοινωνικά μζςα ωσ εργαλείο crowdsourcing:
π.χ. ‘γνωρίηει κανείσ κάτι για τθν τάδε υπόκεςθ’

9. Αρκρογραφϊντασ ςτα κοινωνικά μζςα
1. ΢υνεχείσ real time ειδιςεισ όπωσ ςυμβαίνουν:
– ΢υνεχισ κάλυψθ μζςω twitter ι/και blogs
2. Δθμοςιογράφοι ‘τουιτάρουν’ από όλα τα είδθ
εκδθλϊςεων, αλλά και γενικότερα τουιτάρουν απόψεισ,
γνϊμεσ κλπ.
3. Αντί να μετατρζπουν γεγονότα και πλθροφορίεσ ςε
άρκρα που κα δθμοςιευκοφν αργότερα, οι πλθροφορίεσ
μεταδίδονται τμθματικά ςε πραγματικό χρόνο,
ςυνδυάηοντασ παρατθριςεισ, εντυπϊςεισ και ςχόλια.
4. Η αρκρογραφία ςτα κοινωνικά μζςα ςυμπληρωματική:
ςυμπλθρϊνει δεν αντικακιςτά τθν κανονικι
αρκρογραφία

10. Αρκρογραφϊντασ ςτα κοινωνικά μζςα
5. Η νζα μορφι των ειδιςεων ςτα κοινωνικά μζςα ζχει
τθ μορφι streaming δθλ ςυνεχοφσ ροισ, με τα πιο
πρόςφατα νζα πάνω-πάνω.
6. Επίςθσ, ‘γραφι’ ςε διάφορα μζςα, κείμενο, φωτοσ
και βίντεο, αλλά και ενςωμάτωςθ πλθροφοριϊν από
διάφορεσ πθγζσ.
7. ΢υνεπάγεται ότι:
– Σα κείμενα δεν ζχουν τθ μορφι ‘αντικειμενικισ’
πλθροφόρθςθσ, αλλά δίνουν τθν αίςκθςθ του
‘ςυμβαίνει τϊρα’ μαηί με μια εντφπωςθ του τι ςυμβαίνει
πίςω από τα παραςκινια
– ο όγκοσ των πλθροφοριϊν-ειδιςεων είναι τεράςτιοσ

11. Αρκρογραφϊντασ ςτα κοινωνικά μζςα
8. Ο ρόλοσ του δθμοςιογράφου διευρφνεται: ο
δθμοςιογράφοσ ωσ επιμελθτισ
• Ρόλοσ: ςυλλογι, φιλτράριςμα, ταξινόμθςθ και
ςχολιαςμόσ πλθροφοριϊν από twitter, facebook κλπ
• ΢υχνά αυτοματοποίθςθ βοθκά ςτο ζργο π.χ. Storify ι
paper.li
• ΢υνεχισ ροι δείχνει τον προςωρινό και δυναμικό
χαρακτιρα των ειδιςεων, τον κφκλο ςυλλογισ,
δθμοςίευςθσ και επιβεβαίωςθσ των πλθροφοριϊν.
9. Από τθν άλλθ, δθμοςιογράφοι διςτακτικοί ωσ προσ
τα κοινωνικά μζςα

12. ΢τρατθγικζσ για το Twitter – Poynter
1. Get stakeholders to see your story.
2. Start a conversation.
3. Give your audience a behind-the-scenes look at the
reporting process.
4. Keep up with sources, find ideas.
5. Find & capture reaction.
6. Find local sources.
7. Dig up the past.
8. Help your audience keep track of an ongoing story.
9. Turn investigations into collaborative storytelling efforts.
10. Build your credibility.

13. Διάχυςθ/μετάδοςθ των ειδιςεων
• Παρόλα αυτά, θ κφρια χριςθ των κοινωνικϊν
μζςων από ειδθςεογραφικοφσ οργανιςμοφσ
ιταν θ προβολι του περιεχομζνου τουσ και θ
αφξθςθ τθσ επιςκεψιμότθτάσ τουσ.
– Κφρια μθνφματα: ζνασ τίτλοσ με ζνα λινκ ςτο
ειδθςεογραφικό ςάιτ
– Garcia de Torres et al.(2011): 50% μθνυμάτων ςτο
Σwitter και 68% των αναρτιςεων ςτο Facebook
– Ρόλοσ των κ. μζςων: να φτάςουν ςτο κοινό πιο
γριγορα.

14. Διάχυςθ/μετάδοςθ των ειδιςεων
• Αλλά ταυτόχρονα τα κ. μζςα προςφζρουν νζεσ
δυνατότθτεσ για προβολι περιεχομζνου, αφξθςθ του
κοινοφ, και δθμιουργίασ brand loyalty.
• Pew Center (Purcell et al., 2010): 75% των ειδιςεων
που καταναλϊνονται προζρχονται από αναρτιςεισ
‘φίλων’ ςε κοινωνικά μζςα.
• ΢ε άλλθ ζρευνα (Hermida et al., 2011): 43% των
χρθςτϊν κοινωνικϊν μζςων λαμβάνουν ειδιςεισ μζςω
ςυςτάςεων ‘φίλων’.
• ΢τθν ουςία τα κοινωνικά μζςα αναδφονται ωσ εξίςου
ςθμαντικά με το google για τθν οδιγθςθ-
ανακατεφκυνςθ των χρθςτϊν προσ περιεχόμενα.

15. Διάχυςθ/μετάδοςθ των ειδιςεων
• Σα κοινωνικά μζςα εξελίςςονται ςε ςθμαντικό μζςο
διάχυςθσ για τουσ ειδθςεογραφικοφσ οργανιςμοφσ – c.f. το
λεγόμενο likeconomy:
– An et al . ( 2011 ): ςτο Twitter, μθνφματα από δθμοςιογράφουσ
επαναπροωκοφνται (retweet) 15.5 φορζσ (μζςοσ όροσ).
– H ίδια ζρευνα κεωρεί ότι το Twitter μπορεί να αυξιςει το κοινό
μιασ είδθςθσ μζχρι και 28 φορζσ.
• Για τουσ λόγουσ αυτοφσ, οι περιςςότεροι ειδθςεογραφικοί
οργανιςμοί ζχουν ενςωματϊςει τα κοινωνικά μζςα
διευκολφνοντασ τουσ χριςτεσ ςτο να αναρτοφν άρκρα και
ειδιςεισ.
• Από τθν πλευρά τουσ, οι χριςτεσ κεωροφν τθν φπαρξθ των
share buttons πολφ ςθμαντικι για ζνα ςάιτ.

16. Όμωσ…
• Σουλάχιςτον δφο μορφζσ προβλθμάτων:
1. Οικονομικά, κακϊσ το οικονομικό μοντζλο των ειδιςεων
βαςίηεται ςτθ δυνατότθτα να δθμιουργεί μαηικό κοινό
ενϊ τα κοινωνικά μζςα οδθγοφν ςτον επιμεριςμό του.
Επίςθσ λόγω του ρόλου τθσ διαμεςολάβθςθσ που
αναλαμβάνουν κόβουν κομμάτια από τθν ‘πίτα’ των
ειδθςεογραφικϊν οργανιςμϊν.
2. Επαγγελματικά, κακϊσ οι αρχιςυντάκτεσ/δθμοςιογράφοι
χάνουν ουςιαςτικά τον ζλεγχο των ειδιςεων που
βλζπουν οι αναγνϊςτεσ . Επίςθσ, θ κατανόθςθ του
τρόπου με τον οποίο οι αναγνϊςτεσ κοινοποιοφν λινκσ ςε
ειδιςεισ αποτελεί κλειδί ςτθ ςφνταξθ αλλά και ςτθ
κεματολογία των ειδιςεων ςτο μζλλον.

17. Προβλιματα και προκλιςεισ των
κοινωνικϊν μζςων
• Πϊσ διαμορφϊνονται οι παραδοςιακζσ δθμοςιογραφικζσ
πρακτικζσ ςτθν εποχι του FB &Twitter;
• Εντάςεισ γφρω από αξίεσ όπωσ διαςταφρωςθ και
αμερολθψία
• Κφρια ζνταςθ μεταξφ τθσ πρωτιάσ αλλά και τθσ
εγκυρότθτασ τθσ είδθςθσ
• Σο διακφβευμα είναι να ακολουκιςει τθ λογικι του μζςου,
δθλ ςυνεχισ ροι και αναμετάδοςθ εξελίξεων, αλλά και με
τθ δθμοςιογραφικι ςτθν αξιοπιςτία των πλθροφοριϊν.
• Κάποιεσ αρχικζσ ενδείξεισ ότι αλλάηει θ ζμφαςθ ςτθν
πρωτιά με ςτροφι προσ τθν αξιοπιςτία και επιμζλεια των
ειδιςεων (Newman, 2009).

18. Αξιοπιςτία
• Μερικζσ ςυμβουλζσ για τθ διαςταφρωςθ των
ειδιςεων ςτα κοινωνικά μζςα – από το
Journalism.co.uk – δείτε εδϊ:
– Προςοχι ςτισ πθγζσ: ποιοσ λζει τι; Είναι ο
λογαριαςμόσ του αλθκινόσ; Η χρθςιμότθτα των
παραδοςιακϊν τρόπων διαςταφρωςθσ: τθλζφωνο
– ΢τρατθγικι τθσ δικτφωςθσ με τουσ κατάλλθλουσ
ανκρϊπουσ και πθγζσ
– Παρακολοφκθςθ τθσ ιςτορίασ τθσ πθγισ: τι ζχει
γράψει, που βρίςκεται, ςε ποια δίκτυα κινείται κλπ.
– Απόςταςθ από τθν πλθροφορία, πχ. ‘ανεξακρίβωτεσ
πθγζσ αναφζρουν…’

19. Αξιοπιςτία
• Μερικά εργαλεία:
– Για εικόνεσ: το Tineye μπορεί να βρει από ποφ
προζρχεται μια εικόνα, αν ζχει ξαναχρθςιμοποιθκεί
και από ποιουσ, και αν υπάρχει ςε μεγαλφτερθ
ευκρίνεια.
– Για επίςθμα twitter accounts: WhoTweet
– Για διάφορα: κείμενο, βίντεο κλπ: το Wolfram Alpha
– Για websites: who is tools, όπωσ το Whois Lookup,
που βρίςκει το ΙΡ, ποιοσ το ζχει καταχωριςει κλπ.
• Αν χρειαςτεί διόρκωςθ:
– Διόρκωςθ πρζπει να λάβει υπόψθ τθν πικανι
διάχυςθ τθσ λανκαςμζνθσ πλθροφορίασ

20. Αξιοπιςτία
• Ενδείξεισ ότι οι προςδοκίεσ των χρθςτϊν για
τθν αξιοπιςτία των ειδιςεων μζςω των
κοινωνικϊν μζςων είναι χαμθλότερεσ απ’ ότι
για τθν ζντυπθ ι τθλεοπτικι δθμοςιογραφία
(Posetti, 2011).
• Από τθν άλλθ, δεν χρειάηεται να ανθςυχοφμε
και τόςο πολφ για τθν αξιοπιςτία ςτο Twitter…

21. Αμερολθψία-αντικειμενικότθτα
• Η ζνταςθ εδϊ προκαλείται από τθ λογικι των κ. μζςων που βαςίηεται ςτθν
άμεςθ και προςωπικι διατφπωςθ ιδεϊν, ειδιςεων, γνϊμθσ κλπ. με τθ
δθμοςιογραφικι πρακτικι τθσ αντικειμενικότθτασ (που εκφράηεται κυρίωσ
μζςω τθσ ‘απόςταςθσ’ από τθν είδθςθ).
• Από τθν πλευρά των ειδθςεογραφικϊν οργανιςμϊν, το ηιτθμα είναι να
προςτατευκεί το κφροσ τουσ.
• Πολλοί οργανιςμοί ζχουν κεςπίςει τουσ δικοφσ τουσ κανόνεσ ςχετικά με το τι
επιτρζπεται ςτουσ δθμοςιογράφουσ τουσ που χρθςιμοποιοφν επϊνυμα τα
κοινωνικά μζςα.
– BBC: όταν επαναπροωκοφνται μθνφματα κα πρζπει να υπάρχει μια επεξιγθςθ και θ
παρατιρθςθ ότι δεν ςθμαίνει και υιοκζτθςθ των απόψεων του μθνφματοσ
– Washington Post: αποφυγι μερολθπτικϊν δθλϊςεων
– L.A Times: αποφυγι υποςτιριξθσ πολιτικϊν κζςεων
– Reuters: διαφορετικά profiles, προςωπικά και επαγγελματικά
• Εντζλει ο κάκε δθμοςιογράφοσ διαπραγματεφεται διαφορετικά τα διλιμματα
μεταξφ προςωπικοφ-δθμόςιου/επαγγελματικοφ, γνϊμθσ και
αντικειμενικότθτασ και γεγονότων και αξιολόγθςθσ των γεγονότων…

22. ΢υμπεράςματα
• Η ςθμαςία των κοινωνικϊν μζςων ζγκειται ςτο ότι αυτά τα
δικτυωμζνα, αςφγχρονα, διαςκορπιςμζνα (distributed) και
ςυνεχϊσ ονλάιν μζςα αναδεικνφουν τθ ςυμμετοχι πάνω
από τθ δθμοςίευςθ, τθ ςυνεργαςία ςτθ ςυγγραφι, και τθ
ρευςτότθτα πάνω από τθ ςτακερότθτα (Hermida, 2012)
• ΢το πλαίςιο τθσ δθμοςιογραφίασ, δθμιουργοφνται νζα
είδθ τα οποία ενςωματϊνουν κοινωνικζσ
υπθρεςίεσ μζςα ςτθν κακθμερινι ρουτίνα,
από το ηωντανό blogging ςτισ crowdsourced ζρευνεσ.
• Ακριβϊσ όπωσ τα social media αλλάηουν τθ μορφι τθσ
δθμοςιογραφίασ, οι ίδιοι οι δθμοςιογράφοι και οι
πρακτικζσ τουσ ςυνδιαμορφϊνουν τισ αποδεκτζσ
επαγγελματικζσ πρακτικζσ ςτα κοινωνικά μζςα.