Euskal industriaren ikuspegia. 2009

Euskal Industriaren
Panoramika
2009

Panorámica
de la Industria Vasca
2009

u 2009

EUSKAL ESTATISTIKA ERAKUNDA
INSTITUTO VASCO DE ESTADÍSTICA
Euskal Industriaren Panoramika 2009

Aurkezpena

Kasu honetan, Euskal AEko Industriaren Panoramikak euskal industri sektorearen ahalik eta panoramika zabalena eta
konparatuena eman nahi du ikuspegi ezberdinetatik; horretarako, batez ere Eustatek egindako estatistiketako azken
datuak erabili ditu oinarritzat.

Industriaren Panoramikak 10 kapitulu ditu. Lehenengo hiruetan, industria tokiko eta nazioarteko testuinguru makroeko-
nomikoan kokatzen du, industri ekoizpena aztertzen da eta sektore ekonomikoen gaineko ohiko azterketa egitean funt-
sezkoak diren lehiakortasun adierazleak errepasatzen dira. Hurrengo kapituluetan, euskal industriaren merkatuak duen
orientabidea aztertzen da kanpoko merkataritzaren ikuspegitik; era berean, langile kopuruaren bilakaera, horien ezau-
garriak eta inbertsioa aztertzen dira. Egungo garapen ekonomikoaren oinarrizko alderdiak ere aztertzen dira, hala nola,
berrikuntzak industri sektorean duen aurrerapena eta “informazioaren eta komunikazioaren teknologiak” (IKT) deitzen
diren horiek Euskal AEko industri enpresetan duten ezarpena. Argitalpen hau amaitzeko, enpresen dinamismoari begi-
ratu zaio eta industriaren azterketa egin da gertuagoko ikuspegi geografikotik, eskualdeetatik.

Beraz, benetan espero dugu argitalpen hau eta Eustatek estatistika ezberdinen bidez bildu eta erabilitako informazio
askoz desagregatu eta zehatzagoak abiapuntu eta erreferentzia izan daitezela euskal industri sektorearen egoerari ikus-
pegi zabalagotik heldu nahi dion edozein aztertzailerentzat.

Azkenik, Eustaten estatistikak betez lagundu duten enpresa guztiei eskerrak eman nahi dizkiegu, horiei esker burutu ahal
izan baita azterlan hau. Gogoratu pozik hartuko ditugula gure lana eta gure estatistiken kalitatea hobetzen lagun deza-
keten iradokizunak.

Javier Forcada Sainz
Zuzendari orokorra

1


AURKIBIDEA

1. EUSKAL AEKO INDUSTRIAREN TESTUINGURU
MAKROEKONOMIKOA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2. INDUSTRI EKOIZPENA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

4.KANPO-MERKATARITZA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

5. INDUSTRIAKO LANGILEAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

6. INDUSTRIAKO INBERTSIOA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

7. EKOIZPENAREN BERRIKUNTZA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA. . . . . . . . . . . . . 33

9. ENPRESEN DINAMISMOA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

10. INDUSTRIA ESKUALDEEN ARABERA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2


1. EUSKAL AEKO INDUSTRIAREN TESTUINGURU
MAKROEKONOMIKOA

Euskal AEko industria gaur egun zer testuinguru makroekonomikotan sartzen den aztertzeko, 1.1 taulan laburtu da Eus-
kal AEko eta Europar Batasuneko (EB-27) ekonomiaren oraintsuko eboluzioa lau adierazle ekonomikoren bidez: BPG
errealaren urte arteko hazkunde-tasa, kateatutako bolumen indizeetan neurtua; enplegu sorkuntza-tasa (landunen ebo-
luzio bezala hartuta), langabezia-tasa eta kontsumoko prezioen indizea.

1.1 taula aztertuz gero ikusten da 2008an BPG erreala eta Euskal AEko enplegu-sorkuntza nabarmen moteldu direla,
eta langabezia-tasak eta kontsumoko prezioek gora egin zutela. BPG errealaren hazkundeak eta enplegu-sorkuntzak
aztertutako serie osoko hazkunderik txikiena izan dute urte honetan. Langabezia-tasa 90eko hamarkadaren amaierako
bi digituetatik urrun dagoen arren 2007ko % 3,3tik 2008ko % 3,8ra igaro da. Bestalde, kontsumoko prezioek gora egin
dute 2008an eta urte arteko aldakuntza-tasa aztertutako serie osoko altuena izan da.

EB-27ko ekonomiaren eboluzioari dagokionez, BPG errealaren antzeko jokaera du, nahiz eta aztertutako aldian haz-
kunde-tasak txikiagoak izan. Enplegu-sorkuntzan, aldiz, azken urteetako joerak ez du inolako aldaketarik izan. EB-27ko
langabezia-tasak azken bost urteetan Euskal AEkoak baino askoz balio altuagoak izan ditu, nahiz eta 2005az geroztik
beheraka joan. Kontsumoko prezioak, Euskal AEn bezala, EB-27an ere dezente hazi dira 2008an.

1.1. taula. Euskal AEko eta EB-27ko makromagnituderik nagusienen bilakaera. Aldakuntza-tasa
erreala (%)

BPG erreala Enplegua Langabezia - tasa* KPI**

Euskal AE EB-27
Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27

1996 3,0 1,8 2,1 0,6 22,4 - 3,5 -
1997 4,8 2,7 2,1 0,9 21,1 - 2,2 7,3
1998 5,9 3,0 5,2 1,5 17,8 - 2,3 4,6
1999 4,8 3,0 4,5 1,1 15,5 - 3,0 3,0
2000 5,2 3,9 3,9 1,7 13,7 8,7 3,5 3,5
2001 3,3 2,0 3,2 0,9 11,1 8,5 3,9 3,2
2002 2,4 1,3 2,2 0,5 8,3 8,9 3,4 2,5
2003 3,1 1,3 2,5 0,5 8,6 9,0 2,8 2,1
2004 3,7 2,5 2,8 0,6 7,8 9,1 3,0 2,3
2005 4,0 2,0 2,2 1,0 5,7 8,9 3,3 2,3
2006 4,4 3,2 2,2 1,6 4,1 8,2 3,4 2,3
2007 4,2 3,0 2,8 1,6 3,3 7,1 2,8 2,4
2008 1,3 0,5 1,0 3,8 7,0 4,1 3,7

Iturria: Eustat, Eurostat eta INE (KPI)
* Biztanleria aktiboaren gaineko %
* * Aurreko abenduarekiko gehikuntza tasa

3


Euskal AEko eta EB-27ko fenomeno makroekonomiko komuna BGP errealaren urte arteko hazkundearen dezazelera-
zioa da, beraz; 2007an hasi zen eta 2008an areagotu. 1.2 grafikoan testuinguru zabalagoan aztertu da fenomenoa,
Euskal AEko, Estatuko, EB-27ko, Japoniako eta AEBetako BPG errealaren hazkunde-tasak baitaude.

Japoniak atzerakada ekonomiko garrantzitsua izan zuen 1997-1998 urteetan, baina 1.2 grafikoan aztertutako gainerako
ekonomia guztiek BPG errealaren hazkundean desazelerazio garrantzitsua izan dute 2008an, AEBek ez beste herrialde
guztiek 2000-2002 aldian izandakoa baino handiagoa. Han 2005ean hasi ziren ikusten desazelerazioaren lehenengo sin-
tomak.

Euskal AEko eta Estatuko ekonomiek aztertutako aldian BPG errealaren hazkunde-tasa handiagoa izan dituzte, beraz,
2008a % 1 inguruko hazkunde-tasarekin amaitu dute. Aztertutako gainerako ekonomiak 2008an geratu egin dira eta at-
zerakada izan du Japoniakoak.

1.2 grafikoan argi geratzen da Euskal AEko eta Estatuko BPGren urte arteko hazkunde-tasaren aldea txikitu egin dela
EB-27arekin alderatuz gero, bi puntu baino gehiagokoa izatetik puntu bat gutxiagokoa izatera igaro baita azken urtean.

1.2. grafikoa. BPG errealaren urte arteko aldakuntza-tasaren bilakaera konparatua
Iiturria: Eustat, Eurostat, ELGE

%
7

6

5

4

3

2

1

0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

-1

-2

Euskal AE Espainia EB-27 Japonia AEB

Iturria: Eustat, Eurostat eta OCDE

1.3 grafikoan BPG Euskal AEn biztanle bakoitzeko izandako eboluzioaren bi indize daude, bata EB-27aren batezbes-
teari buruzkoa (marra urdina) eta bestea estatuko batezbestekoarena (marra arrosa). Bi kasuetan % 20 inguruko ego-
eratik abiatzen da 1998an eta 2008an 35 puntu gehiagora iritsi da. Azken urtean Euskal AEko biztanle bakoitzeko
BPGren kokapen erlatiboak gora egiten jarraitzen du Estatuko batez bestekoarekin alderatuz gero. Hala ere, EB-27ko
biztanleko BPGren batez bestekoarekiko atzerakada txiki bat nabari da eta Euskal AEko BPGren hazkundean behera-
kada egon da EB-27arekiko, 1.2 grafikoan eta 1.1 taulan ikusi den bezala.

4


1.3. grafikoa. Euskal AEko biztanleko BPGren (EAP) bilakaera. EBeko eta Estatuko batezbesteko-
arekiko indizea
140

135

130

125

120

115

110

105

100
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

EB-27eko batezbestekoa= 100 Estatuko batezbestekoa= 100

Iturria: Eustat, Eurostat, INE

1.4 taulan BPGren osagaien jarrera dago eskariaren eta eskaintza agregatuaren ikuspegitik 2001etik 2008ra, Euskal AE-
rako eta Estaturako.

Eskari agregatuko osagaien artean kontsumo pribatua, kapitalaren osaera gordina eta kanpoko sektorea dira 2008an
atzerakadarik handiena izan dutenak bai Euskal AEn bai Estatuan, nahiz eta Estatuko atzerakada handiagoa izan.

Kontsumo pribatuak pixkanaka atzera egin du Euskal AEn 2005az geroztik eta 2008an atzerakada hori handiagoa izan
da % 3,6ko tasatik % 0,6kora igaro baikara. Atzerakada nabarmenagoa da Estatuan, azken urtean atzera egin baitu.

Kapitalaren eraketa gordinak ere uzkurdura handia izan du 2008an, Euskal AEn eta Estatuan desazelerazio aldiak egon
ondoren. Antzeko zerbait gertatu da kanpoko sektorean, esportazioetan eta inportazioetan uzkurdura egon da, nahiz eta
inportazioek atzerakada handiagoa izan.

Kontsumo publikoa da, beraz, 2008an nahiz Euskal AEn nahiz Estatuan hazkunde nabarmena izan duen eskariaren
agregatu bakarra eta eskariaren gainerako agregatuen ondoriozko BPGaren desazelerazioa leuntzen duena.

Eskaintza agregatuaren ikuspegitik, lehen sektorea da aztertutako seriean aldakortasun handiena duena bai Euskal
AEn bai Estatuan.

Euskal AEko industri sektorea desazeleratu egin da 2006az geroztik, nahiz eta 2008an areagotu egin den eta % 3,1eko
hazkunde tasatik % 0,6ko beherakadara igaro. Estatuari dagokionez, ez da desazeleraziorik egon 2007ra arte, nahiz eta
2008an atzerakada nabarmena egon eta % 0,9ko tasatik -% 2,1era igaro.

5


Eraikuntzaren sektorean, aldiz, ez da Euskal AEn desazelerazio sintomarik egon 2008ra arte. Urte honetan azken urte-
etan ezagutu ez den neurriko atzerakada izan du sektoreak eta 2007an % 11,3ko hazkundetik % 5,8ko beherakadara
igaro zen. Estatuari dagokionez, sektoreak etengabeko desazelerazioa du 2006az geroztik, azken urtean beherakada
nabarmenagoarekin.

Azkenik, zerbitzuen sektorea da desazelerazio txikiena duena. Euskal AEn sektore hau % 3,3 hazi da 2008an, 2007an
% 4,1 hazi ondoren. Desazelerazioa nabarmenagoa da Estatuan, 2007an % 5eko hazkundea izatetik 2008an % 2,2koa
izatera igaro baita. Urte arteko hazkunde tasa positibo hauek gainerako sektoreen beherakada konpentsatu dute, eta
ondorioz, BPGren hazkunde tasa positiboa izan da bai Euskal AEn (% 3,3ko hazkundea) bai Estatuan (% 2,2ko haz-
kundea).

1.4. taula. Euskal AEren eta Estatuaren egoera makroekonomikoa.Urte arteko aldakuntza-tasa
erreala (%)

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Euskal Euskal Euskal Euskal Euskal Euskal Euskal Euskal
Espainia Espainia Espainia Espainia Espainia Espainia Espainia Espainia
AE AE AE AE AE AE AE AE

Kontsumo pribatua 2,6 3,4 2,5 2,8 3,7 2,9 4,6 4,2 4,1 4,2 3,7 3,8 3,6 3,6 0,6 -0,6

Kontsumo publikoa 8,2 3,9 2,5 4,5 5,8 4,8 3,7 6,3 2,7 5,5 4,3 4,6 6,4 5,5 7,0 5,5

*
Inbertsioa (KEG) 5,1 4,4 5,0 3,4 5,1 5,2 7,5 5,2 6,1 6,5 5,9 8,3 4,6 4,3 -2,2 -3,9

Esportazioak 1,7 4,2 -0,9 2,0 -0,8 3,7 4,8 4,2 5,1 2,5 6,2 6,7 5,4 6,6 0,0 -1,0

Importazioak 2,8 4,5 0,3 3,7 1,3 6,2 7,3 9,6 5,8 7,7 6,1 10,2 5,4 8,0 -0,8 -4,9

BGP merkatu p. 3,3 3,6 2,4 2,7 3,1 3,1 3,7 3,3 4,0 3,6 4,4 4,0 4,2 3,6 1,3 0,9

Lehen m. BPG 10,3 -2,0 -0,7 0,4 -6,1 -0,5 31,3 -2,3 -13,8 -8,2 -4,4 5,8 0,0 1,8 -6,1 -0,8

Industriako BPG 2,5 3,2 1,1 -0,1 1,2 1,2 2,9 0,7 4,9 1,1 4,2 1,9 3,1 0,9 -0,6 -2,1

Eraikuntzako BPG 9,2 8,6 5,2 6,3 4,9 4,4 4,4 5,1 4,7 5,2 4,2 4,7 11,3 2,3 -5,8 -1,3

Zerbitzuetako BPG 3,1 3,6 2,7 3,0 3,3 3,0 3,3 3,8 3,5 4,3 4,5 4,5 4,1 5,0 3,3 2,2

Iturria: Eustat "Kontu ekonomikoak" eta INE
* Izakinen aldaketak barne

6


2. INDUSTRI EKOIZPENA
Kapitulu honetan industri sektorearen ekoizpen egitura eta eboluzioa aztertzen dira, Balio Erantsi Gordinari (BEG) bu-
ruzko datuak eta industri produkzioaren indizeek emandako informazioa oinarri hartuta.

2.1 taulan ikusten den bezala, euskal industriak BPGn duen pisu erlatiboa sektore honek aztertutako beste ekonomia
batzuetan duena baino handiagoa da, nahiz eta pisu hau murriztu egin den 2000. urteko % 31,6tik 2008ko % 27,9ra. Hala
ere, beste ekonomietakoa baino askoz balio handiagoa izaten jarraitzen du. Estatuan, adibidez, industria barne pro-
duktu gordinaren % 17 besterik ez da eta Europar Batasuneko batezbestekoan ez da % 20ra iristen.

2.1. taula. Balio erantsiaren bilakaera industrian. Herrialde eta eremu jakin batzuk.

mpBEGaren partaidetza (%) 2000 2008

Euskal AE 31,6 27,9

Espainia 20,9 17,0

Alemania 25,1 25,6

Frantzia 17,7 13,6

EB-27 22,4 19,8

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT eta INE.

Aztertutako hiru eremuetan (Euskal AE, Estatua eta EB-27) industriako balio erantsiak 2008an izandako bilakaerak be-
herakada garrantzitsuak izan ditu hazkunde-tasan. Euskal AEn 4,5 puntu erori da; Espainian 1,3 puntu eta EB-27an
hazkunde negatiboa izan du (-% 0,8) eta 6,5 puntuko beherakada.
Industriako balio erantsiaren eboluzio negatibo hau baieztatzen da 2009rako aurrerapenean. Aztertutako hiru eremue-
tan tasak negatiboak dira eta beherakada handiak ageri dira.

2.2. taula. Balio erantsiaren eboluzioa industrian.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 (a)

Euskal AE 8,0 3,9 2,4 3,1 9,2 7,7 5,8 5,5 1,1 -16,5

Espainia 6,4 5,2 2,8 4,0 4,2 5,7 5,4 5,0 3,7 -11,5

EB-27 6,9 1,5 0,8 -1,2 4,1 3,3 5,8 5,7 -0,8 -14,1

Iturria: Eustat, Eurostat, INE

7


Taula honetan industriako balio erantsiaren ehuneko banaketari buruzko datuak daude, industri jarduerako adar edo
sektore desberdinen arabera. Metalurgia eta gai metalikoak eta Makineria bezalako sektore klasikoen ehuneko pisua ga-
rrantzitsua da, 2008an industriaren BEGd-ren % 42,7 ziren nahiz eta 2007arekin alderatuz gero ehuneko hau % 1,3
jaitsi

2.3. taula. Euskal AEko industri sektoreen balio erantsiaren banaketa (ehunekotan).

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

03. Petrolioaren eta gasaren erauzketa 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
04. Mineral metalikoak eta ez-metalikoak 0,5 0,9 1,1 0,9 0,8 0,7 0,7 0,8 0,8
05. Elikagaien industria 5,2 5,4 5,4 5,6 6,1 6,1 5,7 5,6 5,4
06. Ehungintza eta jantzigintza 0,7 0,7 0,8 0,6 0,6 0,6 0,7 0,7 0,7
07. Larruaren eta oinetakoen industria 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1
08. Zuraren industria 1,8 1,7 1,9 1,8 1,6 1,6 1,7 1,7 1,6
09. Papera, edizioa eta arte grafikoak 5,4 5,8 5,7 5,5 5,1 4,9 4,8 4,8 4,6
10. Petrolioaren birfinketa 2,9 1,7 0,9 1,2 2,4 3,3 2,2 1,9 1,1
11. Industria kimikoa 3,7 3,6 3,9 4,0 3,6 3,6 3,6 2,9 2,9
12. Kautxua eta plastikoa 6,9 7,1 7,1 7,1 6,9 7,2 6,5 6,1 6,0
13. Industria ez metalikoa 3,8 4,3 4,0 4,2 3,7 3,7 3,9 3,9 3,9
14. Metalurgia eta gai metalikoak 31,2 30,2 30,6 29,8 30,4 29,8 30,7 32,8 31,7
15. Makineria 12,3 12,4 12,4 12,1 11,6 11,3 11,5 11,2 11,0
16. Material elektrikoa 6,8 6,7 6,4 6,4 6,2 6,0 6,1 6,0 6,5
17. Garraio-materiala 8,6 8,8 8,9 9,6 9,1 8,2 8,0 8,3 8,4
18. Manufakturatako bestelako industriak 3,4 3,4 3,5 3,4 3,0 3,0 3,0 2,8 2,7
19. Energia elektrikoa, gasa eta ura 6,5 7,1 7,2 7,7 8,8 9,9 10,8 10,5 12,7

Iturria: Eustat. Kontu ekonomikoak

Sektore honen barneko dinamikan apur bat gehiago sakontzeko, ondorengo bi tauletan industriako balio erantsiaren
eta sektoreko ekoizpenaren eboluzioa dago.

2.4 taulan BPGren kateatutako bolumenaren indizearen urte arteko aldaketa tasen eboluzioa dago industriako sektoreen
arabera.

Azpimarratzekoa da 2008an hamazazpi adarretatik zazpitan batez besteko hazkunde negatiboa egon dela. Horien ar-
tean, sektoreak pisurik handienetakoa duen adarra, Metalurgia eta gai metalikoak, % 31,7ko pisuarekin, hazkundearen
balio negatiboa da (-% 3,7). Energia elektrikoa, gasa eta ura (% 7), Material elektrikoa (% 6,3) eta Garraio materiala (%
5,1) adarrek dituzte hazkunde handienak, aldiz, eboluziorik txarrenak Zuraren industriak (-% 12,5) eta Industria kimikoak
(-% 11,4) izan dituzte.

2000-2008 aldiko batez besteko hazkundeari dagokionez, Industria kimikoak eta Elikagaien industriak balio negatiboak
dituzte (-% 2,1 eta -% 0,2) eta aldi honetan, 2008an bezala, hazkunderik handienekoa Energia elektrikoa, gasa eta ura
(% 8,5) izan da.

8


2.4. taula. Euskal Autonomia Erkidegoko industriaren balio erantsiaren bilakaera. (%)

D medio
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 IPI 2009
00/08
03. Petrolioaren eta gasaren erauzketa - - - - - - - - - - -
04. Mineral metalikoak eta ez-metalikoak -7,1 62,6 35,4 -17,1 -9,2 -14,0 5,9 6,0 -3,0 6,6 -29,5
05. Elikagaien industria 1,2 1,4 0,1 0,2 -1,2 8,3 -1,2 -0,8 -10,0 -0,2 -5,3
06. Ehungintza eta jantzigintza 12,5 6,9 3,2 -23,3 4,5 -2,8 21,9 8,3 0,2 3,5 -30,4
07. Larruaren eta oinetakoen industria 1,2 -7,0 5,1 -19,6 6,4 -21,0 26,0 34,9 1,8 3,1 -66,8
08. Zuraren industria 6,7 -4,2 8,7 -4,5 -7,3 9,5 13,5 -1,0 -12,5 1,0 -33,7
09. Papera, edizioa eta arte grafikoak 5,8 7,0 0,4 -1,9 3,1 6,7 -0,3 0,3 2,9 2,7 -9,4
10. Petrolioaren birfinketa 15,8 -43,0 -38,0 42,1 26,0 44,4 3,2 1,5 4,3 6,3 -11,2
11. Industria kimikoa -5,0 -4,8 11,5 1,8 -3,0 5,8 2,1 -15,5 -11,4 -2,1 -16,8
12. Kautxua eta plastikoa 6,0 4,9 -0,5 5,2 5,8 11,9 -7,9 -4,8 1,9 2,5 -21,7
13. Industria ez metalikoa 8,1 10,3 -8,2 7,8 -5,9 9,8 7,2 1,1 -1,5 3,2 -18,6
14. Metalurgia eta gai metalikoak 10,0 3,1 3,0 -2,6 -0,5 -1,1 3,8 8,7 -3,7 2,3 -29
15. Makineria 12,8 1,3 0,6 -2,9 5,2 2,9 7,8 0,7 1,8 3,4 -29,9
16. Material elektrikoa 20,1 2,2 -3,8 3,2 6,6 6,9 6,3 2,3 6,3 5,6 -21,9
17. Garraio-materiala 7,4 4,2 2,6 9,6 -0,2 -1,5 10,8 6,9 5,1 5,0 -20,3
18. Manufakturatako bestelako industriak 12,0 3,0 1,0 3,8 0,0 4,5 3,3 -0,5 -10,7 1,8 -29,3
19. Energia elektrikoa, gasa eta ura 0,3 11,3 2,9 8,8 23,2 13,3 6,1 3,8 7,0 8,5 -5,2

Iturria: Eustat. Kontu ekonomikoak eta Industri Produkzioaren Indizea

Industri Produkzioaren Indizeak izandako eboluzioaren datuek baieztatzen dituzte datu hauek, eta 2009rako adar guz-
tiek urte arteko batez besteko tasa negatiboak dituzte.

Jarraian Euskal AEn industriak duen sektore-kontzentrazio maila altua aztertzen da, bi adierazle aztertuta. Lehenengoa
kontzentrazioko adierazle diskretu bat da (4irizpidea) eta horrela jakin ahal izan dugu zein den industriako 4 jarduera-
adar nagusienen BEGren ehunekoa industri osoaren BEGean (2.5 taula) eta bigarrena Herfindahl indizea da, kontzen-
trazioa pilatzen duen indizea (2.6 taula).

Lehenengo indizearekin ikusi dugun bezala, Euskal AEn industriako 4 adarrik handienak Industriaren BEGren % 63,8
izan dira 2008an, 2000. urtean baino ia 5 puntu gehiago; gainera, Estatuarekin alderatuz gero, indize hau 14 puntu han-
diagoa da.

2.5. taula. Industriako Kontzentrazio-indizeak. Euskal AE eta Estatua.
Euskal AE Espainia

Adar bakoitzaren BEG (%) 2008 2000 2008 2000

14. Metalurgia eta gai metalikoak 31,7 31,2 15,6 13,5

19. Energía elektrikoa, gasa eta ura 12,7 6,5 12,8 9,5

15. Makineria 11,0 12,3 6,5 6,2

17. Garraio-materiala 8,4 8,6 9,1 9,6

16. Material elektrikoa 6,5 6,8 5,2 6,1

12. Kautxua eta plastikoa 6,0 6,9 3,5 3,9

Kontzentrazio-indizea, 4. irizpidea 63,8 59,1 49,7 44,5

Iturria: EUSTAT eta INE.

9


Taula honetan kalkulatutako Herdindahl indizeak lehen adierazitakoa berresten du eta Estaturako edo EB-27ko batez
bestekorako baino kontzentrazio balio altuagoak ditu Euskal AErako. Indize hau ekoizpen osoko adar bakoitzeko parte
hartzeen edo produkzio sektore baten balio erantsiaren karratuen batura da.

2.6. taula. Industriako sektoreen kontzentrazio-indizeak. EAE, EB-27 eta Estatua.

Herfindahl indizea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Euskal AE 1.443,1 1.401,9 1.423,9 1.389,9 1.413,2 1.380,0 1.436,3 1.547,1 1.532,9

Espainia 824,6 826,4 836,1 839,3 845,8 862,9 882,3 904,5 926,2

EB-27 812,0 809,7 816,6 823,8 827,9 827,6 836,3 838,5 838,0

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT eta INE.

Euskal industriaren kontzentrazio hau sektore nagusien maila teknologikoaren ikuspegitik ere ikusten da. 2008an, adi-
bidez, erdiak baino gehiago (% 58,8) behe mailan eta maila ertainean daude.

2.7. taula. Euskal AEko industri sektoreen maila teknologikoa (industriako BEG %).

Industriako BEGean (%) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

1. Altua 4,3 4,8 4,4 4,3 4,1 3,7 3,6 3,7 3,8

2. Ertain-altua 26,8 26,2 26,4 26,7 25,8 25,1 25,3 24,3 24,4

3. Ertain-baxua 45,3 44,0 43,4 43,4 44,3 44,6 43,8 45,4 43,7

4. Baxua 16,6 17,2 17,6 17,1 16,7 16,1 15,9 15,6 15,1

Eduki teknologikodun
industria guztira 93,1 92,2 91,9 91,6 90,8 89,5 88,6 89,0 87,0

Iturria: EUSTAT eta ELGEk erabilitako sailkapenak (2001).

Azkeneko azterketa ondasunen xede ekonomikoari buruzkoa da. Horretarako, industri ekoizpenaren indizearen ebolu-
zioa aztertuko dugu, ondasunen xede ekonomikoaren arabera zuzenduta. Grafiko honetan (2.8 grafikoa) argi ikusten da
2008an egondako joera aldaketa; kapitulu honetako aldagai desberdinetan islatuta ikusi dugun aldaketa, hain zuzen
ere.

Industriako sektore handien sailkapenaren arabera, 2008an sektore guztiek dituzte urtean pilatutakoan zeinu negati-
boko aldaketak: Kontsumo ondasunak 16,3 jaitsi dira, ekipamenduko ondasunak 2,3 eta tarteko ondasunak 5.

2009rako indize honek are balio negatiboagoak ditu, kontsumo ondasunek urtean -27,1eko hazkundea izan dute batez
beste, ekipamenduko ondasunek -25,1ekoa eta tarteko ondasunek -25,2koa.

10


2.8. grafikoa. Euskal AEko IPIren bilakaera, ondasunen (energia kenduta) xede ekonomikoaren
arabera.
Urte arteko aldakuntza-tasa
10

5

0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

-5

-10

-15

-20

-25

-30

Kontsumo-ondasunak Kontsumo-ondasun iraunkorrak Kontsumo-ondasun ez iraunkorrak

Ekipamenduko ondasunak Bitarteko ondasunak

Iturria: EUSTAT. Industri Produkzioaren Indizea (IPI)

11


3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAK
Kapitulu honetan laneko gastuak eta laneko ekoizpena konparatzen dira, edozein ekoizpen sektoretako lehiakortasun
ekonomikoko azterketa klasikoan funtsezko faktoreak direnez gero. Aurkezten diren definizio batzuetan nazioartean
adostasunik ez dagoenez, kasu bakoitzean kalkulatzeko erabili den modua zehaztuko da.

3.1. grafikoan 2000. urtetik aurrera Euskal AEn, Estatuan, Frantzian, Alemanian eta EB-27n ordainsarien tasak izandako
eboluzioa dago. Ordainsarien tasa, ordainpeko denen eta industria sektoreko landun kopuruaren zatidura da, Kontabi-
litateko terminoetan.

Balioak % 92 eta % 97 artean daude, nahiz eta aldeak egon herrialde desberdinetako serieen artean. Horrela, bada, Ale-
maniako eta EB-27ko serieek antzeko joera dute, nahiz eta maila desberdinetan (Alemaniak, oro har, aztertutako gai-
nerako herrialdeek baino tasa handiagoak ditu). Bi kasuetan ordainsarien tasan beherakada txiki bat dago aztertutako
aldian, eta bi kasuetan 2006an egon da gutxiena. Frantziako ordainsarien tasak antzeko joera du, nahiz eta 2006ko be-
herakada askoz handiagoa izan.

Euskal AEko ordainsarien tasa Frantzia eta Alemaniakoena baino maila txikiagotik abiatzen da eta hazkunde nabar-
mena izan du 2005etik aurrera, azken urteetan egonkortu den arren; industri sektorean soldatapekoen kopurua mantendu
egin da, aztertutako azken urteetako landunen kopuruarekin alderatuz gero. 2005ean soldatapekoen kopurua igo egin
zen eta industri sektoreko landunek behera egin zuten, honek ordainsarien tasan hazkunde handia ekarri du.

Estatuko joera Euskal AEkoaren antzekoa da, nahiz eta 2002 eta 2005 arteko hazkundea ez izan hain handia eta 2006n
beherakada txiki bat hasi.

3.1. grafikoa. Ordainsarien tasa (%)
97,0

96,5

96,0

95,5

95,0

94,5

94,0

93,5

93,0

92,5

92,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Euskal AE Espainia EB-27 Alemania Frantzia
Iturria: EUSTAT, EUROSTAT.

12


3.2 grafikoan ekonomia eta denboraldi bererako soldatapeko bakoitzeko ordainsaria dago, urteko prezioen araberako
soldatapekoen ordainsaria (milaka eurotan) eta industriako soldatapekoen kopuruaren arteko zatidura bezala.

Aztertutako aldian ikusten denez, soldatapekoen urteko prezioen ordainsariak etengabeko hazkundea izan du aztertu-
tako ekonomietan eta aztertutako aldian herrialdeen arteko aldeak mantendu egin dira, Alemaniaren eta Frantziaren ka-
suan izan ezik. Azpimarratu beharra dago, adibidez, Alemaniaren balioek eta estatuko osoko balioek 16.000 euro
inguruko aldea mantendu dute, aztertutako aldian.

Euskal AEko soldatapekoen araberako ordainsari seriean, gorako joera txiki bat dago EB-27ko eta Estatuko joerarekiko.

3.2. grafikoa. Soldatapekoen araberako ordainsaria. (Milaka euro)

50

45

40

35

30

25

20
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2.007 2.008


Laneko produktibitatea, balio erantsiaren kateatutako bolumenaren eta industriako landun kopuruaren arteko zatidura
da eta Kontabilitate Nazionaleko terminoetan neurtu da. Landu bakoitzeko produzitutako egiazko produktu unitateak
neurtzen ditu. 3.3 grafikoan herrialdeentzako eboluzioa eta kapitulu honetan azterketaren xede den aldia ageri dira.

Euskal AEko industri sektorearen produktibitatea nabarmen hazi da 2005az geroztik. Aztertutako ekonomien arteko
arraila mantendu egin da aztertutako aldian, nahiz eta alde nabarmenak egon. Adibidez, Euskal AEko produktibitatea
azken urteetan Frantzia eta Alemaniako industriara gerturatu da eta EB-27ko eta Estatutako batezbestekoarekiko aldea
hazi egin da. Aurrez aipaturiko 2005. urtean industria sektoreko landun kopuruak behera egin duelako gertatu da feno-
meno hau hein batean.

Bestalde, produktibitate handieneko (Frantzia, Alemania eta Euskal AE) eta txikieneko (EB-27 eta Estatua) ekonomien
arteko arraila hazi egin da aztertutako aldian, eta Estatukoa da profil egonkorrena duena.

13


3.3. grafikoa. Lanaren produktibitatea.
75

70

65

60

55

50,0

45

40

35

30
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007



Industri sektoreko lan-unitateko kostua soldatapekoen araberako ordainsaria eta industri sektoreko lan produktibitatea-
ren arteko zatidura da. Aldagai honek laneko kostuak produktuaren unitateko duen gorabehera neurtzen du. Honen
bidez sektore baten lehiakortasunak nola eboluzionatzen duen jakin dezakegu lehiakideen arteko soldatapekoen or-
dainsarian eta laneko produktibitatean kontrako aldaketekin.

3.4 grafikoan aztertu diren herrialdeetan 2000. urteaz geroztik egondako lan-unitateko kostuaren eboluzioa dago. Ale-
maniak aztertutako gainerako ekonomiek baino balio altuagoak ditu, landun bakoitzaren produktibitatearekiko soldata-
pekoen kostuak altuak direlako, lehen ikusi den bezala. 2004. urteaz geroztik lan-unitateko kostua beheraka hasi zen
2008ra arte eta hemen gorakada izan du. 2008ko kostuen gorakada hau orokorra izan da aztertutako ekonomia guz-
tietan.

Frantziako eta EB-27ko industri sektorearen lan-unitateko kostua nahiko konstante mantendu da aztertutako aldian,
aldiz, Estatuan gorako joera izan du eta 2008an joera hori nabarmendu egin da.

Euskal AEn lan-unitateko kostuak gorako joera izan zuen 2000-2004 aldian, eta beherakada garrantzitsua 2005ean, la-
neko produktibitateak gora egin zuelako. Bi urtez kostuetan moderazioa egon ondoren, 2008an kontuan izandako eko-
nomietakoen antzeko gorakada egon da, aurrez esan bezala.

14


3.4. grafikoa. Lan-unitateko kostua.
0,80

0,75

0,70

0,65

0,60

0,55

0,50
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008



3.4. grafikoak argi uzten du Euskal AEn industria sektoreko lan-unitateko kostua aztertutako ekonomietan txikiena izan
dela 2005az geroztik, laneko produktibitatea etengabe hazi delako, batez ere.

15


4.KANPO-MERKATARITZA
Kanpo-merkataritzak garrantzi izugarria izan du historikoko Euskal AEko industrian, tokiko merkatua txikia delako, hein
batean. Espainiako merkatuaren irekiera mailak eragina izan du Euskal AEko industri enpresen kanpo-merkataritzan,
kanporako orientabide garbia baitu. Europar Batasunean sartu eta merkatu bakarra eratu zenetik, euskal industri en-
presek oinarrizko merkataritza-erreferentziatzat hartu dute europar merkatua kanpoko transakzioetarako. Gainera, Mun-
duko Merkataritza Antolakundeak (MMA) mundu mailan bultzatako merkataritzaren liberalizazio prozesuak eta, bereziki,
manufakturei muga-zergak kentzeak azken bi hamarkadetan industriako ondasunen merkataritza fluxuak asko hazten
lagundu du.

4.1. grafikoan manufakturen esportazio eta inportazioen eta industriaren BPGren 1996-2009 arteko urte arteko haz-
kunde-tasak daude, urteko terminoetan. Ikusten denez, 2001ean izan ezik, inportazioen eta esportazioen aurrerapena
etengabea izan da 2009ra arte. Oro har, inportazioen eta esportazioen eboluzioa industri ekoizpenaren hazkundeari lo-
tuta dago, bereziki 1998az geroztik. Jakina da nazioarteko merkataritzaren fluxuak aldakorragoak direla jarduera eko-
nomiko orokorra baino. Horrela, bada, manufaktura ekoizpena azeleratu den aldietan kanporako zabalkunde nabarmena
egon da (bai esportazio eta bai inportazioena) eta atzerakadak edo desazelerazioak egon diren aldietan industriako
BPGn kanpoko uzkurdura nabarmena gertatzen da.

4.1. Industri ondasunen fluxuen bilakaera (mila eurotan) atzerriarekin
%
40

30

20

10

0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

-10

-20

-30

-40

-50

Manufaktura-esportazioak Manufaktura-inportazioak Industriako BPG

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak, Kontu Ekonomikoak.

16


Nolanahi ere, EAEko industri jardueraren merkatu-orientazioa batez ere kanpokoa da, 4.2. taulan ikusten den bezala.
Egungo hamarkadan zehar manufakturen esportazioak Industriako Balio Erantsi Gordinaren ehuneko handia izan dira;
txikiena 2003an izan zen (% 91) eta 2008an % 118 izan da. Beraz, euskal industriak esportatzeko joera handia du, nahiz
eta aldatu egiten den erreferentziazko urtearen arabera. Horrela, 2009an uzkurdura nabarmena egon da, manufakturen
balio erantsia uzkurtzeaz gain, esportazioek horietan duten pisua ere uzkurtu egin baita.

4.2. taula. Industriaren esportatzeko joeraren bilakaera
%
120

115

110

105

100

95

90

85

80
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 (a)

Manufaktura-esportazioak / Manufakturen balio erantsi gordina

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak, Urteko Industri Inkesta.

Kanpoko fluxuen kontzentrazio maila manufakturetako taldeen arabera aztertzeko, 4.3 taulan 2000. eta 2009. urterako
esportazioak, inportazioak eta ondoriozko saldoa zehazten dira, A31 sektorizazioaren araberako industri adarren ara-
bera.

Bi aldi horietan manufakturen esportazioak Metalurgia eta gai metalikoak, Garraio-materiala eta Makineria adarretan
kontzentratzen da; 2000. urteko manufakturen esportazioen % 68,9 izan ziren eta 2009.eko % 65,9. Kautxua eta plas-
tikoa eta Material elektrikoa manufaktura adarrak ere kontuan izanez gero, esportazioen kontzentrazio-maila % 80,5ekoa
izan zen 2000. urtean eta % 78,6koa 2009.ean. Garraio-materiala adarrak atzerakada esanguratsua izan du aztertutako
aldian eta 2000.eko % 27,7tik 2009ko % 23,8ra igaro da.

Inportazioei dagokienez, kontzentrazio-maila altua izan den arren oraindik ez da heltzen esportazioen mailara. Hiru ada-
rrik garrantzitsuenak (Metalurgia eta gai metalikoak, Garraio-materiala eta Makineria) dira 2000.eko inportazioen %
59,8aren erantzuleak eta 2009ko % 48,8renak. Kasu honetan esanguratsua da kontzentrazio-mailan egondako atzera-
kada, bereziki Garraio-materiala adarrean egondako beherakada handiagatik. Aldiz, Gai elektrikoa adarrak % 8,2 esan-
guratsua izatetik ondasun industrialen inportazioen % 9,5 izatera igaro da. Aldi horretan badaude inportatzeko dinamika
aipagarria izan duten beste bi adar ere: Industria kimikoa eta Elikagaien industria.

Azkenik, 4.3 taulatik azpimarratu beharra dago aztertutako urteetan Petrolioaren birfinketa adarrak esportazioen eta in-
portazioen adarrean izandako hazkundea, bereziki inportazioen kasuan, % 5,4 izatetik % 13,8 izatera igaro baita eta
2009. urtean bigarren sektorerik garrantzitsuena izan da.

17


4.3. taula. EAEko industriako ondasunen esportazio eta inportazioen sektorekako kontzentrazioa (%)

ESPORTAZIOAK INPORTAZIOAK SALDOA (*)

2000 2009 2000 2009 2009

04. Mineral metalikoak eta ez-metalikoak 0,2 0,1 1,1 0,6 -37,5

05. Elikagaien industria 3,1 3,5 4,3 6,7 -98,1

06. Ehungintza eta jantzigintza 0,9 0,7 2,4 2,7 -134,2

07. Larruaren eta oinetakoen industria 0,1 0,1 0,5 0,6 -40,6

08. Zuraren industria 0,3 0,3 1,4 0,7 -14,5

09. Papera, edizioa eta arte grafikoak 3,1 2,8 3,6 3,1 140,5

10. Petrolioaren birfinketa 5,2 7,9 5,4 13,8 -94,5

11. Industria kimikoa 3,4 2,6 6,8 6,9 -236,7

12. Kautxua eta plastikoa 6,5 7,3 3,4 3,9 721,8

13. Industria ez metalikoa 1,4 1,9 1,6 1,3 170,1

14. Metalurgia eta gai metalikoak 24,3 25,0 28,4 28,0 1.131,2

15. Makineria 16,9 17,1 15,5 12,4 1.386,4

16. Material elektrikoa 5,1 5,4 8,2 9,5 -66,2

17. Garraio-materiala 27,7 23,8 15,9 8,4 2.736,8

18. Manufakturatako bestelako industriak 1,5 1,0 1,4 1,4 12,3

19. Energia elektrikoa, gasa eta ura 0,2 0,4 0,0 0,0 60,0

Manufakturak guztira 100,0 100,0 100,0 100,0 5.636,7

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak. (*) Milioi eurotan.

Esportazioen eta inportazioen kontzentrazio-maila eta espezializazioa sakonago aztertzeko, Herfindahl indizea1 erabil
daiteke. 2000. urtean esportazio industrialentzako lortutako balioa 1.778 izan zen eta 2009an 1.659, beraz, apur bat
erori egin den arren, uniformitate esportatzailearen 625 balioa baino askoz handiagoa da, Euskal AEn industri esporta-
zioen sektoreko espezializazio handia dagoen isla. Inportazioen kasuan, balioak apur bat baxuagoak dira, baina sekto-
rearen espezializazio maila altua argi uzten dute.

Inportazio eta esportazioen fluxu gurutzatuaren maila neurtzeko –baina ez horrenbeste industria barruko maila neurtzeko-
Grubel eta Lloyd indizea (GLI)2 kalkulatu daiteke, aztertzen ari garen 16 industri adarrei aplikatu.

1
Adar bakoitzak esportazio eta inportazioen osokoan duen parte hartzeen karratuen batura bezala kalkulatzen da. Kasu honetan 18 adar hartzen direnez kontuan,
sektoreko berdintasuneko kontzentrazioaren indize erlatiboak 625 balioa luke. 18
2
Grubel eta Lloyd Indizearen adierazpen analitikoa da IGL = [(Xi+Mi) - |Xi- Mi|]/(Xi+Mi). Unitatetik gertu dauden balioek kanpo-merkataritzaren adar arteko izaera han-
diagoa esan nahi dute eta zero inguruko balioek, adar arteko merkataritza eredu handiagoa.


4.4. taula. Grubel eta Lloyd indizea industriako adarretan

GLI

2000 2009

04. Min. metalikoak eta ez-metalikoak 0,35 0,45

05. Elikagaien industria 0,97 0,91

06. Ehungintza eta jantzigintza 0,70 0,62

07. Larruaren eta oinetakoen industria 0,31 0,44

08. Zuraren industria 0,50 0,86

09. Papera, edizioa eta arte grafikoak 0,88 0,80

10. Petrolioaren birfinketa 0,82 0,96

11. Industria kimikoa 0,86 0,77

12. Kautxua eta plastikoa 0,52 0,50

13. Industria ez metalikoa 0,84 0,58

14. Metalurgia eta gai metalikoak 0,88 0,82

15. Makineria 0,76 0,62

16. Material elektrikoa 0,96 0,96

17. Garraio-materiala 0,56 0,36

18. Manufakturatako bestelako ind. 0,77 0,95

19. Energia elektrikoa, gasa eta ura 0,05 0,07

Manufakturak guztira 0,80 0,76


4.4 taulan Grubel eta Lloyd indizearen 2000 eta 2009 urteetako indizeak daude. Nabarmena da indizeak industri sek-
tore osorako duen balio altua bai 2000. urtean (0,8) baina 2009.ean (0,76); horrek esan nahi du Euskal AEko ekono-
miarentzat industri arteko edo adar arteko kanpoko elkartrukeek garrantzia dutela.

EAEko manufakturen kanpo-merkataritzaren analisia osatzeko, bada, interesgarria da industriako ondasunen kanpoko
trukeak aztertzea, jarduera-multzoak horien maila teknologikoaren arabera sailkatzen baititu (4.5. taula).

Eduki teknologiko ertain-altuko eta ertain-baxuko manufaktura industriaren berariazko pisua altua da . 2009. urtean
eduki teknologiko ertain-altuko ondasunen esportazioak guztizkoaren % 48,2 izan dira 2009.ean, 2000.ekoa baino zert-
xobait balio baxuagoa, baina 1990ekoa baino zerbait altuagoa. Inportazioen barruan mota honetako ondasunak % 32,9
izan dira 2009an, 1990 baino nabarmen gutxiago eta, batez, ere, 2000.ean baino gutxiago (% 42,3). Garrantzi erlatibo
antzekoak dira eduki teknologiko ertain-baxuko ondasunen nazioarteko transakzioak; 2009.ean esportazioen 42,4 izan
dira (2000.ean baino gehiago, baina 1990ean baino gutxiago, % 52,4 izan baitziren) eta inportazioen % 47,3, aztertu-
tako aldiko goreneko balioa.

19


4.5. taula. EAEko manufakturen esportazio eta inportazioen eduki teknologikoak izan duen bilakaera

60

50

40

30

20

10

0
1990 2000 2009 1990 2000 2009
Esportazioak Importazioak

Maila teknologiko altua Maila teknologiko ertain altua Maila teknologiko ertain baxua Maila teknologiko baxua


Azkenik, 4.6 taulan Euskal AEk egiten dituen ondasun industrial ez energetikoen kanpoko merkataritza fluxuen bana-
keta geografikoa dago. 2009an esportatzeko eta inportatzeko merkatu nagusia EB-27 izan da, manufakturen esporta-
zioen % 63,7rekin eta inportazioen % 68,3rekin. Balio horiek 1995ekoak baino apur bat baxuagoak izan arren, Euskal
AEko manufakturen merkataritza fluxuen kontzentrazio geografikoa oso garrantzitsua da.

Hala ere, 4.6 taulan alde esanguratsuak nabari dira aztertutako aldian EB-27ko kontzentrazio geografikoaren ebolu-
zioan. Horrela, bada, Europar Batasuneko kide berrien fluxuek pisu handiagoa dute esportazio eta inportazioen guztiz-
koan, aldiz, Frantzia eta Erresuma Batua bezala pisurik handieneko fluxua duten herrialdeek, atzera egin duten garrantzi
erlatiboan. Alemaniara eta Italiara egindako esportazioek behera egin dute apur bat, inportazioek apur bat gora egin
duten bitartean.

AEB, Latinoamerika eta Japoniarako esportazioek pisua galdu duten 1995-2009 artean esportatutako ondasun ez ener-
getikoen guztizkoan, baita inportazioetan ere Latinoamerikak izan ezik, inportazioen pisua apur bat igo egin baita. Aur-
kako fenomenoa gertatu da Asiako Ekonomia Dinamikoekiko transakzioetan, herrialde hauetarako esportazioen pisuak
gora egin duen arren, inportazioek behera egin baitute aztertutako aldian.

Azpimarragarria da Txinatik Euskal AEra egindako inportazioen kasua, nabarmen hazi baitira; 1995ean inportazioen %
1,9 izatetik 2009an % 8,8 izatera igaro dira, aldiz, aztertutako aldian esportazioen parte hartzea txikitu egin da guztizko
esportazioetan.

20


4.6. taula. Euskal AEko manufakturen esportazio eta inportazioen banaketa geografikoa (*) (%)

1995 2009 Urte batezbesteko aldakuntza-tasa

Esportazioak Inportazioak Saldoa (1) Esportazioak Inportazioak Saldoa (1) Esportazioak Inportazioak

ELGE 79,5 84,7 488,5 74,6 77,6 3.957,0 7,6 3,1

EB-27 67,9 74,6 308,1 63,7 68,3 3.218,4 7,6 3,1

EBKB (2) 1,1 1,8 -29,5 5,0 3,8 386,3 65,8 15,1

Frantzia 19,6 18,8 225,9 17,0 15,1 1.112,6 6,6 1,9

Alemania 15,2 12,8 265,1 15,0 16,7 704,9 8,3 7,1

Italia 8,4 8,2 91,8 6,1 10,7 -26,6 4,4 7,3

Erresuma Batua 7,9 12,7 -163,9 5,7 4,5 424,0 4,3 -2,9

AEB 5,9 4,4 133,1 3,4 3,3 196,7 2,0 1,3

Latinoamerika 8,3 4,0 296,3 7,6 4,1 703,8 7,2 4,2

Japonia 0,5 1,7 -53,8 0,2 1,4 -90,0 -1,4 2,3

Txina 2,1 1,9 31,6 1,9 8,8 -448,8 7,1 43,3

Asiako ekonomia dinamikoak 2,7 3,2 -0,7 3,3 2,6 245,5 12,0 1,9

Guztira 100,0 100,0 950,1 100,0 100,0 5.628,9 8,5 4,0

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak.
(*) ez dira sartu ondasun energetikoak
(1) milioi eurotan
(2) EBKB: Europar Batasuneko Kide Berriak

Oro har, Euskal AEko manufakturen esportazioan izandako batez besteko hazkundea (% 8,5) inportazioen bikoitza izan
da (% 4,0) eta batez besteko merkataritza saldoan hobekuntza argia adierazten du horrek.

21


5. INDUSTRIAKO LANGILEAK
Industriaren lan-egoerari dagokionez, Euskal AEko industriako enpleguak duen garrantzia azpimarratu behar da lehen-
bizi. Landunak adierazle bezala hartuta, Euskal AEko landun guztien laurden bat industriarenak direla ikusten da, 2008an
% 24,6 dira, EB-27ko batezbestekoaren oso gainetik, besteak beste, urte honetan % 17,4 baitira industrian lanean ari
direnak (5.1 taula).

Azken urteotan industriako langile kopurua gehitu egin da, balio absolutuetan. 2000. urtean industrian 236 mila langile
zeuden eta 2008an 250 mila inguru. Baina esan beharra dago 2000-2008 aldian industriako landunek landun guztien-
gan duten pisu espezifikoak behera egin duela eta 2000. urtean % 27,8 izatetik 2008an % 24,6 izatera igaro dira.

Aldi honetan industriako landunen hazkunde-tasak ere behera egin du 5.1 grafikoan ageri denez; 2000. urtean % 4,9ko
tasarekin hasi zen eta pixkanaka galdu ondoren 2008an -% 2kora iritsi da.

5.1. grafikoa. Industriako langile kopuruaren bilakaera (%)

%
30
27,8 27,7 27,4 27,1 26,6
25,9 25,4 25,2
24,6
25

19,9 19,7
20 19,2 18,8 18,4 18,0 17,8 17,6 17,4

15

10

5

0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

-5

Euskal AEko industriako langileak (guztirakoaren %) Industriaren urte arteko aldakuntza-tasa Euskal AEn

EB-27ko industriako langileak (guztirakoaren %)

Iturria: Eustat, Kontu Ekonomikoak eta EUROSTAT

Industri jardueretako enplegua aztertuz gero, industriako enpleguari egindako ekarpenak ezberdinak dira adarren ara-
bera; hain zuzen, adar horietako bakoitzak arestian aztertutako industriaren balio erantsian duen ordezkaritza kontuan
hartuta dira ezberdinak ekarpenak.

22


Beheragoko 5.2. taulan ikusten den bezala, EAEko industriako langileen ia erdia industriako jarduera-adar bitan pilat-
zen da: Metalurgia eta gai metalikoak eta Makineria adarretan, 2008. urtean industriako langile guztien % 35,5 eta % 13,0
hartu baitituzte, hurrenez hurren. Baina adar horiei industriako beste lau jarduera-adar gehituz gero (Garraiorako mate-
riala, Kautxua eta plastikoa, Material elektrikoa eta Elikagaien industria), industriako sei jarduera-adar horiek guztiek
sektore horretan lan egiten duten pertsona guztien % 78,4 hartzen dute. Horrenbestez, Euskal AEko industrian lan egi-
ten duten pertsonen kopurua oso pilatuta dago eta, logikoa denez, lurraldeak espezializazio maila handiena duen in-
dustriako jarduera-adarretan dago pilatuta.

5.2. taula. Langileen banaketa industriako jarduera-adarren arabera

2000 2008 2000% 2008%

Mineral metalikoak eta ez metalikoak 838 800 0,4 0,3
Elikagaien industria 14.778 15.963 6,3 6,4

Ehungintza eta jantzigintza 3.823 2.996 1,6 1,2
Larruaren eta oinetakoen industria 445 262 0,2 0,1

Zuraren industria 6.502 6.428 2,8 2,6
Papera, edizioa eta arte grafikoak 13.572 14.187 5,8 5,7

Petrolioaren birfinketa 775 1.086 0,3 0,4

Industria kimikoa 6.352 6.011 2,7 2,4
Kautxua eta plastikoa 17.077 18.302 7,2 7,3

Industria ez metalikoa 7.883 7.587 3,3 3,0
Metalurgia eta gai metalikoak 79.385 88.744 33,6 35,5

Makineria 31.397 32.645 13,3 13,0
Material elektrikoa 18.458 19.926 7,8 8,0

Garraiorako materiala 19.691 20.438 8,3 8,2

Bestelako manufakturak 11.356 10.855 4,8 4,3
Energia elektrikoa, gasa eta ura 3.723 4.062 1,6 1,6
Industria, guztira 236.055 250.292 100 100

Iturria: Eustat, Urteko Industri Inkesta.

Industriako enpleguaren pilaketa handi hori ia ez da aldatu hamarkada honen lehenengo erdi osoan. Aipatutako 5.2. tau-
laren arabera, industriako jarduera-adarretan bereizi den langile kopuruaren ehunekoak egitura bera izan du 2000.ean
eta 2008. urtean.

Bestalde, industriako enplegua aztertzean genero ikuspegia kontuan hartzen bada, ezinbestean azpimarratu behar da
zein alde handia dagoen industrian eta zerbitzuetan lan egiten duten emakumeen kopuruen artean. Horrela ikusten da
5.3. taulan, 2008. urtean ekonomia osoa kontuan hartuta lanean dabilen emakume kopuruak (% 43,2), balio erlatiboe-
tan, industriako indizea (% 19,3) bikoiztu egiten duelako.

23


5.3. grafikoa. Ekonomian eta industrian lan egiten duen emakume kopuruaren bilakaera (%)
%
50

45

40

35

30

25

20

15

10

5

0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Ekonomian lan egiten duten emakumeak / Ekonomiako langileak

Industrian lan egiten duten emakumeak / Industriako langileak
Iturria: Eustat.

Industriako jarduera-adarrak aztertuz gero, aipatzekoa da jardueraren arabera ezberdintasun garrantzitsuak daudela
emakumeen okupazioan. 5.4. taulan industriako jarduera-adarren gaineko informazioa ematen da, langile guztien ar-
tean emakumeek duten parte-hartze mailaren arabera banatuta. Taulan agerian daude, gainera, emakumeen parte-hart-
zea dela-eta industri sektoreko batezbestekoa gainditzen duten adarrak. Ehungintza eta jantzigintza nabarmentzen da,
landunen % 65,3 emakumeak baitira, baita Larruaren eta oinetakoen industria ere % 51,5ekin. Urrunago baina tasa al-
tuarekin dago Elikagaien industria izeneko adarra, langileen % 36,6 emakumeak baitira.

Aitzitik, eta aurreko adarretan gertatzen ez den bezala, emakume langile gutxi dituzten adarrak ere badaude. Kasu ho-
netan Mineral metalikoak eta ez metalikoak, Zuraren industria, Petrolioaren birfinketa eta Industria ez metalikoa azpi-
marratu beharra dago, emakumeak ez baitira % 12ra iristen.

24


5.4. grafikoa. Emakumezko langileak industriako jarduera-adarraren arabera. 2008.

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 % 50

Mineral metalikoak eta ez metalikoak

Elikagaien industria
65,3
Ehungintza eta jantzigintza

Larruaren eta oinetakoen industria

Zuraren industria 51,5

Papera, edizioa eta arte grafikoak

Petrolioaren birfinketa

Industria kimikoa

Kautxua eta plastikoa

Industria ez metalikoa

Metalurgia eta gai metalikoak

Makineria

Material elektrikoa

Garraiorako materiala

Bestelako manufakturak

Energia elektrikoa, gasa eta ura

Industria, guztira

18,2 %


25


6. INDUSTRIAKO INBERTSIOA
Sektore bateko inbertsioak ez du soilik enpresen lehiarako kokapena islatzen, baita etorkizunean industriako ondasu-
nak sortzeko gaitasuna ere, kapital finkoa haztea esan nahi duen heinean.
Euskal AEn hamarkada honetako lehenengo erdian, industrian egindako inbertsioaren bilakaera nahiko aldakorra izan
da. Aldi osorako emaitza urteko batez besteko % 4,2ko hazkundea da, ekonomia osoaren urteko batezbestekoaren (%
9,4) erdia (Kapital Finkoaren Eraketa Gordinaren urte arteko aldakuntza-tasaren terminoetan neurtua). Industriako in-
bertsioan bi urtez urte arteko aldakuntza-tasa negatiboa izan ondoren, 2008an izan da 2000-2008 aldiko bigarren haz-
kunde-tasa handiena, % 15,8.

6.1. taula. Industriako inbertsioaren duela gutxiko bilakaera

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2000-2008(1)

Urte arteko aldakuntza-tasa (%) 8,5 27,0 1,4 -15,4 -7,4 9,8 -3,0 -3,1 15,8 4,2

Inbertsioa / BEGfk 20,3 24,9 24,7 20,3 17,2 17,6 16,1 14,8 16,7 21,6

Inbertsioa / Langileak 10,6 13,0 13,1 10,9 10,0 11,1 10,7 10,2 12,0 12,7

Kapital Finkoaren Eraketa Gordina (KFEG) 12,7 7,1 7,3 7,6 11,5 9,2 9,6 8,1 1,9 9,4

(1) Urteko batezbestekoa

Industriako inbertsioaren eta industriako balio erantsiaren arteko koefizientearen urteko batezbestekoa % 21,6koa izan
da aztertutako aldian. Koefiziente hau % 16,7koa izan da 2008rako.
Industriako inbertsioaren eta industriako landunen arteko koefizienteak, aldiz, urteko batezbesteko 12.700 euroko ba-
lioa du (6.1 taula). Koziente hau 12.000koa izan zen 2008rako.
Lurralde bakoitzak industrian egin duen inbertsioaren kopuruak 6.2. taulan ikus daitezke; bertan ikusten den moduan,
Gipuzkoak eta Arabak baino askoz inbertsio gehiago egin du Bizkaiak. Bizkaiak berak bakarrik industriako inbertsio guz-
tien ia erdia (% 45) egin du aldi horretan. Alabaina, Euskal AEko industrian egindako inbertsioaren % 20 Araban pilatu
da. Gipuzkoan industriako inbertsio osoaren % 35 egin da. Banaketa hau gutxi aldatu da 2008rako, Araba % 17 izan da,
Bizkaia % 47 eta Gipuzkoa % 36.

6.2. grafikoa. Industriako inbertsioaren lurralde-banaketa (2000-2008)
Araba
20%

Bizkaia
45%

Gipuzkoa
35%


26


Industriako jarduera-adarren araberako inbertsioaren banaketa aztertuz gero ikusiko dugu (6.3. taula) eragin onuraga-
rria izan duela Euskal AEko ekonomian sartzean. Horrela, eta energiaren adarrak alde batera utzita, 2000-2008 aldian
inbertsio-kuota handienak izan dituzten jarduerak hauek dira: Metalurgia eta gai metalikoak (% 29), Garraio-materiala
(% 9,2), Makineria (% 8,5), Elikagaien industria (% 7,5) eta Papera, edizioa eta arte grafikoak (% 6,2). Industriako in-
bertsioak sektorean duen kontzentrazio-maila oso altua da, aipatutako bost jarduera-adarrak sektorean egindako in-
bertsio guztien % 60,4 izan direlako (energia sartu gabe). Industriako inbertsioaren kontzentrazio-maila garrantzitsu
horrek, era berean, Euskal AEk industrian duen espezializazio sendoa indartzen eta mantentzen lagundu du.
2008. urtean, sektore-banaketa pixka bat aldatu da, aldi horretako batezbestekoaren aldean. 6.3 taulan ikusten denez
Metalurgia eta metal gaiak (% 30) eta Makineria (% 11,2) sektoreak dira inbertsioko ehunekorik handienekoak, jarraian
datoz Elikagaien industria (% 7,2) eta Petrolioaren birfinketa (% 6,3).

Industriako inbertsioaren eta adarren araberako industriaren balio erantsiaren arteko koefizientea aztertuz gero, 2008an
Petrolioaren birfinketa sektoreak inbertsioan izandako pisu handia nabarmentzen da (% 80) eta Mineral metalikoena
eta ez metalikoena ere bai (% 33,8).

Lurraldeka banatuz gero, 2008an hiru lurraldeetan inbertsiorik handiena Metalurgia eta gai metalikoak sektorean egin
da eta balioak oso antzekoak izan dira (Araban % 28,1; Bizkaian % 28,6 eta Gipuzkoan zerbait gehiago, % 30,6), baina
beste sektore batzuetan banaketa hau ez da hain homogeneoa. Araban, adibidez, Elikagaien industrian egon da urteko
industria inbertsioaren % 14,2, beste bi lurraldeetako balioak hirukoiztuta. Bizkaian sektore energetikoa sektoreko in-
bertsio osoaren ia lauren bat da eta Petrolioaren birfinketak ere garrantzi handia du lurralde honetan. Gipuzkoari dago-
kionez, metalaren industrietako inbertsioaren ehunekoa nabarmentzen da, 2008an lurralde honetan egindako
inbertsioaren ia % 20 Metalurgia eta gai metalikoak (% 30,6) eta Makineriari dagozkie, Euskal AEko batezbestekoaren
oso gainetik.

6.3. taula. Industriako inbertsioa jarduera-adarren arabera (%)

Euskal AE Araba Bizkaia Gipuzkoa

∑2000-2008ko 2008ko Inbertsioa / Inbertsioa Inbertsioa Inbertsioa
inbertsioak inbertsioak BEG 2008an 2008an 2008an 2008an

GUZTIRA 100 100 16,7 100 100 100
4. Mineral metalikoak eta ez metalikoak 0,7 1,5 33,8 2,5 1,2 1,3
5. Elikagaien industria 7,5 7,2 22,1 14,2 5,0 5,9
6. Ehungintza eta jantzigintza 0,3 0,2 6,0 0,2 0,2 0,3
7. Larruaren eta oinetakoen industria 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,0
8. Zuraren industria 1,9 1,5 15,9 1,5 1,6 1,2
9. Papera, edizioa eta arte grafikoak 6,2 5,4 19,6 2,4 4,0 7,9
10. Petrolioaren birfinketa 2,5 6,3 80,0 - 13,5 0,0
11. Industria kimikoa 3,3 2,9 16,6 5,2 3,2 1,2
12. Kautxua eta plastikoa 4,7 4,6 12,9 6,9 5,3 2,2
13. Industria ez metalikoa 3,3 2,8 12,2 3,4 1,6 3,6
14. Metalurgia eta gai metalikoak 29,0 30,4 16,0 28,1 28,6 30,6
15. Makineria 8,5 11,2 16,9 6,9 5,1 19,4
16. Material elektrikoa 4,1 5,4 13,6 7,4 4,4 5,2
17. Garraiorako materiala 9,2 4,4 8,6 6,6 2,4 5,2
18. Bestelako manufakturak 2,1 2,4 15,3 3,0 2,0 2,5
19. Energia elektrikoa, gasa eta ura 16,6 13,8 18,8 5,1 21,7 7,0


27


7. EKOIZPENAREN BERRIKUNTZA
Atal honen helburua da labur aztertzea industriaren sektoreak izan duen berritze prozesuaren aurrerapena. Horreta-
rako, sektore honetako enpresetako berrikuntzaren gertuko eboluzioa aztertuko dugu ikuspegi desberdinetatik.

7.1 taulan, 2008. urteko berrikuntza jardueretan egindako gastuaren bilakaera ikus daiteke Euskal AEko industri jar-
dueraren adar bakoitzeko. Hasiera batean, industria osoak egindako gastua gastu osoaren ia erdia izan zela (% 42) az-
pimarratu behar da. Baina jarduera mota bakoitzaren pisua kontuan hartuz gero, Euskal AEn barruko I+G da
nabarmenena (industrian egindako gastu osoaren % 36,9), gero makinak erostea (% 36,1) eta, urrunago geratzen bada
ere, hirugarren tokian kanpoko I+G (% 17). Berrikuntzako gainerako jarduerek hondar zeregina dute.

Adarren arabera, Garraio-materiala berrikuntza teknologikoaren guztizkoaren % 27,4rekin eta Metalurgia eta gai meta-
likoak % 22,3rekin dira adarrik berritzaileenak.

7.1. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. Es-
tablezimenduak guztira. Euskal AE. 2008.

Guztira Barruko I+D Kanpoko I+D Makineria Bestelako Prestakuntza Merkatarutzea Diseinua eta
(mila ) ezagutzak prestakuntzak
(%) (%) (%) (%) (%) (%)

2.782.007 45,4 13,7 29,8 2,2 2,0 4,1 2,8
Guztira

Industria 1.168.983 36,9 17,0 36,1 2,6 1,1 4,0 2,3

5. Elikagaien industria 78.077 9,0 1,7 26,6 22,7 0,6 36,7 2,8

6. Ehungintza eta jantzigintza 4.384 15,1 3,2 45,7 0,0 0,5 3,0 32,6

8. Zuraren industria 18.452 12,1 2,3 79,4 0,0 0,2 5,7 0,3

9. Papera, edizioa eta arte grafikoak 49.765 8,2 5,7 78,0 0,4 2,2 0,0 5,6

11. Industria kimikoa 45.015 60,9 32,3 4,0 0,1 0,4 1,7 0,6

12. Kautxua eta plastikoa 31.991 51,9 24,0 18,6 0,9 0,6 0,6 3,3

13. Industria ez metalikoa 21.505 48,8 11,2 34,5 1,3 1,5 1,5 1,2

14. Metalurgia eta gai metalikoak 261.220 28,7 22,7 41,9 0,2 1,8 1,1 3,6

15. Makineria 126.306 65,5 17,2 7,5 0,0 1,9 4,6 3,3

16. Material elektrikoa 139.553 66,7 22,5 6,6 0,1 1,1 1,7 1,3

17. Garraiorako materiala 319.755 27,3 10,2 61,2 0,1 0,4 0,7 0,1

18. Manufakturatako bestelako industriak 21.437 40,6 4,5 30,1 0,4 1,9 8,9 13,5
Beste industria batzuk (A31=3+4+7+10+19)
51.523 30,5 46,0 0,5 21,1 0,0 1,9 0,0

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.
Mila eurotan eta gastuaren gaineko ehunekoarekin.

28


Beste alde batetik, 7.2. taulan 2008. urtean berrikuntzako jardueretarako egin den gastuaren bilakaera erakusten da
Euskal AEko industriako jarduera-adar bakoitzerako (7.3. taulan Espainiarako eredu bera) eta, betiere, 10 langile edo
gehiagoko establezimenduetarako, hauek direlako berrikuntzan gastu handiena egiten dutenak. Aipatutako bi tauletan
jasotzen den informazioa aztertuta datu batzuk nabarmendu daitezke. Hasteko, industria osoak egindako gastua Eus-
kal AEn Espainian baino pixka bat handiagoa da, balio erlatibotan, guztirakoaren % 49koa izan baita (Espainian %
40koa). Jarduera mota bakoitzaren garrantziari begiratuz gero, bi kasuetan barruko B+G da gehien nabarmentzen den
elementua (Euskal AEn jarduera mota honetan industriak egindako berrikuntzako gastuaren % 37,7 eta Estatuan %
44,1), jarraian dago makinak erostea (Euskal AEn % 36,3 eta Estatuan % 25,4). Bi eremuetan kanpoko B+G dago hi-
rugarren tokian. Gainerako jarduerek hondar tokia dute.

7.2. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. 10
langile edo gehiagoko establezimenduak guztira. Euskal AE. 2008.

Guztira Bestelako Diseinua eta
Barruko I+D Kanpoko I+D Makineria Prestakuntza Merkatarutzea

Guztira 2.193.876 51,8 14,2 24,6 2,4 1,0 3,5 2,5

Industria 1.078.174 37,7 18,1 36,3 2,8 0,8 2,1 2,2

5. Elikagaien industria 56.165 12,6 2,4 36,9 31,5 0,8 11,9 3,9

6. Ehungintza eta jantzigintza 2.688 24,6 5,2 11,5 0,0 0,8 4,9 53,1

8. Zuraren industria 3.726 59,9 5,3 26,2 0,0 1,0 6,1 1,5

9. Papera, edizioa eta arte grafikoak 45.880 8,8 6,2 84,1 0,5 0,4 0,0 0,0

11. Industria kimikoa 44.398 61,6 31,7 4,0 0,0 0,4 1,7 0,6


13. Industria ez metalikoa 15.122 69,4 16,0 6,8 1,9 2,1 2,1 1,7

14. Metalurgia eta gai metalikoak 243.892 24,9 24,4 44,7 0,2 1,0 1,0 3,8

15. Makineria 119.998 67,0 18,1 5,9 0,0 2,0 3,7 3,3

16. Material elektrikoa 131.110 67,7 22,0 6,3 0,1 0,9 1,7 1,4

17. Garraiorako materiala 319.060 27,2 10,2 61,3 0,1 0,4 0,7 0,1

18. Manufakturatako bestelako industriak 16.104 53,2 3,6 12,3 0,5 2,5 11,0 16,9

Beste industria batzuk (A31=3+4+7+10+19) 51.509 30,5 46,0 0,5 21,1 0,0 1,9 0,0

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.
Mila eurotan eta gastuaren gaineko ehunekoarekin.

29


7.3. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. 10
langile edo gehiagoko establezimenduak. Espainia. 2008

Guztira Bestelako Diseinua eta
Barruko I+D Kanpoko I+D Makineria Prestakuntza Merkatarutzea
(%) (%) (%) (%) (%) (%)

Enpresak guztira 19.918.946 39,4 13,8 31,1 5,0 1,0 6,1 3,6

Industria guztira 8.014.113 44,1 14,0 25,4 7,4 0,4 5,2 3,5

2. Erauzteko industriak eta petrolioarenak 181.728 45,9 7,4 26,5 7,7 0,3 10,8 1,4

3.Elikagaiak, edariak eta tabakoa 859.917 26,3 9,0 42,4 5,9 0,4 9,8 6,2

64,2 9,4 16,4 0,3 0,3 4,9 4,5
4. Ehungintza, jantzigintza, larrua eta oinetakoak 180.726

16,1 4,6 72,1 1,0 0,3 3,9 2,0
5. Zura, papera eta arte grafikoak 361.416

6. Kimika 570.724 48,4 14,8 24,4 4,0 0,6 3,4 4,5

7. Farmazia 1.069.179 60,3 25,8 5,0 0,3 0,5 6,5 1,7


9. Zenbati produktu mineral ez metaliko 279.262 33,1 7,3 39,9 3,1 0,5 14,5 1,6

10. Metalurgia 193.160 40,0 13,1 39,1 2,6 0,2 2,5 2,5

11. Manufaktura metalikoak 406.200 42,1 11,4 39,2 0,7 0,6 3,1 2,8

12. Produktu informatikoak, elektronikoak eta optikoak 355.486 73,8 6,8 7,6 5,7 0,5 4,4 1,2

13. Material eta ekipo elektrikoa 342.621 67,6 13,6 11,3 0,2 0,5 4,7 2,0

14. Beste makineria eta ekipoa 352.444 64,0 13,5 10,4 0,3 0,7 5,3 5,9

15. Motordun ibilgailuak 1.368.547 21,5 7,4 30,0 33,4 0,3 2,3 5,1

16. Beste garraio- materiala 769.033 54,7 26,0 11,5 0,1 0,2 4,1 3,5

17. Altzariak 69.096 36,9 8,3 36,4 0,3 1,0 9,8 7,3

18. Beste fabrikazio jarduerak 86.274 72,7 11,0 8,8 0,1 0,3 4,3 2,7

19. Makinaria eta ekipo konponketa eta instalazioa 49.716 52,7 7,6 33,7 0,3 0,6 3,0 2,1

20. Energia eta ura 225.236 41,5 28,4 25,4 0,8 0,2 2,5 1,3

21. Saneamendua, baliabideen kudeaketa 49.074 54,1 28,2 11,5 0,0 0,4 3,2 2,6
eta kutsadura kentzea

Iturria: INE, Enpresen berrikuntza teknologikoari buruzko Inkesta.

Aldagai horiek jarduera adarraren arabera aztertuz gero, Euskal AEn berrikuntza teknologikoaren aldeko apustu bere-
zia egin dutenen adarretan ehuneko parte hartze handiagoa dute Garraio-materialek (% 29,6) eta Metalurgia eta gai me-
talikoek (% 22,6) eta distantziara dago Material elektrikoak (% 12,2). Estatuan pisurik handieneko sektoreak Motordun
ibilgailuak (% 17,1), Farmazeutikoa (% 13,3) eta Elikagaiak, edariak eta tabakoa (% 10,7) dira.

Barruko B+Gren aldeko apustua egiten duten sektoreak oso desberdinak dira Euskal AE eta Estatua konparatuz gero.
Euskal AEko hiru sektore nagusiak hauek dira: Industria ez metalikoa, Material elektrikoa eta Makineria aldiz, Estatuan
Fabrikazioko beste jarduerak, Material eta ekipo elektrikoa eta Ehungintza, jantzigintza, larrua eta oinetakoak dira.

Beste alde batetik, aurretik emandako informazioa osatuz, Euskal AEko industriako adar ezberdinek garatzen duten be-
rrikuntza teknologiko mota aztertuz gero establezimenduen tamaina kontuan hartuta, aurreko informazioa osatu ahal
izango dugu. Horrela, hasiera batean berrikuntzan egindako ia gastu osoa 10 langile edo gehiagoko establezimendue-
tan egin da eta horregatik jaso da 7.4. taulan establezimendu mota horri buruzko informazioa bakarrik. Eskura dugun

30


informazioaren arabera, Euskal AEko industri establezimenduen % 42ak egin du 2006 eta 2008 urteen bitartean berri-
kuntza teknologikoren bat. Taula horretan erakusten da, gainera, industri establezimenduak ekoizpen jarduerakoak baino
berritzaileagoak direla (% 42 lehenengoak eta % 34 bigarrenak); azken finean, balio erlatiboetan, produktuan egindako
berrikuntzak batezbestekotik gora daude (% 22ko berrikuntzak dira eta batezbestekoa % 15ekoa). Prozesuan egindako
berrikuntzak (establezimenduen % 31) produktuan egindakoak (establezimenduen % 22) baino ugariagoak izan dira.

7.4. taula. 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, jarduera-adarraren eta berrikuntza tekno-
logiko motaren arabera. Euskal AE. 2006-2008.(%)

Berrikuntza teknologiko mota
Establezimendu
Huts egin- berritzaileak (1)
Guztira Produktuan Prozesuan Abian
dakoa

Guztira 34,4 15,4 28,0 14,0 3,0 31,5

Industria 41,6 22,2 31,0 23,9 6,0 37,0

5. Elikagaien industria 52,4 25,8 50,4 20,9 14,4 51,4

6. Ehungintza eta jantzigintza 48,1 21,9 36,2 14,2 2,6 44,2

8. Zuraren industria 33,6 26,2 28,6 16,9 . 33,6

9. Papera, edizioa eta arte grafikoak 23,2 4,2 17,3 6,1 2,1 20,5

11. Industria kimikoa 75,5 50,9 52,8 57,4 25,2 67,3

12. Kautxua eta plastikoa 58,9 32,5 39,9 31,4 5,2 47,2

13. Industria ez metalikoa 47,6 15,9 20,2 23,3 5,9 28,6

14. Metalurgia eta gai metalikoak 34,7 12,7 31,1 16,4 2,5 32,8

15. Makineria 46,1 40,0 22,6 38,4 9,5 40,3

16. Material elektrikoa 47,7 34,3 29,8 37,1 5,5 39,8

17. Garraiorako materiala 45,1 21,9 37,5 37,0 6,9 40,3

18. Manufakturatako bestelako industriak 39,9 25,7 28,2 19,6 7,9 35,0
Beste industria batzuk (A31=3+4+7+10+19) 35,2 9,6 15,1 22,2 13,2 19,7

(1): Ez dira sartzen soilik berrikuntza abian duten edo berrikuntzak huts egin dien establezimenduak.
Iturria: EUSTAT. Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

Jarduera-adarren arabera, Industria kimikoa, kautxua eta plastikoa eta Elikagaien industria adarrak dira berritzaileenak,
horien establezimendu erdiak baino gehiagok egin dutelako berrikuntzaren bat azterlanaren xede izan den aldian zehar.
Zentzu honetan, Industria kimikoa da adarrik dinamikoena, bere establezimenduen % 75,5ekin.

31

Euskal industriaren ikuspegia. 2009

Euskal industriaren ikuspegia. 2009

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Plus de EUSTAT - Euskal Estatistika Erakundea - Instituto Vasco de Estadística

Plus de EUSTAT - Euskal Estatistika Erakundea - Instituto Vasco de Estadística (15)

Euskal industriaren ikuspegia. 2009