1. TEXNOLOGIK XARITA
MAVZU Badiiy so`z qudrati
MAQSAD
Ta’limiy: o’quvchilar so’z san’ati haqida va adabiyotning
turlari to’g’risida tushuncha hosil qiladilar.
Tarbiyaviy: ona-vatanga muhabbat va nafosat tarbiyasini
oladilar.
Rivojlantiruvchi: og’zaki nutqni o`stiradilar.
DTS
Bilim: adabiyotning san’at turlaridan biri ekanligini bilish.
Ko’nikma: adabiyotning boshqa san’at turlaridan farq qiluvchi
xususiyatlarini anglash.
Malaka: adabiyot tushunchasini mustaqil sharhlay olish.
O’QUV
JARAYONINING
MAZMUNI
1. Badiiy so`zning qudrati haqida ma’lumot berish.
2. Badiiy adabiyotning turlarini bilish.
3. Ulug’ kishilarning adabiyot, so’z va kitobning ahamiyati
to’g’risida aytgan hikmatlaridan bilish.
O’QUV
JARAYONINI
AMALGA
OSHIRISH
TEXNOLOGIYASI
Metod: “Suhbat” texnologiyasi, “Aqliy hujum” metodi,
Vosita: darslik, ko’rgazma, yozuvchilarning rasmlari, DVD
pleyr, metoplan kartalar.
Usul: og’zaki nazorat va ifodali o’qish.
KUTILADI-
GAN NATIJA
(o’qituvchi va
o’quvchi)
O’qituvchi: badiiy so’zning qudrati, uning turli xil jilolari
haqida o’quvchilarning ongiga singdiradi.
O’quvchi: adabiyotning so’zsan’ati ekanligi haqida
tushunchaga ega bo’ladilar.
KELGUSI
REJALAR
(o’qituvchi va
o’quvchi)
O’qituvchi: 1. Yangi badiiy asarlar bilan tanishadi.
2.Mavzuga oid qo’shimchailmiy qo’llanmalarni ko’rib chiqadi.
O’quvchi: 1. Kutubxonadagi badiiy adabiyotlar bilan tanishadi.
2. Ulug’ kishilarning so’z, adabiyot to’g’risidagi hikmatli
so’zlaridan topib o’qiydiva o’rganadi.
2. DARSNING BORISHI:
I.TASHKILIY QISM.
1.O’quvchilarbilan salomlashiladi.
2.O’quvchilardavomatianiqlanadi.
3.Xona tozaligi nazoratqilinadi.
4.Siyosiydaqiqao’tkaziladi.
II.O’TILGAN MAVZUNI SO’RASH.
O’quvchilaryozgi ta’til oylarida qandaybadiiyasarlaro’qiganligi yuzasidan
savol-javob o’tkaziladi.
- Ta’tildaqandaybadiiyadabiyotlaro’qidingiz?
- O’qiganasaringizkim tomonidan yozilgan?
- O’qiganasaringizqahramonlari haqida gapiring.
- Badiiyasarsizda qandaytaassurot qoldirdi?
Guruhlar“Sinkveyn” metodi orqali vatan, ona, ota, do’st so’zlarini izohlaydilar.
Bu metod o’quvchilarga tushuntiriladi.
Masalan:Adabiyot.
1 Adabiyot.
2 Badiiyadabiyot.
3 Adabiyot– so’z san’ati.
4 Adabiyotinsonni go’zallikka yetaklaydi.
5 Odobnoma.
III.YANGI MAVZU BAYONI.
REJA:
1. Adabiyot – odob-axloq haqidagi fan.
2. Badiiyso’z qudrati.
3. Badiiyadabiyotninguch turi haqida.
4. So’z, adabiyot, kitob to’g’risida buyuk kishilarning aytganhikmatlari.
5. Adabiyotning tarbiyaviyahamiyati.
“AQLIY HUJUM” metodi.
1. Aziz o’quvchilar,siz qandayshe’rlar yod olgansiz?
2. Hozirga qadaro’qiganasarlaringizdanqaysi biri sizga eng kuchli ta’sir
qilgan?
3. Bu ta’sirning sababinimada, deb o’ylaysiz?
Adabiyot arabcha “adab”so’zidan olinganbo’lib, odob-axloq deganma’nolarni
bildiradi. Adabiyotinsonning orzu-xayoli,umidva armonlari, odam va olam
to’g’risidagi tushunchalarini badiiyso’z yordamidaifoda etishdir. Adabiyotning
asosiy quroli esa badiiyso’z hisoblanadi.Demak, adabiyot so’z san’atidir.
Zero, yurtboshimizIslom Karimov o’zining“Yuksakma’naviyat– engilmas
kuch” asarida ta’kidlaganidek,“Adabiyot, so’z san’ati azaldan xalqqalbining
ifodalovchisi,haqiqat va adolat jarchisi bo’lib keladi”.
Adabiyasarlarturli-tumanshaklda, uslubda yaratiladi. Shunga ko’ra 3 turga
bo’linadi:
- She’riyat.
3. - Nasr.
- Dramaturgiya.
Haqiqiyadabiyot vaqtda ham,hududdaham chegara bilmaydi. Ya’niqachon,
qaysi tilda yaratilgan bo’lmasin, ezgulikni, go’zalliklarni tarannum etgan
asarlarbarcha avlod va xalqlargabirdek qadrlibo’libqolaveradi. “Alpomish”
yoki “Odissey” dostonlari yaratilganidanberi oradan mingyillaro’tgan bo’lsa-
da, hali hamon o’quvchilarni hayajonga solaveradi. Nemisshoiri Gyote
asarlarini o’zbeklarqanchalikqiziqishbilanmutolaaqilsalar, BoburMirzoning
“Boburnoma”kitobininemislarshunchalik diqqat bilano’qib-o’rganadilar.
Badiiyasardafaqatgo’zal tashbehlaro’rin olibgina qolmay, balkijuda boy
ma’naviy-ma’rifiyma’lumotlaristagancha topiladi.
DVD pleyr orqali ulug’kishilarninghikmatlari eshittiriladi.
Masalan:
“Adabiyot,-deb yozgan edi Oybek,-fikr ommasi, qalb hislaribilan
sayqallanadigan,to’xtashni bilmaydigan, borgansari hamisha nurlanishi,
chaqnashi oshib boradigan birsoha”.
Islom Karimovo’zining“Yuksakma’naviyat– yengilmaskuch” asarida
shundaydeb yozadi:“Insonni, uningma’naviyolaminikashfetadiganyana
birqudratli vosita borki, u ham bo’lsa so’z san’ati – badiiyadabiyotdir.
Adabiyotni insonshunoslikdeb, shoir va yozuvchilarni esa inson ruhining
muhandislari deb ta’riflanishi bejizemas, albatta”.
IV. MUSTAHKAMLASH.
1. Darslikdagi “Adabiyot–so’z san’ati” maqolasi ifodalio’qiladi.
2. Savol-topshiriqlarustida ishlanadi.
- Ko’chalar, qishloqlar, turli davlatmukofotlarining ko’pchiligi shoir-
yozuvchilarnomigaqo’yilishining sababinimadaekan?
- Adabiyasarbilano’qituvchingiz darsi o’rtasida qandayo’xshash va farqli
tomonlari bor?
- Adabiyot kishining didi,axloqi , bilimlariboyishigakuchli ta’sir
ko’rsatishini birorasar misolida isbotlashgaurining.
Vatan haqidayod olgan she’rlaringizdan ayting.
Xulosa qilibaytsak, insonlarningtabiatidabirnarsani ikkinchi birnarsaga
qiyoslash, hammanarsaniso’z yordamidaifodalashso’z san’atiga,adabiyotga
xosliginitushunib oldik.Demak, adabiyotso’z san’atidir.
V. BAHOLASH.
O’quvchilar ishi baholanadiva rag’batlantiriladi.
Yakka tartibda o’quvchilar5 ballireyting tizimidabaholanadi.
YAKUNLASH.
Dars quyidagisavollarbilanyakunlanadi:
1. Dars davomida nimalarnibiliboldingiz?
2. Dars jarayoni sizga yoqdimi? Nima uchun?
“Chehralar” termometridan foydalaniladi.
O’qituvchi o’quvchilarningkundaliklariga baholarniqo’yadi.
4. YAKUNLASH.
Dars quyidagisavollarbilanyakunlanadi:
1. Dars davomida nimalarnibiliboldingiz?
2. Dars jarayoni sizga yoqdimi? Nima uchun?
“Chehralar” termometridan foydalaniladi.
O’qituvchi o’quvchilarning kundaliklarigabaholarniqo’yadi.
