alt ekstremite ortezleri

2.  Bir eklemi yada vücudun herhangi bir
segmentini desteklemek,dizilimini
sağlamak,hareketi sınırlandırmak veya
harekete destek olmak ,yükü segmentler
arasında aktarmak ,basıncı ve ağrıyı azaltmak
amacıyla vücudun dışından uygulanan
ortezlerdir.

3.  Deformiteleri önlemek – düzeltmek
 Fonksiyonelliği sağlamak
 Eklem hareketini engellemek
 Stabilizasyon
 Zayıf kas fonksiyonunu desteklemek
 Spastisite kontrolü
 Optimal yürüme kontrolü
 Proprisepsiyonu sağlamak

4.  Ortez,breys,atel,splint,korse
 Ortez,breys, korse günlük yaşamda daha rijit
 Esnek –elastik ve yumuşak ;splint
 Bazı kaynaklarda geçici ortezlere ; splint

5.  Ortezin kapsadığı alana göre adlandırma yapılır-
eklemin ingilizce baş harfleri sırasıyla yazılır sonuna ‘o’
eklenir
 Ayak-ayak bileği ortezi;ankle-foot orthosis;afo
 Diz-ayak bileği -ayak ortezi;knee-ankle foot
orthosis;kafo
 Kalça-diz-ayak bileği -ayak ortezi; ortezi;hip-knee-
ankle foot orthosis;hkafo
 Diz ortezi;knee orthosis; ko
 Medio-lateral ve longitudinal arkı destekleyen UCBL
(universty of california biomechanics laboratuvary)
 Femur kırıklarında ve femur başı avasküler nekrozda
kullanılan ‘thomas ortez’

6.  Solid/sabit; eklemi sabit bir pozisyonda tutmak
için (solid afo;ayak bilek ekleminde harekete izin
vermez)
 Menteşeli/eklemli ;ortezde bir miktar harekete
olanak veren eklem vardır(eklemli afo;belirlenmiş
bir açıda plantar ve df olanak)
 Dinamik; ortez eklemde bir miktar harekete
olanak veren bir materyalden yapılır
 Şekillendirilmiş; ayağın istenen hareketini
destekleyen özel şekli tanımlar
 Yer reaksiyon gücü kullanan;özellikle dizler bükük
yürümeyi engellemek için yapılır

7.  Gereken yerde ve sürede
 Eklem hareketine uygun olduğu kadar izin verilir
 Yürüyüşün tüm fazlarına etkin olmalı
 Mekanik Ayak bilek eklemi iç malleolun tepe noktası
üstünde olmalı
 Mekanik diz eklemi femur medial kondili düzeyinde
olmalı
 Diz eklemi 90 derecede oturmasına izin vermeli
 Kozmetik ve fonksiyonel olmalı

8.  Çelik
 Karbongrafit
 Alüminyum
 Plastik
 Termoset plasikler
 Termoplastikler
 Deri
 Velkro

9.  Barlar
 Eklemler
 Kalça eklemi
 Diz eklemi
▪ Serbest diz eklemi
▪ Budak diz eklemi
▪ Polisentrik diz eklemi
Diz eklem kilitleri
▪ Yüzük kilit
▪ Yaylı yüzük kilit
▪ Çember kilit(isviçre-mandallı
kilit)
 Özengi
 Sabit
 Ayırılabilir
 sandal
 Kaliper
 Pelvik kemer
 İskial destek
 Bantlar
 Uyluk bandı
 Diz bandı
 Ortopedik bot

10.  Ortezin esas ağırlık taşıyan
parçası
 Yan ve C barı
 Peroneal sinire baskı
yapmamalı,
uzun yürüme
ortezinde 4 tane c barı var,
yan barlar medial ve laterale uzanır.
 Uzun yürümede medial iskiuma
 Lateralde trokantere uzanır.

11.  Ayak bileği eklemi
 Serbest
 Plantar
 Dorsofleksiyon stoplanabilir.
 Ayak bileği dorsofleksiyonu zayıfsa
 posterior stop ile plantar fleksiyon ,
 Plantar fleksiyon zayıfsa
 anterior stopla dorsofleksiyon stoplanır.
 Eğer her iki kas grubu etkilenmişse her iki
 Yönde limitlenmiş eklem kullanılır

12.  Diz f-e yanında sagital düzlemde rotasyonel
hareketi vardır.Mekanik eklem aksını
anatomik eklem aksına uygunluğunu
sağlamak güçtür.Mekanik eklem aksı diz 90 f
da iken bacak hareket aksına dik ,popliteaya
paralel ve eklem femur kondilinin yanında yer
almalıdır

13.  Diz eklemi
 Serbest diz eklemi(tek akslı diz eklemi)
 F olanak ektansiyonu limitler
 Mediolateral stabiliteyi sağlar.
 Hiperekstansiyon stopları kullanılarak genu
rekurvatuma gidiş önlenir.
 Yüzük kilit kullanılır

14. Budak diz eklemi:
 Eklem merkezi biraz geriye yerleştirilir.
 Fleksiyon serbesttir.
 Ektansiyon pasif olarak limitlenir
 Yük verildiğinde diz eklemini
ekstansiyonda kilitlenir.
 Zayıf diz ekstansörlerin varlığında, yer
tepkime kuvvetini öne alır.
Polisentrik diz eklemi;çift akslıdır.
Nadiren kullanılır

15.  Yüzük kilit;
 Serbest diz ekleminde ektansiyonda halka ile
stabilizasyon sağlanır. En stabil en sık kullanılan
kilittir.oturuşta el ile halka yukarı çekilerek flexion
sağlanır
 Yaylı yüzük kilit

16.  Çarklı Kilit
Diz fleksiyonun belirli
derecelerde stabilize eder.
6 derecelik ayarlama imkanı
Fleksiyon kontraktür önlenmesi,
kontraktürü açılması

17.  İsviçre kilit (çember);
Arkada çember yardımı
ile medial ve lateraldeki kilitler
açılır.
Elle yada sandalye kenarına dokun-
ma ile açılır. Dizde ani flexion ile
düşmeye neden olabilir

18.  Kalça eklemi;genelikle flexion ve
ektansiyonda izin veren ve hiperektansiyonu
önelemek için kilitlenen tek akslı eklem
kullanılır. Diz ekleminde olduğu gibi yüzük
kilit veya mandal ile kilitlenir.

19.  Yürüme amaçlı yapılan alt ektremite ortezleri
ayyakabı veya ortopedik botla birleştirilir.
 Birleştirici parça özengi veya kaliper olabilir
 Özengi
 U şeklinde
 Yan barlarla ayakkabıyı
 Birleştiren parçadır
 Sabit,ayrılabilir,sandal

20.  Kaliper ;ortezde ayak bilek eklemi
yoktur.tabandaki yuvarlak oluklara yan
barların oturmasıyla oluşan kaliper hareketi
sağlar.eklem topuk altındadır..

21.  Ayak bileğinde aşırı varus valgus
deformitelerinde;T bantları
 Uyluk ;yer çekim gücünü yan barlara aktarır
 Diz ;diz ektansiyonu uzun süre devam
edemez.varus valgus oluşabilir.önden başlar yan
barlara bağlanır
 Kruris;fibula başının 2,5 cm altında 4-6 cm
genişliğindedir. İçi metal üstü yumuşak
materyal . Orteze rijidite sağlar,yan barların
stabilizasyonu sağlar

23.  Uygun ayyakabı;ayağı dış etkenlerden
korumalı,ayak stabilizasyonu sağlamalı,yer
tepkilerini absorbe etmeli,deformite
gelişimini önlenmelidir
 Taban yumuşak esnek vucut ağırlığı ile şekil
değiştirmemelidir.
 Hafif ve sivri burunlu olmamlıdır.
 Topuk yüksekliği 3-4,5 cm(K),2,5-3,5 cm(E)

24.  Ön-orta-arka
 Medial-lateral-transvers longitudinal
 Vucut ağırlığı kalkaneus -1. ve 5. metatars
başlarında yoğunlaşır

25.  Medial longitudinal arkın çökmesi
▪ Silikon tabanlık;longitudinal arkı desteklemeli, yükü lateral
tarafa aktarmalıdır. Medial arkı normalde 15-18 mm dir pes
planusta destek yüksekliği 6-9 mm olmalıdır. Genişliği ayağın
2/3 ünü kaplamalı,ilk 3 metatars başlarında yüksekliği
azalmalı ve tabanlık metatars başını geçmelidir
 Valgus varlığında ;thomas topuk uzantısı
 Varus varlığında;thomas topuk uzantısı
lateralden uygulanır.kalneo kuboid ve
5.metars eklem desteklenir(ters Thomas
topuğu)

27.  Subtalar ve navikulo-kuneiform çökmelerinde
ayağın medial –lateral arkını destekleyen
UCBL ortezi kullanılır..resim ucbl ortezi

28.  Pes kavus;medial longitudinal ark normalden
yüksektir.
 Deformite düzeltilmez,amaç yük dağılımını
tüm ayağa yaymak
 Tabanlık medial longitudinal arkı tam
doldurmalı-lateralde desteklenmeli..resim
pes kavus

29.  Tranvers ark düşüklüğü(metatrsalji)
 Normalde yük 1. ve 5. metatars başı üzerine
binen yük 2.,3.,4. metatars başlarında artar.
 1.metatars lateraline 5. metatars medialine
kadar uzanan metatars ped konulmalı
 Ağrı artarsa metatars bar konulmalı

30.  Gerçek bacak uzunluk;sias-medial maleol
 Zahiri bacak uzunluğu;umblicus-medial
maleol(spinal kolon ve pelvis patolojilerinden
etkilenir)
 Kısalık 1,5 cm ve daha az ise düzeltme
önerilmez
 Kısalığın asla tamamı düzeltilmez yüzde 75 i
yeterlidir.kısalığın ilk 1,5 cm si ayakkabı
içinden geri kalanı ayakkabı dışından
yapılmalıdır

31.  UCBL
 Submalleolar
 Supramalleolar
 Leaf-spring(yaprak) AFO
 Eklemli AFO
 Rigid AFO
 GRAFO
 Esas amaç salınım fazında ayak plantar
fleksiyonuna engel olarak enerji tüketimini
azaltmak
 AFO kullanımı genel kabul gören: diz ekstansör
kas gücü kuvveti en az 3/5 olması

32.  Metal afo lar ağır ve tibial eksternal
rotasyona neden olduğundan küçük
çocuklarda rölatif kontraendikedir
 Plastik afo lar tüm yaş gruplarında
kullanılabilir
 Metal afo lar ortezin bacakla temasın
istenmediği durumlarda,duyu kaybı,ödem ve
sıcak intoleransı varlığında kullanılır
 Afo nun üst kenarı fibula başının 2,5 cm
aşağıda olmalıdır

33.  Metal afo lar da varus yada valgus
deformitelerini düzeltmek için T bandları
kullanılabilmektedir.
 Valgus da T bandının vertikal parçası
medialde varus da lateralde olmalıdır
 Afo nun takılıp çıkarılması için en uygun
ayakkabı tenis ayakkabısıdır
 Mekanik eklem medail malleolun altında
lateral malleolun üzerinde olmalıdır

34.  Belirgin derecede; ayağın ön ve orta
bölgesinde,
subtalar eklemde insitabilite ve deviasyon
 Basma fazında ayak
Deviasyonu önler

35.  Dorsofleksör kas gücü azaldığı
 Hafif spastisite yada olmamalı
 Fleksible ayak bileği
 Medio-lateral
stabiliteyi sağlamaz

36.  Salınım fazında: plantar
fleksiyonu engeller.
 Basma fazı: dorsofleksiyona
izin verir
 Push off :1.ve 2. rockerda
enerji biriktirip, 3. rockerda salar.

37.  AFO klasik özelliklerine sahiptir
 Plantar Fleksiyonu engeller ve
ilk adımdaki enerji ile
 Dorsofleksiyona yardımcı
olurlar
 Karbon lifleri enerji depolar.
 Hafif olmalarına rağmen
dayanıklıdır.
Ayakkabı uyumu daha iyidir.

38.  Ayak lateralinden başlar.Medial tibial kondil
üzerinde sonlanır
 Topuk vurma fazında
 ayağın ani düşmesini,
 salınım fazında
 inversiyonu kontrol eder
 Ekinovarus,orta derece
 spasite kullanılır

39. PLANTAR FLEXİON İLE
DİZDE
EKSTANSİYON
MOMENTİ
DORSİFLEXİON İLE DİZDE
FLEXİON MOMENTİ

40.  Spastisite
 Düzeltilebilir ekin
 Salınımda ekin
 Diz hiperekstansiyonu
 Düşük Ayak
 Ayak bileğinde 5 derece pasif
dorsofleksiyon olmalıdır.
 5-7 derecede stoplanmalıdır
 Plantar Fleksiyonu Engeller
 Dorsofleksiyona “sınırlı” izin
verir

41.  Dorsofleksör stoplu
AFO’lar
 Özellikle kuadriseps
 zayıflığı olan olgularda
tercih edilir.

42.  Düşük ayak
 Ağır spastisite
 Ayak bileğini 90 derecede
stabilize eder.

43.  Solid AFO tipi
 5-7 derece dorsifleksiyon
Topuk ilavesi

44.  Basma fazında diz fleksiyonunu kontrol eder.
 Tibianın aşırı öne progresyonunu
engeller.
 Üç anatomik planda deformite, diz veya kalçanın dinamik
kontraktüründe.
 Tibia proksimalinden geçen bir ön bantla destekli eklemsiz,
Malleol seviyesine dek açık
 Taban kısmı ayak parmaklarına dek Tuberositas tibia
altından
başlayan rijit parça (3 nokta teşkili)

46.  Bükük diz yürüyüşü (Crouch gait)
 Quadriseps zayıflığı
 Aşırı dosifleksiyon
 Spastisite
 Uzamış Aşil Tendonu
 Düzeltilebilir ekin
 Bükük diz: hamstring spastisitesi, quadriceps
zayıflığı ve aşırı dorsifleksiyonda olur.
Zayıf Triceps surae kasları

47.  Basma fazında tibianın öne
kaymasını engeller.
 Öndeki manşet ile ekstansiyon
momenti ortaya çıkarır.
 Topuk vurma fazında dizi
ekstansiyona zorlar

48.  Kontraendikasyonları
 Dizde fleksiyon kontraktürü
 Kalça fleksiyon kontraktürü
 Genu rekurvatum
 Kuadriceps kas gücünün 3 ün altında olması

49.  Ciddi diz ekstansor ve hamstring
güçsüzlüğünde
 Diz instabilitesinde
 Diz fleksiyon spastisitesinde
 En sık ms yaralanmalarında veya polimyelit

50.  Erişkinlerde T12 düzeyi üzerinde
yaralanmalarında enerji tüketimi fazla
olduğundan fonksiyonel değildir
 Çocuklarda ağırlık merkezi daha yüksek
olduğundan dolayı yüksek düzey
yaralanmalarında bile fonksiyonel
ambulasyon sağlanabilir
 Üst ektremite kas gücü iyi olmalıdır

51.  Üst ekstremite sağlam olmalı, yardımcı
yürüme cihazı ile
kullanılır.
 Diz 180, ayak bileği 90 stoplu yapılır.
 Mekanik diz eklemi yukarıdaysa ayak
ayakkabıdan çıkar. Yürürken ve ayakta iken
diğer diz fleksiyonda ise kısa demek
 Dış yan barlar uzunsa ayak varusta, iç yan
barlar uzunsa valgus deformitesi gelişir.

52.  Alt ekstremite internal ve
eksternal rotasyonda ise
twister eklenir.
 Pelvik kemerden özengiye uzanır.
 Ters yönde uygulanır.

53.  Baldır ve uyluk bandı yokİskial bölgeyi
destekleyen bant öne gelir.
 Patella altında bant
 Dizde İsveç diz kilidi
 Ayak bilek eklemi 10 derecede dorsiflexionda
stoplanır
 Kalça hiperekstansiyon ve
lomber lordozla ayakta durma
sağlanır.
L1 ve üstündeki düzeylerde olan paraplejik
hastalarda kullanılabilir

55.  İyi bir pelvis kontrolü ve kalça fleksör kas
gücü
 Ancak KAFO kullanımının hiperlordotik
postür oluşturur
 Omurgaya aşırı bir yük biner ve sık görülen
 Spinal deformite riskini artırır

56.  Genu rekurvatum
 Genu varum
 Genu valgum kontrolünde
 Distal parça ayak yere basınca ayağı ekinde
stabilize eder.
 Diz ekstansiyona gelir.
 Bilateral kullanılmaz.
Patellanın üst kenarının 4.5 cm üstünden başlar.
 Altta malleollerin yaklaşık 7 .5 cm üstünde
sonlanır.

57.  Dizin kapsüler ve ligamentöz laksite
 Hafif –orta Genu rekurvatum
 Genu valgum-varumda
 Ekstansiyonu kısıtlar.
 Diz eklemi olan tipinde flexiona olanak verir
 C barları ekleme 15 cm uzaklıktadır.

58.  Uzun yürüme ortezine
 Kalça eklemi
 Pelvik kemer
 Bel kemeri eklenmesi
 Lateral stabilite sağlanır.
 Kalça-gövde kontrolü sağlanır.
 Pelvik kemer kalça kontrolünü sağlar. Bel
kemeri gövde
kontrolünü sağlar.

59.  Pelvik
stabilizasyonunun
temini için aktif fleksör
kas
veya abdominal kas gücü
gerektirir.

60.  Bağımsız ambulasyonu olmayan
 Kalça ve diz eklemli
 Ambulasyon ?
 Ayaklar altında plak
 Taban parçası üstünde tüm vücudu ile bir
yandan diğer yana dönerek ambulasyon
 Tam bağımsız ambulasyonu olmayan
çoçuklarda önerilir

62.  Göğüs ortasına kadar uzanan yan barlar
velkro ile önde kapatılır.
 Pelvik kemer
 Kalça eklemleri kablo ile birleştirilmiş budak
diz eklemi
 Plastik ayak-ayak bileği ortezi

63.  Gövde ağırlığı kanedyenlere aktarılır.
 Bir kalçada fleksiyon kablo yardımı ile diğer
kalçada ekstansiyon olur.
 Bacağın öne ilerletilmesi,
 Kalça fleksör ve alt abdominal kasların
kullanılması veya gövde ekstansiyonu yolu ile
olmaktadır.
 Özellikle bir kalçada aktif fleksiyonu olan
hastalarda tercih edilir.

66.  Bastonlar;
 Ağaç-alimünyum
 Üst ucu yuvarlak-t şekilli-kanca
 Alt ucu tek,üç ayaklı(tripod) veya dört
ayaklı(tetrapod)
 Bastonun boyu trokanter mayor hizasında
 Dirsekte 20-30 flexion-kavrama

67.  Kanedyenler ,
 Koltuk değnekleri;
 Hasta ayakta dik-aksiller kıvrımın 2 cm altı
 Ayağın 5.parmağın 5 cm laterali ve 15 cm
önündeki mesafe uzunluğu
 Kol parçası;dirsek 30 derece f,el bileği
ektansiyonda ve parmaklar yumruk yapmış
 Axiller kıvrım ile elin yumruk yapmış arası
 Radial sinir hasarı
 Yürüteçler ,omuzlar serbest,dirsekler 20 derece
F

68.  TEŞEKKÜRLER

69.  Sabrınız İçin Teşekkürler………..