Het onderzoek onder de deelnemers van de Controllers-circle is afgerond en de resultaten zijn verwerkt in een folder.

1. BDO TRENDS IN
CONTROLLING 2011
INLEIDING
Het zijn turbulente tijden. Het economische klimaat In dit rapport hebben we de resultaten gebundeld.
in binnen- en buitenland schommelt en de snelheid Een aantal is opvallend te noemen. Zo zegt 70 procent
waarmee een onderneming zich kan aanpassen aan van de respondenten dat de gemiddelde financieel
marktveranderingen, bepaalt steeds vaker of men het specialist niet of in beperkte mate de juiste rol,
hoofd boven water kan houden. Dit heeft, ongeacht verantwoordelijkheden en systemen heeft om een
het type onderneming, invloed op het werk en de rol sleutelrol te vervullen in het anticiperen van een
van de financieel specialist. onderneming op kansen en bedreigingen. 40 procent
vindt slechts in beperkte mate dat daarin überhaupt
Geregeld gaan er geluiden op1 dat de financieel specialist een rol voor hem is weggelegd.
een sleutelrol moet hebben in het anticiperen van een
onderneming op de snel veranderende marktomstandig- Wij nodigen u graag uit om kennis te nemen van de
heden. Maar heeft de huidige specialist daar de juiste interessante uitkomsten van ons onderzoek.
eigenschappen en systemen voor? Ziet hij2 zichzelf als
‘responsive controller’? En hebben de schommelende Namens BDO Accountants & Adviseurs,
wereldeconomie en financiële markten invloed op zijn Pieter-Paul Saasen
visie op risicomanagement? Deze en andere vragen
legden we de respondenten voor in deze tweede editie
van het onderzoek ‘Trends in Controlling’.
Net als vorig jaar vroegen we respondenten wat hun grootste professionele uitdaging wordt volgend jaar.
‘Mijn rol binnen de organisatie’ staat net als vorig jaar op 1. Opvallend is dat het ‘innoveren van onze produc-
ten en diensten van de 7de naar de 2de plek is opgeschoven. Risicomanagement is gezakt naar een 5de plek
(t.o.v. de 3de plek vorig jaar).
# 2012 Uitdaging # 2011
1 - Mijn rol binnen de organisatie 1
2  Innoveren van onze producten / diensten 7
3  Het innoveren van de bedrijfsvoering 2
4 - Kostenbesparingen doorvoeren 4
5  Risicomanagement 3
6  De toegenomen vraag om transparantie 5
7  De relatie van mijn organisatie met de fiscus 8
8  De relatie van mijn organisatie met de bank 6
(In deze top acht staat 1 voor de grootste uitdaging)
1
Uit: thema van het 7e Jaarcongres Controlling (Responsive Controller). Dit thema bouwt voort op het lopende
onderzoek “Agility - What’s in it for Finance” dat in 2009 van start is gegaan.
2
Waar we praten over de financieel specialist, kiezen we omwille van de leesbaarheid voor de mannelijke persoonsvorm.

2. 2 BDO Trends in controlling 2011
DE ROL VAN FINANCE & CONTROL
In een onzekere wereld lijkt het voor ondernemingen steeds belangrijker te worden om te kunnen anticiperen op kansen en bedreigingen dan ze
te voorspellen. We vroegen respondenten waarop bij hen, in het dagelijks werk, de nadruk ligt:
 Nadruk ligt op voorspellen van kansen en bedreigingen: 10%
 Nadruk ligt op anticiperen op kansen en bedreigingen: 70%
 Geen nadruk op het een of het ander: 20%
Op de vraag of de respondenten het voor hun onderneming belangrijker vonden om te kunnen anticiperen op kansen en bedreigingen dan ze te
kunnen voorspellen, antwoorden ze:
 Nee, helemaal niet: 8%
“Voorkomen blijft beter dan genezen”
 Slechts in beperkte mate: 31%
“Voorspellen geeft juist meer tijd om te kunnen anticiperen”
 Ja, in hoge mate: 61%
“De volatiliteit van de markt maakt voorspellen soms lastig, anticiperen en flexibel kunnen reageren is dan meer van belang”
Een derde van de respondenten vindt in beperkte mate een rol weggelegd voor de de finance & control-professional om te anticiperen:
 Nee, helemaal geen rol gelegd voor finance & control-professional: 0%
 Slechts in beperkte mate rol gelegd voor finance & control-professional: 39%
“De directie neemt uiteindelijk de beslissingen”
 Ja, in hoge mate rol gelegd voor finance & control-professional: 61%
“Control is altijd een sleutelrol”
70 % denkt dat de Nederlandse finance & control-professional op dit moment niet of in beperkte mate de juiste rol, verantwoordelijkheden
en systemen heeft om die sleutelrol te bekleden:
 Nee, helemaal niet de juiste rol: 6%
“Het merendeel blijft binnen de directie”
 Slechts in beperkte mate de juiste rol: 64%
“Is per persoon en onderneming verschillend”
 Ja, in hoge mate de juiste rol: 30%
“Als dit niet het geval is, dan ligt hierbij een fout bij de onderneming en de f&c-professional zelf”
Van de Finance & Control professional wordt tegenwoordig gezegd dat hij het gedrag binnen de organisatie moet bijsturen. De zogenaamde
‘responsive controller’ zou daarom meer aandacht voor zijn eigen imago binnen de onderneming moeten hebben, dan voor de ontwikkeling
van inhoud en systemen. De respondenten in ons onderzoek richten zich overwegend niet op de ontwikkeling van hun imago:
Eens (%) Oneens (%)
Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever is de finance & control-professional voldoende 60 40
geëquipeerd (in de zin van: systemen) om de rol van ‘responsive controller’ aan te nemen.
Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever heeft de huidige finance & control-professional 85 15
de juiste persoonlijke eigenschappen om de rol van ‘responsive controller’ aan te nemen.
Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever richt de finance & control-professional zich op 32 68
het ontwikkelen van zijn imago binnen de onderneming.
Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever geeft de finance & control-professional steeds 23 77
minder aandacht aan het ontwikkelen van zijn vakinhoudelijke kennis en systemen.
Ik vind dat er te veel van de finance & control-functie wordt verwacht. 19 81

3. BDO Trends in controlling 2011 3
RISICOMANAGEMENT
De maatschappij verwacht van ondernemingen dat zij tijdig anticiperen en reageren op voor de continuïteit relevante ontwikkelingen en
daarmee gepaard gaande risico’s. Risicomanagement wordt steeds belangrijker en complexer.
Voor de respondenten is het waarborgen van de betrouwbaarheid van stuurinformatie een relevanter argument voor het toepassen van
risicomanagement dan het monitoren van de realisatie van plannen:
 Waarborgen betrouwbaarheid van (stuur) informatie: 80 x genoemd
 Monitoren realisatie van plannen: 59
 Afleggen verantwoording naar stakeholders: 42
 Voorkomen of herstellen van fouten: 33
 Realiseren van afgesproken kwaliteit: 30
 Bereiken van efficiency: 29
 Veiligstellen van waarden: 19
 Voorkomen van fraude door personeel: 7
 Voorkomen van fraude door leiding bedrijf: 3
(Maximaal 2 antwoorden mogelijk)
Externen worden beperkt betrokken bij de totstandkoming van het risicomanagementbeleid. De accountant wordt 23 keer genoemd uit 340,
de toezichthouder 9 keer. Een opvallende uitslag want in het voornamelijk intern ontwikkelen van dit beleid, schuilt het risico van bedrijfsblindheid.
Het risicomanagementbeleid wordt gemonitord door:
 Directeur / groot aandeelhouder: 19%
 Bestuur / directie: 31%
 Finance & control: 29%
 Toezichthouders: 2%
 Afdeling QRM: 3%
 Externe accountant: 10%
 Anders…: 5% (“niet of nauwelijks”)
(Meerdere antwoorden mogelijk)
We vroegen respondenten uit meer dan 20 factoren aan te geven welke het meest van toepassing was bij de inschatting van de risico’s in hun
eigen werkkring. De volgende 6 werden het meest genoemd:
1 Korte termijn denken leiding bedrijf (55 x uit 556 genoemd)
2 Gebrek aan interne controle/beheersing binnen bedrijf (50 “ )
3 Onduidelijkheid met betrekking tot verantwoordelijkheden en bevoegdheden (48 “ )
4 Gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef bij personeel (45 “ )
5 Onbekwaamheid leiding bedrijf/management (37 “ )
6 Onbekwaamheid personeel (36 “ )
(Maximaal 5 antwoorden mogelijk)
Bijna de helft van de respondenten zegt dat het eigen bedrijf niet of in beperkte mate ‘in control’ is:
 Helemaal niet ‘in control’: 2%
“Geen tijd en personeel”
 In beperkte mate ‘in control’: 42%
“Alles is gericht op de korte termijn”
 In hoge mate ‘in control’: 56%
“Korte lijnen, goede systemen, verantwoordelijke leiding”
De huidige onrust op de financiële markten en de schommelde wereldeconomie heeft niet of nauwelijks invloed op de visie van de respondent
op risicomanagement binnen zijn functie en werkkring:
In hoeverre verandert de huidige onrust In hoeverre verandert de wereldeconomie
op de financiële markten uw visie op (onrustige gebieden, stijgende grondstof-
risicomanagement binnen uw eigen prijzen etc) uw visie op risicomanagement
functie en werkkring (%)? binnen uw eigen functie en werkkring (%)?
21 Helemaal niet 18
62 In beperkte mate 60
17 In hoge mate 22

4. Op de vraag wiens belangen binnen de onderneming van de respondent het meest behartigt worden, MEER INFORMATIE
antwoordt 53 procent de aandeelhouders. Wilt u naar aanleiding van deze
resultaten verder praten over uw
Wiens belangen worden binnen Wiens belangen zouden binnen rol in de organisatie of over de
uw bedrijf naar uw mening het uw bedrijf naar uw mening resultaten van het onderzoek, neem
meest behartigt (%)? het meest behartigt moeten
dan contact op met Sara Sprakel.
worden (%)?
53 Aandeelhouders 43
5 Financiers 1 BDO ACCOUNTANTS
29 Werknemers 38 & ADVISEURS
Dr. Holtroplaan 15
3 Overheid / wetgever 0 5652 XR Eindhoven
11 Maatschappij 18
Telefoon 040 - 269 82 22
E-mail sara.sprakel@bdo.nl
OVER HET ONDERZOEK Voor overige vragen over BDO of de
De 2de editie van het onderzoek Trends in Controlling is uitgezet bij circa 700 ondernemingen in Nederland. dienstverlening van BDO: info@bdo.nl
Alle respondenten zijn tevens deelnemer aan de BDO CFO/Controllers Circle, kennisbijeenkomsten voor
controllers (zowel BDO-klant als niet-BDO-klant). De online enquête bestond uit 19 gesloten en open
vragen. Doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in de mate waarin ontwikkelingen binnen finance & control, BDO Accountants & Adviseurs is een op
zoals het toegenomen belang van risicomanagement, van invloed zijn op het dagelijks werk van de controller naam van BDO Holding B.V. te Eindhoven
geregistreerde handelsnaam en wordt gebruikt
en zijn rol binnen de organisatie. BDO voerde dit trendonderzoek voor het eerst uit in 2010. ter aanduiding van een aantal met elkaar in
een groep verbonden rechtspersonen, die ieder
Functieprofiel respondenten (%) Sectoren respondenten (%) afzonderlijk onder de merknaam ‘BDO’ actief
zijn op een bepaald terrein van de professionele
CFO 20 Zakelijke dienstverlening 19 dienstverlening (accountancy, belastingadvies
en consultancy).
Financieel manager 19 Bouw & vastgoed 17
BDO Holding B.V. is lid van BDO International
Controller 40 Industrie 16 Ltd, een rechtspersoon naar Engels recht met
Anders 20 Agri & food 11 beperkte aansprakelijkheid, en maakt deel uit
van het wereldwijde netwerk van juridisch
Logistieke dienstverlening 9 zelfstandige organisaties
die onder de naam ‘BDO’ optreden.
Not for profit & publiek 6
BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter
Financiele sector 3 aanduiding van het BDO-netwerk en van elk
van de BDO Member Firms.
Horeca & recreatie 3
Retail 3
Technologie & media 3
Zorg 1
Anders 9
11/2011 - BA1135