سیستمهای اطلاعات مدیریت، فصل سیزدهم: ایجاد سیستمهای اطلاعاتی
Expert systemes
1. مقدمه ای بر
(Expert ( سیــستم های خبره
Systems
سیستم های اطلاعاتی مدیریت
دکتر موسی خانی – دکتر نعمتی
فرشید
شهرکی
2. مقدمه
• هدف از مطالعه ابزارهای فناوری اطلاعات در رشته
مدیریت
• نقش سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در کسب مزیت
رقابتی برای سازمان
• جایگاه مدیر در بکارگیری و نحوه استفاده از ابزار
فناوری اطلاعات
• هوش مصنوعی
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
سیستم
های
خبره
3. سرفصل مطالب
• تعریف سیستم های خبره
• تاریخچه سیستم های خبره
• ساختار سیستم های خبره
• مراحل ایجاد )پیاده سازی( سیستم های خبره
• دلایل استفاده و مزایای سیستم های خبره
• محدودیت ها و معایب سیستم های خبره
• مشکلات و محدودیت های بکار گیری سیستم های خبره
• انواع مسائل قابل حل توسط سیستم های خبره
• کاربرد سیستم های خبره در مدیریت
• کاربرد سیستم های خبره در سایر صنایع
• نمونه از سیستم های خبره شناخته شده
• جمع بندی و نتیجه گیری
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
4. تعریف
)Expertise( • خبرگی
دانش تخصصی است که برای رسیدن به آن، نیاز به مطالعه مفاهیم تخصصی یا
دوره های ویژه، وجود دارد.
• فرد خبره
کسی که در یک زمینه خاص دارای تجربه و مهارت است.
)Knowledge based Systems – Expert Systems( • سیستم های خبره
به برنامه های کامپیوتری که دارای خبرگی در حوزه خاصی می باشند و می
توانند در آن حوزه برای تصمیم گیری یا کمک به خبره برای تصمیم گیری
بکار رود.
یک سیستم رایانه ایی است که با استفاده از دانش، حقایق و روش های
استدلالی، مسائل را حل می کند که نیاز به توانایی افراد خبره دارد.
یک برنامه هوش مصنوعی است که برای حل مسائل و مشکلات مربوط به یک
حوزه خاص تهیه شده باشد.
یک سیستم رایانه ایی است که توانایی تصمیم گیری یک فرد خبره را
تقلید می کند. )اصطلاح تقلید یعنی انجام کارهایی که فرد خبره انجام
می دهد.(
یک برنامه رایانه ایی است که با استفاده از دانش و رویه ها در حل
مسائل مشکل همانند انسان متخصص و خبره عمل می کند.
یکی از شاخه های هوش مصنوعی که در آن روش حل مسائل به صورت کشفیات
ذهنی )هیور ستیک( است.
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
5. تاریخچه
• دهه 50 و 60 میلادی آغاز به وجود آمدن برنامه های کامپیوتری هوشمند
)Heuristics )تئوری
(LIST Processing) LISP • به وجود آمدن زبان برنامه نویسی
(GPS) • الگوریتم های حل مسائل عمومی
) Dendral • حرکت به سمت مسائل علمی تر ) برنامه
• ابداع برنامه هایی مبتنی بر فناوری و روش های جست و جو
• دهه 70 و اوایل دهه 80 میلادی سر آغازی بر سیستم های خبره مدرن
امروزی به حساب می اید.
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
6. ساختار )اجزای اصلی(
)Knowledge Base( • پایگاه دانش
)Inference Engine( • موتور استنتاج
)Working Memory( • حافظه کاری
• امکانات کسب دانش
)Explanation Facility( • امکانات توضیح
)User Interface( • بخش ارتباط با کاربر
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
7. مراحل ایجاد )پیاده سازی(
)Assessment( فاز اول: ارزیابی
(knowledge Acquisition) فاز دوم: اکتساب دانش
(Design) فاز سوم: طراحی
(Testing) فاز چهارم: تست
)Documentation( فاز پنجم: مستند سازی
(Maintenance) فاز ششم: نگهداشت
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
8. دلایل استفاده و مزایا
• افزایش قابلیت دسترسی
• تخصص چندگانه
• پاسخ کامل
• کاهش هزینه
• افزایش قابلیت اطمینان
• معلم هوشمند
• کاهش خطر
• توضیح دهندگی
• توزیع دانش
• دوام و بقا
• پاسخ سریع
• پاسخ غیر حساس در همه مواقع
فاکتور فرد خبره سیستم خبره
زمان در روز کاری همیشه
دسترس
در هرکجای
ممکن
جغرافیای محلی
فعالیت
قابل
جایگزینی
غیر قابل
جایگزینی
امنیت
فناپذیری بله خیر
کارایی متغییر ثابت
ثابت و
معمولا سریع
سرعت متغییر
هزینه زیاد قابل تهیه
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
9. محدودیت و معایب
• محدود بودن تجربه و دانش به حوزه دانش سیستم
• در صورت بروز برخی موارد پیش بینی نشده نمی توانند شرایط جدید را
به درستی تجزیه و تحلیل کنند.
• کمبود دانش علت و معلول
• گلوگاه کسب دانش
• هزینه های بالا
• زمان زیاد جهت توسعه سیستم های خبره
مزایای انسان نسبت به سیستم خبره
• خلاق بودن انسان
• انعطاف پذیری
• قابلیت یادگیری بیشتر
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
10. مشکلات و محدودیت های بکارگیری
• فقدان دانش پیرامون مزایا و ویژگی های سیستم های خبره
• کمبود بودجه
• فقدان بخش خصوصی
• فقدان سیستم های جلب سرمایه گزاری خارجی
• اقتصاد انحصاری
• شکاف عظیم بین مدیریت و مالکیت
copy right • عدم رعایت قانون
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
11. انواع مسائل قابل حل
)Control( • مسائل کنترلی
)Designing( • طراحی
)Diagnosis( • تشخیص
(Learning) • آموزش
(Interpretation) • تفسیر
(Monitoring) • پایش
(Planning) • برنامه ریزی
(Simulation) • شبیه سازی
(Prediction) • پیش بینی
(Prescription) • تجویز
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
12. کاربرد در مدیریت
برنامه ریزی استراتژیک
مدیریت تولید و عملیات
مدیریت بازاریابی
(TQM) پیاده سازی مدیریت کیفیت فراگیر در سازمان
از طریق مدیریت دانش (DSS) سیستم های پشتیبانی از تصمیم
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
13. کاربرد در سایر علوم و صنایع
• بخش صنعت
• خدمات کشاورزی
• ارتباطات مالی
• خدمات پزشکی
• عملیات معدن
• خدمات ایمنی
• رباتیک
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره
15. جمع بندی و نتیجه گیری
• سیستم های خبره یکی از شاخه های توانمند هوش مصنوعی می باشد.
• کارایی بالا در پردازش حجم گسترده و پیچیده ایی از اطلاعات
• توانایی رفتار و تصمیم گیری همچون یک انسان متخصص
• جایگاه این سیستم ها در مدیریت و سازمان قابل اعتنا است.
• هزینه و زمان زیاد جهت ایجاد و توسعه آنها
فرشید شهرکی
سیستم های
خبره