1. Γιώργοσ Αποςτολύδησ

3. Τι εύναι η μϊθηςη;

4.  Διαδικαςύα τροποπούηςησ τησ ςυμπεριφορϊσ ςε ςύντομο
χρονικό διϊςτημα με μόνιμο τρόπο. (Gagné)
▪ Ωσ αποτϋλεςμα εμπειρύασ ό τησ οργανωμϋνησ εκπαιδευτικόσ
διαδικαςύασ.
▪ Η μεταβολό τησ ςυμπεριφορϊσ νοεύται ωσ διαρκόσ και ςχετικϊ
μόνιμη.
 Εύναι η ενεργό ακρόαςη (μελϋτη κλπ.), επεξεργαςύα και
αξιοπούηςη των πληροφοριών, κανόνων κλπ.
 Επηρεϊζεται από ενδογενεύσ και εξωγενεύσ παρϊγοντεσ.
 Τα αποτελϋςματϊ τησ εύναι ςυνόθωσ παρατηρόςιμα.

5.  γνώςεων
 δεξιοτότων (νοητικών, κινητικών, κοινωνικών)
 ςτρατηγικών (γνωςτικών, κοινωνικών κπλ)
 πεποιθόςεων
 ςτϊςεων
 μορφών ςυμπεριφορϊσ

6. Δηεπθνιύλεη ηνλ ζρεκαηηζκό νκάδσλ θαη Απνηειεί κέινο κηαο νκάδαο κε θνηλό
ηνλ δηάινγν κεηαμύ ησλ κειώλ ζηόρν
Ελζαξξύλεη θαη ππνζηεξίδεη καζεηηθέο Αλαιακβάλεη ηελ απνπεξάησζε έξγνπ
πξσηνβνπιίεο θαη αλαπηύζζεη ηελ αλάινγε δξάζε
Σρεδηάδεη ην πεξηβάιινλ κάζεζεο, ώζηε Αιιειεπηδξά κε ζπκκαζεηέο ηεο ίδηαο
λα πξνσζείηαη ε απηνλνκία, ε νκάδαο γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ ζηόρνπ
αιιειεπίδξαζε θαη νη επηινγέο
Εληάζζεη ηελ απνθηεζείζα γλώζε ζε έλα Αλαδεηά ηε ζύλδεζε ηεο γλώζεο κε ηελ
ξεαιηζηηθό πιαίζην πξαγκαηηθόηεηα
Χξεζηκνπνηεί πνηθίιεο ζηξαηεγηθέο γηα λα Καιιηεξγεί ηα ηαιέληα ηνπ θαη ηα
θαιύςεη όια ηα ελδηαθέξνληα ρξεζηκνπνηεί ζε όια ηα γλσζηηθά πεδία
Αμηνινγεί ηε δηαδηθαζία ηεο δηθήο ηνπ Επηβιέπεη ηε δηαδηθαζία κάζεζεο ηνπ θαη
δηδαζθαιίαο απην-αμηνινγείηαη
Υπνζηεξίδεη θαη δηεπθνιύλεη ηνλ Αλαζηνράδεηαη ηελ όιε πξνζπάζεηα πνπ
αλαζηνραζκό γηα ηε δηαδηθαζίαο θαηέβαιε, ζηέθεηαη θξηηηθά θαη ιακβάλεη
κάζεζεο απνθάζεηο γηα ηε κειινληηθή ηνπ δξάζε
Χξεζηκνπνηεί δηάθνξα εξγαιεία γηα ηελ Παξαθνινπζεί ηε δηαδηθαζία κάζεζεο
παξαθνινύζεζε ηεο πνξείαο κάζεζεο πνπ αθνινπζεί θαη ηα απνηειέζκαηά ηεο

7.  Λογιςμικϊ γενικόσ χρόςησ
 Επεξεργαςτόσ κειμϋνου
 Λογιςτικϊ Φύλλα
 Βϊςεισ Δεδομϋνων
 Παρουςιϊςεισ με Multimedia
 Ζωγραφικόσ
 Εννοιολογικών διαγραμμϊτων
 Hot Potatoes
 Διαδικτυακϊ Λογιςμικϊ
 Φυλλομετρητόσ, μηχανϋσ αναζότηςησ
 Ιςτοςελύδεσ, ιςτολόγια, forum, chat
 Εγκυκλοπαύδειεσ, Λεξικϊ, Βιβλιοθόκεσ, Σώματα Κειμϋνων
 Διδακτικϊ ςενϊρια, Webquest
 Google Earth & Google Maps
 Γνωςτικϊ εργαλεύα μϊθηςησ (cognitive tools)
 Ομϊδεσ ςυζητόςεων -Ψηφιακϋσ κοινότητεσ

8.  Κλειςτϊ/ανοιχτϊ λογιςμικϊ
 Θύμηςισ
 Αβϊκιο-Μυκηναώκόσ Πολιτιςμόσ
 Δημόςιοσ αι Ιδιωτικόσ Βύοσ
 Ιςτορύα γυμναςύου
 Χωροχρόνοσ
 Καςταλύα
 Centennia
 Οι περιπϋτειεσ λϋξεων
 Διϊλογοσ
 Εκπαιδευτικϊ προγρϊμματα μουςεύων-Οργανιςμών

9.  Σύςτημα ενεργειών που αποςκοπούν ςτη μϊθηςη.
 Σχϋςη δαςκϊλου (;) - μαθητό.
 Προγραμματιςμϋνη επύ ςκοπώ διαδικαςύα μϊθηςησ.
 Υποβοόθηςη του μαθητό να εμπλουτύςει και να
επεξεργαςτεύ πληροφορύεσ.
 Κοινωνικό αγαθό.

10. 1. Η μϊθηςη μπορεύ να προκύψει ανεξϊρτητα από τη
διδαςκαλύα;
- Ναι, κϊθε φορϊ που κϊποια δραςτηριότητα επιφϋρει μια ςταθερό
αλλαγό ςτη ςυμπεριφορϊ του ατόμου (Stones, 1987).
- Με τη διδαςκαλύα η μϊθηςη μπορεύ να επιταχυνθεύ.
2. Κατϊ τη διδαςκαλύα πραγματοποεύται πϊντα η μϊθηςη;
- Όχι. Για να ςυντελεςτεύ η μϊθηςη ωσ μόνιμη τροποπούηςη τησ
ςυμπεριφορϊσ, εύναι απαραύτητεσ οι πληροφορύεσ αλλϊ και πρόςθετεσ
υποςτηρικτικϋσ ενϋργειεσ του υποκειμϋνου που την υποβοηθούν.

11. 1. Μπιχεβιοριςμόσ (θεωρύα τησ ςυμπεριφορϊσ)
2. Κονςτρουκτιβιςμόσ (Γνωςτικό θεωρύα)
3. Κοινωνικοπολιτιςμικϋσ θεωρύεσ
4. Μορφολογικϋσ θεωρύεσ
5. Ουμανιςμόσ

12. Στη ζωό όςο και ςτην τϊξη
χρηςιμοποιούμε όλεσ τισ θεωρύεσ,
αφού όλεσ οι θεωρύεσ εύναι βγαλμϋνεσ από
τη ζωό και τον πειραματιςμό.
Το ζότημα εύναι πόςο ςυνειδητϊ
επιλϋγουμε τι και με ποιο ςτόχο.

13.  Μπιχεβιοριςμόσ:
Μϊθηςη  πρόςκτηςη τησ γνώςησ
 Κονςτρουκτιβιςμόσ:
Μϊθηςη  διαδικαςύα δηµιουργύασ τησ γνώςησ
 Κοινωνικοπολιτιςµικϋσ θεωρύεσ:
Μϊθηςη  ςυµµετοχό ςε κοινωνικϋσ οµϊδεσ

14. Σημανηικοί μπιτεβιοριζηές - Βαζικές θέζεις
Μάθηζη και διδαζκαλία - Γιδακηικά μονηέλα
Μπιτεβιοριζμός και ΤΠΔ - Σσνοπηικά ο ζσμπεριθοριζμός

15. Ι. Pavlov (1849-1936): εξαρτημϋνα ανακλαςτικϊ
E. L Thorndike (1874-1949): οι επαναλόψεισ παγιώνουν τισ
ςυνϊψεισ τησ μϊθηςησ
J. B. Watson (1878-1958): η ψυχολογύα = αντικειμενικό
επιςτόμη  παρατόρηςη τησ ςυμπεριφορϊσ)
Ν. Wiener (1894-1964): πληροφορύα-ϋλεγχοσ-ανϊδραςη (feed
back). Κυβερνητικό: ενιαύο το πεδύο τησ θεωρύασ
εντολών και τησ επικοινωνύασ που αφορϊ τισ μηχανϋσ
και τα ϋμβια όντα. Δηλ. υπϊρχει μια αναλογύα μεταξύ
του εγκεφϊλου ανθρώπων και ζώων και των
ηλεκτρονικών ςυςτημϊτων.
B. F. Skinner (1904-1990): προγραμματιςμϋνη διδαςκαλύα,
γραμμικό οργϊνωςη
N.Α. Crowder: διακλαδιςμϋνη οργϊνωςη
R. Gagne (1916-2002): διδακτικόσ ςχεδιαςμόσ

16.  Το εςωτερικό (πιςτεύω, προςδοκύεσ, προθϋςεισ κλπ.) του
μανθϊνοντοσ υποκειμϋνου δεν μπορεύ να παρατηρηθεύ
κατϊ τρόπο αντικειμενικό.
 Οι εςωτερικϋσ διαδικαςύεσ μϊθηςησ =
 Ϊρα, μόνο η ςυμπεριφορϊ (εξωτερικό μεταβολό)
προςφϋρεται για μελϋτη και αλλαγό.
 Συςχϋτιςη μεταξύ ερεθιςμϊτων (Ε) και των αντιδρϊςεων
(A) που προκαλούνται από αυτϊ. Δηλ. Ε  Α.
 Ϊρα, η ςυμπεριφορϊ του ατόμου εύναι αποτϋλεςμα
μϊθηςησ.

17. 1. Η µϊθηςη προκύπτει από τη ςύνδεςη ερεθιςµϊτων-
αντύδραςησ.
2. Οι επαναλόψεισ ενιςχύουν τισ ςυνδϋςεισ Ε-Α, ϊρα τη
µϊθηςη.
3. Οι θετικϋσ ενιςχύςεισ (ανταµοιβϋσ) ενιςχύουν µια
ςυγκεκριµϋνη «µϊθηςη», ενώ οι αρνητικϋσ (ποινϋσ) την
αποδυναµώνουν.
4. Κϊθε εύδοσ µϊθηςησ µπορεύ να αναλυθεύ ςε
ςτοιχειωδϋςτερα τµόµατα µϋχρι να μεταδοθεύ η γνώςη.
5. Ϋμφαςη ςτην αναμετϊδοςη τησ πληροφορύασ και ςτην
τροποπούηςη τησ ςυμπεριφορϊσ.

18.  διαμορφώνει κατϊλληλο μαθηςιακό περιβϊλλον
 διατυπώνει τουσ διδακτικούσ ςτόχουσ του μαθόματοσ με τη
μορφό ςυμπεριφορών που οι μαθητϋσ πρϋπει να
αναπτύξουν
 παρϋχει τα κατϊλληλα ερεθύςματα (Ε), ώςτε να προκληθούν
οι επιθυμητϋσ αντιδρϊςεισ (Α)
 ενεργοποιεύ, κινητοποιεύ τον µαθητό (Skinner).
 αναλύει τα δύςκολα ςημεύα ςε επιµϋρουσ, και κλιμακώνει
τη δυςκολύα προσ τα πλϋον ςύνθετα και δυςνόητα,
προςαρμοςμόζοντϊσ τα ςτουσ ρυθμούσ του μαθητό.
 ανατροφοδοτεύ ϊμεςα (θετικϊ ό αρνητικϊ) τον μαθητό.
 αναδιατυπώνει όςεσ ερωτόςεισ δεν απαντόθηκαν ςωςτϊ,
ενδεχοµϋνωσ µε ϊλλη ςειρϊ και διαφορετικό τρόπο, ϋωσ
ότου ο µαθητόσ απαντόςει ςωςτϊ.

19.  Ειςόγηςη, παρουςύαςη τησ απαραύτητησ θεωρύασ,
γεγονότοσ, φαινομϋνου: Απαραύτητη για την κατανόηςη
των εννοιών προσ μϊθηςη. Χρόςιμα τα λογιςμικϊ
καθοδόγηςησ και τα λογιςμικϊ πολυμϋςων.
 Παροχό πληροφοριών, αφόγηςη, ανϊγνωςη: Χρόςιμα τα
λογιςμικϊ καθοδόγηςησ και τα λογιςμικϊ πολυμϋςων.
 Πρακτικό και εξϊςκηςη: Κατϊλληλο το εκπαιδευτικό
λογιςμικό εξϊςκηςησ.
 Επύδειξη επύλυςησ προβλόματοσ

20. Προγραµµατιςµϋνη διδαςκαλύα (B. F. Skinner) :
Η διδακτϋα ύλη
 δομεύται ςε ςύντομεσ διδακτικϋσ ενότητεσ
 προςαρμόζεται ςτουσ ρυθμούσ του μαθητό.
Ο μαθητόσ πρϋπει να:
 ςυμμετϋχει ενεργητικϊ ςτα βόματα τησ μϊθηςησ
 πληροφορεύται αμϋςωσ τα αποτελϋςματα των προςπαθειών του
 διορθώνει αμϋςωσ τα λϊθη του
 παύρνει το μϋγιςτο των ενιςχύςεων
Επιςτροφό ςτουσ μπιχεβιοριςτϋσ

21. Γραμμικό Οργϊνωςη
τησ μϊθηςησ χωρύσ διακλαδώςεισ (μηχανϋσ Skinner)
 H αλληλουχύα τησ ύλησ εύναι ςχεδιαςμϋνη ϋτςι ώςτε να
μπορούν να την ακολουθόςουν όλοι οι μαθητϋσ.
 Κϊθε διδακτικό βόμα αποτελεύται από 4 ςτοιχεύα:
▪ πληροφορύα
▪ ερώτηςη
▪ κενό για απϊντηςη
▪ ςωςτό απϊντηςη
Επιςτροφό ςτουσ μπιχεβιοριςτϋσ

22. - Ποιοσ ϋχαςε τη μϊχη του Μαραθώνα?
- Ο Ομϋρ Βρυώνησ
- Όχι, προςπϊθηςε ξανϊ
- Οι Πϋρςεσ
- Μπρϊβο!
Η πρωτεύουςα τησ Ελλϊδασ εύναι η Αθόνα:
 Σωςτό
 Λϊθοσ
Επιςτροφό ςτουσ μπιχεβιοριςτϋσ

23. Διακλαδιςμϋνη Οργϊνωςη (Ν.Α.Crowder):
 Από την απϊντηςη του μαθητό καθορύζεται ό,τι ακολουθεύ.
 Ϊρα, υπϊρχει κϊποια δυνατότητα εξατομικευμϋνησ ρύθμιςησ του
μαθηςιακού υλικού.
 Η βαςικό διαφορϊ τησ Διακλαδιςμϋνησ Οργϊνωςησ από τη Γραμμικό
Οργϊνωςη βρύςκεται ςτην αντιμετώπιςη του λϊθουσ του μαθητό.
 Ενώ ο Skinner πιςτεύει ότι τα βόματα πρϋπει να μικρϊ, ώςτε να
αποφεύγεται το λϊθοσ του μαθητό, και ςτη λανθαςμϋνη απϊντηςη να του
προςφϋρεται η ςωςτό, ο Crowder πιςτεύει ότι το λϊθοσ αποτελεύ
ουςιαςτικό ςτοιχεύο ςτη διαδικαςύα μϊθηςησ. Όταν ο μαθητόσ
κϊνει λϊθοσ του δύνονται ςυμπληρωματικϋσ εξηγόςεισ για να το
ξεπερϊςει.
Πρωηεύοσζα ηης Δλλάδας είναι η:
α) Αθήνα, β) Σπάρηη, γ) Ναύπλιο, δ) Παρίζι
Επιςτροφό ςτουσ
μπιχεβιοριςτϋσ

24. Διδακτικόσ Σχεδιαςµόσ (Gagné):
 Θεωρόθηκε για χρόνια αξιόπιςτο μοντϋλο προετοιµαςύασ
προγραµµϊτων και µαθηµϊτων κατϊρτιςησ.
 Περιλαµβϊνει 5 ςτϊδια:
1. Ανϊλυςη του ςτοχευόµενου κοινού και των αναγκών του
(Analyze)
2. Σχεδύαςη των µαθηµϊτων (Design)
3. Ανϊπτυξη του διδακτικού υλικού (Develop)
4. Εφαρµογό (Implement)
5. Αξιολόγηςη και επιςτροφό ςτο πρώτο ςτϊδιο (Evaluate)
Επιςτροφό
ςτουσ
μπιχεβιοριςτϋσ

25. Διδακτικόσ Σχεδιαςµόσ (Gagné):
 9 εκδηλώςεισ κατϊ τη διδαςκαλύα:
1. Κεντρύςτε την προςοχό-ενδιαφϋρον των μαθητών για το θϋμα
2. Ενημερώςτε τουσ μαθητϋσ για τουσ ςτόχουσ
3. Ανακαλϋςτε την προηγούμενη γνώςη τουσ για το θϋμα
4. Παρουςιϊςτε το διδακτικό υλικό (ερϋθιςμα)
5. Δώςτε οδηγύεσ ςτουσ μαθητϋσ
6. Διατυπώςτε τα ζητούμενα και ςυγκεντρώςτε τισ αποδόςεισ
7. Ανατροφοδοτόςτε τουσ
8. Αξιολογόςτε Επιςτ
ροφό
9. Βοηθόςτε τουσ να θυμηθούν και να εφαρμόςουν τισ ςτουσ
δεξιότητϋσ τουσ. μπιχε
βιορις
τϋσ

26.  Ϋμφαςη ςτην παροχό τησ πληροφορύασ και την εμπϋδωςό
τησ.
 Καθοριςμϋνοι παιδαγωγικού και διδακτικού ςτόχοι.
 Κλειςτού τύπου λογιςμικϊ:
 με τη μορφό ηλεκτρονικών βιβλύων ό καθοδόγηςησ-
διδαςκαλύασ (tutorials)
 αξιολόγηςη γνώςεων μϋςω δραςτηριοτότων
εξϊςκηςησ και πρακτικόσ (drill and practice) με
ερωτόςεισ πολλαπλών επιλογών (multiple choice).

27.  Τα λογιςµικϊ αυτϊ προςφϋρουν:
 εξϊςκηςη δεξιοτότων χαµηλού επιπϋδου (εκτϋλεςη πρϊξεων,
αποµνηµόνευςη κ.ϊ.)
 αξιολόγηςη
 εποπτικό διδαςκαλύα.
 Ο ςυµπεριφοριςµόσ επϋδραςε ςτη ςχεδύαςη και χρόςη των
εφαρµογών των ΤΠΕ-Ε, διότι ϋδωςε ϋµφαςη ςτη διαρκό και
ενεργότερη ςυµµετοχό του µαθητό κατϊ τη μϊθηςη
ςυγκεκριμϋνων πραγμϊτων.
 Γενικϊ, πρϋπει να αποςαφηνύςουμε ποιουσ παιδαγωγικούσ
και διδακτικούσ ςτόχουσ εξυπηρετεύ ο ςυμπεριφοριςμόσ,
και να κϊνουμε επιλεκτικό χρόςη.

28.  Όλεσ οι ςυμπεριφορϋσ εύναι διδακτϋεσ με τη ςωςτό μεθόδευςη.
 Προδιαγεγραμμϋνη διδακτϋα ύλη και ςτόχοι.
 Προγραμματιςμόσ διδαςκαλύασ και ςχεδιαςμόσ.
 Γραμμικό και διακλαδιςμϋνη οργϊνωςη τησ μαθηςιακόσ διαδικαςύασ.
 Ανϊπτυξη διδακτικού υλικού
 Δόμηςη τησ διδακτϋασ ύλησ ςε ςύντομεσ διδακτικϋσ ενότητεσ
 Η απομνημόνευςη εύναι βαςικόσ μαθηςιακόσ ςτόχοσ.
 Πρόκληςη ενδιαφϋροντοσ για το θϋμα
 Ενημϋρωςη μαθητών για τουσ ςτόχουσ
 Ανϊκληςη προηγούμενησ γνώςησ για το θϋμα
 Παρουςύαςη διδακτικού υλικού (ερϋθιςμα) και οδηγύεσ
 Σαφόσ διατύπωςη ζητουμϋνων
 Κατϊλληλα ερεθύςματα προσ απομνημόνευςη.
 Οι επαναλόψεισ παγιώνουν τισ ςυνϊψεισ τησ μϊθηςησ
 Διαρκόσ ανατροφοδότηςη (θετικό, αρνητικό)

29.  Κατϊτμηςη τησ ύλησ και εμπϋδωςη πριν το επόμενο βόμα.
 Εξατομικευμϋνη ύλη
 Συμπληρωματικό βοόθεια, ώςπου να βρεθεύ η ςωςτό απϊντηςη.
 Το λϊθοσ εύναι ουςιαςτικό ςτοιχεύο για τη μϊθηςη.
 Κλιμακούμενη δυςκολύα
 Διαρκόσ ϋλεγχοσ, αξιολόγηςη κατακτημϋνησ ςυμπεριφορϊσ.
 Καθοδόγηςη
 Κατϊλληλο μαθηςιακό περιβϊλλον
 Κινητοπούηςη του μαθητό
 Αναδιατύπωςη ερωτόςεων και με διαφορετικό τρόπο
 Ερωτόςεισ κλειςτού τύπου (Σωςτό/Λϊθοσ, ςυμπλόρωςη κενών,
αντιςτούχιςη, πολλαπλών επιλογών, ςταυρόλεξα κλπ.)
 Κλειςτϊ λογιςμικϊ (εκπαιδευτικϊ προγρϊμματα, hot potatoes, e-books,
tutorials κλπ.)

30. Σημανηικοί εποικοδoμιζηές - Βαζικές θέζεις - Μάθηζη και διδαζκαλία
Γνωζηικές θεωρίες - Piaget - Bruner - Suchman - Papert
Δποικοδομηηιζμός και ΤΠΔ - Σσνοπηικά ο Δποικοδομηηιζμός

31. J. Dewey (1859-1952): ενεργόσ μαθητόσ
J. Piaget (1896-1980): νοητικϊ ςτϊδια
J. Bruner (1915-): ανακαλυπτικό μϊθηςη
D. P. Ausubel (1918–2008): προοργανωτϋσ
A. Bandura (1925- ): γνωςτικόσ ό κοινωνικόσ ςυμπεριφοριςμόσ
S. Papert (1928-): κονςτρουκτιβιςτικό μοντϋλο, LOGO
R. Gagné (1916–2002) , A. Newell (1927–1992), H. Simon (1916–2001):
Θεωρύα τησ επεξεργαςύασ τησ πληροφορύασ
Τ. Βoyle: Μαθηςιακϊ περιβϊλλοντα με υπολογιςτϋσ
S. Gardner: πολλαπλό νοημοςύνη

32.  Σηµαςύα ϋχουν οι εςωτερικϋσ νοητικϋσ δομϋσ και διεργαςύεσ.
 Οι νοητικϋσ δομϋσ δημιουργούνται ςταδιακϊ ςτην προςπϊθεια του
ατόμου να ανταποκριθεύ ςτο περιβϊλλον.
 Οι νοητικϋσ δομϋσ εξελύςςονται ηλικιακϊ.
 Κϊθε περύοδοσ τησ ζωόσ ϋχει τα δικϊ τησ χαρακτηριςτικϊ, τα οπούα
μεταβϊλλονται ποιοτικϊ και ενςωματώνονται ςτισ υπϊρχουςεσ
γνωςτικϋσ δομϋσ.
 Η γνώςη οικοδομεύται από το ϊτομο βϊςει τησ προςωπικόσ του
μαθηςιακόσ διεργαςύασ.

34.  Εύναι υποκειμενικό και εςωτερικό διαδικαςύα οικοδόμηςησ
νοημϊτων.
 Εύναι το αποτϋλεςμα οργϊνωςησ και προςαρμογόσ των νϋων
πληροφοριών ςε όδη υπϊρχουςεσ γνώςεισ.
 Δεν μεταδύδεται.
 Απαιτεύ την αναδιϊταξη των νοητικών δοµών του ατόµου, ώςτε
αυτϋσ να προςαρµοςτούν µε τη νϋα γνώςη, αλλϊ και να
“προςαρµόςουν” τη νϋα γνώςη ςτισ υφιςτϊµενεσ νοητικϋσ δοµϋσ.

35.  Διαμορφώνει ϋνα υποςτηρικτικό περιβϊλλον μϊθηςησ.
 Βοηθϊ να οικοδομηθούν νϋεσ γνώςεισ πϊνω ςτισ υπϊρχουςεσ.
 Στοχεύει ςτην καταςκευό νϋων εννοιών, αξιοποιώντασ την
προώπϊρχουςα γνώςη (Schema) των μαθητών.
 Αναλαμβϊνει υποςτηρικτικό-ςυμβουλευτικό ρόλο.
 Δημιουργεύ ςυνθόκεσ ανακϊλυψησ και επεξεργαςύασ των
πληροφοριών.
 Συμβϊλλει ςτη δημιουργύα τησ γνώςησ με αυθεντικϋσ καταςτϊςεισ
και δραςτηριότητεσ.
 Χρηςιμοποιεύ πολλαπλϊ πλαύςια, προετοιμϊζοντασ τη μεταφορϊ
και αξιοπούηςη τησ γνώςησ ςε νϋεσ ςυνθόκεσ.
 Προκαλεύ τη γνωςτικό ευελιξύα, αφού η γνώςη φαύνεται από
πολλϊ επύπεδα και οπτικϋσ.
 Προωθεύ τη ςυνεργαςύα για την οικοδόμηςη τησ γνώςησ.

36.  διερευνητικό / ανακαλυπτικό διαδικαςύα (discovery learning)
 εργαςύεσ ομϊδων (projects based learning)
 διαλογικό ςυζότηςη
 ςυνεργατικό μϊθηςη (collaborative learning)
 επύλυςη προβλόματοσ (problem solving)
 διδακτικϋσ ςυνομιλύεσ

37.  Εποικοδομιςμόσ ό δομητιςμόσ (constructivism) ωσ:
▪ κλαςικόσ εποικοδομιςμόσ
▪ κονςτρακτιονιςμόσ (constructionism)
 Θεωρύα επεξεργαςύασ τησ πληροφορύασ
 Θεωρύα τησ αλληλεπύδραςησ

38.  Η ανϊπτυξη τησ λογικόσ ςκϋψησ του παιδιού εύναι µια
εξελικτικό διαδικαςύα µε διϊφορεσ περιόδουσ και ςτϊδια:
0-2 ετών: Αιςθηςιοκινητικό: αιςθόςεισ/αντανακλαςτικϋσ κινόςεισ
2-7 ετών: Προεννοιολογικό ό προςυλλογιςτικό : γλώςςα/ςύμβολα
7-11 ετών: Συγκεκριμϋνων λογικών ενεργειών: αφηρημϋνεσ ϋννοιεσ
11-15: Τυπικών λογικών ενεργειών ό τησ αφαιρετικόσ ςκϋψησ
 Κϊθε περύοδοσ περιλαμβϊνει και ϊλλα επιμϋρουσ ςτϊδια.
 Οι ηλικύεσ μπορούν να παρουςιϊζουν διακυμϊνςεισ από
ϊτομο ςε ϊτομο, αλλϊ όλα τα ϊτομα περνούν υποχρεωτικϊ
από κϊθε ςτϊδιο.

39.  Ο καθϋνασ καταςκευϊζει τη γνώςη µε το δικό του τρόπο,
ενεργητικϊ και δεν αποτελεύ απλώσ ϋναν παθητικό
υποδοχϋα πληροφοριών.
 Ϋνα περιβϊλλον πλούςιο ςε ποικύλα ερεθύςµατα, ςυμβϊλλει
ςτη μϊθηςη και δύνει τη δυνατότητα ςτον µαθητό να
αλληλεπιδρϊ µαζύ του.
 Ϊρα, η κοινωνικό εμπειρύα μπορεύ να ςυμβϊλει ςτην
επιτϊχυνςη τησ μετϊβαςησ του παιδιού από το ϋνα ςτϊδιο
νοητικόσ ανϊπτυξησ ςτο ϊλλο.

40.  Βαςικϋσ ϋννοιεσ:
 Αφομούωςη: ενςωματώνουμε μια νϋα κατϊςταςη ςτισ όδη γνωςτϋσ.
 Συμμόρφωςη: επιτυγχϊνουμε ϋνα ςκοπό ςύμφωνα με τισ απαιτόςεισ
του περιβϊλλοντοσ.
 Προςαρμογό: ςυνιςταμϋνη τησ αφομούωςησ – ςυμμόρφωςησ.
 Σχόμα: αποτελεύ τη μονϊδα μϊθηςησ (μετϊ την εφαρμογό των αρχών τησ
αφομούωςησ, ςυμμόρφωςησ, προςαρμογόσ)
 Η διδαςκαλύα ςτηρύζεται ςτην ενεργητικό ςυνεργαςύα δαςκϊλου και
μαθητών και ςτη δημιουργικό ςύμπραξό τουσ με ςτόχο την κατϊκτηςη τησ
γνώςησ.
 «Μαθαύνω ςημαύνει ανακαλύπτω».
 Οι απόψεισ του Piaget ςυντϋλεςαν ςτη ριζικό αναθεώρηςη των ςχολικών
προγραμμϊτων και των διδακτικών βιβλύων τη δεκαετύα του ’80 (κυρύωσ
για τα βιβλύα του Νηπιαγωγεύου και του Δημοτικού).

41. Επειδό δεν αςχολόθηκε διεξοδικϊ με την επύδραςη του περιβϊλλοντοσ
ςτην ανϊπτυξη του παιδιού, κατηγορόθηκε ότι η θεωρύα του
ςτερεύται κοινωνικόσ προοπτικόσ.
Υποςτηρύχτηκε η ϊποψη ότι η αποτυχύα των παιδιών κατϊ την
εκτϋλεςη διαφόρων πειραμϊτων δεν οφεύλεται μόνο ςε γνωςτικούσ
περιοριςμούσ τησ ςκϋψησ του παιδιού αλλϊ και ςε ϊλλουσ λόγουσ,
όπωσ:
 ο βαθμόσ οικειότητασ του παιδιού με το γενικότερο πλαύςιο που
πραγματοποιεύται ο ϋλεγχοσ,
 ο επικοινωνιακόσ κώδικασ μεταξύ πειραματιςτό και εξεταζόμενου,
 η προςοχό την οπούα το παιδύ αποδύδει ςτισ πληροφορύεσ που του
παρϋχονται,
 τα κύνητρα που ϋχει για να ανταποκριθεύ με επιτυχύα ςτο ϋργο που
καλεύται να εκτελϋςει.

42.  Σε κϊθε ςτϊδιο τησ νοητικόσ του ανϊπτυξησ το παιδύ
αντιλαμβϊνεται και εξηγεύ τον κόςμο με τον δικό του τρόπο.
 Η μϊθηςη να μην περιορύζεται ςτην κατϊκτηςη ςυγκεκριμϋνων
γνωςτικών ςτοιχεύων, αλλϊ να παρϋχεται ςτον μαθητό η
δυνατότητα να προχωρεύ παραπϋρα μόνοσ του.
 Θεμελιώδησ κανόνασ: καλλιϋργεια θετικόσ ςτϊςησ απϋναντι ςτο
γνωςτικό αντικεύμενο.
 Απαραύτητεσ ςυνθόκεσ:
 ο μαθητόσ να μαθαύνει γενικϋσ αρχϋσ, ςτισ οπούεσ μπορούν να
αναχθούν όλεσ οι υποπεριπτώςεισ.
 ο μαθητόσ να διαμορφώνει τη «δομό του γνωςτικού αντικειμϋνου»
μαθαύνοντασ τα βαςικϊ ςτοιχεύα ενόσ μαθόματοσ, ώςτε να μπορεύ να
τα ςυςχετύζει με ϊλλεσ γνώςεισ.

43.  Ϋνα μϊθημα μπορεύ να διδαχθεύ αποτελεςματικϊ ςε κϊθε παιδύ,
ϊςχετα από το ςτϊδιο τησ ανϊπτυξόσ του, αρκεύ:
α) να χρηςιμοποιηθεύ η γλώςςα που καταλαβαύνει και
β) να υπϊρχουν οι κατϊλληλεσ προώποθϋςεισ.
 Ϊρα, ο δϊςκαλοσ πρϋπει να παρουςιϊζει ςτον μαθητό το διδακτικό
αντικεύμενο:
α) με απλό τρόπο και ςυμβατό με τισ μαθηςιακϋσ του δυνατότητεσ
β) με τον τρόπο που ο μαθητόσ αντιλαμβϊνεται τον κόςμο (αναλογύα
με τη λειτουργύα τησ μετϊφραςησ).
 Στην πρϊξη δεν εύναι πϊντα εφικτό η απλούςτευςη όλων των
θεμϊτων ςε βαθμό που να μπορούν αυτϊ να διδαχθούν
αποτελεςματικϊ ςε παιδιϊ μικρόσ ηλικύασ.

44. Ανακαλςπτική µάθηση
 Οι µαθητϋσ μαθαύνουν (κανόνεσ, αρχϋσ, ανϊπτυξη δεξιοτότων)
µϋςα από ανακαλυπτικϋσ διαδικαςύεσ (πεύραµα, δοκιµό,
επαλόθευςη ό διϊψευςη). Λχ. καλούνται να επιλύςουν προβλόματα/
προβληματικϋσ καταςτϊςεισ µε τον δικό τουσ ρυθµό και µε βϊςη τισ δικϋσ
τουσ αποφϊςεισ και επιλογϋσ.
 Η ςταδιακό ανακϊλυψη των εςωτερικών δοµών/ αρχών/ νόµων
ενόσ φαινομϋνου ςυντελεύ ςτη βαθύτερη κατανόηςό του.
 Το ϊτομο, προκειμϋνου να κατανοόςει τισ πληροφορύεσ και να
αναπτυχθεύ γνωςτικϊ, οικοδομεύ:
 ϋμπρακτεσ αναπαραςτϊςεισ, που ςχετύζονται με την εκτϋλεςη δρϊςεων
(μικρϋσ ηλικύεσ)
 εςωτερικϋσ νοητικϋσ εικόνεσ, που αντιςτοιχούν ςε δομϋσ χώρου και εύναι
ανεξϊρτητεσ τησ δρϊςησ
 ςυμβολικϋσ αναπαραςτϊςεισ
 Η ςταδιακό ανακϊλυψη τησ γνώςησ ςυνιςτϊ ςηµαντικό
κύνητρο μϊθηςησ.

45. Ανακαλςπτική µάθηση
 Πλεονεκτόματα τησ ανακαλυπτικόσ µϊθηςησ για τον μαθητό:
 αυξϊνει τισ διανοητικϋσ ικανότητϋσ του
 αυξϊνει το επύπεδο προςδοκύασ για την επιτυχύα
 αναπτύςςει αυτενϋργεια, γνωςτικϋσ ςτρατηγικϋσ, δημιουργικό ςκϋψη
 Ο εκπαιδευτικόσ βοηθϊ τον μαθητό ό/και τον καθοδηγεύ
(καθοδηγούµενη ανακϊλυψη), λύνει απορύεσ, ανατροφοδεύ,
ενθαρρύνει, εμψυχώνει, διευκολύνει.
 Ο μαθητόσ μϋςα από ςυγκρύςεισ, κατηγοριοποιόςεισ, γενικεύςεισ
κλπ. αναπτύςςει ϋννοιεσ και λύνει προβλόματα, αυτοαξιολογεύται.
• Ο Bruner πρότεινε το ςπειροειδϋσ ΑΠ (spiral curriculum), το οπούο ςτηρύζεται
ςτη διαδοχικό ανϊπτυξη θεμϊτων-εννοιών ςε διαφορετικϊ ςχολικϊ
επύπεδα.
• Τελευταύα ο Bruner ϋδωςε ϋμφαςη ςτο πολιτιςμικό και κοινωνικό πλαύςιο
των γνωςτικών διεργαςιών ςυναντώντασ τουσ εκπρόςωπουσ τησ
ςοβιετικόσ ψυχολογικόσ ςχολόσ.

46. • Μελϋτη θεμϊτων φυςικόσ και βιολογύασ με τη διερευνητικό μϋθοδο και
τη χρόςη κινηματογραφικών ταινιών.
• Ανϊπτυξη διδακτικού υλικού που βοηθϊ τουσ μαθητϋσ να κατανοόςουν
και να ορύςουν μόνοι τουσ δύςκολεσ ϋννοιεσ των Φυςικών Επιςτημών.
• Στόχοι του μοντϋλου Suchman:
α) Ο μαθητόσ να αναπτύξει δεξιότητεσ αναζότηςησ/επεξεργαςύασ
ςτοιχεύων, ώςτε να καλλιεργόςει τη διϊθεςη για ϋρευνα και
δημιουργικό μϊθηςη.
β) Να διαθϋτει τισ απαραύτητεσ γνώςεισ, ώςτε να προχωρόςει ςτην
περαιτϋρω διερεύνηςη μόνοσ του.
γ) Να διαθϋτει εςωτερικϋσ πηγϋσ παρότρυνςησ και φιλερευνητικόσ
διϊθεςησ.
• Στην ύδια ςχολό (των γνωςτικών θεωριών µϊθηςησ) εντϊςςονται και
ϊλλεσ θεωρύεσ, όπωσ η θεωρύα τησ επεξεργαςύασ τησ πληροφορύασ και
γενικότερα όλεσ οι νεότερεσ απόψεισ που ςτηρύζονται ςτισ ςύγχρονεσ
προόδουσ τησ Βιολογύασ και τησ Νευροφυςιολογύασ.

47.  Η παιδαγωγικό θεωρύα τησ LOGO αναπτύχθηκε πϊνω ςτισ
απόψεισ Piaget.
 Η γλώςςα προγραμματιςμού LOGO ςχεδιϊςτηκε (τϋλη
δεκαετύασ ΄60) για εκπαιδευτικούσ κυρύωσ ςκοπούσ ςτο
Τεχνολογικό Ινςτιτούτο Μαςαχουςϋτησ (Μ.Ι.Τ.).
 Το όνομϊ τησ οφεύλεται ςτην λϋξη «λόγοσ» (λογικό).
 Βαςύζεται ςε 2 κύρια επιχειρόματα:
 Η εμπειρύα με την LOGO οδηγεύ ςτην απόκτηςη
γνωςτικών δεξιοτότων επύλυςησ προβλημϊτων,
 Η LOGO ςυνιςτϊ ιδανικό τρόπο για τη μϊθηςη
μαθηματικών εννοιών (μεταβλητό,
αναδρομικότητα κ.λπ.)
Επιςτροφό

48.  Η μϊθηςη εύναι αποτελεςματικό όταν ο μαθητόσ πειραματύζεται
καταςκευϊζοντασ ϋνα προώόν που ϋχει νόημα για τον ύδιο.
 Οι κονςτρακτιονιςτϋσ δημιουργούν περιβϊλλοντα, όπου τα
παιδιϊ παύζουν, χειρύζονται αντικεύμενα και ςυνεχύζουν να
μαθαύνουν νϋουσ ςυλλογιςμούσ με φυςικό τρόπο πϋρα από την
καθιερωμϋνη εκπαύδευςη.
 Μικρόκοςμοσ: ςύνολο ςυγκεκριμϋνων και αφηρημϋνων
αντικειμϋνων και ςχϋςεων καθώσ και ϋνα ςύνολο λειτουργιών
που επιδρούν πϊνω ςτα αντικεύμενα, τροποποιώντασ τισ
ςχϋςεισ τουσ και δημιουργώντασ νϋα αντικεύμενα.
 Τα περιβϊλλοντα αυτόσ τησ κατηγορύασ αποτελούν την πιο
διαδεδοµϋνη κατηγορύα λογιςµικών (όπωσ και η ευρύτερη
εφαρμογό των ανοιχτών µικρόκοςµων).
 http://www.e-yliko.gr/htmls/dir_soft/E_State.aspx

49. Θεωρία ηης επεξεπγασίαρ ηης πληπουοπίαρ
R. Gagne, A. Newell & H. Simon
Η γνωςτικό διεργαςύα ςυνύςταται από επεξεργαςύεσ αναπαραςτϊςεων και
γνώςεων.
 Οι αναπαραςτϊςεισ = περιςταςιακϋσ δομϋσ που δημιουργόθηκαν ςε μια
ςυγκεκριμϋνη κατϊςταςη και για ςυγκεκριμϋνουσ ςτόχουσ και βρύςκονται
αποθηκευμϋνεσ ςτη βραχυπρόθεςμη μνόμη.
 Οι γνώςεισ = δομϋσ ςταθεροποιημϋνεσ ςτη μακροπρόθεςμη μνόμη
Ο διαςυνδεςιαςμόσ (connectionism)
 Ϋνα ςυνδεςιακό δύκτυο ςχηματύζεται κατ’ εικόνα των νευρώνων του
νευρικού ςυςτόματοσ.
 Η ολικό ςυνεργαςύα αναδύεται αυτόματα όταν οι καταςτϊςεισ κϊθε
«νευρώνα» ςε διϋγερςη φτϊςουν ςε ϋνα επύπεδο.
 Οι νοητικϋσ δομϋσ μπορούν να αναδυθούν από τισ νευρωνικϋσ δομϋσ.
Πώσ ςυμβϊλλει ςτο ςχεδιαςμό Μ.Π.;
- Με την επύλυςη προβλημϊτων
- Εννοιολογικό αλλαγό
Επιςτροφό

50.  Κυρύαρχο μοντϋλο ςτο ςχεδιαςμό ςύγχρονου εκπαιδευτικού λογιςμικού.
Τα εκπαιδευτικϊ λογιςµικϊ πρϋπει να:
 παρϋχουν αυθεντικϋσ μαθηςιακϋσ δραςτηριότητεσ (ενταγμϋνεσ ςε
διαδικαςύεσ επύλυςησ προβλημϊτων).
 υποςτηρύζουν την οικοδόµηςη τησ γνώςησ από τον ύδιο τον µαθητό, ο
οπούοσ προςπαθώντασ να επιλύςει προβλόµατα αλληλεπιδρϊ µε το υλικό
περιβϊλλον (λογιςµικό), τουσ ςυµµαθητϋσ του και τον εκπαιδευτικό. Ο
µαθητόσ διερευνϊ, ανακαλύπτει ςταδιακϊ, κϊνει υποθϋςεισ τισ οπούεσ
επαληθεύει ό διαψεύδει.
 ενθαρρύνουν την προςωπικό ϋκφραςη των µαθητών και να υποςτηρύζουν
την προςωπικό τουσ εµπλοκό, λαµβϊνοντασ επύςησ υπόψη το πολιτιςμικό
τουσ πλαύςιο.
 παρϋχουν πολλαπλϋσ αναπαραςτϊςεισ των εννοιών, ςχϋςεων και των
οντοτότων που πραγματεύονται.
 μην υποδεικνύουν τισ ορθϋσ διαδικαςύεσ, αλλϊ να επιτρϋπουν ςτον μαθητό
να εκφρϊζει τισ απόψεισ του (ϋςτω και λαθεµϋνεσ) και να υποςτηρύζουν τη
διαδικαςύα την κοινωνιογνωςτικόσ ςύγκρουςησ, κατϊ την οπούα
ανατρϋπονται ενδεχόµενεσ λανθαςµϋνεσ αντιλόψεισ του.

51.  Ο οικοδομιςμόσ ςυνιςτϊ ςόμερα ϋνα από τα κυρύαρχα μοντϋλα
ςτο ςχεδιαςμό ςύγχρονου εκπαιδευτικού λογιςμικού.
 Στόχοσ του εύναι να παρϋχει μαθηςιακϋσ δραςτηριότητεσ
ενταγμϋνεσ ςε διαδικαςύεσ επύλυςησ προβλημϊτων, ώςτε να
γεφυρώνεται το χϊςμα που υπϊρχει ανϊμεςα ςτο ςχολεύο και
ςτισ δραςτηριότητεσ ϋξω από το ςχολεύο.
 Οι βαςικϋσ αρχϋσ για τον ςχεδιαςμό μαθηςιακών περιβαλλόντων
με Η/Υ εύναι :
 Παροχό εμπειριών που αφορούν με την διαδικαςύα οικοδόμηςησ τησ
γνώςησ.
 Παροχό εμπειριών πολλαπλών προοπτικών.
 Ενςωμϊτωςη τησ μϊθηςησ ςε ρεαλιςτικϊ περιβϊλλοντα που ςχετύζονται με
τον πραγματικό κόςμο. Εμπϋδωςη τησ μϊθηςησ μϋςω κοινωνικόσ
εμπειρύασ.
 Ενθϊρρυνςη τησ χρόςησ πολλαπλών μορφών αναπαρϊςταςησ.
 Ενθϊρρυνςη τησ αυτοςυναύςθηςησ ςτη διαδικαςύα οικοδόμηςησ τησ
γνώςησ.

52.  Αξιοπούηςη των προοργανωτών ςτα βιβλύα
 Χρόςη ορολογύασ και διεύρυνςη των εννοιών
 Εννοιολογικού χϊρτεσ και διαγρϊμματα ροόσ, ςυςτόματα ανϊλυςησ,
ςύμβολα
 Καταιγιςμόσ ιδεών
 Αναγωγό των επιμϋρουσ ςε γενικϋσ δομϋσ, αρχϋσ, νόμουσ
 Διαρκόσ διαςύνδεςη με προώπϊρχουςεσ γνώςεισ
 Ο δϊςκαλοσ οδηγεύ ςτην καθοδηγούµενη ανακϊλυψη, διευκολύνει,
υποςτηρύζει, ενθαρρύνει, ςυμβουλεύει, ανατροφοδοτεύ. Καλό
επικοινωνύα.
 Γνώςη των νοητικών δομών και γνωςτικού επιπϋδου των μαθητών
(αρχικό, διαγνωςτικό αξιολόγηςη)
 Δραςτηριότητεσ ανϊλογεσ του δυναμικού των μαθητών.
 Διδαςκαλύα ςτη γλώςςα των μαθητών

53.  Υποςτηρικτικό περιβϊλλον μϊθηςησ, πλούςιο ςε ποικύλα ερεθύςματα
 Όχι ςτον βομβαρδιςμό πληροφοριών
 Δραςτηριότητεσ ανακϊλυψησ και επεξεργαςύασ των πληροφοριών
(ανϊλυςη, ςύγκριςη, κατηγοριοπούηςη, γενύκευςη, επύλυςη
προβλόματοσ κλπ), πειραματιςμού, καταςκευών. Εργαςύα µε τον δικό
τουσ ρυθµό, αποφϊςεισ και επιλογϋσ
 Δραςτηριότητεσ ςε αυθεντικϋσ καταςτϊςεισ (επιςκϋψεισ,
επικοινωνιακό πλαύςιο κλπ.) και ρεαλιςτικϊ περιβϊλλοντα. Απόκτηςη
κοινωνικόσ εμπειρύασ.
 Πολλαπλϊ πλαύςια αναφορϊσ και αξιοπούηςησ τησ γνώςησ ςε νϋεσ
ςυνθόκεσ.
 Γνωςτικό ευελιξύα μϋςα από πολλϊ επύπεδα και οπτικϋσ
(διαθεματικότητα, διεπιςτημονικότητα, τϋχνεσ). Όλα ςυνδϋονται
μεταξύ τουσ και αλληλεπιδρούν.
 Ενθϊρρυνςη τησ χρόςησ πολλαπλών μορφών αναπαρϊςταςησ.

54.  Κοινϊ ομαδικϊ project
 Συνεργατικό μϊθηςη
 Διαλογικό ςυζότηςη
 Εξοικεύωςη μαθητών με το πλαύςιο αξιολόγηςησ (λχ. κριτόρια, χρόνοσ
προετοιμαςύασ)
 Καλλιϋργεια θετικόσ ςτϊςησ για το γνωςτικό αντικεύμενο
 Καλλιϋργεια προςωπικών/εςωτερικών κινότρων μϊθηςησ
(φιλερευνητικό διϊθεςη)
 Σπειροειδϋσ Αναλυτικό Πρόγραμμα
 Δημιουργικό μϊθηςη
 Διδακτικϊ ςενϊρια με επιλογό δραςτηριοτότων, επύλυςη
προβλημϊτων και δημιουργικό παραγωγό ϋργου.
 Ανοιχτϊ λογιςµικϊ, δημιουργύα μικρόκοςμων, εκπαιδευτικϊ
διαδραςτικϊ παιχνύδια μουςεύων/οργανιςμών (Second Life, Ταξύδι
φυγόσ του ΟΗΕ κλπ)

55. Κύριοι εκπρόζωποι - Βαζικές θέζεις
Κοινωνικοπολιηιζμικές θεωρίες - Vygotsky – Bandura
Γιδαζκαλία – ΚΠ θεωρίες και ΤΠΔ –
Σσνοπηικά οι Κοινωνικοπολιηιζμικές θεωρίες

56. L. Vygotsky (1896-1934): επικοινωνιακό και πολιτιςμικό
διϊςταςη
J. Bruner (1915-): ανακαλυπτικό μϊθηςη
A. Bandura (1925- ): αυτοαξιολόγηςη,
αυτοαποτελεςματικότητα, αυτορύθμιςη
Vygotsky, Leontiev, Luria, Νardi: Θεωρύα τησ δραςτηριότητασ
L. Doise & Mugny: κοινωνιογνωςτικϋσ θεωρύεσ µϊθηςησ
J. Lave & E. Wenger: Εγκαθιδρυμϋνη μϊθηςη και Κοινότητεσ
Πρακτικόσ και Μϊθηςησ

57.  Η µϊθηςη ςυντελεύται µϋςα ςε ςυγκεκριµϋνο πολιτιςµικό
πλαύςιο (γλώςςα, ςτερεότυπα, αντιλόψεισ) και
δηµιουργεύται από την αλληλεπύδραςη του ατόµου µε
ϊλλα ϊτοµα, ςε ςυγκεκριµϋνεσ επικοινωνιακϋσ περιςτϊςεισ
και µϋςω τησ υλοπούηςησ κοινών δραςτηριοτότων
(activities).
 Το ϊτομο μϋςα από τη ςυνεργαςύα με ϊλλα ϊτομα
αναπτύςςει ικανότητεσ και δεξιότητεσ που διαφορετικϊ θα
βρύςκονταν ςε λανθϊνουςα κατϊςταςη εξϋλιξησ.
 Ο κοινωνικόσ εποικοδοµιςµόσ εύναι ςύµβατοσ µε τισ
γνωςτικϋσ θεωρύεσ, λειτουργώντασ ςυµπληρωµατικϊ.

58.  Κοινωνιογνωςτικϋσ θεωρύεσ (κοινωνικό αλληλεπύδραςη – διερευνητικό
μϊθηςη)
 Θεωρύα τησ δραςτηριότητασ (activity theory)
 Εγκαθιδρυμϋνη γνώςη (situated cognition)
 Αυτο-ρυθμιζόμενη μϊθηςη (self-regulated learning)
 Γνωςτικό μαθητεύα (cognitive apprenticeship)
 Διδαςκαλύα με ςύνδεςη (anchored instruction)
 Μϊθηςη με επύλυςη προβλόματοσ (problem-based learning)
 Κατανεμημϋνη γνώςη (distributed cognition)
 Γνωςτικό ευελιξύα (cognitive flexibility theory)
 Διαφοροποιημϋνη μϊθηςη (differentiated learning)

59.  Ζώνη τησ επικεύμενησ ανϊπτυξησ: το ανεξερεύνητο
εςωτερικό δυναμικό του μαθητό, το οπούο βρύςκεται ςε μύα
λανθϊνουςα κατϊςταςη εν δυνϊμει εξϋλιξησ και χρειϊζεται
τη βοόθεια των ϊλλων για να εξελιχθεύ.
 Η ανϊπτυξη του παιδιού εύναι πραγματικό και πιθανό.
 Η πραγματικό (actual) ανϊπτυξη καθορύζεται από αυτό
που το παιδύ μπορεύ να κϊνει χωρύσ τη βοόθεια του
ενόλικα.
 Η πιθανό (potential)ανϊπτυξη αναφϋρεται ςτο τι ϋνα παιδύ
μπορεύ να κϊνει "μϋςω τησ διαδικαςύασ επύλυςησ ενόσ
προβλόματοσ κϊτω από την υποςτόριξη ό την
καθοδόγηςη των ενηλύκων ό τη ςυνεργαςύα με τουσ
ςυνομόλικεσ που φαύνεται να τα καταφϋρνουν
 Ϊρα, εύναι καταλυτικόσ ο ρόλοσ του ενόλικα (δϊςκαλοσ,
γονϋασ) και του κοινωνικού περιβϊλλοντοσ.

60.  Η νοητικό ανϊπτυξη εύναι αδιϊρρηκτα ςυνδεδεμϋνη με
κοινωνικό, ιςτορικό και πολιτιςμικό πλαύςιο μϋςα ςτο
οπούο ςυντελεύται.
 Η μϊθηςη βελτιςτοποιεύται από την αλληλεπύδραςη με
τουσ ενόλικεσ ό τουσ ικανότερουσ.
 Το παιδύ εύναι δρών υποκεύμενο που διαμορφώνει με τισ
πρϊξεισ του τη γνωςτικό του πραγματικότητα.
 Διδακτικϋσ προςεγγύςεισ: ςύνθετεσ ομαδικϋσ εργαςύεσ και
αλληλοδιδακτικό.
 Σημαντικό ρόλο παύζουν: α) η ςυνεργαςύα και
β) η γλώςςα ωσ εργαλεύο για τη διαμόρφωςη τησ
ταυτότητασ.

61.  Η ςυμπεριφορϊ του ατόμου διαμορφώνεται από εξωτερικούσ
παρϊγοντεσ (πχ μύμηςη) και εςωτερικούσ, όπωσ η
αυτοαξιολόγηςη, η αυτοαποτελεςματικότητα (εύμαςτε ικανού να
χειριςτούμε τουσ ιδιαύτερουσ ςτόχουσ μασ;).
 Στόχοσ του δαςκϊλου να ςυμβϊλει ώςτε οι μαθητϋσ του να
αναπτύξουν δεξιότητεσ αυτο-ρυθμιζόμενησ μϊθηςησ.
 Η αυτορύθμιςη ςημαύνει βαθμιαύα μεγαλύτερη χειραφϋτηςη και
υπευθυνότητα ςτη μϊθηςη των μαθητών.
 Στην εποχό του καταιγιςμού των πληροφοριών, εύναι ςημαντικό
ο ϊνθρωποσ να αναπτύξει δεξιότητεσ αυτορύθμιςησ και αυτο-
καθοδήγηςησ (self-direction). Πολύ περιςςότερο μϊλιςτα όταν
γύνεται λόγοσ για δια-βύου μϊθηςη, για διαρκό εκπαύδευςη,
επιμόρφωςη και κατϊρτιςη (on the job training).

62.  Η δρϊςη διαμεςολαβεύται από πολιτιςμικϊ ςύμβολα (cultural
signs), λϋξεισ και εργαλεύα, τα οπούα επιδρούν ςτη
δραςτηριότητα του ατόμου και ςυνεπώσ ςτισ νοητικϋσ του
διεργαςύεσ.
 Βαςικό μονϊδα ανϊλυςησ εύναι η δραςτηριότητα η οπούα
αποτελεύται από:
 το υποκεύμενο (ϊτομο/ομϊδα),
 το αντικεύμενο (ςτόχοσ),
 τα διαθϋςιμα εργαλεύα (όργανα, ςόματα, γλώςςεσ)
 Η activity theory ϋχει ςημαντικϋσ εφαρμογϋσ ςτην ϋρευνα που
αφορϊ ςτην επικοινωνύα ανθρώπου-μηχανόσ και ειδικότερα
ςτον ςχεδιαςμό μαθηςιακών περιβαλλόντων με Η/Υ
(ςυνεργατικό μϊθηςη, collaborative learning)

63.  Οι θεωρύεσ τησ δραςτηριότητασ (activity theory), τησ
εγκαθιδρυμϋνησ µϊθηςησ (situated cognition) και τησ
κατανεµηµϋνησ νόηςησ (distributed cognition) εύναι
νεότερεσ θεωρύεσ και εντϊςςονται ςτη γενικότερη οµϊδα
των κοινωνιοπολιτιςµικών και κοινωνιογνωςτικών
θεωριών.
 Οι κοινωνιοπολιτιςµικϋσ θεωρύεσ υποςτηρύζουν τη
ςυνεργατικό µϊθηςη ςε όλεσ τισ µορφϋσ τησ.
 Ϊρα, ϋνα µϊθηµα οργανωµϋνο ϋτςι ώςτε να λαµβϊνει
υπόψό του τισ θεωρύεσ αυτϋσ, πρϋπει να εύναι ςχεδιαςµϋνο
ϋτςι ώςτε να ενθαρρύνει τη ςυνεργαςύα µεταξύ των
µαθητών και γενικότερα την κοινωνικό αλληλεπύδραςη.

64.  Σύμβουλοσ και ςυμπαραςτϊτησ,
διευκολυντόσ, ςυντονιςτόσ κι εμψυχωτόσ ςτη διαδικαςύα
τησ μϊθηςησ.
 Μαθητοκεντρικόσ.
 Προκαλεύ και διατηρεύ το ενδιαφϋρον των μαθητών.
 Δεν προςφϋρει ϋτοιμεσ πληροφορύεσ, αλλϊ ερεθύςματα.
 Απορρύπτει την αντύληψη τησ μιασ ςτοιχειώδουσ αλόθειασ.
 Χρηςιμοποιεύ την ταξινόμηςη, ανϊλυςη, πρόβλεψη,
δημιουργύα.
 Ενθαρρύνει την πρωτοβουλύα/αυτονομύα των μαθητών.
 Γνωρύζει το γνωςτικό επύπεδο των μαθητών.

65.  Ενθαρρύνει και καλλιεργεύ τον δημιουργικό διϊλογο με τουσ
μαθητϋσ και μεταξύ τουσ.
 Επιςημαύνει και προκαλεύ αντιφϊςεισ ςτισ αρχικϋσ υποθϋςεισ
τουσ και ενθαρρύνει ϋπειτα τη ςυζότηςη.
 Υποςτηρύζει τη ςυνεργατικό μϊθηςη και επομϋνωσ ςχεδιϊζει
το μϊθημα (ςενϊρια, ΦΕ, κλπ), ϋτςι ώςτε να ςτηρύζεται ςτη
ςυνεργαςύα τουσ.
 Αναθϋτει ςτουσ μαθητϋσ τη διερεύνηςη του ζητόματοσ που
τουσ ενδιαφϋρει μϋςα από τη δυναμικό τησ ομϊδασ και τισ
διεργαςύεσ λειτουργύασ τουσ.
 Επιμϋνει ςτην κοινωνικό δικτύωςη και τισ ανοικτϋσ
ςυνεργαςύεσ.

66.  Οι κπ θεωρύεσ µϊθηςησ εύναι ςυµβατϋσ µε τα νϋα εκπαιδευτικϊ
περιβϊλλοντα, τα οπούα ενςωµατώνουν πολλϋσ δυνατότητεσ
αλληλεπύδραςησ και επικοινωνύασ των µαθητών.
 Συνιςτούν ϋνα ςυγκροτηµϋνο θεωρητικό πλαύςιο για τη
διδακτικό αξιοπούηςη των δυνατοτότων που προςφϋρει το
Web 2.0 και η κοινωνική δικτύωςη.
 Υπϊρχουν λύγα αυτόνοµα λογιςµικϊ που ςχεδιϊςτηκαν µε βϊςη
τισ κοινωνιοπολιτιςµικϋσ θεωρύεσ.
 Ωςτόςο, όλα τα ςύγχρονα ανοιχτϊ εκπαιδευτικϊ λογιςµικϊ και
περιβϊλλοντα περιλαµβϊνουν υπηρεςύεσ επικοινωνύασ και
ςυνεργαςύασ.
 Τϋλοσ, οι κοινωνιοπολιτιςµικϋσ θεωρύεσ επηρϋαςαν τον τρόπο
ϋνταξησ των εκπαιδευτικών λογιςµικών ςτη διδαςκαλύα -
καθώσ ευνόηςαν το µοντϋλο ςυνεργαςύασ των μαθητών µε τη
βοόθεια των Τ.Π.Ε.

67.  Γνώςη και αξιοπούηςη τησ πολιτιςμικόσ ταυτότητασ των μαθητών.
 Ανϊλυςη-κατανόηςη του εκϊςτοτε πολιτιςµικού πλαιςύου (γλώςςα,
ςύμβολα, ςτερεότυπα, αντιλόψεισ)
 Γνώςη τησ Ζώνησ Επικεύμενησ Ανϊπτυξησ των μαθητών και ευκαιρύεσ
εξϋλιξησ (πχ κλιμακούμενησ δυςκολύασ θϋματα, αρκετϋσ επιλογϋσ)
 Ανϊπτυξη δεξιοτότων αυτορυθμιζόμενησ μϊθηςησ, υπευθυνότητασ
και αυτοκαθοδόγηςησ
 Ευκαιρύεσ και χρόνοσ αναςτοχαςμού
 Η ςυναιςθηματικό και γνωςτικό ενδυνϊμωςη δημιουργεύ τισ
προώποθϋςεισ/κύνητρα για μϊθηςη
 Αυτοαξιολόγηςη και ενδυνϊμωςη τησ αυτοαποτελεςματικότητασ
των μαθητών
 (να υλοποιούν τουσ ςτόχουσ τουσ).
 Αξιολόγηςη ςε ςχϋςη με τουσ ςτόχουσ
 Καλλιϋργεια μεταγνωςτικών δεξιοτότων

68.  Διερεύνηςη των ζητημϊτων ενδιαφϋροντοσ των μαθητών
 Εςτύαςη ςτη γλώςςα, τισ ποικιλύεσ τησ, τον ρόλο τησ ςε διϊφορα
επύπεδα επικοινωνύασ και κριτικόσ γραμματιςμόσ
 Αξιοπούηςη όςο το δυνατόν περιςςότερων και ποικύλων ςημειωτικών
πόρων. Γνωςτικϊ εργαλεύα (ΤΠΕ, μελϋτεσ περύπτωςησ με ειδικό
λεξιλόγιο κλπ)
 Ϋρευνα, ταξινόμηςη, ανϊλυςη, πρόβλεψη, επύλυςη προβλόματοσ,
δημιουργύα-ςύνθεςη, παρουςύαςη.
 Ατομικϋσ και ομαδικϋσ δραςτηριότητεσ
 Χρόςιμο να υπϊρχει πϊντα ϋνασ χϊρτησ πλοόγηςησ, μια λύςτα
περιεχομϋνων, μια διαγραμματικό παρουςύαςη του θϋματοσ κλπ., όπου
θα υπϊρχουν οι αναφορϋσ ςε διϊφορα κεύμενα, θεωρύεσ, μεθοδολογύα,
οργϊνωςη τησ τϊξησ, ομιλύεσ, παραδεύγματα, φιλοςοφικϊ ευρόματα,
βιβλιογραφύα, ϋρευνεσ, εφημερύδεσ, forum, κοινότητεσ μϊθηςησ, site,
blog, βιντεοςκοπημϋνα μαθόματα, επικοινωνύα κλπ.


69.  Ο δϊςκαλοσ ςύμβουλοσ και ςυμπαραςτϊτησ, διευκολυντόσ, ςυντονιςτόσ
κι εμψυχωτόσ ςτη διαδικαςύα τησ μϊθηςησ.
 Διαθεςιμότητα για υποςτόριξη και βοόθεια
 Όχι ςτισ ϋτοιμεσ πληροφορύεσ-βοόθεια, αλλϊ υποςτηρικτικϊ ερεθύςματα
 Δεν υπϊρχει μια αλόθεια
 Φθύνουςα καθοδόγηςη για να οδηγηθεύ ο μαθητόσ ςτη χειραφϋτηςό του.
 Διδαςκαλύα μϋςω δραςτηριοτότων και κινητοπούηςησ των μαθητών
 Υιοθϋτηςη τησ ομαδικόσ διδαςκαλύασ
 Αλλαγό τησ ςύνθεςησ των ομϊδων. Κινητικότητα και διαμόρφωςη
πολλαπλών ςχϋςεων
 Αξιοπούηςη των ικανοτότων των μαθητών αλληλοδιδακτικόσ
 Σύνθετεσ ομαδικϋσ εργαςύεσ, παραγωγό κοινού ϋργου
 Ευκαιρύεσ αλληλεπύδραςησ των μαθητών μεταξύ τουσ και µε με
εξωςχολικούσ φορεύσ ςε ςυγκεκριμϋνεσ επικοινωνιακϋσ περιςτϊςεισ
 Διακριτικό παρακολούθηςη των διεργαςιών λειτουργύασ των ομϊδων

70.  Πρόκληςη ενδιαφϋροντοσ για την επύλυςη ενόσ προβλόματοσ
 Καλλιϋργεια τησ ενςυναύςθηςησ και κατανόηςησ διαφορετικών
πολιτιςμών (παιχνύδια ρόλων)
 Ενθϊρρυνςη τησ πρωτοβουλύασ και καινοτομύασ
 Επιςόμανςη αντιφϊςεων και δόμηςη υγιούσ διαλόγου
 Σχεδιαςμόσ ανοιχτών ςεναρύων
 Κοινότητεσ πρακτικόσ ςε αυθεντικϊ πλαύςια μϊθηςησ (αρχαιολογικού
χώροι, μουςεύα, βιβλιοθόκεσ, επαγγελματικού χώροι κλπ.)
 Συνθόκεσ μαθητεύασ και αλληλοδιδακτικόσ
 Ϋνταξη των νϋων δεξιοτότων ςε ευρύτερεσ καταςτϊςεισ και κυρύωσ ςε
καθημερινϋσ ρεαλιςτικϋσ καταςτϊςεισ.
 Εμπλαιςιωμϋνη μϊθηςη (situated learning)
 Οι μαθητϋσ να αναπτύξουν τισ δικϋσ τουσ εννοιολογικϋσ καταςκευϋσ,
ώςτε να προςαρμόζουν τη γνώςη ςε διαφορετικϋσ καταςτϊςεισ για
μελλοντικό χρόςη.

71.  Οι πηγϋσ γνώςησ πρϋπει να διαςυνδϋονται.
 Υιοθϋτηςη ευρετικόσ μεθόδου (heuristics)
 Παραγωγό προςωπικού, δημιουργικού ϋργου

 Web 2.0 και η κοινωνικό δικτύωςη
 Ανοιχτϊ και διαδραςτικϊ λογιςμικϊ
 Εξ αποςτϊςεωσ επικοινωνύα και παραγωγό ϋργου
 Υπερκειμενικό (hypertext) πρακτικό.

72.  Χωριςμϋνοι ςε 3 ομϊδεσ (ιςϊριθμεσ των βαςικών
θεωριών μϊθηςησ) εντοπύςτε πληροφορύεσ για τη θεωρύα
που εκπροςωπεύτε.
 Τα πεδύα ϋρευνασ εύναι:
 Οι θϋςεισ περύ μϊθηςησ
 Η διδακτικό διαδικαςύα (μαθητόσ, εκπαιδευτικόσ, ςχϋςεισ,
διδακτικό αντικεύμενο, εργαλεύα κλπ)
 Η αξιοπούηςη των ΤΠΕ-Ε
 Παρουςιϊςτε ςε ppt ςυνοπτικϊ (5-10΄) τισ θϋςεισ ςασ.

73.  Δημιουργόςτε ςε λογιςμικό παρουςύαςησ ϋνα Φύλλο
Εργαςύασ (ατομικό ό/και ομαδικό) ς’ ϋνα διδακτικό
αντικεύμενο τησ προτύμηςόσ ςασ.
 Το Φ.Ε. να περιλαμβϊνει 3 τουλϊχιςτον ερωτόςεισ, και
κϊθε μύα να αντιςτοιχεύ ςτη λογικό μιασ θεωρύασ μϊθηςησ.
 Προςθϋςτε ςε κϊθε ερώτηςη 1-2 υπερδεςμούσ (λχ.
πληροφόρηςησ, ανατροφοδότηςησ)
 Αναρτόςτε το Φ.Ε. ςτα Google.docs και ενημερώςτε όλη
την ομϊδα ςχετικϊ.

74.  Οι Νϋεσ Τεχνολογύεσ ςτη ∆ιδακτικό και τη Μαθηςιακό ∆ιαδικαςύα: http://www.etpe.gr/files/proceedings/uploads/eisigisi2.pdf
 ∆ιδαςκαλύα και Μϊθηςη µε τη βοόθεια των Νϋων Τεχνολογιών:
http://www.etpe.gr/files/proceedings/uploads/p125raptis.pdf
 Εγκϋφαλοσ, µϊθηςη και µνόµη: http://www.cs.phs.uoa.gr/el/courses/neuroscience/brain-learning-memory.pdf
 Θεωρύεσ Μϊθηςησ και Τ.Π.Ε.: http://www.netschoolbook.gr/epimorfosi/theories.html
 Ψυχολογύα τησ µϊθηςησ: από το βιβλύο του Εµµ. Κολιϊδη "Γνωςτικϋσ Θεωρύεσ”: http://paroutsas.jmc.gr/psychol.htm
 Μϊθηςη µϋςω δρϊςησ µε τη βοόθεια Λογιςµικών Παιχνιδιών:
http://conta.uom.gr/conta/publications/html/Mathisi%20Meso%20Drasis.htm
 Περύ… εκπαιδεύςεωσ ο λόγοσ: http://ekpaideusi.blogspot.com/
 Θεωρύεσ µϊθηςησ: http://users.hol.gr/~digiavri/theories%20mathisis%20perix.htlm
 Σύγχρονεσ θεωρύεσ µϊθηςησQ http://www.aegean.gr/culturaltec/vandoulakis/Courseware06/p age7.html
 Σχεδιαςµόσ µιασ ∆ιαδικαςύασ Μϊθηςησ µϋςω του ∆ικτύου Υπολογιςτών: http://hyperion.math.upatras.gr/tea/Bb.html#B15
 Υποςτηρικτικό υλικό για θεωρύεσ µϊθηςησ: http://www.e-yliko.gr/htmls/langyliko/langyl1.aspx
 Θεωρύεσ και Μορφϋσ Μϊθηςησ: www.cs.phs.uoa.gr/el/courses/introduction_psychology/Learnin g.revised.ppt
 Μϊθηςη: www.cs.phs.uoa.gr/el/courses/introduction_psychology/Learnin g.revised.ppt
 ∆ραςτηριότητεσ Μϊθηςησ µϋςω Υπολογιςτό: http://www.etpe.gr/files/proceedings/uploads/p127raptis.pdf
 Τεχνικϋσ Θετικόσ και Αρνητικόσ Ενύςχυςησ: http://www.ibrt.gr/ekpaideysi/2_enisxisi.pdf
 Θεωρύεσ µϊθηςησ και Τεχνολογύεσ Πληροφορικόσ http://dtps.unipi.gr/files/notes/2003-
2004/eksamino_6/ekpaideysh_apo_apostash/learningtheories.p pt
 Εφαρµογϋσ των νϋων Τεχνολογιών ςτη διδαςκαλύα και µϊθηςη: www.mtee.net/Comenius1/Nees_Texnologies.ppt
 Ο Σχεδιαςµόσ µιασ ∆ιαδικαςύασ Μϊθηςησ µϋςω του ∆ικτύου Υπολογιςτών:
http://hyperion.math.upatras.gr/tea/Bb.html#B15
 ∆ραςτηριότητεσ Μϊθηςησ µϋςω Υπολογιςτό: http://www.etpe.gr/files/proceedings/uploads/p127raptis.pdf

76.  Η μϊθηςη εμπεριϋχει δρϊςη, ϊμεςα ςυνδεδεμϋνη με το πλαύςιο και την
κουλτούρα ςτην οπούα ςυντελεύται.
 Εύναι κοινωνικό φαινόμενο και ςυνϋπεια κοινωνικόσ αλληλεπύδραςησ των
μελών ςε μια κοινότητα πρακτικόσ (community of practice).
 Τα μϋλη τησ κοινότητασ ενςτερνύζονται ςυγκεκριμϋνα «πιςτεύω»,
αντιλόψεισ, αναπτύςςουν ςυμπεριφορϋσ, υιοθετούν ϋναν ό περιςςότερουσ
ρόλουσ, ςυνεργϊζονται με ϊτομα διαφορετικόσ εμπειρύασ.
 Τα μη ϋμπειρα μϋλη τησ κοινότητασ από το περιθώριο τησ ομϊδασ, βαθμιαύα
δραςτηριοποιούνται περιςςότερο, αναγνωρύζονται από τουσ υπόλοιπουσ,
προχωρούν προσ το κϋντρο τησ κοινότητασ και γύνονται εμπειρογνώμονεσ.
Εκπαιδευόμενοι και ειδικού.
 Η ςυνειςφορϊ ςτην κοινότητα- ό η ενδυνϊμωςη (empowerment) -
δημιουργεύ τισ προώποθϋςεισ/κύνητρα για μϊθηςη.
Επιςτροφό

77.  Η γνώςη-μϊθηςη ςυντελεύται δυναμικϊ καθώσ κινούμαςτε, επικοινωνούμε,
ςυνεργαζόμαςτε, ενεργούμε.
 Κωδικοποιούμε πληροφορύεσ, ανακαλούμε γνώςεισ-εμπειρύεσ, καταςκευϊζουμε
προςωπικϋσ αναπαραςτϊςεισ, προςαρμοζόμαςτε, ςυνθϋτουμε νϋεσ αντιλόψεισ
και ςχϋδια δρϊςησ.
 Ϊρα, εύναι ςημαντικό να δημιουργούμε: α) κοινότητεσ πρακτικόσ ςε αυθεντικϊ
πλαύςια μϊθηςησ (εργαςτόριο, αρχαιολογικόσ χώροσ κλπ.), β) ρόλουσ, γ) ςυνθόκεσ
μαθητεύασ (apprenticeship), δ) ςυνεργαςύασ, ε) δυνατότητεσ αναςτοχαςμού (self-
reflection), ςτ) υποςτόριξη και βοόθεια (coaching, scaffolding), ζ) καθόκοντα
(tasks), η) δραςτηριότητεσ (activities), θ) γνωςτικϊ εργαλεύα (cognitive tools).
 Δηλ. ο μαθητόσ μαθαύνει μϋςα από πραγματικϋσ εμπειρύεσ αυτόνομα αλλϊ και με
την κοινωνικό και γνωςτικό υποςτόριξη του περιβϊλλοντόσ του.
Επιςτροφό

78. Ασ βοηθόςουμε τουσ μαθητϋσ μασ:
 να οδηγηθούν ςτον εντοπιςμό των γνωςτικών τουσ ικανοτότων και
ανεπαρκειών.
 να επιλϋγουν με προςωπικό ευθύνη τον ςτόχο τουσ.
 να ςυνειδητοποιόςουν τισ γνωςτικϋσ απαιτόςεισ του ϋργου.
 δημιουργώντασ τισ ςυνθόκεσ, όπου η γνώςη και οι δεξιότητεσ
επιδεικνύονται από τουσ ειδικούσ ςτον τομϋα και οι ύδιοι ςτη ςυνϋχεια
αςκούνται ςτα ύδια πεδύα.
 ενημερώνοντϊσ τουσ για την πορεύα που ακολουθούν και την προςϋγγιςη
ό απόκλιςη από τον ςτόχο.
 να προςαρμόςουν την αποκτηθεύςα δεξιότητα ςε ευρύτερεσ καταςτϊςεισ
και κυρύωσ ςε καθημερινϋσ καταςτϊςεισ ζωόσ.
Επιςτροφό

79.  Ο εκπαιδευτικόσ βοηθϊ τουσ μαθητϋσ να δημιουργόςουν ϋνα
υπόβαθρο υποςτόριξησ και οικοδόμηςησ τησ γνώςησ ςαν μια
«ςκαλωςιϊ» (scaffold) που βοηθϊ τη μϊθηςη και την απόκτηςη
γνωςτικών ςτρατηγικών.
 Μερικϊ βαςικϊ χαρακτηριςτικϊ τησ γνωςτικόσ μαθητεύασ εύναι:
 ευρετικϋσ μϋθοδοι (heuristics),
 εμπλαιςιωμϋνη μϊθηςη (situated learning),
 επύδειξη προτύπων μορφών ςυμπεριφορϊσ (modeling),
 ϊςκηςη (coaching),
 ορθό διατύπωςη (articulation),
 αναςτοχαςμόσ (self-reflection),
 ανακϊλυψη (exploration), και
 ςταδιακό αύξηςη τησ δυςκολύασ (increasing complexity).
Επιςτροφό

80.  Οι μαθητϋσ οικοδομούν τη δικό τουσ κατανόηςη για τα ακαδημαώκϊ
πρότυπα και εςωτερικεύουν τισ διαδικαςύεσ τησ ςκϋψησ. Ϊρα, αναπτύςςουν
γνωςτικϋσ και μεταγνωςτικϋσ δεξιότητεσ, προκειμϋνου να τισ
χρηςιμοποιόςουν ςε νϋεσ καταςτϊςεισ. Ερμηνεύουν, αιτιολογούν και
μαθαύνουν με μοναδικϊ πρότυπα, αναλύςεισ περιπτώςεων, αυθεντικϋσ
καταςτϊςεισ και εύναι ςε θϋςη να επιλύουν ςύνθετα, ανεπαρκώσ δομημϋνα
προβλόματα.
 Η γνώςη κατακτιϋται καλύτερα όπου υπϊρχουν:
 αυθεντικό πλαύςιο
 αυθεντικϋσ δραςτηριότητεσ
 προτυποπούηςη των διαδικαςιών τησ ςκϋψησ
 πολλαπλού ρόλοι και προοπτικϋσ
 ςυνεργατικϊ περιβϊλλοντα μϊθηςησ
 ϊςκηςη και υλικϊ ςκαλωςιϊσ για την ανϊπτυξη δεξιοτότων και ολοκλόρωςη πιο δύςκολων ϋργων
 αναςτοχαςμόσ
 ορθό διατύπωςη που δηλώνει ότι η μϊθηςη κατακτόθηκε
 αξιολόγηςη μϋςα από τουσ ςτόχουσ
Επιςτροφό

81.  Anchor = οποιαδόποτε προβληματικό κατϊςταςη ό μελϋτη περύπτωςησ, απ’
όπου αγκιςτρώνεται μια ςειρϊ δραςτηριοτότων.
 Στόχοσ τησ διδαςκαλύασ με ςύνδεςη: οι μαθητϋσ να μπορούν να
αντιλαμβϊνονται κριτικϊ τα χαρακτηριςτικϊ των προβλημϊτων και,
βλϋποντασ την κατϊςταςη από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ, να βιώνουν τισ
αλλαγϋσ ςτην αντύληψό τουσ και την κατανόηςη ςτη ςύνδεςη.
 Σύμφωνα με τισ αρχϋσ τησ διδαςκαλύασ με ςύνδεςη, η όλη δραςτηριότητα
επικεντρώνεται γύρω από ϋνα πρόβλημα δοςμϋνο ςε ρεαλιςτικό
περιβϊλλον όπου οι μαθητϋσ :
 ςυμμετϋχουν ενεργϊ ςτην εξεύρεςη λύςησ,
 διαςπούν το αρχικό πρόβλημα ςε υπο-προβλόματα και επινοούν τη
μεταξύ τουσ ςυνϊφεια,
 μεταφϋρουν την αποκτημϋνη γνώςη ςε πολλϊ/ διαφορετικϊ επύπεδα,
 ςυμμετϋχουν παραγωγικϊ και προςωπικϊ.
Επιςτροφό

82. Ο δϊςκαλοσ καλεύται να:
 δημιουργεύ αυθεντικϊ περιβϊλλοντα με παρουςιαζόμενεσ
προβληματικϋσ καταςτϊςεισ ανϊλογεσ με αυτϋσ τησ αληθινόσ ζωόσ
 δημιουργεύ ρόλουσ ανϊλογουσ ςε αυτούσ τησ καθημερινότητασ
 φροντύζει, ώςτε το παρουςιαζόμενο πρόβλημα να υπο-διαιρεύται ςε υπο-
προβλόματα
 δημιουργεύ ςυνδϋςεισ με αλληλεπιδραςτικϊ περιβϊλλοντα
 δύνει τη δυνατότητα υποβολόσ ερωτόςεων
 εξαςφαλύζει τη δυνατότητα ςτον μαθητό να πλοηγεύται ςε διϊφορα
περιβϊλλοντα προκειμϋνου να αςκόςει το ρόλο του κατϊ το δυνατόν
αποτελεςματικότερα
 ϋχει ρόλο μεςϊζοντα-διευκολυντό.
Επιςτροφό

83.  Ανϊλογα με τον βαθμό εντοπιςμού του προβλόματοσ μιλϊμε για α) Επαρκώσ
Δομημϋνα και β) Ανεπαρκώσ Δομημϋνα Προβλόματα.
 Ϋνα γνωςτό μοντϋλο επύλυςη προβλημϊτων εύναι το I.D.E.A.L. (Identify,
Define, Explore, Act, Look at) των Bransford & Stein (1993).
 Βαςικϋσ αρχϋσ για τον ςχεδιαςμό τησ μϊθηςησ με επύλυςη προβλόματοσ:
 Δημιουργούμε αυθεντικϊ περιβϊλλοντα με προβληματικϋσ καταςτϊςεισ
προςομοιωμϋνεσ με αυτϋσ τησ αληθινόσ ζωόσ.
 Προςφϋρουμε ςτουσ μαθητϋσ μια ποικιλύα προβλημϊτων (με τη δυνατότητα να
προςθϋςουν και οι ύδιοι κϊποια), ώςτε να επιλϋξουν αυτό που τουσ ενδιαφϋρει
περιςςότερο. Το ύδιο ιςχύει και με τη μεθοδολογύα που θα ακολουθόςουν.
 Παρϋχουμε μια ςειρϊ πηγών πληροφόρηςησ προκειμϋνου να οδηγηθούν ςτην
εύρεςη του αναγκαύου ςτοιχεύου για την κατϊκτηςη του ςτόχου τουσ.
 Συμπεριλαμβϊνουμε ατομικϋσ και ςυνεργατικϋσ δραςτηριότητεσ κατϊ την
εξερεύνηςη του προβλόματοσ.
Επιςτροφό

84.  Η γνωςτικό λειτουργύα (ατόμου και κοινωνύασ) και η γνώςη δεν εύναι
μια ατομικό υπόθεςη, αλλϊ κοινωνικό/πολιτιςμικό προώόν.
 Κϊθε περιβϊλλον (ανθρωπογενϋσ ό μη) περιϋχει πολλαπλϊ γνωςτικϊ
πεδύα. Ϊρα, η γνώςη υπϊρχει παντού.
 «Κατανεμημϋνη» γνώςη ενυπϊρχει ςτον κόςμο των ατόμων, των
εργαλεύων, των αντικειμϋνων, καθώσ και των βιβλύων που
χρηςιμοποιούν, των κοινοτότων και των πρακτικών ςτισ οπούεσ
ςυμμετϋχουν ςτισ κοινωνικϋσ αλληλεπιδρϊςεισ και επικοινωνύα.
 Η μϊθηςη προκύπτει μϋςα από τισ αιςθόςεισ, τισ νοητικϋσ δομϋσ, τισ
ψυχικϋσ καταςτϊςεισ του καθενόσ αλλϊ ταυτοχρόνωσ μϋςα από την
αλληλεπύδραςη με το περιβϊλλον μασ (υλικό και ϋμψυχο).
Επιςτροφό

85.  Με τον όρο εννοούμε την ικανότητα τησ ϊμεςησ επαναδόμηςησ των γνώςεων με
πολλούσ τρόπουσ, ωσ αυτενεργό αντύδραςη ςε μεταβαλλόμενεσ ςυνθόκεσ και
ανϊγκεσ.
 Ϋνα «γνωςτικό τοπύο» εύναι μύα πολύπλοκη και ςυλλαμβϊνουμε μόνο ϋνα μϋροσ
του με μια μόνον περιόγηςη. Διαςχύζοντϊσ το (criss-crossing) όμωσ πολλϋσ φορϋσ
και ςε διαφορετικϋσ κατευθύνςεισ, μαθαύνουμε περιςςότερα.
 Στόχοσ: η δημιουργύα μύασ «δικτυομορφικόσ» γνώςησ που καταςκευϊζεται και
που ϋχει τη δυνατότητα να προςαρμόζεται ςτισ εκϊςτοτε ςυνθόκεσ. Η γνώςη
αυτό εύναι πιο ευϋλικτη και ικανό να ανταποκριθεύ ςε ποικιλύα περιπτώςεων.
 Απαιτεύται μύα ςωςτό αρχιτεκτονικό που θα καθοδηγόςει την εξερεύνηςη των
πληροφοριών και θα αντικαταςτόςει την τυχαύα αναζότηςη. Χρόςιμοσ ϋνασ
χϊρτησ πλοόγηςησ, μια λύςτα περιεχομϋνων, μια διαγραμματικό παρουςύαςη του
θϋματοσ κλπ., όπου θα υπϊρχουν οι αναφορϋσ ςε διϊφορα κεύμενα, θεωρύεσ,
μεθοδολογύα, οργϊνωςη τησ τϊξησ, ομιλύεσ, παραδεύγματα, φιλοςοφικϊ
ευρόματα, βιβλιογραφύα, ϋρευνεσ, εφημερύδεσ, forum, κοινότητεσ μϊθηςησ, site,
blog, βιντεοςκοπημϋνα μαθόματα, επικοινωνύα κλπ.
Επιςτροφό

86. Συςτατικϊ για τη μαθηςιακό διαδικαςύα: θϋματα, περιπτώςεισ, υποπεριπτώςεισ και
οπτικϋσ. Όλα προςφϋρονται για υπερκειμενικό (hypertext) πρακτικό.
Βαςικϋσ αρχϋσ:
 Στη διδαςκαλύα να αποφεύγουμε την υπεραπλούςτευςη, διότι διαφορετικϊ θα
αδυνατούμε να ςυςχετύζουμε τισ ϋννοιεσ και να ςυνδϋουμε τισ ιδϋεσ με προηγμϋνεσ
περιοχϋσ γνώςησ.
 Οι δραςτηριότητεσ πρϋπει να χρηςιμοποιούν πολυπούκιλεσ αναπαραςτϊςεισ.
 Να δύνεται ϋμφαςη ςε πραγματικϊ παραδεύγματα.
 Σημαντικό οι μαθητϋσ να αναπτύξουν τισ δικϋσ τουσ εννοιολογικϋσ καταςκευϋσ,
ώςτε να προςαρμόζουν τη γνώςη ςε διαφορετικϋσ καταςτϊςεισ για μελλοντικό
χρόςη.
 Οι πηγϋσ γνώςησ πρϋπει να διαςυνδϋονται.
 Να παρουςιϊζουμε πολλαπλϋσ αναπαραςτϊςεισ των ύδιων πληροφοριών αλλϊ και
διαφορετικών θεματικών προοπτικών.
Επιςτροφό

87.  Αποβλϋπει ςτο να προςφϋρει υψηλόσ ποιότητασ εκπαύδευςη
 ςε όλα ανεξαιρϋτωσ τα παιδιϊ,
 μϋςα από διαφοροποιημϋνεσ προςεγγύςεισ που λαμβϊνουν
υπόψη τουσ
 τισ ιδιαύτερεσ εκπαιδευτικϋσ ανϊγκεσ και δυνατότητεσ κϊθε παιδιού,
 τα ιδιαύτερα ενδιαφϋροντϊ του,
 τα ξεχωριςτϊ βιώματϊ του,
 τουσ δικούσ τουσ ρυθμούσ μϊθηςησ,
 το προςωπικό του ςτυλ μϊθηςησ,
 το πολιτιςμικό του υπόβαθρο,
 την αυτο-αντύληψό του.
 (Ηusen, 1991)
Επιςτροφό