Cümlede Anlam

33. Hadi biraz piratik yapalum . Birbirine yakın anlamlı cümleleri bulalım.

34. a.”İstikbalin sanat tarihinde bu devrin adı Ahmet Haşim devridir.” I .Ahmet Haşim’den gelecek kuşaklar övgüyle söz edeceklerdir. II. Ahmet Haşim gelecekte daha iyi anlaşılacaktır. III .Ahmet Haşim sanatçı kimliğiyle yaşadığı devre damgasını vurmuştur.

35. b.”İçinde iyi bir yanı olmayan kitap kadar kötü kitap yoktur.” I. Kitaplarda yararlı bilgiler de zararlı bilgiler de olabilir. II .İyi yanı ağır basan kitaplar daha faydalıdır. III .En kötü kitap içinde iyilikten eser olmayan kitaptır.

36. c.”Kuralların istisnası vardır;ancak istisnaların kuralı yoktur.” I .Kurallar istisna kabul etmeyecek kadar kesindir. II. Kurallara uymayan örnekler her zaman olabilir ama kurallara uymayan örneklere bir kural konulamaz. III . İstisnaların kuralı,kuraların istisnasıdır.

37. Başımdan geçen kimi olayların öyküsünü yazarken,o olayları yeniden,hem de zamanında ayrımına varamadığım yönleriyle yaşamanın,küçümsenir bir mutluluk olmadığını söylemeliğim. Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle aynı anlamdadır? A) Öykülerimi oluşturmak için,yaşadığım olayları bir süre sonra hatırlamak zorunda olduğumu hiç unutmam. B) Başımdan geçen olayları yapıtlarımda anlatırken onlara yeni bir görünüm kazandırmaya çalışırım. C) Kimi olayların incelikleriyle yansıtılmasının,yazarlığa özgü bir nitelik olduğunu düşüyorum. D) Yaşadığım kimi olayları sonradan öyküye dönüştürürken onların fark etmediğim yanlarını tekrar yaşamak bana mutluluk veriyor. E) Kimi olayları yaşarken duyduğum üzüntüleri,sonradan onları yazarken mutluluğa dönüştürürüm.

38. “ Ne yaşanan her olay öyküye dönüştürülebiliyor ne de öyküye özgü kurallar,her zaman gerçeği aynen anlatmaya uygun düşüyor.” Aşağıdakilerden hangisi bu cümleye en yakın anlamdadır? A) Öyküde ne yaşanmış olaylar anlatılabilir ne de gerçekler yansıtılabilir. B) Her olayı öyküleştirmek doğru olmaz;her öykünün kendine özgü bir yapısı vardır. C) Yaşanmamış olaylardan öykü çıkaramaz;yaşanmamış olaylar da öykünün sınırlarını aşar D) Yaşanan olaylar çok etkileyicidir;olaylar öyküleştirilirken canlılığını ve etkileyiciliğini yitirir. E) Baştan geçen her olaydan öykü çıkarılamaz;öykünün yapısı olup biteni olduğu gibi yansıtmaya izin vermez.

39. ” Tiyatro bir odak noktasıdır; dünyada, tarihte, insanda her ne varsa oraya yansıyabilir; ama sanatın sihirli değneği altında.” Aşağıdaki yargıların hangisi bu cümlede söylenmek istenene en yakındır? A) Sanat eseri, hayatı olduğu gibi yansıtmalı, eğlendirmeli ve her sosyal tabakaya seslendirmelidir. B) Sanatta gerçek, basit bir kopyadan ibaret olmamalı, yazarın kafasından geçip onun görüşüyle bize sunulmalıdır. C) Sanatçı öncü olmak, halkın yürüdüğü yolun ilerisini bir projektör gibi aydınlatmak zorundadır. D) Sanatçı bir gözlemci ve deneyimcidir; olayları ve kişileri gözlemlediği gibi verir. E) Sanatçı, toplumdaki işlevini, sanat kaygısını her şeyin üstünde tutmakla gerçekleştirebilir.

40. ” (I) Bana göre şiir; özünü halk kültüründen almalı. (II) Halk kültürü tükenmez bir hazinedir. (III) Halk ne söyleyecekse doğrudan söyler. (IV) Dolambaçlı yollara sapmaz. (V) Halkımız acı sözlerden tatlı sözler üretir. (VI) Çirkinliklerden güzellik yaratır.” Parçada, anlamca birbirine en yakın olan iki cümle hangisidir? A) I,II B) II,III C) III,IV D) IV,V E) V,VI

41. Kadınlar zayıftır ama analar güçlüdür. Aşağıdakilerden hangisi,bu cümleye en yakın anlamdadır? A) Analık kadına güç verir. B) Her kadın güçlü bir anadır. C) Ananın gücü kadınlığından gelir. D) Analık,kadınların güçlü duygusudur. E) Analık,güçlülüğün ilk koşuludur.

42. Burada sözünü etmediğim filmlerin yeterince iyi olmadığı sanılmasın. Aşağıdakilerden hangisi anlam bakımından bu cümleye en yakındır? A) Burada sözünü ettiğim kötü filmlerin iyi yanları da var. B) Burada sözünü ettiklerimin dışında da iyi filmler var. C) İyi olmayan filmlerden de burada söz edebilirim. D) Burada sözünü ettiğim filmler iyi film diye seçilenlerdir. E) Burada sözünü ettiğim filmler arasında kötü filmlerde yer alıyor. (1994-ÖSS)

50. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yargı, gerekçesiyle birlikte verilmiştir? A) Herkese selam verdi Beni ağlattı geçti B) Gözlerimin yaşları Mermere aksa deler C) Ben yarime gül demem Gülün ömrü az olur D) Ben yarimi unutamam Unutsa da o beni E) Rengini gülden almış Kokusunu menekşeden

51. Aşağıdakilerden hangisinde birinci cümlecik ikincinin nedeni durumundadır? A) Biraz daha yaklaşınca onu kıyafetinden tanıdı. B) Kar yağmıyorsa yola çıkmışlardır. C) Geri gelmez beni arayacağını söylemişti ama aramadı. D) Fazla ışık gözlerime dokunduğundan perdeyi kapattım. E) Ana caddeyi geçtikten sonra okul yoluna girdiler. (1986-ÖSS)

52. (I) Günü gününe pek uymaz bu kentin. (II) Bir bakarsın, yaz ortasında buz kesmişsin; bir bakarsın, kasım ortasında ceket fazla gelmiş. (III) Geçen eylül ayının son günü kente yağmur yağarken, kentin sırtını dayadığı dağa kar yağıyordu. (IV) Ertesi gün ise mayısın sonu güneşine benzeyen, pırıl pırıl bir hava... (V) Neredeyse tüm ekim ayı, böyle geçti. (VI) Oysa daha güneyimizdeki bir başka, kente çoktan kış gelmişti. Yukarıdaki parçada numaralandırılmış cümlelerden hangisi kendinden önceki cümlenin açıklaması durumundadır? A) II B) III C) IV D) V E) VI (ÖSS- 2000)

53. “ Gene bahar geldi, açıldı güller” dizesinde, güllerin açılışı baharın gelişine bağlanmaktadır. Aşağıdaki dizelerin hangisinde buna benzer bir durum söz konusudur? A) Ne bir vefa gördüm, ne faydalandım B) Erzurum dağları kardır, geçilmez C) Düşman geldi, tabur tabur dizildi D) Ağlatmadı güzel, güldürdü beni E) Başım yastıktadır, gözlerim yolda

54. Okul öncesi eğitimin, çocuğun gelişiminde büyük önem taşıdığı tartışılmaz bir gerçek. Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlede belirtilen yargının bir gerekçesi niteliğindedir? A) Anaokulu, yuva ve kreşlerin sayısı her geçen gün artıyor ve bunlar sürekli gelişiyor. B) Anne-babalar çocukları için en iyiyi bulma ve yapma çabası içindeler. C) Çocuklar paylaşma ve sorumluluk duygularını oyunla geliştirirler. D) Çocuğun duygusal ve zihinsel gelişiminin önemli bir kısmı okul çağından önce tamamlanmaktadır. E) Son yıllarda anaokullarında çocuğu değişik yönleriyle geliştirmeyi amaçlayan yeni yöntemler deneniyor.

55. (I) Yaşça sınıfın en küçüklerindendim. (II) Okumayı çok severdim. (III) Haftada en az bir kitap okurdum. (IV) Okuduklarım değişik türde kitaplardı. (V) Bunlar arasında en çok serüven romanlarından hoşlanırdım. Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangileri neden- sonuç ilişkisiyle birbirine bağlıdır? A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) III ve IV E) IV ve V (1995- ÖSS)

80. MOLAAAA

81. Konuya geçmeden şöyle beynin her iki lobunu bir çalıştıralım:

88. Dostluk okudukça artan bir kitaptır. Sıfat; isimleri çeşitler yönden niteleyen ya da belirten kelimelerdir. Sanat, yalanı, yaşamda olamayanı gerçeğe dönüştürme çabasıdır. Bir sanat eserinin iyi ya da kötü yanlarını ortaya koymaktır eleştiri. Hangileri öznel, hangileri nesnel tanım cümlesi?

89. Aşağıdakilerden hangisi bir tanım cümlesidir A.Dağ? A) Lirik şiir, akıldan çok düş gücüne, düşünceden çok duyguya yaslanır. B) Lirik şiirde, aşkın her türlü görünüşü, bütün yönleriyle dile getirilir. C) Lirik şiirde şair, sözcükleri seçerken, onların ses ve görüntü gücünü göz önünde tutar. D) Lirik şiir, duyguların, çok etkili ve coşkulu bir biçimde dile getirildiği şiir türüdür. E) Lirik şiirde yıllar yılı, aşk, ölüm, din gibi belirli temalar işlenmiştir. ÖSS-1990

99. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem beğenme hem de olumsuz bir eleştiri söz konusudur Gülizar ? A) Sözcük seçimindeki özensizlik,çevirmenin,metnin aslına bağlı kalmaktaki titizline gölge düşürüyor. B) Öyküleriyle Türk edebiyatında seçkin bir yer alan sanatçının bu yapıtları,yabancı dillere çevrilmiştir. C) Sanatçının ilk şiir kitabını sevinç ve heyecanla okurken çocukluk günlerimi düşünüyorum. D) Sanatçı,günlüklerinde zaman zaman başka kişilerin konuşmalarına yer vermiştir. E) Kitapta,eski eğitim düzenimizin olumsuz yönleri,karşılaştırmalı bir yöntemle anlatılıyor.

100. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ”değerlendirme” söz konusudur Fadime ? A) Kimi sanatçılar duygularını dile getirmek için,kimileri de kusursuz eserler yaratmak için yazarlar. B) Romancı,gerçekleri düş gücüyle yeniden biçimlendiren kişidir. C) Bir eserin değerinin konusundan çok üslubuna bağlı olduğunu her zaman söylerim. D) Bu romandaki kişilerin birbiriyle ilişkisi üzerine bir çok inceleme yapılmıştır. E) Bu eserde konu gerçek yaşamdan alınmış,kişiler karakterlerine uygun biçimde konuşturulmuştur.

124. a.Hayıflanma: Acınmak, üzülmek, yerinmek ya da kaçırılan bir fırsattan dolayı esef etmek, pişman olmak demektir. Keşke annemin değerini hayatta iken bilseydim.” “Nasıl geçti habersiz O güzelim yıllarım.” * ne yazık, keşke, vah kelimelerine dikkat. “ keşke şöyle olsaydı ” anlamı vardır. Acımadan farkı, biraz pişmanlık var.

125. Aşağıdaki dizelerin hangisinde “hayıflanma, üzülme” söz konusudur? A) Kınalanmış gibi dağlar,dereler Ne güzel güz,ne güzel eylül olur. B) Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır. Rüzgarların en ferahlatıcısı senden esiyor. C) Yaz göç ediyor,ne yazık, yine güz Mor dağlarda güneş doğmadan henüz D) Kuşlar gelecek damların üstünden Kuşlar konacak dağlara E) Lale,sümbüller içinde hüma kuşları ötüyor Avcılar yolu tutmuşlar erken erken

127. Yakınma : şikayet etme İçinde bulunulan durumdan memnun olmamak, şikayetçi olmaktır. Sızlanmak,sızlanarak anlatmaktır. * O kadar ilgileniyorum yine de hareket yok. * Bıktım artık durmadan para istemesinden. * Edebiyatımızda milli konulara eğilen biri çıkmadı gitti. Bir de sözüme kulak verse. Oysa günümüzde artık masalın sadece adı kaldı. Bu çocuklar dur durak bilmiyor.”

128. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yakınma” söz konusudur? A) Onu olduğu gibi kabul etmesini söyledim. B) Bir de aldığı gibi getirmesini öğrense. C) O geldiği gibi gitmesini biliyor. D) Konuştuğu gibi yazmak için özen gösteriyor. E) Çalışmayı sevdiği gibi eğlenmeyi de seviyor. (1988-ÖSS)

129. Sitem: Sevilen, güvenilen bir kimseye karşı , yaptığı hareketin ya da söylediği sözün, üzüntü uyandırdığını öfkelenmeden belirtmektir. “ Sen de mi Bürütüs?” “Güvendiğim dağlara kar yağmış.” “Bir ibadet gibi beklerim burada Selam vermeden geçer sevgili.”

130. Takdir Etme: Beğenme Bir kimseyi yaptığı bir işten dolayı övmek. ”Bu yazarımız yıllarca bıkmadan usanmadan çalıştı.” “Tablo dediğin böyle olur.” “Bu türkü bundan daha iyi yorumlanamazdı.”

131. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “takdir etme, beğenme” söz konusudur? A) Sanatçı,son oyununda kişilerin çoğunu,çıkarını gözeten,kurnaz insanlar arasından seçmiş. B) O,tiyatroya ve sinemaya ilgi duyan,bu alanlarda kimi çalışmaları bulunan,kendi halinde,sıradan bir yazardır. C) Bu yazar, sorunlara çözümleyici ve iyimser bir tavırla yaklaşan,değişik görüşlere açık bir insandır. D) Bu yazarın oyunları,kimi çevrede olumlu,kimi çevrelerde de olumsuz eleştirilere konu olmuştur. E) Yazar,bu yapıtında toplumsal sorunları yansıtmayı amaçladığını söylüyor (ÖSS-1991)

132. Umut: İçinde bulunulan olumsuz duruma karşın gelecekte bazı şeylerin düzeleceğine inanmak. Varsın zulüm bütün dünyayı sarsın Varsın sevinçler başka bahara kalsın.” Sanma bu tekerlek kalır tümsekte Yarın elbet bizim elbet bizimdir Gün doğmuş,gün batmış ebet bizimdir.

133. (I)Şiirle ilişkim yoktu başlarda,hikaye düşünüyordum; ancak ilk yazdıklarımı gönderecek yer bulamıyordum .(II)Dergi diye bir “Fikirler” vardı,bir ”Varlık” bir de “Yeditepe” ;o dergileri de ünlüler kapatmışlardı çoktan. (III)Ayda bir kez çıkan topu topu üç dergiden hangisi adsız sansız bir hikayeci adayının hikayesini sayfalarını açardı;hiçbiri elbet.(IV) O dönemin ünlüleri kendilerinden sonra gelen kuşağı da sevmiyorlardı zaten. (V)Biz buna inanıyor, kızıyor,Orhan Veli,Melih Cevdet, Oktay Rifat üçgeninin başkaldırı örneğini tazelemek için fırsat kolluyorduk. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “ ümitsizlik, çaresizlik içinde bulunduğu” anlamı vardır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

134. Karamsarlık: Hayata ya da içinde bulu nulan duruma kötümser olarak bakmaktır. Şaşırdım kaldım nasıl atsam adım Gün kasvet,gece kasvet” “Ne göz yaşı avutur gönülleri Ne bir müjde güldürür bu yüzleri”

153. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir olasılık, olabilirlik söz konusudur? A) Kar yağıyor kış geldi artık. B) Onunla konuşmalısınız: Köyün en yaşlı kişisidir. C) Ben onu çok iyi tanırım çok dürüst çocuktur D) Sizde biliyorsunuz o kardeşlerin en küçüğüdür. E) Geç kaldık sanırım o gitmiştir .

166. (I)Bu eleştirmen, yapıtları değerlendirirken kendini öne çıkarmamaya çalışır. (II) Eleştirilerinin beğenilmesini sağlayan da bir bakıma onun bu tutumudur. (III) O, kendisinden söz ettiği bir sanatçıyı yargılayıp değerlendirirken sözcük seçiminde, bunların kullanımına büyük bir özen göstererek okuyucunun ilgisini kamçılar. (IV) Bu yola, okurları, incelenen yapıtın değişik yönleri üzerinde düşündürür. (V) Onun bu tutumu eleştirilerini asık suratlı olmaktan kurtarır ve onların kolayca okunmasını sağlar. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden özellikle hangisi, sözü edilen eleştirmenin üslubuyla ilgilidir Yurtseven ? A) I B) II C) III D) IV E) V

167. (I) Bu kitabın dört bölümü, aslında birer uzun makale olarak düşünülmüş. (II) Dördü de ayrı ayrı temaları işliyor. (III) Bu temalar: Osmanlı Türk müziğinin öğretimi, icra üslubu, makamları ve bunları kuşaktan kuşağa aktarma yöntemleri... (IV) Yani Türk müziğinin belirleyici özellikleri... (V) Bütün bunlarla, geleneksel Osmanlı Türk müziğinin çeşitli yönlerine ışık tutuyor ve onun belirgin nitelikleri ortaya konuyor. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisi sözü edilen kitabın içeriğiyle ilgili değildir Çetinelif ? A) I B) II C) III D) IV E) V (ÖSS-1996)

171. (1)Bu şiirin tadına varabilmem için, oldukça fazla çaba harcamam gerekti. (2) Bunların bir yanı ne kadar açık ve yalınsa bir yanı da o kadar karmaşık ve yoğun. (3) Bu noktada sanatçının öyküleriyle benzerlik görülüyor. (4) Kitabın sonuna şiirlerin sezgisel dünyasını ortaya koyacak notların eklenmesi yararlı olabilir. (5) Yine de sanatçının şiirlerinden bir demetin Türkçe’ye kazandırılması çok önemli bir çalışmadır. Yukarıdaki parçayı oluşturan cümlelerin hangisinde bir öneri söz konusudur. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 (ÖSS-1990)