1. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΑΣ
Tasos Trattonikolas, BS.c, MS.c
Social Worker
Prison Guard
Administrator of the European
Programs of Cyprus Prison Department
Τέταρτη Συνάντηση
26/11/2014 - Ξενοδοχείο Σεμέλη, Λευκωσία
Κοινωνιοψυχολογικες
προσεγγίσεις/προοπτικές στα πλαίσια που
επηρεάζονται από συμμορίες
3. Θα σας ζητήσω να σκεφτείτε την ερώτηση αυτή σε σχέση με δυο
έννοιες:
Α. Την ιδέα της ελεύθερης βούλησης – π.χ. κάνατε συνειδητά αυτό
ακριβώς που θέλατε;
Β. Την ιδέα του «ντετερμινισμού»-πχ ότι οι αποφάσεις και οι επιλογές
που έκανες και πήρες ήταν επηρεασμένες από καταστάσεις που
συμπεριελάμβαναν ασυνείδητα κίνητρα;
4. Να είσαστε σε θέση να κατανοήσετε την εφαρμογή
των σχετικών θεωριών που προέρχονται από την
κοινωνική ψυχολογία, και πως αυτές επηρεάζουν τις
συμμορίες ώστε να γίνει πιο εύκολη η ανάπτυξη
κατάλληλων πρακτικών
Μαθησιακά αποτελέσματα
6. «Γιατί κάποιος ανήλικος παραβαίνει το νόμο και
γιατί κάποιος άλλος όχι;».
Αρχικά οι πρώτες προσπάθειες επικεντρώθηκαν
στην εξήγηση των ατομικών διαφορών με βάση την
«προδιάθεση», στην παραβατική συμπεριφορά
των ανηλίκων, υπό το πρίσμα των παραγόντων
προσωπικότητας και την επίδραση του
οικογενειακού περιβάλλοντος
Θεωρίες για την αιτιολόγηση της
παραβατικής συμπεριφοράς
Εισαγωγικές επισημάνσεις
ς
7. Από την άλλη, επιχειρήθηκε να γίνει σύνδεση των διαφορών των
κοινωνικών ομάδων σε σχέση με την παραβατική συμπεριφορά, με
θεωρίες που αναφέρονται στην κοινωνική προέλευση και την κοινωνία.
Πολλοί κάνουν λόγο για αίτια (causes) και παράγοντες (factors).
Τα αίτια ανταποκρίνονται στις συνθήκες και τους όρους που παράγουν
το έγκλημα –παράβαση. Ενώ οι παράγοντες επιδρούν στην
προσωπικότητα του ανηλίκου κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να
διευκολύνουν την τροπή της στην εκδήλωση παραβατικής
συμπεριφοράς.
Θεωρίες για την αιτιολόγηση της
παραβατικής συμπεριφοράς
Εισαγωγικές επισημάνσεις
8. Αυτές οι δυο διαστάσεις είναι στην καρδιά των διαφόρων
ψυχολογικών προσεγγίσεων, προοπτικών και έρευνας
Όπως έχει πει ο Δημόκριτος το 440πΧ
«Τίποτα δε γίνεται τυχαία αλλά όλα για ένα λόγο και από
ανάγκη»
Ντετερμινισμός Vs Ελεύθερη
βούληση
ς
10. Πατέρας της ψυχοδυναμική προσέγγισης (Ψυχανάλυσης) θεωρείται ο
Freud (1856-1939)
Ορισμένες από τις βασικές έννοιες που περιλαμβάνει η προσέγκιση είναι:
Άμυνες, όνειρα, κρυφά νοήματα, χειραγώγηση, το ασυνείδητο, τα σύμβολα,
η αποφυγή
Ψυχοδυναμική/Ψυχαναλυτική
προσέγκιση
11. Η προσέγγιση του Freud δίνει έμφαση:
Στο ρόλο του ασυνείδητου
Στην προσωπικότητα σαν αποτέλεσμα της δυναμικής αλληλεπίδρασης
συνειδητών και ασυνείδητων παραγόντων
Τα ψυχοσεξουαλικά στάδια της ανάπτυξης
Ψυχοδυναμική προσέγγιση
12. Ο Freud θεωρεί ότι η προσωπικότητα είναι φτιαγμένη και αλληλεπιδρά ανάμεσα σε
3 στοιχεία:
Το ΕΚΕΙΝΟ που αντιπροσωπεύει την ασυνείδητη ψυχική ενέργεια, τα βασικά
ένστικτα και την άμεση ικανοποίηση βιολογικών αναγκών
Το ΕΓΩ που περιλαμβάνει τις ασυνείδητες αντιλήψεις, σκέψεις, κριτικές και μνήμη
που ελέγχει το ΕΚΕΙΝΟ για κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά και
Το ΥΠΕΡΕΓΩ που περιλαμβάνει τις ηθικές αξίες, το σωστό και το λάθος την ενοχή
και την υπερηφάνεια και τη συνείδησή μας που απαιτεί ιδανικά επίπεδα
Αυτή η προσέγγιση είναι ντετερμινιστική με την έννοια ότι θεωρεί πως η
συμπεριφορά ελέγχεται από το ασυνείδητο
Freud και Ψυχοδυναμική
προσέγγιση
13. "The mind is like an iceberg, it floats with
one-seventh of its bulk above water."
Sigmund Freud
14. Το βασικό αντικείμενο της μελέτης της θεωρίας της
συμπεριφοράς αναφέρεται στο ρόλο της μάθησης
και στους τρόπους με τους οποίους η μάθηση
επιδρά στην ανθρώπινη συμπεριφορά.
Συμπεριφορική προσέγγιση
15. Οι συμπεριφοριστές πιστεύουν ότι το περιβάλλον καθορίζει σε
μεγάλο βαθμό την συμπεριφορά μας.
Επαναλαμβάνουμε μια συμπεριφορά που ανταμείβεται, και
δεν επαναλάβουμε συμπεριφορά που δεν ανταμείβεται.
Συμπεριφορική προσέγγιση
16. Βασικές έννοιες που περιλαμβάνονται είναι: Συμπεριφορά,
εργασία στο σπίτι, στόχοι, σχέδια βήμα-βήμα, το περιβάλλον
μας καθορίζει τις περισσότερες συμπεριφορές μας.
Συμπεριφορική προσέγγιση
17. Κατά την θεωρία αυτή μάθηση είναι μια σχετικά μόνιμη
αλλαγή της συμπεριφοράς που προκύπτει από την εξάσκηση
και την απόκτηση μιας εμπειρίας.
Θεωρία της κλασικής εξαρτημένης μάθησης (Pavlov)
Θεωρία της κοινωνικής μάθησης (Bandura)
Θεωρία συντελεστικής μάθησης (Skinner)
Συμπεριφορική προσέγγιση
18. Ο Ρώσος φυσιολόγος Ivan Pavlov ερεύνησε τα αντανακλαστικά που αποκτώνται
με τη μάθηση (επίκτητα) και δημιουργούνται με αυτόματο τρόπο μέσω κάποιας
μαθησιακής διαδικασίας. Τα πειράματα του έγιναν με ζώα, και το πιο
χαρακτηριστικό είναι το πείραμα με το σκύλο
Θεωρία της κλασικής
εξαρτημένης μάθησης
19. •Bandura δεν θεωρεί τον εαυτό του θεωρητικό της κοινωνικής
μάθησης προτιμάει τον όρο «κοινωνικογνωστική μάθηση»
•Σύνθετη θεωρία που εμπεριέχει κίνητρα και μηχανισμούς
αυτορρύθμισης
•Δίνει έμφαση στις κοινωνικές αφετηρίες της σκέψης και της
συμπεριφοράς
Θεωρία της Κοινωνικής
Μάθησης του Bandura
20. Δίνει έμφαση στη γνωστική πλευρά της συμπεριφοράς και όχι τόσο
στην επιρροή του περιβάλλοντος. Οι άνθρωποι έχουν ιδιαίτερες
ικανότητες για μάθηση, οι οποίες τους διαφοροποιούν από τα άλλα
είδη
Σύμφωνα με την κοινωνικογνωστική θεωρία οι άνθρωποι διαθέτουν
τρία χαρακτηριστικά:
•Μίμηση
•Αναστοχασμό
•Αυτορρύθμιση συμπεριφοράς
Θεωρία της Κοινωνικής
Μάθησης του Bandura
21. Μια σειρά μελετών επίσης, στις οποίες τα παιδιά παρακολουθούσαν
επιθετικά μοντέλα, έδειξε με εντυπωσιακή σαφήνεια ότι αυτή η εμπειρία
μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της επιθετικότητας των ίδιων των παιδιών
αντί να λειτουργήσει ως μέσο κάθαρσης (μέσω της ταύτισης).
Έδειξαν, επίσης, ότι μπορεί να υπάρχει γνώση ακόμη και με την απουσία
εκτέλεσης μιας συμπεριφοράς και ότι τα παιδιά μπορεί να έχουν πλήρη
γνώση της φύσης και των συνεπειών μιας δεδομένης συμπεριφοράς χωρίς
ποτέ να την έχουν εκτελέσει, γεγονός που μειώνει τη δυνατότητα
γενίκευσης του συμπεριφοριστικού «νόμου» της ενίσχυσης.
Θεωρία της Κοινωνικής
Μάθησης του Bandura
22. Στο τυπικό παράδειγμα όπου ένας ενήλικας χτυπά, κλοτσά ή βάζει τις φωνές σε μια
κούκλα κλόουν μπροστά σε ένα παιδί, και τη μετέπειτα είσοδο ενός άλλου ενήλικα
που επαινεί τον πρώτο για την συμπεριφορά του, απέδειξε ότι τα παιδιά που
παρατήρησαν τη χρήση βίας από τον πρώτο και την ανταμοιβή του για την πράξη
του, προχώρησαν σε μια επανάληψη της σκηνής από ότι τα παιδιά που δεν είχαν
γίνει μάρτυρες της διαδικασίας ανταμοιβής. Μια σειρά λοιπόν μελετών οδήγησαν
τον Βandura στην άποψη ότι η βίαιη συμπεριφορά είναι επίκτητη και, μπορεί να
προκληθεί σκόπιμα για να βλάψει άλλους.
Θεωρία της Κοινωνικής
Μάθησης του Bandura
23. Burhus Skinner 1904-1990
η μάθηση επιτυγχάνεται με τη συνάφεια της συμπεριφοράς με τις
συνέπειες της και όχι μέσα από την τοποχρονική σύνδεση της με κάποιες
αντιδράσεις.
Αντανακλαστική – συντελεστική συμπεριφορά
Επαναλαμβάνουμε την συμπεριφορά που αμοίβεται (ενισχύεται θετικά) και
δεν επαναλαμβάνουμε εκείνη που δεν ανταμοίβεται.
Επομένως μπορούμε να μάθουμε να συμπεριφερόμαστε με
συγκεκριμένους τρόπους θετικής ενίσχυση
αρνητική ενίσχυση
άμεση τιμωρία
έμμεση τιμωρία
απόσβεση
Θεωρία συντελεστικής
μάθησης
24. Αναπτύχθηκε από μια ομάδα Αμερικανών ψυχολόγων το 1950 όπως ο Carl Rogers
o οποίος ήταν ο ιδρυτής της Ανθρωπο-κεντρικής προσέγγισης
Κύριοι εκπρόσωποι της ανθρωπιστικής ψυχολογίας είναι
ο Abraham Maslow, ο οποίος θεωρείται ο ιδρυτής και ο πνευματικός καθοδηγητής
του κινήματος του ανθρώπινου δυναμικού (Schultz & Schultz, 2009),
o Carl Rogers με την προσωποκεντρική προσέγγιση, ο Fritz Perls με την
θεραπεία Gestalt (McLeod, 2009) και ο πρωτεργάτης της Αμερικάνικης
υπαρξιστικής ψυχολογίας, Rollo May (Feist & Feist, 2008).
Η Ανθρωπιστική προσέγγιση
25. Βασικές έννοιες που περιλαμβάνει:
ενεργητική ακρόαση,
μη-επικριτική συμπεριφορά,
εμπάθεια, γνησιότητα/ειλικρίνεια,
πελατο-κεντρική, μη-ερμηνευτική.
.
Η Ανθρωπιστική προσέγγιση
26. «Εάν μπορώ να παρέχω ένα ορισμένο τύπο σχέσης, το
άλλο άτομο θα ανακαλύψει μέσα του, την ικανότητα να
χρησιμοποιήσει αυτή την ικανότητα, για ανάπτυξη και η
αλλαγή και η προσωπική ανάπτυξη θα συμβεί».
(Rogers, 1961, p.33, On becoming a person)
Η προσωποκεντρική (ανθρωπιστική)
προσέγγιση του Carl Rogers)
27. H συμφωνία ή ειλικρίνεια
Η άνευ όρων θετική αναγνώριση
Η ενσυναίσθηση
Η προσωποκεντρική (ανθρωπιστική)
προσέγγιση του Carl Rogers)
28. Η Γνωστική προσέγγιση
• Τονίζει το ρόλο των σκέψεων στις διανοητικές διαδικασίες.
Αναπτύχθηκε από τον Aaron Beck και τον Albert Ellis Rational
Emotive Behaviour Therapy 1960 &1970)
• Μας ενθαρρύνει να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε (από
αρνητική σε θετική ή από παράλογη σε λογική)
• Βασικές έννοιες
• Παράλογες πεποιθήσεις, εργασία στο σπίτι, θετική σκέψη,
κατάστρωση σχεδίων, λογική σκέψη
29. Αν οι άνθρωποι μάθουν να σκέφτονται πιο εποικοδομητικά γύρω από τις
ιδέες και τα συναισθήματά τους, αυτό μπορεί να είναι ένα βήμα ως προς το
να μάθουν να τα ελέγχουν, να τα διαχειρίζονται και να τα αλλάζουν,
υπάρχει αποτέλεσμα και στη συμπεριφορά
Είμαστε πιο ευτυχισμένοι όταν τα πράγματα που κάνουμε μας βοηθούν να
κατορθώσουμε προσωπικούς γεμάτους νόημα στόχους.
Ο θεραπευτής μας βοηθά να ανακαλύψουμε τις παράλογες πεποιθήσεις
μας και τις προκαλεί (σύνδεση με τη συναισθηματική νοημοσύνη)
Η Γνωστική προσέγγιση
30. Κεντρική θέση στη θεωρία κατέχει η έννοια της μοναδικότητας του
ατόμου.
Κάθε άτομο σκέφτεται με τον δικό του τρόπο λογικό ή παράλογο. Αν το
άτομο αναπτύξει τις νοητικές του δυνάμεις και την θέση του παραλόγου
πάρει η λογική, γίνεται αποτελεσματικό και ευτυχισμένο
Η συναισθηματική διαταραχή όμως οφείλεται στον παράλογο τρόπο του
σκέπτεσθαι
Η σκέψη και το συναίσθημα είναι αλληλένδετα και επηρεάζει το ένα το
άλλο.
Η συναισθηματική συμπεριφορά του ατόμου επηρεάζεται από την
"εσωτερική συνομιλία" που κάνει με τον εαυτό του.
Η Γνωστική προσέγγιση
31. Τα άτομα με κάποιες ψυχολογικές διαταραχές επηρεάζονται από κάποια
"παράλογα πιστεύω" και κάνουν παράλογους συλλογισμούς που
επιδεινώνουν την κατάστασή τους, αυτοκαταστρέφονται.
Αν οι άνθρωποι μάθουν να σκέφτονται πιο εποικοδομητικά γύρω από τις
ιδέες και τα συναισθήματά τους, αυτό μπορεί να είναι ένα βήμα ως προς το
να μάθουν να τα ελέγχουν, να τα διαχειρίζονται και να τα αλλάζουν,
υπάρχει αποτέλεσμα και στη συμπεριφορά
Είμαστε πιο ευτυχισμένοι όταν τα πράγματα που κάνουμε μας βοηθούν να
κατορθώσουμε προσωπικούς γεμάτους νόημα στόχους.
Ο θεραπευτής μας βοηθά να ανακαλύψουμε τις παράλογες πεποιθήσεις
μας και τις προκαλεί (σύνδεση με τη συναισθηματική νοημοσύνη)
Η Γνωστική προσέγγιση
32. Να σκέφτονται μέσα από τον εαυτό τους, τους λόγους για τους
οποίους συμπεριφέρονται με τον τρόπο που συμπεριφέρονται
Παίρνουν αποφάσεις σχετικά με το τι ακριβώς θέλουν στη ζωή
τους
Εξετάζουν αν υπάρχουν άλλοι πιο αποτελεσματικοί τρόποι να
κατορθώσουν αυτούς τους σκοπούς.
Η Γνωστική προσέγγιση
33. Συνδυασμός συστατικών από διαφορετικές
προσεγγίσεις που έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλείς
από τα μέσα της 10ετίας του 1970 και διαδόθηκαν
από τον Gerard Egan, ιδρυτή του Αναπτυξιακού
Εκλεκτικισμού.
Η Συνθετική προσέγγιση
34. Η Συνθετική προσέγγιση
• Το βασικό δόγμα της: καμία μεμονωμένη σχολή και μορφή
ψυχοθεραπευτικής πρακτικής δεν είναι τέλεια ή απολύτως
αποτελεσματική ώστε να ικανοποιεί επαρκώς τα αιτήματα όλων των
ατόμων σε διαφορετικά στάδια.
35. Η Συνθετική προσέγγιση
• Βασικές έννοιες:
διαφορετικοί άνθρωποι και διαφορετικά προβλήματα χρειάζονται
διαφορετικά είδη βοήθειας, το να δίνεις προοπτική, λύνοντας το
πρόβλημα.
36. Η Συνθετική προσέγγιση
• Στόχος του συμβούλου/ψυχοθεραπευτή της συνθετικής προσέγγισης
είναι να ενσωματώσει με επιτυχία - τουλάχιστον δύο - διαφορετικές
θεωρίες, μεθόδους & τεχνικές ψυχοθεραπείας.
• καμία μεμονωμένη σχολή και μορφή ψυχοθεραπευτικής πρακτικής
δεν μπορεί να είναι απολύτως αποτελεσματική, ούτε να ικανοποιεί
επαρκώς τα αιτήματα όλων των ατόμων ή των συστημάτων που
ζητούν βοήθεια από την ψυχοθεραπεία.
• έμφαση στην εξατομίκευση της θεραπευτικής πρακτικής
σύμφωνα με τα αιτήματα και τις προσωπικές ανάγκες κάθε
ανθρώπου που ζητά βοήθεια διαφορετικοί άνθρωποι και
διαφορετικά προβλήματα χρειάζονται διαφορετικά είδη βοήθειας, το
να δίνεις προοπτική, λύνοντας το πρόβλημα…
37. Η Συνθετική προσέγγιση
Ο Egan (1975) είναι ο πιο γνωστός για την συνθετική προσέγγιση με
το βιβλίο του «the skilled helper» που εκδόθηκε το 1975.
• Ο Egan ακολούθησε την τάση που έθεσε ο Rogers και ανέπτυξε ένα
σετ τεχνικών που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν
ανθρώπους που βρίσκονται σε απελπισία.
• Αυτό έγινε γνωστό ως «τα 3 επίπεδα σταδίων της βοήθειας»
38. Μερικές θεμελιώδεις αρχές
της συνθετικής προσέγγισης
• Οι άνθρωποι έχουν αγωνία ή απελπισία λόγω έλλειψης
προσωπικών δεξιοτήτων και της διαβίωσης σ’ ένα
αποδιοργανωμένο κοινωνικό σύστημα
• Καμία προσέγγιση δεν μπορεί να καλύψει όλες τις
ανάγκες
• Πρέπει να επιλέξουμε τις καλύτερες από έναν αριθμό
προσεγγίσεων για να καλύψουμε τον πελάτη
• Ένας βοηθός «helper» μπορεί να εφαρμόσει ένα σετ
δεξιοτήτων και τεχνικών ανάλογα και σύμφωνα με τις
ανάγκες του ατόμου.
39. Το Μοντέλο του Egan
• Στάδιο/επίπεδο 1: Χτίζοντας και εξερευνώντας τη σχέση παροχής
βοήθειας (helping relationship), βοηθώντας τους πελάτες να
αναγνωρίσουν και να διευκρινίσουν τις προβληματικές καταστάσεις
• Στάδιο/επίπεδο 2: Νέα αντίληψη/κατανόηση, διαφορετικές
προοπτικές, υποβοήθηση πελατών να δημιουργήσουν ένα καλύτερο
μέλλον
• Στάδιο/επίπεδο 3: Βοηθώντας τον πελάτη να αναπτύξει και να
χρησιμοποιήσει τις στρατηγικές βοήθειας, πηγαίνοντας εκεί-
βοηθώντας τους πελάτες να εφαρμόσουν/επιτύχουν τους στόχους
τους.
40. Η θεωρία των Οικολογικών
Συστημάτων του Urie Bronfenbrenner
• O Bronfenbrenner ανέπτυξε την θεωρία των οικολογικών
συστημάτων (1970) για να εξηγήσει πως το περιβάλλον του παιδιού
επηρεάζεται καθώς το παιδί μεγαλώνει και αναπτύσσεται.
• Επεσήμανε διαφορετικά επίπεδα από το περιβάλλον που
επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών
42. Η θεωρία των οικολογικών
συστημάτων
Το Μικρο-σύστημα έχει την πιο άμεση επίδραση στην ανάπτυξη του
παιδιού (πχ γονείς, οικογένεια, συνομίληκοι, σχολείο και τοπική
κοινότητα). Αλληλεπιδράσεις μέσα στο μικρο-σύστημα είναι
αμφίδρομες (πχ οι γονικές στάσεις και συμπεριφορές μπορούν να
επιδράσουν πάνω στο άτομο και αντίστροφα)
43. Η θεωρία των οικολογικών
συστημάτων
Το Μεσο-σύστημα αφορά τις σχέσεις που δημιουργούνται στα
μικρο-συστήματα (πχ συνδέσεις μεταξύ των οικογενειακών
εμπειριών, των σχολικών εμπειριών και των φιλικών εμπειριών). Για
παράδειγμα τα άτομα εκείνα που οι αρχικές εμπειρίες φροντίδας
περιείχαν απόρριψη, μπορεί να έχουν δυσκολία να αναπτύξουν
αργότερα θετικές σχέσεις με τους φίλους τους ή τους δασκάλους
τους.
44. Η θεωρία των οικολογικών
συστημάτων
• Το Έξω-σύστημα, αφορά το ευρύτερο κοινωνικό σύστημα που το
άτομο δεν έχει ενεργητική αλληλεπίδραση με αυτό, αλλά μπορεί να
το επηρεάζει έμμεσα. (πχ μια δύσκολη εμπειρία ενός ατόμου στο
σπίτι του, μπορεί να έχει επηρεαστεί από το γεγονός ότι ο πατέρας
του έχασε την δουλειά του και το κακό οικονομικό κλίμα που
δημιουργήθηκε), οδηγώντας τα σε δυσχερείς αλληλεπιδράσεις λόγω
του αυξημένου οικογενειακού στρες.
45. Η θεωρία των οικολογικών
συστημάτων
Το Μακρο-σύστημα αφορά το πολιτισμικό πλαίσιο στο
οποίο ζουν τα άτομα, που προσαρμόζονται στην
κοινωνικοοικονομική κατάσταση κλπ. Το σύστημα αυτό
μπορεί να επηρεάσει τις αλληλεπιδράσεις μέσα και στο
μικρο-σύστημα και στο εξω-σύστημα.
46. Συγκεντρώνοντας όλα τα
παραπάνω σε μια σκηνή…
• « Τhe Interrupters »
• http://www.youtube.com/watch?v=3yr-pD3lRKM
• Η ταινία «Interrupters» περιγράφει τις ιστορίες 3 Violence
Interrupters που προσπαθούν να προστατεύσουν τις
κοινότητες του Σικάγο από τη βία. Είναι ένα τρυφερό σε
πείσμα της επίμονης βίας των πόλεων. Αφορά σε μια
περίοδο στο Σικάγο, όταν η βία έγινε εθνικό σύμβολο
όταν η πόλη πολιορκήθηκε από υψηλού προφίλ βίας
γεγονότα, κυρίως τον άγριο ξυλοδαρμό του Derrion
Albert, (φοιτητής του Σικάγου High School), ο θάνατος
του οποίου καταγράφτηκε σε βιντεοκασέτα.
• (26.38λεπτά)
47. Και τώρα μια βιωματική ομαδική
εργασία 2….
• Θέμα: «επιβίωσης στις Άνδεις»
• Το αεροπλάνο με το οποίο ταξιδεύατε, συνετρίβη στις
Άνδεις και είστε οι 5 μοναδικοί επιζήσαντες. Έχετε όλοι
επιβιώσει χωρίς να έχετε τραυματιστεί. Όμως το
αεροπλάνο πήρε φωτιά αμέσως μετά την προσγείωση
αλλά προλάβατε να πάρετε 10 πράγματα από το
αεροπλάνο.
• Αποστολή: Να αποφασίσετε ποιά είναι τα πιο σημαντικά
5 κομμάτια για την επιβίωση της ομάδας καθώς η πιο
κοντινή πόλη απέχει 50μίλια μακριά από την οροσειρά.
48. Εξοπλισμός που διασώθηκε από
τα συντρίμμια του αεροπλάνου
• Δώστε στη λίστα αριθμούς από 1-5 ανάλογα με το πόσο σημαντικά
είναι τα αντικείμενα για εσάς
• Φακός μπαταρίας
• Μαχαίρι με 6’’ λεπίδα
• Κουτί πρώτων βοηθειών
• Μπάλα
• Πυξίδα
• Κανάτα με 4 λίτρα νερό
• Επίτομο με την πλήρη δουλειά του Shakespeare
• Μάλλινη κουβέρτα
• Σχοινί μήκους 24 ποδιών
• 1 κουτί Μπισκότα digestive
• Συζητείστε και αλληλεπιδράστε με τα μέλη της ομάδας και τα άτομα
• Τι σας λέει αυτό το στιγμιότυπο για τα γκρουπ/ομάδες?
50. Η ηγετική συμπεριφορά στις
ομάδες
Εξαρτώμενος
Επιδιώκει σωματική
εγγύτητα
Έχει σωματική
επικοινωνία
Επιβεβαιώνει τακτικά
Χρησιμοποιεί φιλικό τόνο
φωνής
Προσωποποιεί τη
συζήτηση
Αποφεύγει τις διαφωνίες
Κυριαρχικός
Μιλά δυνατά ή και γρήγορα
Μιλά με τόνο αυτοπεποίθησης
Διακόπτει τους άλλους
Κόβει τους άλλους πριν να
ολοκληρώσουν τη φράση τους
Ρυθμίζουν και ελέγχουν τα
θέματα της συζήτησης
Δίνουν οδηγίες
Αναθέτουν εργασίες
51. Βίντεο που μαρτυρούν όσα
περιγράψαμε
• http://www.youtube.com/watch?v=mpyKl-uy0Fs
• http://www.youtube.com/watch?v=ZaA9LNy2K2E
52. Ο Carl Rogers και η προσωποκεντρική του θεωρία για την ψυχοθεραπεία και την παιδεία,
Moυλαλούδης Γ., Κοσμόπουλος Αλέξανδρος, Ελληνικά Γράμματα, 2003.
Θεωρίες προσωπικότητας, Lawrence A. Pervin - Oliver P. John, Τυποθήτω - Γιώργος
Δαρδανος
Rogers, C. (1951). A theory of personality and behavior, London: coustable.
Beck, A. T., Emery, G., & Greenberg, R. (1985). Anxiety disorders and phobias: A cognitive
perspective. New York: Basic Books.
Χαρίλα, Ν. (1995). Γνωσιακή θεραπεία της συµπεριφοράς. Στο Ι. Μπουλουγούρης (Επιµ.
Έκδ.), Θέµατα
Γνωσιακής και Συµπεριφοριστικής Θεραπείας (σελ. 113-124). Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα.
Bandura, A.(1999). Moral disengagement in the perpetration of inhumanities. Personality
and Social Psychology Review. Special issue on Evil and Violence, 3, 193-209.
Best Practice Guidance for Restorative Practice /restorative justice council, 2011
Βιβλιογραφία
54. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
ΣΑΣ
Tasos Trattonikolas, BS.c, MS.c
Social Worker
Prison Guard
Administrator of the European Programs of Cyprus Prison Department
Notes de l'éditeur
Οι κυριότερες προσεγγίσεις
Πώς ερμηνεύουν την παραβατική συμπεριφορά
Μπορούν να βοηθήσουν όλους τους ανθρώπους?
Αυτό το βασικό ερώτημα που διατύπωσε ο Manouvrier περικλείει τις προσπάθειες των ειδικών προκειμένου να εξηγήσουν την παραβατικότητα των ανηλίκων.
το ανθρώπινο μυαλό είναι δομημένο όπως ακριβώς και το παγόβουνο, με το μεγαλύτερο βάρος και τη μεγαλύτερη πυκνότητα να βρίσκεται στο εσωτερικό του και όχι στην επιφάνεια. Η επιφάνεια του μυαλού είναι αυτό που αποκαλούμε συνειδητό και το πυκνό εσωτερικό του το ασυνείδητο.
Βασίζεται στις επιστημονικές θεωρίες μάθησης του Ρώσου ψυχολόγου I.P.Pavlov (1849-1946) και του Αμερικανού ψυχολόγου J.B. Watson και B.F. Skinner οι ιδρυτές του Συμπεριφορισμού.
Επομένως μπορούμε να μάθουμε να συμπεριφερόμαστε με συγκεκριμένους τρόπους
Οι δυο βασικότεροι τύποι μάθησης είναι η Κλασική Εξαρτημένη Μάθηση
(Classical conditioning) όπως περιγράφηκε από τον Pavlov και τον Watson και η
Συντελεστική Εξαρτημένη Μάθηση (Operant conditioning), όπως αναπτύχθηκε
από τον Skinner και τον Thorndike.
Στην Κλασική Εξαρτημένη Μάθηση, η μάθηση γίνεται μέσο του συνεχούς συνδυασμού ενός ουδέτερου ερεθίσματος με ένα άλλο, μη εξαρτημένο, ερέθισμα που προκαλεί την αυτόματη, αντανακλαστική απάντηση του οργανισμού. Με τον συνεχή αυτό συνδυασμό, το ουδέτερο ερέθισμα αποκτά την ικανότητα να προκαλεί και αυτό την αντανακλαστική απάντηση. Αυτό το ουδέτερο ερέθισμα τώρα λέγεται «εξαρτημένο ερέθισμα» και η απάντηση «εξαρτημένη απάντηση».
Σύμφωνα με τη δουλειά του Bandura βέβαια οι άνθρωποι δε χρειάζεται να βιώσουν ένα μη εξαρτημένο ερέθισμα απ’ευθείας αρκεί να το παρατηρήσουν να συμβαίνει σε κάποιον άλλο για να το μάθουν.
Σύμφωνα με τη δουλειά του Bandura βέβαια οι άνθρωποι δε χρειάζεται να βιώσουν ένα μη εξαρτημένο ερέθισμα απ’ευθείας αρκεί να το παρατηρήσουν να συμβαίνει σε κάποιον άλλο για να το μάθουν.
Ο άνθρωπος στην ανθρωπιστική ψυχολογία είναι ένας ολιστικός και αλληλένδετος οργανισμός, σε άμεση επαφή και αλληλεπίδραση τόσο με τον εσωτερικό όσο και με τον εξωτερικό του κόσμο. Οι ανθρωπιστικοί ψυχολόγοι ασπάζονται την κοινωνική φύση του ανθρώπου, πως ο άνθρωπος δηλαδή ανήκει σε ένα ευρύτερο χώρο και έχει φυσική ανάγκη να έρχεται σε επαφή με άλλους ανθρώπους (Cain, 2001). Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό της ανθρωπιστικής ψυχολογίας είναι η έμφαση που δίνει στην εύρεση νοήματος της ζωής του ανθρώπου (Glassman & Hadad, 2009)
Βασικές έννοιες που περιλαμβάνει:
ενεργητική ακρόαση, μη-επικριτική συμπεριφορά, εμπάθεια, γνησιότητα/ειλικρίνεια, πελατο-κεντρική, μη-ερμηνευτική.
«Οι δυνάμεις που κατευθύνουν τη συμπεριφορά κατοικούν μέσα μας όταν οι κοινωνικές συνθήκες δεν τις μπλοκάρουν ή δεν τις στρεβλώνουν» (Gross 1987 p.940)
«Οι ανθρωπιστικές θεωρίες της προσωπικότητας, πιστεύουν ότι οι άνθρωποι κινητοποιούνται από τη μοναδική ανθρώπινη ανάγκη να επεκτείνουν τα σύνορά τους και να συνειδητοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες από τις δυνατότητές τους»
(Sanders P. 2002, First steps in counselling PCCS Books, Ross-on-Wye)
Ο Carl Rogers Ransom γεννήθηκε σαν σήμερα (8 Ιανουαρίου) το 1902 στο Σικάγο. Αμερικανός ψυχολόγος που επηρέασε βαθύτατα την επιστήμη της Ψυχολογίας ήταν ανάμεσα στους ιδρυτές της ανθρωπιστικής ψυχολογίας και της προσωποκεντρικής προσέγγισης στην ψυχολογία. Η προσωποκεντρική προσέγγιση, η δική του μοναδική προσέγγιση για την κατανόηση της προσωπικότητας και των ανθρώπινων σχέσεων, βρήκε ευρεία εφαρμογή σε διάφορους τομείς, όπως η ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική ( πελατο-κεντρική θεραπεία ), της εκπαίδευσης ( μαθητοκεντρική μάθηση) και σε άλλες ρυθμίσεις της θεραπευτικής ομάδας.
Θεραπεία
Ο Rogers έφτασε να πιστεύει ότι μεταβλητή καθοριστική για τη θεραπεία είναι το θεραπευτικό κλίμα. Αν οι θεραπευτές καταφέρουν να εξασφαλίσουν τρεις προϋποθέσεις στη σχέση τους με τους πελάτες, τότε η αλλαγή μέσω της θεραπείας θα γίνει πραγματικότητα. Οι τρείς προϋποθέσεις που θέτει ο Rogers είναι:
H συμφωνία ή ειλικρίνεια: σε μία ειλικρινή σχέση οι θεραπευτές είναι ελεύθεροι να μοιράζονται συναισθήματα με τους πελάτες τους, ακόμη και όταν τα συναισθήματα αυτά είναι αρνητικά απέναντι στον πελάτη.
Η άνευ όρων θετική αναγνώριση: ο θεραπευτής μεταδίδει ένα βαθύ και ειλικρινές ενδιαφέρον για τον πελάτη ως άτομο. Ο πελάτης εκτιμάται με έναν πλήρη, απόλυτο τρόπο.
Η ενσυναίσθηση: αφορά την ικανότητα του θεραπευτή να συλλάβει τις εμπειρίες και το νόημα τους για τον πελάτη στη διάρκεια της λεπτό προς λεπτό συνάντησης κατά την ψυχοθεραπεία. Πρόκειται για ενεργητική ακρόαση και κατανόηση των συναισθημάτων και των προσωπικών νοημάτων όπως εκφράζονται από τον πελάτη.
Η γνωσιακή - συµπεριφοριστική ψυχοθεραπεία αποτελεί σύνθεση γνωσιακών και συµπεριφοριστικών
προσεγγίσεων. Στόχος της παρέµβασης είναι η αναγνώριση των προτύπων δυσλειτουργικής σκέψης
και συµπεριφοράς, µε αποτέλεσµα σε ορισµένες φάσεις της θεραπείας να δίνεται µεγαλύτερη έµφαση
Σε συµπεριφοριστικές τεχνικές και σε άλλες φάσεις σε γνωσιακές τεχνικές
Η πιο σηµαντική διαφορά ανάµεσα στην παραδοσιακή συµπεριφοριστική θεραπεία και στο γνωσιακό –
συµπεριφορισµό είναι ο τρόπος µε τον οποίο ερµηνεύει ο θεραπευτής στο θεραπευόµενο τη βελτίωση
της κατάστασής του κατά τη θεραπεία. οι θεραπευτές γνωσιακής κατεύθυνσης την
ερµηνεύουν ως αποτέλεσµα αλλαγής των αντιλήψεων, πεποιθήσεων και του τρόπου σκέψης του
ατόµου.
Η σχέση θεραπευτή – θεραπευόµενου αποτελεί κεντρικό στόχο των πρώτων συνεδριών. Αν δε λυθούν
τα προβλήµατα της σχέσης, κανένα άλλο πρόβληµα του θεραπευόµενου δεν πρόκειται να λυθεί στη
συνέχεια (Persons, 1989). Από την αρχή δροµολογείται η συνεργατική σχέση µεταξύ θεραπευτή και
θεραπευόµενου, η οποία βασίζεται σε ένα συµβόλαιο εργασίας µε σαφή προσδιορισµό του ρόλου του
καθενός, µε άλλα λόγια διαµορφώνεται το πλαίσιο της θεραπευτικής συµµαχίας.
Ο ρόλος του θεραπευόµενου ορίζεται ουσιαστικά µε την υποχρέωση τήρησης ορισµένων κανόνων, οι
οποίοι βασίζονται στο θεωρητικό υπόβαθρο της γνωσιακής – συµπεριφοριστικής θεραπείας. Η ενεργός2
συµµετοχή κατά την διάρκεια της θεραπείας εξασφαλίζεται µε κλειστές και ανοιχτές ερωτήσεις, τήρηση
ηµερολογίων για αυτοπαρατήρηση, εκτέλεση καθηκόντων, επιλογές προτεραιοτήτων στην καθηµερινή
ζωή βάσει του θεραπευτικού προγράµµατος κ.λ.π. Σε αυτή τη φάση είναι επίσης πολύ σηµαντικό να
κατανοήσει ο θεραπευόµενος τη σηµασία της δουλειάς στο σπίτι και να εξασφαλιστεί η συνεργασία του
σε αυτόν τον τοµέα, µέσω της ανάλυσης και επεξεργασίας των πιθανών αντιρρήσεων και αµφιβολιών
του
Σύμφωνα με την Συνθετική Ψυχοθεραπεία, καμία μεμονωμένη σχολή και μορφή ψυχοθεραπευτικής πρακτικής δεν μπορεί να είναι απολύτως αποτελεσματική, ούτε να ικανοποιεί επαρκώς τα αιτήματα όλων των ατόμων ή των συστημάτων που ζητούν βοήθεια από την ψυχοθεραπεία. Η συνθετική προσέγγιση έχει στόχο την εξοικείωση κι εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτή σε όλες τις θεραπευτικές σχολές, ώστε να μπορεί να συνθέτει θεωρίες και τεχνικές ανάλογα με τα συμφραζόμενα της περίπτωσης του εκάστοτε πελάτη/ θεραπευόμενου.
Η σύνθεση αφορά και αναφέρεται σε 4 τομείς:σύνθεση των διαφόρων στοιχείων της προσωπικότητας του ατόμου (θεραπευτή και θεραπευόμενου).
σύνθεση των κύριων διαστάσεων της ανθρώπινης λειτουργίας (συναισθηματική, γνωσιακή, σωματική, συμπεριφορική και υπαρξιακή) – ολιστική προσέγγιση του ατόμου. Στόχος είναι να μεγιστοποιηθεί η λειτουργικότητα του ατόμου σε ενδοψυχικό, διαπροσωπικό και κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Σύνθεση διαφόρων ψυχολογικών θεωριών όσον αφορά στην κατανόηση, την αιτιολογία και την αντιμετώπιση των καταστάσεων και προβλημάτων για τα οποία ζητάει βοήθεια το άτομο. Σύνθεση διαφορετικών επιστημονικών και άλλων πεδίων (διεπιστημονικότητα), όπως π.χ. κοινωνική εργασία, ιατρική, παιδαγωγική, ψυχοεκπαίδευση, εναλλακτική ιατρική.
Η σύνθεση αφορά και αναφέρεται σε 4 τομείς:σύνθεση των διαφόρων στοιχείων της προσωπικότητας του ατόμου (θεραπευτή και θεραπευόμενου).
σύνθεση των κύριων διαστάσεων της ανθρώπινης λειτουργίας (συναισθηματική, γνωσιακή, σωματική, συμπεριφορική και υπαρξιακή) – ολιστική προσέγγιση του ατόμου. Στόχος είναι να μεγιστοποιηθεί η λειτουργικότητα του ατόμου σε ενδοψυχικό, διαπροσωπικό και κοινωνικοπολιτικό επίπεδο.
σύνθεση διαφόρων ψυχολογικών θεωριών όσον αφορά στην κατανόηση, την αιτιολογία και την αντιμετώπιση των καταστάσεων και προβλημάτων για τα οποία ζητάει βοήθεια το άτομο.
σύνθεση διαφορετικών επιστημονικών και άλλων πεδίων (διεπιστημονικότητα), όπως π.χ. κοινωνική εργασία, ιατρική, παιδαγωγική, ψυχοεκπαίδευση, εναλλακτική ιατρική.
Αυτό είναι ένα μοντέλο 3-στάδιο ή πλαισίου που προσφέρονται από Egan ως χρήσιμα στην βοηθά τους ανθρώπους να λύσουν τα προβλήματα και να αναπτύξουν τις ευκαιρίες. Οι στόχοι του με τη χρήση του μοντέλου είναι να βοηθήσει να διαχειριστούν τα προβλήματά τους στους ζώντες πιο αποτελεσματικά και να αναπτύξουν πληρέστερα αχρησιμοποίητες δυνατότητες »τους ανθρώπους, και να« βοηθήσει τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι στο να βοηθήσουν τον εαυτό τους στην καθημερινή τους ζωή. »(Egan Γ, «ο ειδικευμένος βοηθός», το 1998, p7-8). Έτσι, υπάρχει μια έμφαση στην ενδυνάμωση. Επίσης, το πρόγραμμα του προσώπου του είναι κεντρική, και το μοντέλο επιδιώκει να μετακινήσετε το πρόσωπο προς τη δράση που οδηγεί σε αποτελέσματα που επιλέγουν και αξία.
Αυτό το μοντέλο δεν βασίζεται σε μια συγκεκριμένη θεωρία της ανάπτυξης της προσωπικότητας, ούτε σε μια θεωρία των τρόπων δυσκολίες αναπτυχθούν. Πρόκειται για ένα πλαίσιο για τη διαδικασία διαμόρφωσης των ερωτημάτων για να βοηθήσει, και είναι καλύτερα να χρησιμοποιείται το που ασχολούνται με θέματα κατά το πρόσφατο παρελθόν και το παρόν.
Όπως και με κάθε πρότυπο, παρέχει ένα χάρτη, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εξερεύνηση, αλλά το οποίο δεν είναι το ίδιο το έδαφος. Το μοντέλο του Egan και καθοδήγηση δεν είναι συνώνυμες? το μοντέλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλά είδη βοηθώντας σχέσεις, και καθοδήγησης / συν-καθοδήγησης μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας άλλα μοντέλα, (ή κανένα!). Το μοντέλο μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιείται με ευελιξία. Το μοντέλο λειτουργεί καλύτερα εάν δοθεί προσοχή στο «βασικές προϋποθέσεις» Ρότζερς », η προσέγγιση βοηθούς για το ηχείο που βασίζεται στην αυθεντικότητα, το σεβασμό και ενσυναίσθηση, και εάν οι αρχές της καλής ενεργητική ακρόαση θυμόμαστε όλη.
Το μοντέλο του Egan έχει ως στόχο να βοηθήσει ο ομιλητής απευθύνει 3 κύρια ερωτήματα:
«Τι συμβαίνει;»
«Τι θέλω αντ 'αυτού;»
«Πώς θα μπορούσε να παίρνω τι θέλω;»
Όχι ο καθένας θα πρέπει να αντιμετωπίσει όλα τα 3 ερωτήματα, και μερικές φορές οι άνθρωποι μπορεί να κινηθεί πίσω στο παρελθόν απαντηθούν αυτά. Για λόγους απλότητας, θα εξετάσουμε το μοντέλο διαδοχικά. Ωστόσο, ο ειδικός βοηθός θα συνεργαστεί με τον ομιλητή στο σύνολο ή σε οποιοδήποτε από τα στάδια, και μετακινηθείτε προς τα πίσω και προς τα εμπρός, ανάλογα με την περίπτωση.