1. ნარჩენების მართვის სერვისების
ფინანსური მენეჯმენტი
დავით ნარმანია - საჯარო ფინანსების სპეციალისტი
თბილისი, 2012

2. ტრენინგების თემატიკა
1 ფინანსური მენეჯმენტის საკვანძო კომპონენტები
2 ფინანსური ანალიზის მეთოდები
3 სერვისის ღირებულების დადგენა და პროგნოზირება
4 მოსაკრებლის ადმინისტრირების მექანიზმები
Page  2

3. თემა 1. ფინანსური მენეჯმენტის
საკვანძო კომპონენტები
Page  3

4. 1.1. თეორიული მიდგომა
ნარჩენების მართვის სერვისების ფინანსური მენეჯმენტი
მოიცავს ნარჩენების მართვასთან დაკავშირებული ყველა სახის
ფინანსური საშუალებების ეფექტიან მართვას:
- დაწესებული მოსაკრებლის ადმინისტრირება;
- სერვისის მიმწოდებელი კომპანიის ფინანსების მართვა;
- აღებული კრედიტის ეფექტიანი გამოყენება;
- ხარჯების გაწევის ეფექტიანობა და სხვა.
ნარჩენების მართვის სერვისების ფინანსურ მენეჯმენტში ორი
ძირითადი კომპონენტი გამოყოფა:
•ფინანსური საშუალებების მრავალფეროვნება -
ნარჩენების მართვის სერვისისთვის ფინანსური საშუალებების
სხვადასხვა წყაროდან მოზიდვა;
•ფინანსების ეფექტიანი მართვა - არსებული ფინანსური
რესურსებით (input) მაქსიმალური შედეგის მიღება (output).
Page  4

5. 1.2. ძირითადი ღირებულებები /ფასეულობები
სერვისის მიწოდების ფინანურ მენეჯმენტში
1. რეპუტაცია - სერვისის მიმწოდებელი უნდა იყოს გამოცდილი და საიმედო, უნდა
ჰქონდეს საქმიანობის და მენეჯმენტის პოზიტიური გამოცდილება;
2. კომუნიკაცია - უნდა არსებობდეს მჭიდრო კომუნიკაცია სერვისის
მიმწოდებელსა და მიმღებ პირებს შორის, მ.შ. უკუკავშირის გზით;
3. პასუხისმგებლობა - სერვისის მიმწოდებელი პასუხისმგებელი უნდა იყოს
დედგენილი საფასურის ადექვატური სერვისის მიწოდებაზე;
4. გამჭვირვალობა - როგორც ადგილობრივი თვითმმართველობა, ასევე სერვისის
მიმწოდებელი ვალდებული უნდა იყოს სხვადასხვა პროცედურების და
დოკუმენტების გასაჯაროებაზე;
5. კაპიტალიზაცია - მნიშვნელოვანია, რომ სერვისის მიმწოდებელს ჰქონდეს
სერვისის მიწოდებისთვის ადექვატური კაპიტალი;
6. ერთიანობა - სერვისის მიწოდების მთელი ჯაჭვი უნდა იყოს ერთიანი სისტემა,
რათა უზრუნველყოფილი იქნას ფინანსების რაციონალური და ეფექტიანი ხარჯვა;
7. ანგარიშვალდებულება - სერვისის მიმწოდებელი ფინანსურად
ანგარიშვალდებული უნდა იყოს ადგილობრივ ხელისუფლებასთან, ხოლო
ადგილობრივი ხელისუფლება - მოსახლეობასთან;
8. გაუმჯობესება - სერვისის მიმწოდებელი მუდმივად უნდა ცდილობდეს
სერვისის მიწოდების მდგომარეობის გაუმჯობესებას;
9. ეფექტიანობა - სერვისის მიმწოდებელი არსებული რესურსების გამოყენებით
უნდა ცდილობდეს მიწოდებული სერვისის გაუმჯობესებას.
Page  5

6. 1.3. სერვისის მიწოდების საფეხურები ფინანსური
თვალსაზრისით
Page  6

7. 1.4. ნარჩენების სახეობები და მათი მოცულობა
საწყის ეტაპზე მნიშვნელოვანია იმის დაახლოებითი კალკულაცია, თუ რა
სახის ნარჩენი რა რაოდენობით უნდა იქნას გატანილი წლის
განმავლობაში.
მაგალითი : ნარჩენების
პროცენტული
# ნარჩენების სახეობა მოცულობა,
წილი
ტონობით
1. საყოფაცხოვრებო ნარჩენები ფიზიკური 91,707.0 36.1
პირებიდან
2. საყოფაცხოვრებო ნარჩენები 65,500.0 25.8
იურიდიული პირებიდან
3. ნარჩენები ქუჩების, სკვერების, პარკების 85,020.5 33.4
და მოედნების დაგვა-სადუფთავებიდან
4. სამშენებლო და სხვა კერძო ნარჩენები 11,945.5 4.7
სულ: 254,173.0 100,0
Page  7

8. 1.5. ხელშეკრულებაში გასათვალისწინებელი
საკითხები
1. ხელშეკრულების საგნის მოკლე აღწერა
ძირითადი პირობები
2. შესაბამის განკარგულებაზე მინიშნება
3. ტერმინთა განმარტებები/დეფინიციები
4. ხელშეკრულების მოქმედების პერიოდი: (ა) მოქმედება და პერიოდული
განახლება; (ბ) შესაძლო შეწყვეტა
სერვისის აღწერა
5. მომსახურების ერთეული
6. ობიექტების სახეობები, რომელთაც უნდა მოემსახუროს კონტრაქტორი
7. თანამშრომლების მიერ გაწეული მუშაობის სტანდარტები და პირობები
8. ღონისძიებების გეგმა-გრაფიკი
9. მომსახურების დრო, რომელშიც შეიძლება ან უნდა შესრულდეს
10. დღესასწაულები, როდესაც სამსახურში ყოფნა არ არის საჭირო
11. მომსახურების გაწევის ადგილი/ადგილები
12. მომსახურების ხელმისაწვდომობა
Page  8

9. 1.5. ხელშეკრულებაში გასათვალისწინებელი
საკითხები
13. საჭირო აღჭურვილობა
14. რა აღჭურვილობა შეიძლება იყოს ან არ იყოს გამოყენებული
15. სად შეიძლება ინახებოდეს აღჭურვილობა
16. ტექნიკა და საშუალებები, რაც უნდა იქნას მუნიციპალიტეტის მიერ
მიწოდებული
17. კონტრაქტორის მხარდაჭერის ვალდებულებები
18. თვითმმართველობის მხარდაჭერის ვალდებულებები
19. ტექნიკის და საწყობის ექსპლუატაციის სტანდარტები
20. ტექნიკისა და ობიექტების მდგომარეობა ხელშეკრულების
დასრულებისას
21. საზოგადოების ინფორმირება მუნიციპალიტეტის ან კონტრაქტორის ან
ორივეს მიერ
22. პერიოდი და საშუალებები, რომლის განმავლობაშიც კონტრაქტორი
ვალდებულია მიიღოს საჩივრები და მოახდინოს ანგარიშგება ამ საჩივრებისა
მუნიციპალიტეტთან
23. პასუხისმგებლობა ბილინგზე და საფასურის შეგროვებაზე
24. აკრძალული საქმიანობა
Page  9

10. 1.5. ხელშეკრულებაში გასათვალისწინებელი
საკითხები
ტარიფები და კომპენსაცია
25. მთლიანი მოსაკრებელი
26. კონკრეტული ნაწილების განწერა
27. ინვოისების წარმოდგენის ვადა
28. გადახდის ვადა (ინვოისის წარმოდგენიდან რამდენ ხანში)
29. საჯარო მომსახურების დასაშვები საფასური
30. საფასურის კორექტირება
31. პასუხისმგებლობა მოსაკრებლის გადაუხდელობაზე
32. საკუთრების საკითხი ხელშეკრულების დასრულებისას
მონიტორინგი ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ
33. ანგარიშგების შინაარსი, ფორმატი და სიხშირე, რაც უნდა იქნას
წარმოდგენილი კონტრაქტორის მიერ
34. მონიტორინგის სიხშირე
კომუნიკაცია თვითმმართველობასთან ; ინტერპრეტაცია და
დავების მოგვარება
35. კონტრაქტორის მხრიდან კომუნიკაციაზე პასუხისმგებელი პირის და
ადგილის განსაზღვრა
36. ხელშეკრულების მართვის ოფიცრის განსაზღვრა თვითმმართველობაში
37. ხელშეკრულების ინტერპრეტაცია და წესების მართვა
Page  10 აუცილებლომა იმისა, რომ ხელშეკრულების მუნიციპალური
38.
ინტერპრეტაციები იყოს წერილობითი ფორმით

11. 1.5. ხელშეკრულებაში გასათვალისწინებელი
საკითხები
საშუალებები /ინსტრუმენტები
40. ხელშეკრულების შეწყვეტის გამაფრთხილებელი პროცედურები
41. სავალუტო საშუალებები, რაც შესაძლოა რაიმე ფონდიდან იქნას
დამატებით მოზიდული
42. შემცირებაზე გადასახადები მიბმული კონკრეტულ ღონისძიებებს
43. გადახდის შემცირება ან რაიმე კომპენსაცია
44. ჯარიმები თვითმმართველობის მიერ დაგვიანებულ გადახდებისთვის
ცვლილებები
45. ხელშეკრულების შეცვლის პირობები
46. ხელშეკრულების მოულოდნელი შეწყვეტის რეგულირება
სხვა დებულებები
47. ნებართვები, რაც კონტრაქტორმა უნდა მიიღოს
48. მოთხოვნა კონტრაქტორის შენარჩუნებაზე, თუ ის უწყვეტ მომსახურებას
ეწევა
49. მოთხოვნა, რომ კონტრაქტორი შეასრულებს მოქმედი კანონმდებლობით
გათვალისწინებულ ყველა მომსახურებას
Page  11

12. 1.6. სერვისის მიწოდების ფინანსური
გამჭვირვალობის კომპონენტები
 სერვისის მიწოდების სქემის გამჭვირვალობა, რათა ფიზიკურმა და
იურიდიულმა პირებმა იცოდნენ, რა პერიოდულობით და როგორი სერვისი
მიეწოდებათ მათ არჩეული ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ;
 სერვისის ტარიფების დადგენის გამჭვირვალობა, რათა ფიზიკურ და
იურიდიულ პირებს არ ჰქონდეთ განცდა იმისა, რომ ტარიფი
არასამართლიანად არის დადგენილი. უმჯობესია, თუ ფიზიკური და
იურიდიული პირები რაიმე სახით იქნებიან ჩართულები ტარიფის დადგენის
პროცესში;
 სერვისის ხარჯების გამჭვირვალობა. ფიზიკურმა და იურიდიულმა
პირებმა უნდა იცოდნენ, თუ რა ჯდება სერვისის მიწოდება, ანუ მათთვის
გამჭვირვალე უნდა იყოს სერვისის მიწოდების ხარჯები. ამისთვის
მნიშვნელოვანია სატენდერო დოკუმენტაციის საჯაროობა, ასევე
ხარჯთააღრიცხვის საჯაროდ გამოქვეყნება;
 სერვისის მიწოდების ანგარიშგების გამჭვირვალობა. ფიზიკური და
იურიდიული პირებისთვის მნიშვნელოვანია სერვისის მიწოდების
ანგარიშების გამჭვირვალობა, რათა ისინი დარწმუნდნენ - სერვისის
მიმწოდებლის მიერ წარდგენილი ანგარიში შეესაბამება თუ არა იმ სერვისს,
რაც მათ რეალურად მიიღეს;
 სერვისების პროგრამების გამჭვირვალობა . საყოფაცხოვრებო ნარჩენების
Page  12
გატანის სერვისის მიწოდების მიზნობრივი პროგრამა ბიუჯეტის შემადგენელი

13. თემა 2. ფინანსური ანალიზის
მეთოდები
Page  13

14. 2.1. სერვისის მიწოდების ბიუჯეტთან
დაკავშირებული კომპონენტები
Page  14

15. 2.2. ღირებულებათა ანალიზის ტიპები
მაჩვენებელი დასასმელი კითხვა
1. სრული ღირებულება რა ღირს ყველა საჭირო (გამოსაყენებლად
აუცილებელი) რესურსი?
2. საშუალო ერთეულის რა ხარჯი შეიძლება იყოს მოსაკრებლის დაწესების
ღირებულება საფუძველი?
3. სამუშაოს ღირებულება რა ღირს საშუალოდ ერთი მუშახელის დაქირავება?
4. ხარისხის ღირებულება რა ღირს მომსახურების გაუმჯობესება (სერვისის
გაფართოება)?
5. თავიდან აცილების რა ხარჯები იქნება თავიდან აცილებული, თუ ერთი
ღირებულება ან რომელიმე სამსახური იქნება გაუქმებული ან
გამოყენებული იქნება მომსახურების მიწოდების
სხვა მეთოდი?
Page  15

16. 2.3. მყარი ნარჩენების სერვისის მიწოდების ბიუჯი
# ფინანსური დასრულებული მიმდინარ პროგნოზი
მაჩვენებელი 2010 წ. 2011 წ. ე
2012 წ. 2013 წ. 2014 წ.
1. შემოსავლები
1.1. ფიზიკური პირებიდან
1.2. იურიდიული პირებიდან
1.3. გრანტი
1.4. შემოწირულობა
სულ შემოსავლები
2. ხარჯები
2.1. შრომის ანაზღაურება
(საშემოსავლო
გადასახადის ჩათვლით)
2.2. ტექნიკის შეძენა
2.3. დამხმარე საშუალებების
შეძენა
2.4. ტექნიკის რემონტი
2.5. საწვავის შეძენა
2.6. საოფისე ხარჯები
სულ ხარჯები
3. მოგება/ზარალი (1-2)
Page  16 მოგების გადასახადი
4. წმინდა მოგება

17. 2.4. კომპანიის ქეშ -ფლოუ (Cash flow)
# ფინანსური 2012 წელი
მაჩვენებელი I II III IV V VI . . . XII
1. საწყისი ნაშთი
2. შემოსავლები
1.1. ფიზიკური პირებიდან
1.2. იურიდიული პირებიდან
1.3. გრანტი
1.4. შემოწირულობა
სულ შემოსავლები
3. ხარჯები
2.1. შრომის ანაზღაურება
2.2. ტექნიკის შეძენა
2.3. დამხმარე საშუალებების
შეძენა
2.4. ტექნიკის რემონტი
2.5. საწვავის შეძენა
2.6. საოფისე ხარჯები
სულ ხარჯები
4.
Page  17
საბოლოო ნაშთი
(1+2-3)

18. 2.5. ვალის აღების ფინანსური ანალიზი
ვალის აღების ფინანსური ანალიზი მოიცავს ვალის მოცულობის,
დარიცხული პროცენტის, ვადიანობის და გასტუმრებადობის ანალიზს.
მაგალითად , თუ კომპანიამ აიღო მოკლევადიანი სესხი 3 თვის ვადით
45,000 ლარის მოცულობით და წლიური საპროცენტო განაკვეთი 24%-ია,
მაშინ მას ამ 3 თვის განმავლობაში მოუწევს ყოველთვიურად 900 ლარის
გადახდა. ანუ, ჯამში 3 თვის განმავლობაში ის ვალის მომსახურებისთვის
გადაიხდის 2,700 ლარს. აქ ფორმულა ასეთი იქნება:
(45,000 ლარი x 24 % /12 თვე x 3 თვე ) =
= 45,000 x 2% თვეში x 3 თვე = 900 x 3
თვე = = 2,700 ლარი
Page  18

19. 2.6. კარგი ინდიკატორის დამახასიათებელი
თვისებები
მიღწეული შედეგების და გაუმჯობესებული სერვისების მიწოდების
გასაზომად ფინანსურ ანალიზში იყენებებ ინდიკატორების სისტემას .
ინდიკატორი პროგრესის ან რეგრესის საზომი საშუალებაა.
Page  19

20. 2.7. ფინანსური მაჩვენებლების გაზომვა
(ინდიკატორების დადგენა )
# მაჩვენებელი ინდიკატორის დადგენა პროგრესის მნიშვნელობა
კომპანიის ფინანსები
1. კომპანიის ფინანსური (საკუთარი შემოსავლების წილი / მთალიან დამოუკიდებლობის %-ული მაჩვენებლის
დამოუკიდებლობის დონე საჭირო ხარჯებთან)*100 ზრდა, მაგ. 75%-დან 80%-მდე
2. კომპანიის დავალიანების დონე მიღებული შემოსავლები / ვალის მოცულობა შემოსავლების ზრდა და ვალის შემცირება, მაგ.
ვალის გასტუმრება დადგენილ გრაფიკზე 2
თვით ადრე
3. კომპანიის ლიკვიდურობის დონე კომპანიის აქტივების მეტობა აქტივების მეტობის ზრდა ვალდებულებებთან,
ვალდებულებებთან მაგ. წინა წელთან შედარებით 1,5%-ით
შემოსავლები
4. მოსაკრებლის მობილიზების დონე (მიღებული შემოსავლები / მაქსიმალური მოსაკრებლის ამოღების %-ული მაჩვენებლის
შემოსავლები)*100 ზრდა, მაგ. 85%-დან 88%-მდე
5. მუნიციპალიტეტის მიერ მუნიციპალიტეტის თანადაფინანსება / თანადაფინანსების შემცირება, მაგ. 25%-დან
თანადაფინანსების დონე ხარჯებთან 20%-მდე
ხარჯები
6. მყარი ნარჩენების შეგროვების ხარჯი 1 ტონა ნარჩენის შეგროვების ხარჯი წინა წელთან შედარებით მაქსიმუმ 5%-მდე
ზრდა
7. კომპანიის მოგების განაკვეთი (კომპანიის შემოსავლები - კომპანიის მოგების განაკვეთის ზრდა, წინა წელთან
ხარჯები)/ კომპანიის ხარჯები * 100 შედარებით 1%-ით
საოჯახო მეურნეობები
8. საოჯახო მეურნეობათა საშუალო შემოსავლები / ოჯახების რაოდენობა საშუალო შემოსავლების ზრდა წინა წელთან
შემოსავლები შედარებით, მაგ. წინა წელთან შედარებით 5%-
ით
9. საოჯახო მეურნეობათა საგადასახადო დასუფთავებაზე ხარჯი / მოსახლეობის დასუფთავებაზე ხარჯების წილის შემცირება
ტვირთი შემოსავლები მთლიან შემოსავლებში, მაგ. 2,5%-დან 2,3%-მდე
Page  20
10. მოსახლეობის კმაყოფილების დონე უკმაყოფილო მოსახლეობა / მთლიანი კმაყოფილი მოსახლეობის რაოდენობის ზრდა,
მოსახლეობა მაგ. 75%-დან 78%-მდე

21. 2.8. რესურსების და შედეგის (inputs & outputs)
ანალიზი
სერვისი რესურსები (inputs) შედეგები (outputs)
დასუფთავებ • პერსონალის • მოქალაქეთა და საწარმოთა რაოდენობა,
ა და რაოდენობა; საიდანაც გადის ნარჩენები;
ნარჩენების
• ტექნიკის რაოდენობა; • გატანილი ნარჩენების მოცულობა;
გატანა
• დამხმარე • დასუფთავებული მოედნების და
საშუალებების ქუჩების ფართობი.
რაოდენობა
• ბიუჯეტი.
Page  21

22. 2.9. რისკ -მენეჯმენტის ინსტრუმენტები
რისკი = (შემთხვევის მოხდენის ალბათობა) x (შემთხვევის
მოხდენისას მოსალოდნელი დანაკარგი)
მაგალითად : თუ კომპანიის საქმიანობის თანახმად, შემთხვევის
ალბათობა არის 0.01 და შემთხვევის დანაკარგი - 1000, მთლიანი
დაკარგვის რისკი არის 10.
არასას. მოვლენა
რისკი = ∑ [(შემთხვევის მოხდენის ალბათობა) x (შემთხვევის
მოხდენისას მოსალოდნელი დანაკარგი)]
მაგალითად : თუ კომპანიის საქმიანობის თანახმად, “A”
შემთხვევის ალბათობა არის 0.01 და შემთხვევის დანაკარგი -
1000, ხოლო “B” შემთხვევის ალბათობა არის 0.004 და შემთხვევის
დანაკარგი - 2500, მთლიანი დაკარგვის რისკი არის 20.
Page  22

23. თემა 3. სერვისის ღირებულების
დადგენა და პროგნოზირება
Page  23

24. 3.1. სერვისის მიწოდების დაფინანსების წყაროები
საყოფაცხოვრებო ნარჩენების გატანის და დასუფთავების სერვისის
მიწოდების ძირითადი ფინანსური წყარო ყოველთვის მომხმარებლის მიერ
გადახდილი მოსაკრებელი ან მომსახურების საფასურია.
Page  24

25. 3.2. ტარიფების დადგენისას გასათვალისწინებელი
კომპონენტები
 სერვისის მიმღებთა კატეგორიზაცია ფიზიკურ და იურიდიულ
პირებად (R, B);
 დასახლებული ტერიტორიების ზონირება იმ შემთხვევაში, თუ
სხვადასხვა ზონიდან სხვადასხვა ინტენსივობით უნდა გავიდეს
საყოფაცხოვრებო ნარჩენები (R1, R2, R3, R4 და ა.შ.);
 დასასუფთავებელი საჯარო ტერიტორიების ზონირება ქუჩებად,
მოედნებად, სკვერებად, პარკებად, ეზოებად და სხვა (P1, P2, P3, P4 და
ა.შ.);
 დადგენა იმისა , თუ რამდენჯერ არის საჭირო საყოფაცხოვრებო
ნარჩენების გატანა და ტერიტორიების დასუფთავება გაზაფხულის,
ზაფხულის, შემოდგომის და ზამთრის პერიოდებში;
 შეღავათები სოციალურად დაუცველ კატეგორიებზე (სიღარიბის
ზღვარს მიღმა მყოფი ოჯახები, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე
პირები, ომის ვეტერანები, მრავალშვილიანი ოჯახები და სხვა);
 მანძილის განსაზღვრა (კილომეტრაჟი ) მუნიციპალიტეტის სხვადასხვა
ზონებიდან ნაგავსაყრელამდე;
Page  25
 თვითმმართველობის რუკის შექმნა , სადაც იქნება დატანილი ზონები.

26. 3.3. თვითმმართველობის ზონირების ნიმუში
პირობითი აღნიშვნები:
B - ბიზნესი
R - დასახლებული ტერიტორია
P - საჯარო ტერიტორია
Page  26

27. 3.4. ტარიფების დასადგენად საჭირო საფეხურები
საფეხური 1. გავიანგარიშოთ სერვისის მიწოდების ღირებულება სრულად.
ამისათვის უნდა დაჯამდეს ყველა ის შესაძლო ხარჯი, რაც უნდა იქნას
გაწეული სერვისის მიწოდებაზე (შრომის ანაზღაურება, ტექნიკის შეძენა და
ექსპლუატაცია, დამხმარე საშუალებების შეძენა, გადასახადები, საოფისე
ხარჯები და სხვა);
საფეხური 2. მოვახდინოთ ფიზიკური პირების რაოდენობის დადგენა, მ.შ.
უნდა დავადგინოთ იმ ადამიანთა რიცხვი, რომლებიც განეკუთვნებიან
სოციალურად დაუცველთა კატეგორიას;
საფეხური 3. დავადგინოთ იურიდიული პირების რაოდენობა და დავყოთ
ისინი კატეგორიებად, მ.შ. უნდა დავადგინოთ ისინი, რომლებიც არ მუშაობენ
და არ წარმოქმნიან ნარჩენებს;
საფეხური 4. შემდგომ ხდება მოსაკრებლის ტარიფის დათვლა შემდეგი
წესით: 4.1. ოპტიმალური ტარიფის დადგენა ფიზიკური პირებისათვის (ამის
დადგენა მოსახლეობის გამოკითხითაც არის შესაძლებელი, თუ რამდენის
გადახდას შეძლებენ ისინი); 4.2. ოპტიმალური ტარიფის დადგენა
იურიდიული პირებისათვის (იმის მიხედვით, თუ რა საქმიანობას ეწევიან და
რამდენ ნაგვის ბუნკერს საჭიროებენ ერთდროულად, ასევე რა ინტენსივობით
საჭიროებენ დაცლას).
აუცილებელია მოსაკრებელი დაწესდეს ცალკე
კერძო სახის მომსახურებაზე .
Page  27

28. 3.5. ტარიფების დადგენის მაგალითი
მაგალითად : მუნიციპალიტეტის საქალაქო დასახლებაში მოსახლეობის
რაოდენობა 250,000-ია. მათგან 50,000 სოციალურად დაუცველია.
მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე საქმინობს 57 კომპანია, რომელთაგან 30
კომპანია იყენებს 3-3 ბუნკერს, ხოლო 27 იყენებს 2-2 ბუნკერს. ფიზიკურ
პირებზე სულზე დაწესებული მოსაკრებლის განაკვეთი თვეში 0,5 ლარია,
ხოლო ერთ ბუნკერზე - თვეში - 50 ლარი. ასევე, წლის განმავლობაში
საშუალოდ 70 ავტომანქანა სამშენებლო ნარჩენი გადის, თითეულ მანქაქნაზე
დაწესებული მოსაკრებელი კი - 150 ლარია.
ჩვენ ამ მონაცემებზე დაყრდნობით შეგვიძლია მოსაკრებლიდან
წლიური მაქსიმალური შემოსავლების დაანგარიშება შემდეგი
ფორმულით :
წლიური მოსაკრებელი ფიზიკური და იურიდიული პირებიდან =
{[(250,000 - - 50,000) x 0,5] + [30 x 3 x 50) + (27 x 2 x 50)]} x 12 = {100,000 +
7,200} x 12 = = 1,286,400 ლარი + დამატებით მომსახურებიდან
შემოსავალი =
= 1,286,400 + (70 x 150) = 1,286,400 +10,500 = 1,296,900 ლარი
Page  28

29. თემა 4. მოსაკრებლის
ადმინისტრირების მექანიზმები
Page  29

30. 4.1. მოსაკრებლის ადმინისტრიტების საფეხურები
• მოსაკრებლის დარიცხვა - ვინაიდან მოსაკრებელი წინასწარი
გადასახდელია სერვისის მიწოდებაზე, მისი დარიცხვა უნდა მოხდეს
აბონენტზე (ოჯახზე და ორგანიზაციაზე) თვის დასაწყისში და უნდა მიეცეს
გარკვეული ვადა (მაგ. 15 რიცხვამდე) მის გადასახდელად. თანამედროვე
პირობებში დარიცხვას ავტომატურად ახდენს კომპიუტერული პროგრამა,
სადაც შეტანილია შესაბამისი მონაცემები;
• ქვითრების მიწოდება აბონენტებისათვის - კომპიუტერული
პროგრამა საშუალებას იძლევა ამობეჭდილი იქნას ორი მხარისგან
შემდგარი ქვითარი. ქვითრის ერთი მხარე რჩება მუნიციპალიტეტში, ხოლო
მეორე მიეწოდება აბონენტს. ქვითრის მიწოდება შესაძლოა მოხდეს
საკურიერო სერვისის მეშვეობით ან სხვა რაიმე გზით. საქალაქო და
სასოფლო დასახლებებში ქვითრების მიწოდება მოსახლეობასთან
შესაძლოა მოხდეს ტერიტორიული რწმუნებულების მეშვეობითაც;
Page  30

31. 4.1. მოსაკრებლის ადმინისტრიტების საფეხურები
• მოსაკრებლის ამოღება /გადახდევინება - ფიზიკური და იურიდიული
პირები ვალდებულნი არიან, დადგენილ ვადაში საბანკო სისტემის
მეშვეობით ან სპეციალური აპარატებით გადაიხადონ დაკისრებული
მოსაკრებელი. მათ უნდა იცოდნენ, რომ მოსაკრებლის დროული
გადაუხდელობა ჯარიმდება ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ;
• გადახდის მდგომარეობაზე კონტროლის დაწესება -
მუნიციპალიტეტი ვალდებულია დააწესოს კონტროლი მოსაკრებლის
გადახდის მდგომარეობაზე. ეს ნიშნავს იმას, რომ ყოველი თვის ბოლოს
მუნიციპალიტეტმა კომპიუტერული პროგრამიდან უნდა ამოიღოს
მონაცემები გადაუხდელი მოსაკრებლების შესახებ (თუ რომელ ფიზიკურ
და იურიდიულ პირს ერიცხება დავალიანება);
• სანქციები მოსაკრებლის გადაუხდელობაზე - მოსაკრებლის
გადაუხდელობაზე ადგილობრივმა თვითმმართველობამ უნდა დააწესოს
სანქციები (ჯარიმები), რათა ამით მოხდეს დარღვევათა პრევენცია
(წინასწარი აღკვეთა) და გაიზარდოს მოსაკრებლის ამოღების
მაჩვენებელი. ჯარიმის მოცულობა უნდა იყოს გადაუხდელი თანხის
პროპორციული და არა ფიქსირებული.
Page  31

32. გმადლობთ ყურადღებისათვის !
ელ -ფოსტა : davit.narmania@ciesr.org
ტელ .: (+995 32) 272 90 21
(+995 599) 11 66 33
Page  32