εφηβεία

1. Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων
Τμήμα:Α4

2. 1)Διαχωρισμός ομάδων και επιλογή
θέματος
 1η ομάδα:Σχέσεις Εφήβων με την
οικογένεια, την κοινωνία και τους φίλους
 2η ομάδα: Ψυχολογία των εφήβων
 3η ομάδα: Έφηβοι και εξαρτήσεις
 4η ομάδα: Έφηβοι και διαδίκτυο
 5η ομάδα: Διαφυλικές σχέσεις εφήβων

3. Ποιοτική και ποσοτική μέθοδος
 Ποσοτική μέθοδος
400 ερωτηματολόγια
διανεμήθηκαν σε μαθητές του
σχολείου
 Ποιοτική μέθοδος
Ενημερώσεις από διακεκριμένους
επιστήμονες στον τομέα της ψυχολογίας

4. Τι είναι εφηβεία;
 Εφηβεία ονομάζεται η μεταβατική περίοδος
στην ανάπτυξη του ανθρώπου, που μέσα
από έντονες σωματικές, γνωστικές,
συναισθηματικές και κοινωνικές αλλαγές
μεταβαίνει από την παιδική ηλικία στην
ώριμη ενήλικη ζωή.

5. Τρία στάδια
 Πρώτο στάδιο: η ήβη
 Δεύτερο στάδιο: κυρίαρχη εφηβεία
 Τρίτο στάδιο: εφηβικό κλείσιμο

6. Σχέσεις Εφήβων με την οικογένεια, την
κοινωνία και τους φίλους
 Οι ρόλοι στην οικογένεια
επαναπροσδιορίζονται
 Οι οικογενειακές σχέσεις αλλάζουν
 οι ανάγκες των παιδιών είναι πολύ
συγκεκριμένες
 Οι έφηβοι δεν γίνονται συχνά “αντιληπτοί”
από τους γονείς
Κατά την εφηβεία:

7. Γονείς και έφηβοι
Οι γονείς προσπαθούν να προσεγγίσουν
τον έφηβο με διάφορες μεθόδους, όμως ο
ίδιος «κλονίζεται» από συνεχείς ορμονικές
αλλαγές.
 Η βία πρέπει να αποκλείεται
 Θα πρέπει να θέτονται όρια από τους
γονείς
 Ο έφηβος έχει δικαιώματα και ελευθερίες

8.  να ωριμάσει
 να γίνει πιο υπεύθυνος
 να έχει υγιείς σχέσεις και αυτοεκτίμηση
 να διαμορφώσει μια προσωπικότητα
Στόχοι της οικογένειας για τον
έφηβο:

9. Φίλοι και έφηβοι
Οι φίλοι:
 αποτελούν έναν καθρέφτη μέσα στον
οποίο αναζητά τη νέα του ταυτότητα
 καλύπτουν το κενό της οικογένειας,
 τον καταλαβαίνουν
 τον δέχονται χωρίς να τον κατηγορούν

10. Η ψυχολογία των εφήβων
 Η ψυχολογική κατάσταση
του εφήβου αλλάζει
συνεχώς.
 Επηρεάζεται αρκετά απ’
ότι συμβαίνει γύρω του

11. Εφηβική κατάθλιψη
Στην δύσκολη εποχή αυτή για την ζωή
του ο ίδιος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει
όλες τις αλλαγές και αισθάνεται
άσχημα. Πολλοί έφηβοι έχουν την τάση
να πηγαίνουν σε ψυχολόγους.

12. Έφηβοι και σχολείο
Η ψυχολογία των εφήβων επηρεάζεται σε μεγάλο
βαθμό από το σχολείο. Οι πολύ μεγάλες απαιτήσεις
δημιουργούν στον έφηβο έντονο άγχος και τον
οδηγούν στην απόγνωση. Έτσι συχνά ακούμε νέους
ανθρώπους να εκφράζουν την άρνηση τους για το
εκπαιδευτικό σύστημα.

13. Το άγχος
 Το άγχος είναι ένα πολύ δυσάρεστο συναίσθημα
που νιώθει ο έφηβος μπροστά σε ένα κίνδυνο ή
μπροστά σε μια κατάσταση.
 Στην εφηβεία τα παιδιά τα <<χάνουν>> εύκολα και
κατά συνέπεια βρίσκονται πολύ συχνά σε
κατάσταση << έντονου άγχους >>

14. Τα Αίτια
Οι φυσιολογικές
αλλαγές στην
εμφάνισή τους
(σώμα,
πρόσωπο,
σπυράκια )
Οι μεγάλες
απαιτήσεις των
γονιών για σχολικές
επιδόσεις ( τα παιδιά
πιέζονται πολύ για να
ανταποκριθούν στις
υψηλές απαιτήσεις
όσων αγαπούν )
Οι διαμάχες των
γονιών μεταξύ
τους ( συνεχείς
τσακωμοί, ακόμη
και το διαζύγιο )
Οι πολλές
υποχρεώσεις –
δραστηριότητες (
οι έφηβοι μπορεί
να νιώθουν
ανήμποροι -να
ανταπεξέλθουν
στις υψηλές
απαιτήσεις – αλλά
να μην το
αναφέρουν σε
κανένα )

15. Εφηβεία και εξαρτήσεις
Κάπνισμα
Αλκοόλ
Διαδίκτυο
Ναρκωτικά

16. Κάπνισμα
 Το κάπνισμα αποτελεί την πρώτη μορφή σοβαρής
εξάρτησης μετά το Διαδίκτυο.
 Αύξηση εφήβων καπνιστών
 Καμία προσπάθεια επίλυσης της
μάστιγας

17. Γιατί καπνίζουν οι νέοι ;
 Συνήθεια γονέων
 Φίλοι, μεγαλύτερα αδέλφια,
κοινωνικό περιβάλλον
 Διαφήμιση και εμπορική σύνδεση
με την εικόνα του
 Σχέσεις / οικογενειακή δομή
 Επίπεδο εκπαίδευσης
 Κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο
 Διαχείριση άγχους και καταπίεσης
 Αποδοχή

18. Στοιχεία από έρευνα των μαθητών
πάνω στο θέμα
 Πάνω από το 40% των μαθητών έχει δοκιμάσει
το κάπνισμα.
 Στις μικρότερες τάξεις εντοπίζονται περισσότεροι
μαθητές που καπνίζουν
 το 30% των καπνιστών-μαθητών θεωρούν ότι
έχουν εθιστεί σ’ αυτό
 Μεγάλο ποσοστό μαθητών έχει οδηγηθεί στο
κάπνισμα από την παρέα τους, ενώ άλλοι
εξαιτίας της ψυχολογικής πίεσης
 το 20% των καπνιστών πιστεύουν ότι μπορούν
να συγκεντρωθούν καλύτερα στο διάβασμα
καπνίζοντας

19. Γιατί πίνουν οι έφηβοι
•Δοκιμή-Πειραματισμός
•Μίμηση
•Βελτίωση ψυχολογικής κατάστασης
Αλκοόλ

20.  κόπωση και ευαισθησία σε αρρώστιες
 ανευθυνότητα και αδιαφορία
 ενδείξεις κατάθλιψης
 είναι γενικά απείθαρχο ή έγινε απείθαρχο τον
τελευταίο καιρό
 δίνει μια αίσθηση παθητικότητας
Δεν πίνω γιατί μου
προκαλεί:

21. Έρευνα πάνω στο αλκοόλ και τους
νέους
 Οι έφηβοι πρωτοπίνουν μπίρα ή κρασί στα 12-13
 Στα 14-15 «περνούν» στα πιο «σκληρά ποτά»,
όπως το τζιν, η βότκα, το ουίσκι κ.λπ.
 Σημαντικό ρόλο σε αυτή την πρώιμη κακή συνήθεια
παίζει και η παρουσία αλκοολούχων αναψυκτικών.
 Το 15% των εφήβων παραδέχεται ότι έχει μεθύσει
πάνω από τρεις φορές μέσα σε ένα χρόνο.
 Το μεθυσμένο παιδί κινδυνεύει περισσότερο από τον
μεθυσμένο ενήλικα. Γίνεται επίσης
περισσότερο επικίνδυνο για τους άλλους.
Έρευνα του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής

22. Στοιχεία από έρευνα της ομάδας πάνω
στο θέμα
 Το 80% των μαθητών ενός
λυκείου σε πιθανή έξοδο θα
κατανάλωνε αλκοολούχο
ποτό.
 Από αυτούς το 40% θα
κατανάλωνε 1-2 ποτήρια
αλκοόλ ,ενώ το 20% θα
μπορούσε εύκολα να βρεθεί
σε κατάσταση μέθης.
 Τέλος, πιο εύκολα ο έφηβος
θα κατανάλωνε αλκοόλ σε
βραδινή έξοδο ή πάρτι.
Έχουν
δοκιμάσει
Δεν έχουν
δοκιμάσει

23. Διαδίκτυο
 Το Διαδίκτυο μπορεί να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές
ανάγκες ενός ατόμου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου
που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι μπορεί να
δημιουργήσει μια «ιδανική κατάσταση εαυτού», όπου το άτομο
μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητας
του χωρίς να έχει περιορισμούς και συνέπειες.
 Πρόσφατες έρευνες στην Ελλάδα κατέδειξαν τη σημασία της
γονικής μέριμνας και φροντίδας στην ανάπτυξη του εθισμού στο
Διαδίκτυο. Η βέλτιστη παροχή γονικής μέριμνας χαρακτηρίζεται
από φροντίδα και υγιή προστατευτικότητα, ούτως ώστε το παιδί
να κατευθύνεται και να καθοδηγείται με επάρκεια σε ένα
ασφαλές περιβάλλον, χωρίς να παρεμποδίζονται οι προσπάθειες
του για την ανάδειξη προσωπικής ταυτότητας και αυτονόμησης.

24. Ώρες περιήγησης στο
διαδίκτυο καθημερινά
0-1 ώρα
1-2 ώρες
2-5 ώρες
5+ ώρες
Σε ποια ηλικία αρχίσατε να
ασχολείστε με το διαδίκτυο;
Κάτω από 5
5 έως 10
10 έως 15
15+

26. Συμπτώματα
 Συμπτώματα συνδρόμου απόσυρσης, όπως ψυχοκινητική
διέγερση, εκούσια ή ακούσια κίνηση δακτυλογράφησης των
δακτύλων του χεριού, άγχος, έμμονη σκέψη για το διαδίκτυο και
όνειρα για το διαδίκτυο.
 Κατανάλωση υπερβολικού χρόνου ή και χρήματος σε
δραστηριότητες σχετικές με το διαδίκτυο (λογισμικά, σκληροί
δίσκοι κ.λ.π)
 Έκπτωση λειτουργικότητας του ατόμου σε κοινωνικό,
οικογενειακό αλλά και προσωπικό επίπεδο.
 Μειωμένη επίδοση στο σχολείο λόγω των πολλών ωρών που
περνάει ο έφηβος στο διαδίκτυο.
 Σε προχωρημένες περιπτώσεις ο έφηβος δεν κοιμάται,
παραμελεί την προσωπική του υγιεινή, μπορεί να σταματήσει
ακόμα και το σχολείο. Ακόμη, απομονώνεται, από την οικογένεια
και τους φίλους του, γίνεται επιθετικός, μπορεί να κλέβει
χρήματα από του γονείς για να παίζει. Τέλος, φτάνει σε σημείο
να μην τρώει ή και το αντίθετο (να παχαίνει πολύ)

27. Αντιμετώπιση εθισμού
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου έχει προταθεί η κινητοποιητική
συνέντευξη, το γνωστικό- συμπεριφορικό μοντέλο θεραπείας, η
συμβουλευτική παρέμβαση στην οικογένεια, οι ομάδες απεξάρτησης, ενώ
υπάρχουν κάποια δεδομένα και για το ρόλο της φαρμακοθεραπείας στη
θεραπεία. Ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση του εθισμού στα
παιδιά και στους εφήβους είναι η ύπαρξη κοινής στάσης των γονέων, η
παροχή υποστήριξης αλλά όχι κάλυψης και η τοποθέτηση του υπολογιστή
σε ένα ορατό σημείο στο σπίτι και όχι στο δωμάτιο του παιδιού. Σημαντικό
ρόλο στην αντιμετώπιση του εθισμού στο Διαδίκτυο έχει και η
συμβουλευτική στην οικογένεια, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα
υποστηρικτικό πλαίσιο, που θα δράσει ευοδωτικά στη θεραπεία. Η
κινητοποιητική συνέντευξη μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στον
χειρισμό της άρνησης του προβλήματος, ένα συχνό εμπόδιο που
παρατηρείται σε όλες τις ηλικίες. Στα πλαίσια της γνωστικό-
συμπεριφορικής θεραπείας, εντοπίζονται οι γνωστικές διαστρεβλώσεις
που εκλύουν και διατηρούν την προβληματική χρήση του Διαδικτύου,
προωθείται η γνωσιακή αναδόμηση και ένας πιο ισορροπημένος και
προσαρμοστικός τρόπος σκέψης.

28. Παράγοντες που οδηγούν στον
εθισμό από το διαδίκτυο
Ο εθισμός των εφήβων στο διαδίκτυο
μπορεί, επίσης να είναι το αποτέλεσμα
άλλων ψυχικών διαταραχών,
όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές,
διαταραχές
προσωπικότητας, υπερκινητικότητα και κοιν
ωνική φοβία. Συχνά όμως η ανάπτυξη
καταθλιπτικού συναισθήματος ή άγχους
έπεται της εμφάνισης του εθισμού, όπως
συμβαίνει και με άλλες εθιστικές
συμπεριφορές. Αυτό καταδεικνύει την
αναγκαιότητα εκτίμησης κάθε περίπτωσης
από ειδικό ψυχικής υγείας ο οποίος θα είναι
σε θέση να κρίνει την ύπαρξη ή μη
συννοσηρών καταστάσεων.

29. Ναρκωτικά
Η εφηβεία είναι ευάλωτη και εύθραυστη ηλικία, γεμάτη σύγχυση,
υπερβολή και αντίφαση και είναι επιρρεπής στις αυτοκαταστροφικές
τάσεις.
Λόγοι που οδηγούν τους εφήβους στα ναρκωτικά:
 Η οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική κρίση,
 η πίεση από τις παρέες των συνομηλίκων,
 η κρίση στο θεσμό της οικογένειας,
 η απόρριψη και η εγκατάλειψη
Μέσα από τα ναρκωτικά, οι έφηβοι αναζητούν τις λυτρωτικές
λύσεις, επαναστατούν στις καταπιεστικές παραδοσιακές αξίες,
αντιδρούν προς τους γονείς, διαμαρτύρονται για το κοινωνικό
χάος, αναζητούν μια κοινωνική ταυτότητα, προσπαθούν να
υποφέρουν λιγότερο και αποζητούν τεχνητούς παραδείσους.

30. Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
 Διάλογο με τα παιδιά σε νεαρή ηλικία
 Να τα αποθαρρύνουν από τέτοιου είδους
συμπεριφορές
 Να εξασφαλίζουν ένα υγιές περιβάλλον στα
παιδιά τους
 Να επιβάλλουν κανόνες
 Να γνωρίζουν τις παρέες των παιδιών τους

31. Διαφυλικές Σχέσεις

32. Ποιό είναι το κίνητρο της πρώτης
σεξουαλικής επαφής;
- Η σεξουαλική ωρίμανση
- Η ανθρώπινη περιέργεια
- Οι συμμαθητές
- Για να δείξεις ότι είσαι προοδευτικός
- Η απαίτηση του φίλου
- Η εκτόνωση μιας ανάγκης

33. Έναρξη σεξουαλικών δραστηριοτήτων
 Η ηλικία της πρώτης φοράς
Η ηλικία της πρώτης σεξουαλικής επαφής αλλάζει με τις εποχές και
επηρεάζεται κυρίως από κοινωνικά φαινόμενα. Πριν από μερικές
δεκαετίες η ηλικία της πρώτης σεξουαλικής επαφής ήταν για τις χώρες
της Δυτικής Ευρώπης γύρω στα δεκαέξι χρόνια. Η δεκαετία αυτή
συμπίπτει χρονικά με τα χρόνια της λεγόμενης «σεξουαλικής
επανάστασης».
 Ελληνικές στατιστικές μελέτες
Από έρευνες που έγιναν στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια,
βρέθηκε ότι κατά μέσο όρο οι άντρες ξεκινούν τη σεξουαλική τους
δραστηριότητα στα 18.2 χρόνια και οι γυναίκες στα 18.8 χρόνια. Στις
ηλικίες των 18 έως 25 χρόνων ένα ποσοστό 27.3% των γυναικών και
11.6% των αντρών δεν έχει ακόμα ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή.

34. Ομοφυλοφιλικές σχέσεις και εφηβεία:
Η σταθερά εκφρασμένη ομοφυλοφιλία, ως σεξουαλική προτίμηση για άτομα
του ίδιου φύλου είναι πολύ πιθανόν να διαπιστωθεί από το ίδιο το άτομο κατά
τη διάρκεια της εφηβείας.
Ορισμένοι συνειδητοποιούν ότι είναι πράγματι ομοφυλόφιλοι στην αρχή της
εφηβείας, ορισμένοι άλλοι στα τελευταία χρόνια της.
 Οι ειδικοί συνιστούν προσοχή στις κρίσεις μας όταν βλέπουμε άτομα να
εκφράζουν αμφιβολίες για τις ερωτικές τους προτιμήσεις στα 13 ή 14 χρόνια
τους, επειδή τότε εμφανίζονται και παροδικές ομόφυλες ερωτικές
δραστηριότητες.
 Σήμερα είναι πλέον γενικά αποδεκτό ότι οι άνθρωποι που προτιμούν τον
ομοφυλοφιλικό έρωτα δεν είναι σωματικά ή ψυχικά άρρωστοι.
Βέβαια , δυστυχώς, εξακολουθούν να υπάρχουν η επικριτική στάση, η
απόρριψη και οι στερεότυπες αντιλήψεις εις βάρος των ομοφυλοφίλων, γεγονός
που συχνά οδηγεί σε προσπάθεια απόκρυψης των προτιμήσεων τους και σε
αβάσταχτο άγχος και δυστυχία από τη μεριά τους.

35. Ρόλος του πατέρα:
Μπορούμε να συνοψίσουμε ότι η ομοφυλοφιλία στους
άνδρες εκφράζει μια ασυνείδητη αναζήτηση του πατέρα και
της ανδρικής ταυτότητας, ώστε να μπορέσουν να
αποκτήσουν τον έλεγχο του κορμιού τους και των
επιθυμιών τους .Η εφηβεία κάνει το αγόρι ευάλωτο στην
ομοφυλοφιλική συμπεριφορά, είτε για να εξερευνήσει το
σώμα του, είτε γιατί η ανάγκη για την αγάπη του πατέρα
μετατρέπεται σε ερωτισμό για κάποιο τρυφερό άνδρα.
Ο ρόλος της μητέρας:
Η μητέρα μπορεί να ευνουχίσει τον γιο της κλέβοντας από
αυτόν τον ανδρισμό του , αν δεν υπάρξει άλλος άνδρας για
να κόψει τον ομφάλιο λώρο. Ο φόβος του εκθυλησμού από
την μητέρα είναι ακόμη και σήμερα έντονος, γιατί
πιστεύεται ότι σ’ αυτόν οφείλεται η ομοφυλοφιλία.

36. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα
νοσήματα
 Στη μέση εφηβεία, ο έφηβος περνά στην πράξη όσον αφορά το
σεξ, πειραματίζεται έντονα και είναι πιθανό να αποκτήσει
ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις, συνήθως με συνομηλίκους
του.
 Καθώς δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον και είναι προσκολλημένος
στο παρόν, συνήθως δεν μπορεί να καταλάβει τις πιθανές
επιπτώσεις των πράξεών του, δεν μπορεί να κάνει υποθέσεις και
θεωρεί ότι σε εκείνον δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα κακό.
 Έτσι, είναι πολύ πιο εύκολο να αναπτύξει συμπεριφορές υψηλού
κινδύνου. Επιπλέον, είναι πιθανό να κάνει πολλές σχέσεις μικρής
διάρκειας, πιστεύοντας ότι η καθεμία είναι ξεχωριστή, ή/και να
έρχεται σε επαφή με πολλούς και διαφορετικούς συντρόφους,
συχνά χωρίς τις απαραίτητες προφυλάξεις διατρέχοντας
πολλαπλούς κίνδυνους.

37.  Τα αφροδίσια νοσήματα είναι 13 παθήσεις που
μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής οδού. Είναι
σημαντικό να έχουμε έστω γενική ενημέρωση για αυτά τα
νοσήματα έτσι ώστε να υποβληθούμε γρήγορα σε
θεραπεία.
 Αυτά είναι:
1)Σύφιλη
2)Βλεννόρροια
3)Μαλακό έλκος
4)Αφροδίσιο ή βουβωανικό κοκκίωμα
5)Αφροδίσιο ή βουβωνικό λεμφοκοκκίωμα
6)Μη-γονοκοκκική ουρηθρίτιδα
7)Οξυτενή κονδυλώματα
8)Έρπης γεννητικών οργάνων
9)Μολυσματική τέρμινθος
10)Σύνδρομο AIDS
11)Ηπατίτιδα Β
12)Φθειρίαση εφηβαίου
13)Ψώρα

38.  Ομάδα 1η : Πατραμάνης Κ., Στύλος Β.,
Στύλος Θ., Τόπουλος Μ.
 Ομάδα 2η : Ρεκατσίνας Χ., Σδούκου Δ.,
Σταλίκα Β., Τσουμάνης Ν.
 Ομάδα 3η : Ράντου Β., Σμύρης Θ.,
Τζοβάρας Γ., Τρομπούκη Ε.
 Ομάδα 4η : Ράρρας Δ., Σπάχο Μ., Φίλης
Ν., Χασκής Α.
 Ομάδα 5η : Πριόβολος Α., Τζίμα Κ., Τοψή-
Μουτεσίδου Σ., Τρομπούκη Α., Φλούδας
Μ.
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Λάππα Χρυσούλα

39. Βιβλιογραφία
 Harvard Medical School
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ναρκωτικά 2008 – 2012
 www.cancer-society.gr
 www.akappatou.gr
 www.neaygeia.gr
 apolafste.ypefthina.gr
 Γ.Α. Βασιλείου: Ο άνθρωπος ως σύστημα. Μία παρουσίαση για τον
παιδοψυχίατρο. Στο: «Σύγχρονα θέματα παιδοψυχιατρικής», τόμος Α,
τεύχος ΙΙΙ, σελ. 259-274. επιμέλεια Γ. Τσιάντης, Σ. Μανωλόπουλος.
Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 1987.
 Γ. Τσιάντης: Φυσιολογικά χαρακτηριστικά της εφηβείας. Στο: «Ψυχική
υγεία του παιδιού και της οικογένειας», τεύχος Α, σελ. 45-54. Εκδόσεις
Καστανιώτη, Αθήνα, 1991.
 S. Carrell: Group Exercises for Adolescents, p. 1-5. Sage Publ., 1993.
 Γ. Τσιάντης: Δυναμικές αλληλεπιδράσεις και διεργασίες στις σχέσεις
εφήβου - οικογένειας. Στο: «Εφηβεία», τόμος Β, τεύχος Α, σελ. 19-30.
Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 1997.
 R. A. King: Adolescence. In Child And Adolescent Psychiatry, ed. By
Melvin Lewis, Lippincot, Williams & Wlkins, 2002.
 Σημειώσεις από την διδασκαλία της Βάσως Βασιλείου στα σεμινάρια,
που διοργάνωνε στο Αθηναϊκό Κέντρο Μελέτης του Ανθρώπου για
τέσσερις δεκαετίες.