2. Α. Ιστορική Αναφορά: Η Ιερά Βασιλική
Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της
Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας
Χαλκιδικής, η οποία βρίσκεται στα όρια με
τον νομό Θεσσαλονίκης, μεταξύ Βασιλικών
και Γαλάτιστας, ιδρύθηκε, σύμφωνα με την
ιερά παράδοση, το έτος 888 μ.Χ. από την
Βασίλισσα Θεοφανώ, επί της Πατριαρχίας
Φωτίου του Μεγάλου προς τιμή της Αγίας
Αναστασίας.
Η Αγία Αναστασία ήταν κόρη Ρωμαίου άρχοντα και ακολούθησε τη μητέρα της, η
οποία ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Μετά τον θάνατο του συζύγου της (τον οποίο την
ανάγκασε ο πατέρας της να παντρευτεί), διέθεσε την περιουσία της για τον
Χριστιανισμό και προέτρεπε τους Χριστιανούς να μαρτυρήσουν για την πίστη τους. Οι
Ρωμαίοι την συνέλαβαν και την έκαψαν ζωντανή το 304 μ.Χ. Ανακηρύχθηκε Αγία και
ονομάστηκε Φαρμακολύτρια, γιατί ανάμεσα στα πολλά της θαύματα, γιάτρευε
ασθενείς και έλυνε τα μάγια, δηλαδή τις φαρμακείες.
2
3. Στη μονή από το 1920 μέχρι
και το 1971 λειτούργησε
πετρόχτιστη εκκλησιαστική
σχολή η οποία χτίστηκε από
τον αρχιτέκτονα Ξενοφώντα
Παιονίδη. Στο μοναστήρι
ανήκουν και 9 ξωκλήσια
τριγύρω στις πλαγιές και στον
κάμπο.
3
4. 4
1. Δεκέμβριος 2015:Διερεύνηση θέματος –παρουσίαση σχετικών βίντεο της Ι.Μ. Αγίας
Αναστασίας Φαρμακολυτρίας για εφόρμηση και προετοιμασία συνέντευξης ενός
αρχιμανδρίτη μέσα στη σχολική τάξη.
2. Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016: Επεξεργασία και συγκέντρωση πληροφοριών για την
ιστορία της Ιεράς Μονής , για τη συνέντευξη στο μοναχό και την αξιοποίηση στοιχείων
αναφορικά με το φυσικό περιβάλλον της Αγίας Αναστασίας μέσα από το διαδίκτυο.
3. Μάρτιος 2016: Πραγματοποίηση Επίσκεψης (Η επίσκεψη θα περιλαμβάνει :ξενάγηση
στο χώρο της Μονής με σχετική ιστορική αναφορά με τη βοήθεια αρχαιολόγου,
συνέντευξη ενός μοναχού από τους μαθητές, παιχνίδι προσανατολισμού με τη βοήθεια
κατόψεων της Ιεράς Μονής και τέλος ανάβαση στο ασκητήριο του Άγιου Θεώνα για πικ-
νικ και δραστηριότητα ηχοχάρτη (ακοογράμματος) απολαμβάνοντας το φυσικό
περιβάλλον της Μονής).
4. Απρίλιος 2016: Συλλογή Υλικού και επεξεργασία πληροφοριών με τους μαθητές
προκειμένου να δοθεί οριστική μορφή στο ενημερωτικό έντυπο.
5. Απρίλιος2016: Μετάφραση του διαμορφωμένου πλέον εντύπου από τους μαθητές στην
Αγγλική Γλώσσα.
6. Μάιος2016: Εκτύπωση του ενημερωτικού εντύπου και παρουσίαση του Προγράμματος στο
υπόλοιπο σχολείο.
5. 5
1. Η εφόρμηση για την Ιερά Μονή της Αγίας Αναστασίας δόθηκε με μία σύντομη
παρουσίαση της ιστορίας του μοναστηριού της Αγίας Αναστασίας
υποστηριζόμενη από ηλεκτρονικό υλικό (φωτογραφίες και βίντεο από διαδίκτυο)
των χώρων του μοναστηριού παλαιότερα και σήμερα μετά από την παρέμβαση
της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τις αναστηλωτικές εργασίες που
πραγματοποιήθηκαν εκεί.
2. Με αφορμή το κεφάλαιο για την οργάνωση της Εκκλησίας στο μάθημα της
Κ.Π.Α. οι μαθητές με την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού κατέγραψαν τις
ερωτήσεις της συνέντευξης του μοναχού που θα μας ξεναγούσε προκειμένου να
ενημερωθούν για τη διοικητική υπαγωγή της Ιεράς Μονής και να λύσουν τις
απορίες τους σχετικά με τη μοναστηριακή ζωή. Επιπλέον, ορίστηκαν οι μαθητές-
δημοσιογράφοι που θα έπαιρναν τη συνέντευξη από το μοναχό καθώς και οι
φωτογράφοι –εικονολήπτες που θα κάλυπταν την επίσκεψη.
3. Τέλος, δόθηκαν οδηγίες σχετικά με την προετοιμασία των μαθητών για τα
απαραίτητα που θα έπρεπε να έχουν οι μαθητές μαζί τους, στο σακίδιο τους, για
την ανάβαση προς το ασκητήριο του Άγιου Θεωνά, όπως: νερό, φαγητό , καπέλο,
αδιάβροχο, γυαλιά ηλίου, σφυρίχτρα, φακό, μολύβι, χαρτί κ.α.
4. Η επίσκεψη στην Ιερά Μονή Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας
πραγματοποιήθηκε στις 22 Μαρτίου 2016, αφού ελήφθησαν όλα τα απαραίτητα
μέτρα ασφαλούς μετακίνησης των μαθητών και υλοποιήθηκαν οι παρακάτω
δράσεις:
6. 6
Α. Οι συνοδοί εκπαιδευτικοί υπέδειξαν στους μαθητές τα σημεία όπου έχουν
πραγματοποιηθεί αναστηλωτικές εργασίες, αλλά περαιτέρω λεπτομερής ξενάγηση δεν
μπόρεσε να γίνει εξαιτίας έλλειψης αρχαιολόγου.
Β. Ο μοναχός που μας υποδέχτηκε έκανε μια λεπτομερή παρουσίαση της ιστορίας της
Μονής από την ίδρυσή της μέχρι και σήμερα με θρησκευτικές-θεολογικές αναφορές.
8. 8
Δ. Με την έξοδο των μαθητών από το
καθολικό οι μαθητές περιηγήθηκαν
στους γύρω χώρους της Ιεράς Μονής
θαυμάζοντας τα ζώα που υπάρχουν εκεί
και το φυσικό περιβάλλον και
προχωρώντας προς την Σχολή της Μονής
έγινε μια συζήτηση γύρω από την
λειτουργία της Ιερατικής Σχολής μέχρι το
1971.
Ε. Κατόπιν , οι μαθητές επιδόθηκαν σε ένα παιχνίδι προσανατολισμού (orienting) το
οποίο είχε οργανωθεί από την προηγούμενη ημέρα από τους εκπαιδευτικούς και κράτησε
αμείωτο το ενδιαφέρον των μαθητών. Το παιχνίδι προσανατολισμού εξελίχθηκε ως εξής
και σε αυτό το σημείο χρησιμοποιήθηκε και ένα σχέδιο κάτοψης των κτηρίων του
συγκροτήματος της Ιεράς Μονής της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας που μας
δόθηκε από την Εφορία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους.
Οι μαθητές βρήκαν λέξη «κλειδί» και συνεχίζουν το παιχνίδι
προσανατολισμού
9. 9
Το μήνυμα το οποίο προέκυψε από τις λέξεις-κλειδιά που κλήθηκαν να συνδυάσουν
οι μαθητές όταν έφτασαν στο ασκητήριο του Άγιου Θεωνά ήταν το εξής:
Υπαίθρια Διαβίωση , όχι ακατάλληλος καιρός, μόνο ελλιπής προετοιμασία!"
10. 10
ΣΤ. Όταν φτάσαμε στον τελικό προορισμό μας , το ασκητήριο του Άγιου Θεωνά , οι
μαθητές αφού ξεκουράστηκαν κι έφαγαν μιλώντας για τα οφέλη της πεζοπορίας και του
υγιεινού τρόπου προσπάθησαν να συνδυάσουν όλοι μαζί τις λέξεις κλειδιά του παιχνιδιού
προσανατολισμού που προηγήθηκε. Στη συνέχεια , αφού χωρίστηκαν σε δυο ομάδες ,
ώστε να υλοποιηθεί η δραστηριότητα σε δυο χρόνους, απομακρύνθηκαν ο ένας από τον
άλλον και σε ένα φύλλο χαρτί κατέγραψαν με όποιο τρόπο ήθελε αυθόρμητα ο καθένας
τους ήχους που άκουγε στη φύση, σχηματίζοντας έτσι έναν ηχοχάρτη. Με το πέρας και της
τελευταίας δραστηριότητας οι μαθητές προετοιμάστηκαν για την κατάβαση του βουνού
μέσα από μονοπάτια και απολαμβάνοντας μια εξαιρετική διαδρομή φτάσαμε στο τέλος.
11. 5. Λίγες ημέρες μετά από την επίσκεψή μας στην Ιερά
Μονή Αγίας Αναστασίας οι μαθητές με την βοήθεια του
εκπαιδευτικού της τάξης και των εκπαιδευτικών
ειδικοτήτων Αγγλικής Γλώσσας και Πληροφορικής
προχώρησαν με το υλικό που είχαν συγκεντρώσει στη
σύνταξη αλλά και στη μετάφραση στην Αγγλική Γλώσσα
του ενημερωτικού φυλλαδίου για την Ι.Μ. Αγίας
Αναστασίας Φαρμακολυτρίας.
11
12. 12
Κλείνοντας, εάν θέλαμε να
αξιολογήσουμε τη συμμετοχή μας στο
Πιλοτικό Πρόγραμμα Εκπαιδευτικής
Αξιοποίησης Αρχαιολογικών χώρων κ
Μουσείων της Βορειοανατολικής
Χαλκιδικής αξίζει να σημειώσουμε ότι
ήταν ένα πρόγραμμα που μας έβαλε,
μαθητές και δασκάλους, στη
διαδικασία να προσεγγίσουμε με ένα
διαφορετικό τρόπο τους
αρχαιολογικούς –ιστορικούς χώρους
του τόπου μας και με ιδιαίτερη χαρά
εμπειρικά πετύχαμε τα παρακάτω:
13. Να αναγνωρίσουν οι μαθητές την αξία της
αρχαιολογικής αναστήλωσης ενός ιστορικού
μνημείου (παρατηρώντας τα σημεία στα οποία
έχουν γίνει παρεμβάσεις.
Να έρθουν σ’ επαφή με τη μοναστηριακή ζωή
(μέσα από τη συζήτηση –συνέντευξη με ένα
μοναχό της Μονής).
Να περιπλανηθούν και να θαυμάσουν το
φυσικό τοπίο που περιβάλλει τη Μονή (μέσα
από τις οργανωμένες δραστηριότητες-
παιχνίδια που οργανώθηκαν και μέσα από την
πεζοπορία στο βουνό με προορισμό το
ασκητήριο του Άγιου Θεωνά).
Να φτάσουν στην ολοκληρωμένη παραγωγή
ενός ενημερωτικού έντυπου.
13
Οι μαθητές στη Σχολή της Μονής
14. 14
Οι μαθητές του ΣΤ2: Γκουγκούσης Βασίλειος, Ζέφι Μαρσέλ, Καλτσούνης
Γεώργιος, Κογκούσης Γεώργιος,Κουτζιαρή Μαριαλένα,Κουτζιαρής
Χρήστος,Κουτζιαφάρας Εμμανουήλ, Ντούνα Χρυσοβαλάντω, Πανέλας
Νίκος,Πιπιλίαρη Αθανασία, Ράπτης Νικόλαος, Σειράς Ιωάννης , Τσιπλάκη
Άννα, Χατζάς Δημήτρης, Χατζούδη Χρυσοβαλάντω, Χατζούδης Δημήτριος.
Οι μαθητές του ΣΤ1
Ο σεβασμιώτατος μοναχός Γερμανός
Ο εκπαιδευτικός του ΣΤ1 κ. Καρατζιοβάλης Βασίλειος
Η εκπαιδευτικός του ΣΤ2 κα Πανοδήμου Αθηνά
Η καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας του Δ.Σ. Γαλάτιστας κα Γκόλια
Αναστασία
Ο καθηγητής Πληροφορικής του Δ.Σ. Γαλάτιστας κ. Κουφίδης Άγγελος
Η Διευθύντρια του Δ.Σ. Γαλάτιστας κα Κακαρίκου Άννα
Για την υλοποίηση και ολοκλήρωση του Προγράμματος στην Αγία Αναστασία
βοήθησαν όλοι οι παρακάτω συντελεστές , τους οποίους και ευχαριστούμε
θερμά για τη συμμετοχή τους.
15.
16. Α. Ιστορική Αναφορά: Στα βυζαντινά
χρόνια στη θέση του σημερινού
χωριού Γαλάτιστα και πιθανότατα
γύρω από τον σωζόμενο σήμερα
πύργο πρέπει να υπήρχε οικισμός με
το όνομα "Γαλάτισσα".
Ταυτισμένος με τον τόπο είναι ο
βυζαντινός πύργος. Πρόκειται για
έναν από τους καλύτερα σωζόμενους
πύργους της Χαλκιδικής,
οχυρωματικού χαρακτήρα.
Αρχιτεκτονικά ανήκει σε μια μεγάλη
ομάδα βυζαντινών τετράπλευρων
πύργων, τους οποίους συναντάμε στη
Μακεδονία και στο Άγιον Όρος.
Εξωτερική άποψη της δυτικής
πλευράς του Πύργου 16
17. Ο πύργος διατηρείται σήμερα
σε ύψος δεκαέξι μέτρων αλλά
δεν γνωρίζουμε τίποτα για το
ανώτερο τμήμα του και κατά
συνέπεια για τη στέγασή του.
Σώζονται τρεις όροφοι από τη
στάθμη εισόδου και πάνω
καθώς και το υπόγειο. Για τις
ανάγκες της καθημερινής ζωής
υπήρχε μέσα στον πύργο
νιπτήρας, χώροι υγιεινής και
πιθανώς ένα είδος κουζίνας.
Τέλος στον τρίτο όροφο
σώζεται τμήμα κόγχης που
ίσως ανήκε σε παρεκκλήσιο.
Χάρτης με τους Πύργους της Χαλκιδικής17
18. Έκθεμα από την έκθεση μέσα στον Πύργο : «Οι Πύργοι της Χαλκιδικής»
18
19. Δεκέμβριος 2015: Διερεύνηση θέματος –Συλλογή εμπειρικών
γνώσεων για τον Πύργο της Γαλάτιστας.
Ιανουάριος 2016: Επεξεργασία και συγκέντρωση πληροφοριών για
την ιστορία του Βυζαντινού Πύργου μέσα από το διαδίκτυο και τις
μαρτυρίες των κατοίκων της Γαλάτιστας.
Φεβρουάριος 2016: Πραγματοποίηση Επίσκεψης η οποία θα
περιλαμβάνει ξενάγηση από αρχαιολόγο.
Μάρτιος 2016: Α΄ Φάση συγγραφής ενός παραμυθιού και
εικονογράφησή του από τους μαθητές.
Απρίλιος 2016:Οριστική συγγραφή του παραμυθιού και παράλληλη
εικονογράφηση από τους μαθητές.
Μάιος 2016: Μετάφραση του διαμορφωμένου πλέον παραμυθιού
από τους μαθητές στην Αγγλική Γλώσσα, εκτύπωση και παρουσίασή
του στο υπόλοιπο σχολείο. 19
20. 1.Η εφόρμηση για το Βυζαντινό Πύργο της Γαλάτιστας
δόθηκε με μία συζήτηση γύρω από τους μύθους που έχουν
επικρατήσει στη Γαλάτιστα και έχουν περάσει και στους
μαθητές σχετικά με την ιστορία και τον τρόπο χρήσης του
Πύργου της Γαλάτιστας.
20
21. 2.Στη συνέχεια οι μαθητές κλήθηκαν να συγκεντρώσουν
πληροφορίες είτε από μαρτυρίες κατοίκων , είτε από γραπτές
ιστορικές πηγές, είτε από το διαδίκτυο για την ιστορία του
Πύργου και εκεί προέκυψαν οι αντιθέσεις της λαϊκής
παράδοσης και των γραπτών ιστορικών αναφορών .
21
22. 3.Η επίσκεψη στο Βυζαντινό Πύργο της
Γαλάτιστας πραγματοποιήθηκε τον
Φεβρουαρίου 2016 και εκεί οι δυο ξεναγοί που
μας περίμεναν μας ξενάγησαν κατά ομάδες στο
εσωτερικό του Πύργου. Οι μαθητές εκδήλωσαν
πολύ μεγάλο ενδιαφέρον με διαρκείς ερωτήσεις
στους αρχαιολόγους για όλα όσα πέτυχαν οι
αρχαιολόγοι με τις αναστηλωτικές τους
εργασίες και όταν έφτασαν στο τελευταίο
επίπεδο του Πύργου παρακολούθησαν κι ένα
σχετικό βίντεο για την ιστορία του Πύργου. Σε
αυτή μας την επίσκεψη διευκρινίστηκε από τους
αρχαιολόγους η χρήση του Πύργου από κάποιο
ενδεχομένως εύπορο κάτοικο της Γαλάτιστας
κατά τα Βυζαντινά Χρόνια σε αντίθεση με τη
λαϊκή παράδοση που αναφέρει ότι αυτός ο
Πύργος άνηκε στη βασίλισσα Γαλάτεια.
22
23. 4.Κατόπιν , με πολύ φαντασία και δίχως να κατορθώσουν να αποκοπούν από τη
λαϊκή παράδοση, έγραψαν σε πρώτη φάση ,ο κάθε μαθητής μόνος του, ένα
παραμύθι και σε δεύτερο χρόνο συνθέσαμε όλοι μαζί τις ιδέες των μαθητών σε ένα
παραμύθι.
5. Στα πλαίσια του μαθήματος της Πληροφορικής οι μαθητές έγραψαν το παραμύθι.
6. Με την βοήθεια του εκπαιδευτικού των εικαστικών του σχολείου μας, οι μαθητές
προχώρησαν στην εικονογράφηση του παραμυθιού δοκιμάζοντας σε ομάδες
διάφορες τεχνικές εικονογράφησης.
7. Τέλος, παράλληλα με την εικονογράφηση του παραμυθιού οι μαθητές δούλεψαν
τη μετάφραση του παραμυθιού στην Αγγλική Γλώσσα με την βοήθεια της
εκπαιδευτικού της Αγγλικής Γλώσσας προκειμένου το παραμύθι να πάρει την
οριστική του μορφή και να τυπωθεί και πάλι με τη συμβολή του καθηγητή της
Πληροφορικής του Δημοτικού Σχολείου Γαλάτιστας.
23
24. Να αναγνωρίσουν οι μαθητές την αξία της
αρχαιολογικής αναστήλωσης ενός ιστορικού
μνημείου (παρατηρώντας τα σημεία στα
οποία έχουν γίνει παρεμβάσεις).
Να μάθουν οι μαθητές την «πραγματική»
ιστορία του Βυζαντινού Πύργου της
Γαλάτιστας (μέσα από την ξενάγηση του
αρχαιολόγου και τα αρχαιολογικά
ευρήματα).
Να αισθανθούν τον Πύργο της Γαλάτιστας
ως δικό τους κομμάτι χρησιμοποιώντας τη
φαντασία τους και τις παρεμβάσεις των
αρχαιολόγων στο χώρο μέσα από τη
συγγραφή ενός δικού τους παραμυθιού.
Οι μαθητές παρακολουθούν
βίντεο σχετικά με την ιστορία
του Πύργου
Με ιδιαίτερη χαρά εμπειρικά πετύχαμε τα παρακάτω:
24
27. Οι μαθητές του ΣΤ2: Γκουγκούσης Βασίλειος, Ζέφι Μαρσέλ, Καλτσούνης
Γεώργιος, Κογκούσης Γεώργιος,Κουτζιαρή Μαριαλένα,Κουτζιαρής
Χρήστος,Κουτζιαφάρας Εμμανουήλ, Ντούνα Χρυσοβαλάντω, Πανέλας
Νίκος,Πιπιλίαρη Αθανασία, Ράπτης Νικόλαος, Σειράς Ιωάννης , Τσιπλάκη
Άννα, Χατζάς Δημήτρης, Χατζούδη Χρυσοβαλάντω, Χατζούδης Δημήτριος.
Η εκπαιδευτικός του ΣΤ2 τμήματος κα Πανοδήμου Αθηνά
Οι αρχαιολόγοι -ξεναγοί της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Η καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας του Δ.Σ. Γαλάτιστας κα Γκόλια
Αναστασία
Ο καθηγητής Πληροφορικής του Δ.Σ. Γαλάτιστας κ. Κουφίδης Άγγελος
Η Διευθύντρια του Δ.Σ. Γαλάτιστας κα Κακαρίκου Άννα 27
Για την υλοποίηση και ολοκλήρωση του Προγράμματος στο Βυζαντινό Πύργο
της Γαλάτιστας βοήθησαν όλοι οι παρακάτω συντελεστές , τους οποίους και
ευχαριστούμε θερμά για τη συμμετοχή τους.
