Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Tendances (20)
Similaire à Διδακτική Μακροοικονομικών
Similaire à Διδακτική Μακροοικονομικών (13)
Plus de George Papavasileiou
Plus de George Papavasileiou (20)
Dernier
Dernier (9)
Διδακτική Μακροοικονομικών
- 2. Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 1. Τι πρέπει να μάθει ο μαθητής; α) η Μακροοικονομία μελετά την οικονομία ως ένα σύνολο και προσπαθεί να εξηγήσει φαινόμενα όπως ο πληθωρισμός, η ανεργία, οι οικονομικές διακυμάνσεις κ.α. Η μικροοικονομία και η Μακροοικονομία είναι άρρηκτα δεμένες και αλληλοσυμπληρώνονται. β) το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.), από διδακτική άποψη, μπορεί να υπολογισθεί με τη μέθοδο του 1. Τελικού Προϊόντος και 2. με τη μέθοδο της Προστιθέμενης Αξίας. γ) το ονομαστικό Α.Ε.Π. αποτιμά τα αγαθά και τις υπηρεσίες σε τρέχουσες τιμές. Τρέχουσες τιμές είναι οι τιμές που ισχύουν στο τρέχον έτος παραγωγής των αγαθών.
- 3. δ) το πραγματικό Α.Ε.Π. αποτιμά τα αγαθά και τις υπηρεσίες σε σταθερές τιμές. Πρέπει να τονισθεί ότι οι συγκρίσεις των μεγεθών του Α.Ε.Π. γίνονται πάντα σε πραγματικές (σταθερές) τιμές, γιατί μόνο τότε έχουμε αξιόπιστα συμπεράσματα. ε) η μέτρηση του Α.Ε.Π. μπορεί να γίνει με τη μορφή της δαπάνης που γίνεται από τους φορείς μιας οικονομίας για την απόκτηση προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν παραχθεί. στ) οι δαπάνες επί της εγχώριας παραγωγής μιας ορισμένης περιόδου αντιστοιχούν σε εισοδήματα των παραγωγικών συντελεστών που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγική διαδικασία.
- 4. ζ) η διαφορά Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. η) την έννοια της «επένδυσης». Ο όρος αυτός δημιουργεί σύγχυση που ξεκινά από το γεγονός ότι κάτι που είναι επένδυση για ένα άτομο, μπορεί να μην είναι επένδυση για την οικονομία. θ) στον υπολογισμό του Α.Ε.Π. παρουσιάζονται ατέλειες, παρόλα αυτά το Α.Ε.Π. είναι το πλέον χρήσιμο μέτρο για τη σύγκριση της οικονομικής δραστηριότητας.
- 5. 2. Προαπαιτούμενη γνώση. Το Α.Ε.Π. ως δαπάνη • C = καταναλωτική δαπάνη (δαπάνη νοικοκυριών για καταναλωτικά αγαθά) • Ι = ακαθάριστη επένδυση (δαπάνη νοικοκυριών για κατοικίες, δαπάνη επιχειρήσεων για κεφαλαιουχικά αγαθά, μεταβολές αποθεµάτων και αποσβέσεις) • G = κρατικές δαπάνες (δαπάνες κρατικών φορέων για τελικά αγαθά) • Χ = εξαγωγές αγαθών (δαπάνες ξένων για εγχώρια αγαθά) • Μ = εισαγωγές αγαθών (δαπάνες νοικοκυριών, επιχειρήσεων και κράτους για ξένα αγαθά) το ΑΕΠ θα δίνεται από την σχέση: Α.Ε.Π. ≡ C + I + G + (X – M)
- 6. Το Α.Ε.Π ως Εισόδημα • Wd =Αμοιβές εξαρτημένης εργασίας(Μισθοί) • Ykd =Αμοιβές κεφαλαίου (πρόσοδοι περιουσίας+ τόκοι+ επιχειρηματικά κέρδη) • D =Αποσβέσεις παγίου κεφαλαίου • Tind =έμμεσοι φόροι • Ts = Επιδοτήσεις • R=τόκοι δημοσίου χρέους • ΝΙ = καθαρό εισόδημα από το εξωτερικό Α.Ε.Π. ≡ Wd +Ykd+ D+ Tind –Ts-R-ΝΙ
- 7. Σχέση Ακαθάριστου Εγχώριου και Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος Α=Εγχώρια παραγωγή από ξένους Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν=Α+Β Β=Εγχώρια παραγωγή από ντόπιους Γ=παραγωγή από ντόπιους στο εξωτερικό Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν=Β+Γ
- 8. Εγχώριο Στη χώρα Εθνικό Από υπηκόους της χώρας (ντόπιους) Ακαθάριστο Περιλαμβάνει αποσβέσεις Καθαρό* ∆εν περιλαμβάνει αποσβέσεις Προϊόν Αξία συνολικής παραγωγής Εισόδημα Ύψος συνολικών εισοδημάτων Ονομαστικό Αποτιμημένο σε τρέχουσες τιμές Πραγματικό Αποτιμημένο σε τιμές ενός προηγούμενου έτους που ονομάζεται έτος βάσης Αγοραίες τιμές Τιμές που περιλαμβάνουν φόρους επί της παραγωγής (έμμεσους φόρους) Τιμές συντελεστών παραγωγής Τιμές χωρίς φόρους επί της παραγωγής (χωρίς έμμεσους φόρους) Δυνητικό είναι η αξία που θα μπορούσε να παραχθεί µε πλήρη απασχόληση όλων των διαθέσιμων παραγωγικών συντελεστών
- 9. Παραγωγικό κενό Παραγωγικό κενό Δυνητικό Α.Ε.Π Πραγματοποιημένο Α.Ε.Π • Δυνητικό Α.Ε.Π. είναι το προϊόν που παράγει μια οικονομία αν όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές απασχολούνται πλήρως. • Πραγματοποιημένο Α.Ε.Π. είναι το επίπεδο προϊόντος που πράγματι παράγει μία οικονομία. • Παραγωγικό κενό: Πραγματοποιημένο Α.Ε.Π. – Δυνητικό Α.Ε.Π.
- 10. 3. Μεθοδολογία α) υπολογισμός Α.Ε.Π. όταν η οικονομία παράγει ένα μόνο αγαθό: Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές=Pt∙Qt β) υπολογισμός Α.Ε.Π. όταν η οικονομία παράγει πολλά αγαθά: Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές = P1∙Q1+P2∙Q2+……….+Pν∙Qν γ) Προστιθέμενη Αξία: πρόκειται κάθε φορά για διαφορά νεότερης αξίας με προγενέστερη αξία στη γραμμή παραγωγής μεταποίησης μέχρι το προϊόν να φθάσει στην τελική του μορφή και να είναι έτοιμο για κατανάλωση. Προστιθέμενη Αξία = Αξία Πώλησης - Αγορές από άλλες επιχειρήσει ς
- 11. Προστιθέμενη Αξία2=Αξία πώλησης2-Αξία Πώλησης1 δ) υπολογισμός Α.Ε.Π= Π.Α.1+Π.Α.2+Π.Α.3+…….+Π.Α.ν ε) Δείκτης Τιμών: στ) υπολογισμός Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος σε σταθερές τιμές 100 . p Pt t ΔείκτηςΤιμώνέτουςt= 𝛢.𝛦.𝛱.𝑡 𝜎𝜀 𝜏𝜌έ𝜒𝜊𝜐𝜎𝜀𝜍 𝜏𝜄𝜇έ𝜍 𝛢.𝛦.𝛱 𝑡 𝜎𝜀 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌 έ𝜍 𝜏𝜄𝜇έ𝜍 100 ΑκαθάριστοΕγχώριοΠροϊόνέτουςt σεσταθερέςτιμές= 𝛢.𝛦.𝛱έ𝜏𝜊𝜐𝜍 𝑡 𝜎𝜀 𝜏𝜌έ𝜒𝜊𝜐𝜎𝜀𝜍 𝜏𝜄𝜇έ𝜍 𝛥𝜀ί𝜅𝜏𝜂 𝛵𝜄𝜇ώ𝜈έ𝜏𝜊𝜐𝜍 𝑡 100 ΑκαθάριστοΕγχώριοΠροϊόνέτουςtσεσταθερέςτιμές=Pε.β.Qt ΑκαθάριστοΕγχώριοΠροϊόνέτουςtσεσταθερέςτιμές= 𝑃𝜀.𝛽. 𝑄𝑡
- 12. ζ) η αλλαγή του έτους βάσης γίνεται είτε με την αλλαγή του ΔΤ, είτε χωρίς την αλλαγή του ΔΤ. Με βάση τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα θέλουμε να υπολογίσουμε το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε σταθερές τιμές με έτος βάσης το 3ο χωρίς να κάνουμε χρήση του Δείκτη Τιμών. Έτος ΔΤ Α.Ε.Π. τρ. τ. Α.Ε.Π. στ. τ. 1 80 1600 2000 2 100 2500 2500 3 125 4000 3200 Αυτό γίνεται με τη χρήση της μεθόδου των τριών ως εξής: Το ΑΕΠ του 3ου έτους σε σταθερές τιμές του 2ου έτους ήταν 3200 και γίνεται 4000 Το ΑΕΠ του 1ου έτους σε σταθερές τιμές του 2ου έτους ήταν 2000 και γίνεται Χ; Χ =4000 2000 3200 = 2500
- 13. η) μεταβολές του Α.Ε.Π. ΜεταβολήτουΑ.Ε.Π.σετρέχουσεςτιμές=Α.Ε.Π.έτουςtτρ.τ.-Α.Ε.Π.έτουςt-1τρ.τ. ΜεταβολήτουΑ.Ε.Π.σεσταθερέςτιμές=Α.Ε.Π.έτουςtστ.τ.-Α.Ε.Π.έτουςt-1στ.τ. ΠοσοστιαίαμεταβολήτουΑκαθάριστουΕγχώριουΠροϊόντοςσετρέχουσεςτιμές= 𝛢𝜅𝛼𝜃 ά𝜌𝜄 𝜎𝜏𝜊 𝛦𝛾𝜒ώ𝜌𝜄 𝜊 𝛱𝜌𝜊ϊό𝜈 𝜏𝜌.𝜏. έ𝜏𝜊𝜐𝜍 𝑡 − 𝛢𝜅𝛼𝜃 ά𝜌𝜄 𝜎𝜏𝜊 𝛦𝛾𝜒ώ𝜌𝜄 𝜊 𝛱𝜌𝜊ϊό𝜈 𝜏𝜌.𝜏. έ𝜏𝜊𝜐𝜍 𝑡−1 𝛢𝜅𝛼𝜃 ά𝜌𝜄 𝜎𝜏𝜊 𝛦𝛾𝜒ώ𝜌𝜄𝜊 𝛱𝜌𝜊ϊό𝜈 𝜏𝜌.𝜏. έ𝜏𝜊𝜐𝜍 𝑡−1 100 Ποσοστιαία μεταβολή του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος σε σταθερές τιμές = 𝜜𝜿𝜶𝜽ά𝝆𝜾𝝈𝝉𝝄 𝜠𝜸𝝌ώ𝝆𝜾𝝄 𝜫𝝆𝝄ϊό𝝂 𝝈𝝉.𝝉. έ𝝉𝝄𝝊𝝇 𝒕 − 𝜜𝜿𝜶𝜽ά𝝆𝜾𝝈𝝉𝝄 𝜠𝜸𝝌ώ𝝆𝜾𝝄 𝜫𝝆𝝄ϊό𝝂 𝝈𝝉.𝝉. έ𝝉𝝄𝝊𝝇 𝒕−𝟏 𝜜𝜿𝜶𝜽ά𝝆𝜾𝝈𝝉𝝄 𝜠𝜸𝝌ώ𝝆𝜾𝝄 𝜫𝝆𝝄ϊό𝝂 𝝈𝝉.𝝉.έ𝝉𝝄𝝊𝝇 𝒕−𝟏 𝟏𝟎𝟎
- 14. θ) Το μέγεθος της επίδρασης των τιμών και των ποσοτήτων στη μεταβολή του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Αν γνωρίζουμε τη μεταβολή του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος σε τρέχουσες και σε σταθερές τιμές μεταξύ δύο διαδοχικών ετών, τότε μπορούμε να προσδιορίσουμε το μέγεθος της μεταβολής που οφείλεται σε μεταβολή των τιμών και το μέγεθος της μεταβολής που οφείλεται σε μεταβολή των ποσοτήτων. Δ Α.Ε.Π. τρ .τ.= Α. Ε.Π. τρ .τ. του 2ου - Α.Ε.Π. τρ .τ του1ου =2500-1600=900 Δ Α.Ε.Π. στ. .τ.= Α. Ε.Π. στ..τ. του 2ου - Α.Ε.Π. στ .τ. του1ου =2500-2000=500 Δ Α.Ε.Π. τρ .τ - Δ Α.Ε.Π. στ. .τ =900-500=400
- 16. Γενικός Δείκτης Τιμών ή αποπληθωριστής του Α.Ε.Π. (Δείκτης Hermann Paasche 1870) Το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ή τιμάριθμος είναι ο δείκτης μέτρησης του κόστους ζωής (Δείκτης Etienne Laspeyres 1864) Ο αποπληθωριστής του Α.Ε.Π. μετρά τις τιμές όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται. Μετρά μόνο τις τιμές των αγαθών και υπηρεσιών που αγοράζονται από τους καταναλωτές. Μετρά τις μεταβολές των τιμών των αγαθών που παράγονται στην εγχώρια οικονομία. Μετρά τις τιμές εγχώριων και εισαγόμενων προϊόντων που εντάσσονται στο λεγόμενο καλάθι του νοικοκυριού. Ο αποπληθωριστής αποδίδει μεταβαλλόμενους συντελεστές στάθμισης στις τιμές των αγαθών, αφού χρησιμοποιεί ένα μεταβαλλόμενο καλάθι αγαθών, λόγω της μεταβολής διαχρονικά της σύνθεσης του Α.Ε.Π. Η βασικότερη διαφορά είναι ότι ο ΔΤΚ αποδίδει σταθερούς συντελεστές στάθμισης στις τιμές των αγαθών και χρησιμοποιεί ένα σταθερό καλάθι αγαθών και υπηρεσιών. Ο αποπληθωριστής τείνει να υποεκτιμά την αύξηση του επιπέδου τιμών. Ο ΔΤΚ τείνει να υπερεκτιμά την αύξηση των τιμών και κατά συνέπεια το κόστος ζωής, γιατί δεν λαμβάνει υπόψη την δυνατότητα υποκατάστασης των αγαθών, αφού το καλάθι είναι σταθερό. Οι διεθνείς στατιστικές δείχνουν ότι η διαφορά του ΔΤ ή αποπληθωριστή του Α.Ε.Π έχει μικρή διαφορά από τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Ο ΔΤΚ υπερεκτιμά το κόστος ζωής γιατί δεν λαμβάνει υπόψη την βελτίωση της ποιότητας, ούτε την εμφάνιση νέων αγαθών που αυξάνουν τις επιλογές του καταναλωτή και την αγοραστική αξία χρήματος.
- 17. Ο εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (Εν.ΔΤΚ) καταρτίζεται από τα κράτη μέλη της ΕΕ σύμφωνα με κοινοτικούς κανονισμούς για διεθνείς συγκρίσεις του πληθωρισμού και προ παντός για την εκτίμηση του κριτηρίου σύγκλισης, της σταθερότητας των τιμών, που είναι υποχρέωση όποιας χώρας θέλει να μπει στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ). Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Εν.ΔΤΚ είναι ότι καταρτίζεται σύμφωνα με μία σειρά τεχνικών μέτρων, όπως αυτά ορίζονται από τους σχετικούς Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κυριότερα από αυτά είναι: η χρησιμοποίηση ενιαίας ταξινόμησης των ειδών (COICOP5/HICP), η επιλογή του τύπου υπολογισμού των ατομικών δεικτών, η γεωγραφική και πληθυσμιακή κάλυψη συνόλου Χώρας, η κάλυψη των ειδών και η κατάρτιση συγκεκριμένων υποδεικτών, οι ελάχιστες προδιαγραφές για την τιμοληψία και τη δειγματοληψία, οι προσαρμογές λόγω ποιοτικών διαφορών των ειδών, η ενιαία αντιμετώπιση των τιμολογίων των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, καθώς, επίσης, το κοινό έτος αναφοράς (2015=100,0) και οι αναδρομικοί υπολογισμοί στοιχείων από τον Ιανουάριο 1996 και εξής. Διαφορές με ΔΤΚ: Το έτος αναφοράς του Εναρμονισμένου ΔΤΚ είναι το 2015=100,0 και του Εθνικού ΔΤΚ το 2009=100,0. Ο Εναρμονισμένος ΔΤΚ καλύπτει τις καταναλωτικές δαπάνες που πραγματοποιούνται στην οικονομική επικράτεια της Χώρας ανεξάρτητα από ποιους γίνονται (μόνιμοι ή μη μόνιμοι κάτοικοι), ενώ ο Εθνικός ΔΤΚ καλύπτει τις καταναλωτικές δαπάνες των ιδιωτικών νοικοκυριών μόνιμων κατοίκων στην οικονομική επικράτεια και στην αλλοδαπή. Οι συντελεστές στάθμισης των ειδών του Εναρμονισμένου ΔΤΚ υπολογίζονται βάσει στοιχείων των Εθνικών Λογαριασμών και της ΕΟΠ, ενώ του Εθνικού ΔΤΚ υπολογίζονται βάσει στοιχείων της ΕΟΠ.
- 18. 4. Σχέδιο μαθήματος • Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. • Περιέχουν πληροφορίες για το επιστημονικό περιεχόμενο του μαθήματος (τις επιστημονικές έννοιες). • για τον διδακτικό μετασχηματισμό του επιστημονικού περιεχομένου. • για τη διδακτική μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί (μέθοδος διδασκαλίας, ιδέες μαθητών). • για το εκπαιδευτικό υλικό που θα χρησιμοποιηθεί (φύλλα εργασίας μαθητών, άτυπες πηγές μάθησης). • για την απαραίτητη υποδομή που θα απαιτηθεί προκειμένου να υλοποιηθεί η διδασκαλία (υλικά, συσκευές, όργανα, χάρτες, βιντεοταινίες, εκπαιδευτικά λογισμικά, κ.λπ.). • για την αξιολόγηση του μαθήματος (φύλλα αξιολόγησης μαθητών).
- 19. Για να είναι πλήρης η διατύπωση ενός στόχου προτείνεται, ενδεικτικά, η χρήση των παρακάτω ρημάτων: γνώσεις: ενδεικτικά ρήματα που χρησιμοποιούνται για τη διατύπωσή τους είναι: αναγνωρίζω, διακρίνω, ερμηνεύω, περιγράφω, ορίζω, απαριθμώ, επιλέγω, κατατάσσω, συγκρίνω, συσχετίζω (Γνωστική περιοχή). στάσεις (αξίες): ενδεικτικά ρήματα που χρησιμοποιούνται για τη διατύπωσή τους είναι: αποδέχομαι, εκτιμώ, απορρίπτω, αμφισβητώ, διερωτώμαι, ενθαρρύνω, παροτρύνω, προτιμώ, υιοθετώ, υποκινώ, υποστηρίζω. (Συναισθηματική περιοχή). ικανότητες - δεξιότητες: ενδεικτικά ρήματα που χρησιμοποιούνται για τη διατύπωσή τους είναι: επιδεικνύω, κατασκευάζω, μετατρέπω, μετρώ, συντάσσω, σχεδιάζω, υπολογίζω, διορθώνω, ελέγχω, επαληθεύω, επιλύω, εφαρμόζω, χρησιμοποιώ. (Ψυχοκινητική περιοχή)
- 20. Οι τεχνικές που μπορούμε να εφαρμόζουμε σε μια διδασκαλία είναι: Εισήγηση Εμπλουτισμένη εισήγηση Ερωτήσεις-απαντήσεις Επίδειξη Συζήτηση Ομάδες εργασίας Καταιγισμός ιδεών Παιχνίδι ρόλων Ασκήσεις Λύση προβλήματος Καθοδηγούμενη μάθηση Διδακτική επίσκεψη
- 21. Βασικές Αρχές της Διδακτικής Η αρχή της αυτενέργειας Η αρχή της εποπτικότητας Η αρχή της εργασίας Η αρχή της επικαιρότητας Η αρχή της ενίσχυσης Η αρχή της κοινωνικότητας Η αρχή της ατομικότητας Η αρχή της βιωµατικότητας Η αξιολογική αρχή Η αρχή της οργάνωσης Η αρχή του ενδιαφέροντος Η αρχή των κινήτρων Η αρχή της ανατροφοδότησης Η αρχή του ελέγχου των ερεθισµάτων
- 22. Οικονομικές διακυμάνσεις-Πληθωρισμός-Ανεργία 1. Τι πρέπει να μάθει ο μαθητής; • Οι διακυμάνσεις παρουσιάζουν συστηματικότητα και η μία φάση ακολουθεί την άλλη. Ωστόσο η ένταση κάθε φάσης δεν είναι πάντα η ίδια. • την έννοια του πληθωρισμού, τις συνέπειές του, τα είδη του πληθωρισμού που αντιστοιχούν σε διάφορες απόψεις για τα αίτια που τον προκαλούν. Τις αρνητικές συνέπειες στα εισοδήματα. • την έννοια της ανεργίας, τα διάφορα είδη της ανεργίας, τις συνέπειες της ανεργίας και τα μέτρα καταπολέμησης της ανεργίας.
- 24. • Οικονομικές διακυμάνσεις Βραχυχρόνιες διάρκειας 3-4 ετών Μέσης διάρκειας ή κλασσικοί κύκλοι (κύκλοι του Juglar) διάρκειας 7-11 ετών ή κάπως μεγαλύτερης διάρκειας 17-18 ετών για ορισμένους κλάδους π.χ. οικοδομές (κύκλοι του Kuznets) Μακροχρόνιες (κύκλοι του Kondratieff) διάρκειας 50-60 ετών
- 25. Επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας •Μακροχρόνιοι κύκλοι (υπέρκυκλοι) •Μέσης διάρκειας κύκλοι (κλασικοί κύκλοι) •Βραχυχρόνιοι κύκλοι (μικροί κύκλοι)
- 26. Αίτια των οικονομικών κύκλων Οι κυριότερες εξωγενείς θεωρίες •Η θεωρία των ηλιακών κηλίδων των W.S. Jevon και H.L. Moore •Η θεωρία των καινοτομιών των J.A. Schumpeter, Hansen κ.ά. Οι κυριότερες ενδογενείς θεωρίες •Οι ψυχολογικές θεωρίες των Pigou, Bagelot κ.ά. • Οι θεωρίες των υποκαταναλώσεων των Th. Malthus, Sismondi, K. Marx, Hobson, Sweezy, Foster, Catchings, κ.ά. •Οι θεωρίες της υπερεπένδυσης των J. Timbergen, Hayek, Mises κ.ά. •Οι νομισματικές θεωρίες των R.G. Hawtrey, M. Friedman κ.ά. •Η πολιτική θεωρία του Πολωνού οικονομέτρη M. Kalecki.
- 27. Πληθωρισμός, Ανεργία και η Καμπύλη Phillips • Σύμφωνα με εμπειρικές μελέτες, ο πληθωρισμός είναι: – υψηλός όταν η ανεργία είναι χαμηλή, – χαμηλός όταν η ανεργία είναι υψηλή. • Αυτή η αρνητική εμπειρική σχέση ανάμεσα στον πληθωρισμό και στην ανεργία ονομάζεται καμπύλη Phillips. • Η καμπύλη Phillips δίνεται αλγεβρικά από τον τύπο: • όπου π ο πραγματικός πληθωρισμός, e ο προσδοκώμενος πληθωρισμός, u το ποσοστό ανεργίας, un το φυσικό ποσοστό ανεργίας, β είναι μια εξωγενή σταθερά (η οποία είναι πάντα θετική), και ν οι εξωγενείς διαταραχές της προσφοράς. π=πe –β(u-un )+v
- 29. Αίτια πληθωρισμού Επιπτώσεις πληθωρισμού Υπερβολική αύξηση στην προσφορά χρήματος Πιστωτική επέκταση Αύξηση της ενεργού ζήτησης Χαμηλή ελαστικότητα προσφοράς Αύξηση των στοιχείων κόστους παραγωγής Επεκτατική δημοσιονομική ή νομισματική πολιτική Αύξηση στις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, της εξωτερικής ζήτησης ή της εισροής ρευστότητας (εισαγόμενος πληθωρισμός) Φυγή των αποταμιεύσεων σε αγαθά με σταθερές αξίες (π.χ. ακίνητα, χρυσός) Μείωση επενδύσεων Μείωση των πραγματικών και διαθέσιμων εισοδημάτων Μείωση της κατανάλωσης Μείωση της παραγωγικής δραστηριότητας Αύξηση της ανεργίας Ανακατανομή εισοδήματος σε βάρος χαμηλών και σταθερών εισοδημάτων Μείωση ανταγωνιστικότητας των εγχωρίων προϊόντων Ενδεχόμενη υποτίμηση
- 30. Πληθωρισμός ζήτησης • Η μετατόπιση της AD προς τα δεξιά οφείλεται: α) σε αυξήσεις των κρατικών δαπανών, οι οποίες επιδρούν άμεσα επί της ζήτησης β) σε αύξηση της ποσότητας του χρήματος, η οποία μειώνει το επιτόκιο και αυξάνει τις ιδιωτικές επενδύσεις γ) σε αύξηση των εξαγωγών. • Η επίδραση της ζήτησης επί των τιμών εξαρτάται από το σημείο στο οποίο η AD τέμνει την AS. • Εάν η καμπύλη συνολικής ζήτησης τέμνει την καμπύλη συνολικής προσφοράς σε σημείο που αντιστοιχεί στην πλήρη ή κοντά στην πλήρη απασχόληση, η αύξηση των τιμών θα είναι μεγαλύτερη.
- 31. Πληθωρισμός Κόστους • Ο πληθωρισμός κόστους προέρχεται από μετατοπίσεις της καμπύλης συνολικής προσφοράς προς τα πάνω. Με σταθερή την καμπύλη συνολικής ζήτησης, οι μετατοπίσεις της AS αυξάνουν το επίπεδο των τιμών και ταυτοχρόνως μειώνουν το εισόδημα. Η μετατόπιση της AS προς τα πάνω οφείλεται σε: • Αύξηση καυσίμων και εισαγωγών. • Μείωση παραγωγικότητας. • Αύξηση ονομαστικών μισθών. • στις ατέλειες της αγοράς αγαθών με την ύπαρξη μονοπωλίων και ολιγοπωλίων • στην ύπαρξη ισχυρών εργατικών συνδικάτων. • Εμφανίζεται πληθωρισμός κόστους, συνήθως, σε περιόδους υποτονικής οικονομικής δραστηριότητας και οφείλεται στην αύξηση του κόστους.
- 32. Στασιμοπληθωρισμός • Ο πληθωρισμός ζήτησης ενέχει τη μη μείωση του προϊόντος και τη μη μείωση του επιτοκίου. • Ο πληθωρισμός κόστους ενέχει, μονοσήμαντα, τη μείωση του προϊόντος και την αύξηση του επιτοκίου. • Το φαινόμενο συνδυασμού του πληθωρισμού με τη μείωση του προϊόντος (πληθωρισμός σε συνθήκες ύφεσης) καλείται στασιμοπληθωρισμός (‘stagflation’). Τι είναι αυτό που προκαλεί τον στασιμοπληθωρισμό; Ο ρυθμός αύξησης των τιμών του κόστους παραγωγής είναι στα ίδια επίπεδα με το ρυθμό αύξησης του Εθνικού Προϊόντος δηλ. δεν υπάρχει πραγματική μεγέθυνση στην οικονομία. Ο σημαντικότερος ίσως παράγοντας είναι η γρήγορη εξέλιξη στην τεχνολογία που δημιουργεί σε ορισμένα επαγγέλματα ανεργία και σε ορισμένα νέα, υψηλές αποδοχές που συντηρούν πληθωρισμό ζήτησης. Έτσι συνυπάρχει ανεργία και πληθωρισμός.
- 33. Είδη ανεργίας • (α) Η ανεργία τριβής: Η ανεργία η οποία οφείλεται στην αδυναμία της αγοράς να απορροφήσει αμέσως ανέργους παρ’ ότι υπάρχουν κενές θέσεις εργασίας για τις οποίες οι άνεργοι έχουν τα προσόντα, ονομάζεται ανεργία τριβής. • (β) Η εποχική ανεργία: Σε κάθε οικονομία υπάρχουν επιχειρήσεις που παρουσιάζουν συστηματική αυξομείωση της παραγωγής τους η οποία ακολουθείται από αυξομείωση της απασχόλησης με αποτέλεσμα να προκαλείται (εποχιακή)ανεργία. • (γ) Η διαρθρωτική ανεργία: Διαρθρωτική ανεργία είναι εκείνη που οφείλεται σε δυσαναλογίες και δυσκαμψίες της αγοράς εργασίας και του οικονομικού συστήματος, οι οποίες δυσχεραίνουν την κάλυψη των κενών θέσεων από ανέργους.
- 34. • Μία τέτοια δυσαναλογία υπάρχει όταν οι άνεργοι έχουν γνώσεις και εξειδικεύσεις οι οποίες είναι διαφορετικές από τις απαιτούμενες για την απασχόληση στις κενές θέσεις εργασίας. • Η διαρθρωτική ανεργία αναφέρεται και ως τεχνολογική ανεργία. • Ως διαρθρωτική μπορεί να χαρακτηρισθεί και η ανεργία που οφείλεται στη λειτουργία ορισμένων θεσμών της αγοράς εργασίας. Είναι δυνατόν ισχυρά εργατικά σωματεία να επιδιώκουν αύξηση μισθών όσων ήδη απασχολούνται (των λεγομένων insiders), αδιαφορώντας για την απασχόληση εκείνων οι οποίοι είναι εκτός της παραγωγικής διαδικασίας ή είναι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας (των λεγομένων outsiders). Η αύξηση μισθών πάνω από το επίπεδο ισορροπίας δημιουργεί ανεργία. • Το ίδιο αποτέλεσμα έχει και η νομοθεσία περί ελαχίστου επιπέδου μισθών εφόσον το ελάχιστο είναι μεγαλύτερο από τον μισθό που θα προσδιόριζε η αγορά στο σημείο ισορροπίας.
- 35. • (δ) Η κεϋνσιανή ή κυκλική ανεργία : Η οικονομία παρουσιάζει διακυμάνσεις στην παραγωγική δραστηριότητα. Συνέπεια αυτών των διακυμάνσεων είναι οι ανάλογες μεταβολές στη ζήτηση εργασίας και, εφόσον η προσφορά εργασίας δεν μεταβάλλεται ανάλογα. • Στις περιόδους οικονομικής άνθησης, η ανεργία μειώνεται ενώ, αντιθέτως, σε περιόδους οικονομικής ύφεσης η ανεργία αυξάνεται. Εάν στην αγορά εργασίας επικρατούν συνθήκες που επιτρέπουν την πτώση του μισθού, η μείωση της ζήτησης εργασίας λόγω οικονομικής ύφεσης θα είχε ως αποτέλεσμα κυρίως τη μείωση του εργατικού μισθού. • Όμως, ο εργατικός μισθός είναι δύσκαμπτος. Η νομοθεσία περί ελαχίστων μισθών, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, και τα εργατικά σωματεία είναι παράγοντες που καθιστούν τον ονομαστικό μισθό άκαμπτο με συνέπεια η μείωση της ζήτησης εργασίας να αυξάνει την ανεργία μάλλον παρά να μειώνει τον εργατικό μισθό. Το φυσικό ποσοστό ανεργίας είναι εκείνο που υπάρχει όταν η αγορά εργασίας είναι σε ισορροπία.
- 37. Οι ροές στην αγορά εργασίας Ανεργία Απολύσεις Παραιτήσεις Προσλήψεις Μεταβολή Εργατικού Δυναμικού
- 38. • Η ανεργία αυξάνει όταν: 1. Αυξάνουν οι απολύσεις. 2. Αυξάνουν οι παραιτήσεις ή αποχωρήσεις από την εργασία με σκοπό την αναζήτηση άλλης εργασίας. 3. Αυξάνει ο αριθμός των νέων εργαζομένων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας. 4. Αντιθέτως, ο αριθμός των ανέργων μειώνεται όταν αυξάνουν οι προσλήψεις και όταν άνεργοι αποφασίζουν να αποσυρθούν από το εργατικό δυναμικό. • Οι κενές θέσεις εργασίας που υπάρχουν στις επιχειρήσεις αυξάνουν όταν: 1. δημιουργούνται νέες θέσεις είτε στις υπάρχουσες επιχειρήσεις λόγω αύξησης της παραγωγής ή σε νέες επιχειρήσεις. 2. Οι κενές θέσεις επίσης αυξάνουν όταν αυξάνουν οι παραιτήσεις των εργαζομένων. 3. Όταν οι εργαζόμενοι εγκαταλείπουν την αγορά εργασίας λόγω συνταξιοδότησης. 4. Οι κενές θέσεις εργασίας μειώνονται όταν καλύπτονται από νέες προσλήψεις.
- 40. Δημόσια οικονομικά 1. Τι πρέπει να μάθει ο μαθητής. • Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του κράτους δεν είναι αυθαίρετο, αλλά εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς, μεταξύ των οποίων και οικονομικούς. • Το κράτος με τις παρεμβάσεις του επιδιώκει τη διατήρηση της κοινωνικής αρμονίας και την αποφυγή αναταραχών και συγκρούσεων μεταξύ των κοινωνικών ομάδων. • Σε σχέση με τις δαπάνες, τους φόρους και το δανεισμό λαμβάνεται υπόψη ο εισοδηματικός περιορισμός του κράτους. • Τις οικονομικές λειτουργίες του κράτους. • Την έννοια των δημοσίων αγαθών.
- 41. 2. Προαπαιτούμενη γνώση • Η οικονομική πλευρά των λειτουργιών του κράτους είναι το περιεχόμενο των δημοσίων οικονομικών. • Βασική έμφαση δίνεται στις δραστηριότητες του κράτους που σχετίζονται με τη φορολογία και τις δημόσιες δαπάνες. • Εξετάζει τον τρόπο που η κυβέρνηση επιδιώκει να επηρεάσει: – την κατανομή των πόρων – τη διανομή του εισοδήματος. • εξετάζει τον σταθεροποιητικό ρόλο που παίζει η κυβέρνηση στις διακυμάνσεις που παρουσιάζει η οικονομία. • Ποια είναι η διαφορά της χρηματοδότησης των κρατικών δαπανών με φόρους και της χρηματοδότησης με αύξηση του δημόσιου χρέους. • Κάτω από ποιες συνθήκες η πολιτική ελλειμμάτων εμπεριέχει τον κίνδυνο μιας ανεξέλεγκτης αύξησης του λόγου του χρέους ως προς το Α.Ε.Π.
- 42. Διάκριση φόρων Κριτήρια διάκρισης των φόρων Φορολογική βάση Αναλογικότητα Αμεσότητα φορολόγησης Εισοδήματος Αναλογικός Άμεσοι φόροι Έμμεσοι φόροι Περιουσίας Προοδευτικός Εισοδήματος Δαπάνης Δαπάνης Αντίστροφα προοδευτικός περιουσίας
- 43. Ένας φόρος λέγεται αναλογικός, όταν ο φορολογικός συντελεστής είναι ο ίδιος, ανεξάρτητα από το μέγεθος της φορολογικής βάσης.
- 44. Προοδευτικός φόρος είναι εκείνος του οποίου ο φορολογικός συντελεστής αυξάνεται , καθώς αυξάνεται η φορολογική βάση.
- 45. Αντίστροφα προοδευτικός φόρος είναι εκείνος του οποίου ο φορολογικός συντελεστής μειώνεται, όταν η φορολογική βάση αυξάνεται και, κατά συνέπεια, ο συνολικός φόρος είναι φθίνουσα αναλογία του εισοδήματος.
- 46. Καμπύλη LAFFER
- 47. Οι ιδέες των οικονομολόγων και των πολιτικών φιλοσόφων, είτε είναι σωστές είτε όχι, είναι πιο ισχυρές, απ’ ό,τι γενικά πιστεύεται. Στην πραγματικότητα, ο κόσμος επηρεάζεται ελάχιστα από οτιδήποτε άλλο. John Maynard Keynes
- 48. Παντελής Τέντες Ευχαριστώ για την προσοχή σας!