Γεώργιος Σάπκας
Ομότιμος Καθηγητής Ορθοπαιδικής
Ιατρικής Σχολής
Πανεπιστημίου Αθηνών
ΔιαχείρισηΤραυμάτων
Μυοσκελετικού
Συστήματος
σε
Εμπόλεμη Περίοδο

Κατηγορίες
πολεμικών τραυμάτων

Βραχύκανα
Μακρύκανα
Πυροβόλα όπλα

Εκρηκτικοί μηχανισμοί

Μια βρώμικη βόμβα, επίσης γνωστή σαν ραδιολογικό
όπλο, είναι στην πραγματικότητα ένα συμβατικό εκρηκτικό, όπως
δυναμίτης, πακεταρισμένος μαζί με ραδιενεργό υλικό το οποίο
διασκορπίζεται από την στιγμή που η βόμβα εκρήγνυται.
Βρώμικες βόμβες

Πυρηνικός πόλεμος

Πυροβόλα όπλα
Παράμετροι:
α) Ταχύτητα βλήματος:
-Υψηλή >2000-2500 ft/sec
-Μέση >1000 ft/sec
-Χαμηλή <1000 ft/sec
β) Κινητική ενέργεια: Ε=1/2 mu²
H βλάβη των ιστών είναι
ανάλογη
της κινητικής ενέργειας του
βλήματος

•Το όπλο που χρησιμοποιήθηκε.
•Την ταχύτητα του βλήματος
•Τη μάζα του βλήματος.
•Το σχήμα του βλήματος.
•Τον τύπο της «τροχιάς», (σταθερός, μικρής
σταθερότητας, ασταθής).
•Τον ιστό-στόχο που θα υποστεί την κάκωση.
•Την ύπαρξη επαφής ή όχι με οστό.
•Το μήκος που θα διανύσει το βλήμα μέσα
στους ιστούς.
Το μέγεθος και η φύση της οποιασδήποτε κάκωσης
από βλήμα επηρεάζεται από τους εξής παράγοντες:

Τραύμα από πυροβόλο όπλο
(πύλη εισόδου)

Τραύμα από πυροβόλο όπλο
(οπή εξόδου)

Τραύμα από πυροβόλο όπλο

Τραύμα από πυροβόλο όπλο

Τραύμα από πυροβόλο όπλο

Τραύμα από βλήματα διασποράς

Τραύμα από βλήματα διασποράς

Τραύμα από εκρηκτικό μηχανισμό

Τραύμα από εμπρηστικό μηχανισμό

Βλητική πορεία

μία σφαίρα μεγάλης
ενέργειας με σταθερή τροχιά
θα διανύσει ικανή απόσταση
(τουλάχιστον 20 εκατοστά)
μέσα στο σώμα.
μία σφαίρα χαμηλής
ενέργειας με θραύσματα του
βλήματος, θα προκαλέσουν
επιπρόσθετες βλάβες στα
γύρω μαλακά μόρια με
συντριπτικό κάταγμα και θα
σχηματιστούν τελικά
κοιλότητα.
Ανάλυση βλητικής πορείας

Η βολίδα κάνει τρεις κινήσεις:
 την κύρια κίνηση που είναι κατά μήκος της τροχιάς
της και προκαλείται από την αρχική ωστική
δύναμη της εκπυρσοκρότησης,
 την περιστροφική κίνηση περί τον οβελιαίο άξονά
της
 τις ταλαντώσεις που η βολίδα υφίσταται λόγω της
ατμοσφαιρικής αντίστασης που ονομάζονται
εκκρεμοειδείς κινήσεις και που στην ουσία είναι
μεταβολές της γωνίας που σχηματίζει η τροχιά της
βολίδας με τον οβελιαίο άξονά της.

Νοσοκομείο – Χειρουργείο εκστρατείας

Στόχοι
Η εμπειρία έδειξε ότι στη μαζικότητα
των απωλειών κάποιοι έχουν
προτεραιότητα στην περίθαλψη, ενώ
κάποιοι θα υποκύψουν χάριν της
σωτηρίας των άλλων.
Ο στόχος που τίθεται σήμερα είναι
• σε όσο το δυνατόν περισσότερους,
• όσο το δυνατόν γρηγορότερα
• και όσο το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση
…κάτω από την ιδιαιτερότητα των
συνθηκών.
Υπό αυτές τις συνθήκες προτεραιότητα
δίνεται σ’ αυτόν που έχει τις
μεγαλύτερες δυνατότητες να σωθεί.

διαλογή

διαλογή

διαλογή

διαλογή

Η πιο εφαρμοσμένη μέθοδος είναι αυτή
που προτείνεται από τον Ερυθρό
Σταυρό/Ερυθρή Ημισέληνο
Ασθενείς
που
χρειάζονται
επείγουσα
βοήθεια
Ασθενείς που
χρειάζονται
μεταφορά για
τελική
φροντίδα
Ασθενείς
που
μπορούν
να
περιμένουν
Ασθενείς που
δεν θα
επιβιώσουν
όποια φροντίδα
και αν λάβουν
διαλογή

Πάτροκλος Αχιλλεύς

Αντιμετώπιση
τραυμάτων
πολέμου

Προσέγγιση ασθενούς
Ιστορικό
• Μηχανισμός τραυματισμού –
περιβάλλον
• Προδιαθεσικοί παράγοντες
(φάρμακα, αλκοόλ
ή προηγούμενο τραύμα)
Κλινική εξέταση
• Εκτίμηση ATLS
• Επιθεώρηση, ψηλάφηση, σφυγμός,
πλήρωση τριχοειδών, θερμοκρασία
• Συμπτώματα και κλινικά σημεία
αγγειακής βλάβης

Τα πολεμικά τραύματα
θεωρούνται κατά κανόνα
σηπτικά καθόσον
πραγματοποιείται διασπορά σε
βάθος μικροβίων και ξένων
σωμάτων, λόγω της αρνητικής
πίεσης που δημιουργείται εντός
του τραύματος καθώς το βλήμα
εισέρχεται στο τραύμα από την
πύλη εισόδου και εξέρχεται από
την πύλη εξόδου.
Βασική Αρχή

Αντιμετώπιση
τραυμάτων
πολέμου

Ενδείξεις χειρουργικής αντιμετώπισης
Κατάγματα
Παραμονή ξένου
σώματος
Αγγειακό ή νευρικό
τραύμα
Σύνδρομο
διαμερίσματος
Εκτεταμένη απώλεια
μαλακών μορίων

Αντιμετώπιση
Έλεγχος αιμορραγίας
Χειρουργικός
καθαρισμός τραύματος
Εκτομή δέρματος και
περιτονίας
Απομάκρυνση ξένων
σωμάτων
Αφαίρεση νεκρών
ιστών
Αποφυγή μη αναγκαίων
τομών
Επιμελής έκπλυση
Αιμόσταση
συνεχ…

Αντιμετώπιση
Εφαρμογή
εξωτερικής
οστεοσύνθεσης *
Άσηπτη περίδεση
τραύματος
Τοποθέτηση
νάρθηκα σε
λειτουργική θέση *
συνεχ…
* Όπου απαιτείται

Σταθεροποίηση Καταγμάτων
Ανοικτό κάταγμα και μικρό τραύμα
μαλακών μορίων: νάρθηκας
Ανοικτό κάταγμα και μεγάλο
τραύμα μαλακών μορίων:
εξωτερική οστεοσύνθεση
Επιλεγμένες περιπτώσεις :
εσωτερική οστεοσύνθεση

Εξωτερική
οστεοσύνθεση

Αντιμετώπιση
Αντιβιοτικά και
προφύλαξη για
τέτανο
Καλός
αερισμός
τραύματος
συνεχ…

Αντιβιοτική κάλυψη
 Κεφοξιτίνη 2gm IV q8h
 Γενταμυκίνη 1,7mg/KG IV q8h
 Κλινδαμυκίνη 900mg IV q8h
(Αερόβια – Αναερόβια και Αντιμυκητιακή)

Σε οστά και μαλακά μόρια:
ενσωμάτωση και
περιχαράκωση
Επιμόλυνση: 2-3%
Σε αρθρώσεις και αρθρικούς
θυλάκους:
αναγκαία η αφαίρεση
 Κίνδυνος
μολυβδίασης
 Καταστρεπτική
αρθρίτιδα
Παραμονή βλημάτων στους ιστούς

Τραύματα νεύρων
Παρασκευή και
αναγνώριση του νεύρου
Τοποθέτηση οδηγών
ραμμάτων
Νευρικά μοσχεύματα
σε δεύτερο χρόνο

Χειρισμός τραυμάτων αρτηριών
Tourniquets:
δεν πρέπει να
χρησιμοποιούνται,
εκτός των
μειζόνων
αιμορραγιών
Τραύμα που
αιμορραγεί:
δεν γίνεται τυφλή
απολίνωση

Σύγκλειση τραύματος
Συνιστάται σύγκλειση
άνευ τάσεως με
μη απορροφήσιμα
ράμματα,
ώστε να προληφθεί η
σύμπτυξη των ιστών

Καθυστερημένη σύγκλειση
7-10 ημέρες μετά τον
χειρουργικό καθαρισμό
Πλαστική δέρματος επί
δερματικού ελλείματος
Αντένδειξη η εμφανής
φλεγμονή του τραύματος

Ακρωτηριασμός Μέλους
Όσο γίνεται
αργότερα

Απόφαση για ακρωτηριασμό
μετατραυματικής αιτιολογίας
Εκτεταμένη σύνθλιψη
μαλακών - οστικών στοιχείων
Διατομή των νεύρων
Μεθαιμορραγική καταπληξία
(Πολυτραυματίας)
Σηπτικό τραύμα

Αγγειογραφία

Τα τραύματα πολέμου
χρήζουν έγκαιρης και
επιμελούς αντιμετώπισης
ένεκα της
πολυπλοκότητάς τους
Η σωστή προσέγγιση των
τραυμάτων πολέμου
μπορεί να αποβεί σωτήρια
• για τη ζωή του ασθενούς
και
• για την ακεραιότητά του
Συμπεράσματα