2. Εισαγωγή
Οι σημερινοί Άραβες, ως σύνολο, αποτελούν την μείξη αρκετών
αρχαίων Αραβικών νομαδικών φυλών, οι οποίες παρουσιάζουν
πληθώρα κοινών γνωρισμάτων στην γλώσσα, στην νοοτροπία,
στον πολιτισμό, αλλά και –όπως αποδεικνύεται από σύγχρονες
μεθόδους- στην γενετική εξέλιξή τους.
Στις μέρες μας, πολλές εσφαλμένες αντιλήψεις έχουν αποτυπωθεί
πάνω στην ταυτότητά τους, κυρίως εξαιτίας της διαβίωσής
τους κοντά σε άλλους πολιτισμούς.
Επομένως, για την αποφυγή πιθανών παρανοήσεων καλό θα
ήταν να διαλευκανθεί η όλη ιστορία αυτού του πολιτισμού από
την αρχή, από μία εποχή δηλαδή στην οποία δεν είχε καν
εμφανιστεί ακόμη η Μουσουλμανική θρησκεία .
3. Εμφάνιση των πρώτων Αράβων
Πιο συγκεκριμένα, στο μεγαλύτερο μέρος της 1ης χιλιετίας B.C.E.
οι Άραβες εμφανίζονται ως νομάδες επιδρομείς με συνεχείς
διαρροές ομάδων τους σε περιοχές βασιλείων της Ανατολίας.
Μερικές από τις φυλές οργανώθηκαν και εγκαταστάθηκαν σε
περιοχές, διαμορφώνοντας δικά τους βασίλεια. Μερικές
βασικές φυλές από αυτές είναι:
• οι Σαβαίοι (Σαββά)
• οι Κατταβανοί
• οι Χιμιαρίτες/ Ομηρείτες (Χατραμούτ)
• οι Μηναίοι (Μαΐν)
• οι Ναβαταίοι
4. Οι Σαβαίοι ()السبئيون
• Χρονική Περίοδος: 9ος αιώνας BCE έως το 275 CE
• Περιοχή: σημερινή Υεμένη
• Επίκεντρο Ανάπτυξης: Σαναά
• Γλώσσα: αρχαία Αραβική διάλεκτος, τα Σαββανικά
• Κύριες Δραστηριότητες: ανάπτυξη εμπορίου σε ξηρά και
θάλασσα, κυρίως λόγω της αδυναμίας καλλιέργειας εδαφών ή
εξόρυξης πολύτιμων λίθων. Η εύρεση νέων εμπορικών δρόμων
από τους Πτολεμαίους, ακολουθήθηκε από την μετανάστευση
τους και την εξαφάνιση του βασιλείου.
• Διοίκηση: Οι Σαβαίοι έλαμψαν με τρεις μεγάλες δυναστείες.
Αναφέρεται πως η βασίλισσα τους, Μακέδα –στην Καινή
Διαθήκη η Βαλκίς-, απέκτησε γιο με τον Σολομώντα ο οποίος
ονομάστηκε Μενελίκ Εμπνά Χακίμ (ο γιος του «σοφού»).
6. Οι Κατταβανοί ()قتبان
• Χρονική Περίοδος: 4ος αιώνας BCE ~ 3ος αιώνας CE
• Περιοχή: σημερινή Υεμένη
• Επίκεντρο Ανάπτυξης: Τιμνά
• Γλώσσα: αρχαία αραβική διάλεκτος, τα Κατταβανικά
• Κύριες Δραστηριότητες: ενασχόληση με εμπόριο λιβανιού και
μύρων
• Διοίκηση: Επικρατούσε βασιλεία με θεοκρατικό χαρακτήρα. Ως
κύρια θεότητα λατρευόταν ο θεός Αμμ ή αλλιώς «ο Θείος». Οι
Κατταβανοί αυτοαποκαλούνταν «παιδιά του Αμμ»
Το τέλος τους επήλθε μετά την σύγκρουση με τους Χιμιαρίτες, μία
από τις ισχυρότερες Αραβικές φυλές.
7. Ευρήματα από ανασκαφές
κοντά στην πόλη της Τιμνά. Τα
νομίσματα μαρτυρούν την
ανάπτυξη της οικονομίας από
το εμπόριο, ενώ το παρακάτω
γλυπτό βρέθηκε σε τάφο και
αναπαριστά την ψυχή μίας
γυναικείας μορφής.
8. Οι Χιμιαρίτες/ Ομηρείτες ()حضرموت
• Χρονική Περίοδος: 2ος αιώνας BCE ~ 3ος αιώνας CE
• Περιοχή: Χετζάζ και Υεμένη
• Επίκεντρο Ανάπτυξης: Ζαφάρ
• Γλώσσα: αρχαία αραβική διάλεκτος, τα Χιμιαριτικά, ομιλούνταν
μέχρι και τον 10ο αιώνα CE.
• Κύριες Δραστηριότητες: κυρίως η γεωργία και η κτηνοτροφία,
αλλά και το εξωτερικό εμπόριο λιβανιού και μύρων.
• Διοίκηση: Το βασίλειο Χιμιάρ είχε καταφέρει να κατακτήσει τις
περιοχές των βασιλείων Σαββά και Κατταβάν. Οι μονάρχες του
κατά τον 3ο αιώνα ασπάστηκαν τον Ιουδαϊσμό, με αποτέλεσμα
να καταστραφούν πολλά στοιχεία πολιτισμικής κληρονομιάς
σχετικά με την προηγούμενη θρησκεία.
10. Οι Μηναίοι ()معين
• Χρονική Περίοδος: 7ος ~ 1ος αιώνας BCE
• Περιοχή: Βορειο-δυτική Υεμένη
• Επίκεντρα Ανάπτυξης: Καρνά (σημερινή Σαντά) και Γιαθίλ
• Γλώσσα: αρχαία νοτιο-αραβική διάλεκτος, τα Μηναϊκά, τα
οποία εξαφανίστηκαν περίπου το 100 B.C.E.
• Κύριες Δραστηριότητες: εμπόριο μπαχαρικών, λιβανιού,
μύρων, αλλά και σχετικά μεγάλη ανάπτυξη γραμμάτων
• Διοίκηση & Κοινωνική Δομή:
Επικρατούσε ιδιότυπη πολιτικο-κοινωνική δομή: όλες οι
εξουσίες ήταν συγκεντρωμένες στον μονάρχη, όμως υπήρχε
και ένα είδος «Βουλής των Γερόντων» απαρτιζόμενο από ιερείς
και μέλη υψηλά ιστάμενων οικογενειών. Ο λαός ήταν
χωρισμένος σε ομάδες από τον «Καμπίρ», ο οποίος
επαναπροσδιόριζε τις ομάδες αυτές ανά δύο χρόνια.
11. Οι Μηναίοι υπήρξαν από τα πρώτα αραβικά βασίλεια
που δημιουργήθηκαν και ήταν το πρώτο από αυτά
που εξαφανίστηκε.
Παρά το γεγονός ότι δεν διασώζονται παρά ερείπια
από τα κτίσματά του, είναι ένα από τα λίγα βασίλεια
που άφησε στο πέρασμά του τόσες γραπτές
πληροφορίες.
12. Οι Ναβαταίοι ()األنباط
• Χρονική Περίοδος: 3ος αιώνας BCE έως το 102 CE
• Επίκεντρο Ανάπτυξης: Πέτρα Ιορδανίας (η «νεκρή» πόλη)
• Γλώσσα: εξέλιξη της Αραμαϊκής με πληθώρα στοιχείων της
Αραβικής γλώσσας
• Κύριες Δραστηριότητες: έντονη ενασχόληση με το εμπόριο και
μεγάλη αρχιτεκτονική ικανότητα
• Διοίκηση & Κοινωνική Διαστρωμάτωση:
Επικρατούσε μοναρχία, όχι όμως σε απόλυτη μορφή. Στο
πλευρό του βασιλιά υπήρχε ένας αιρετός βασιλιάς, ο
αποκαλούμενος από τον λαό «Αδερφός». Επίσης, ο αριθμός
των δούλων ήταν αρκετά μικρός, καθώς οι Ναβαταίοι ήταν
ιδιαίτερα αλληλοεξυπηρετούμενοι.
13. Η Πέτρα αποτελεί ακόμη
και σήμερα μια πόλη με
ασύγκριτα αρχιτεκτονικά
αξιοθέατα. Όπως φαίνεται
και στην επόμενη εικόνα, η
αρχαία της πόλη ήταν
χτισμένη μέσα σε βράχους,
γι’ αυτόν τον λόγο έχει
συντηρηθεί και τόσο καλά
έως και τις μέρες μας.
16. Άραβες και Ισλάμ
Την εποχή που εμφανίστηκε ο Μωάμεθ, τα Αραβικά φύλα είτε
είχαν ειδωλολατρική θρησκεία, είτε είχαν εκχριστιανιστεί στις
πιο βόρειες περιοχές, ενώ, συγκεκριμένα στην περιοχή της
Μεδίνας, υπήρχε μεγάλος πληθυσμός Εβραίων Αράβων.
Την περίοδο που ακολούθησε το 610 CE, δηλαδή μετά την αρχή
του κηρύγματος του Μωάμεθ, η πλειοψηφία των
ειδωλολατρών Αράβων προσηλυτίστηκε, ενώ παράλληλα οι
Εβραίοι Άραβες πίστεψαν πως Αυτός είναι ο αναμενόμενος
Μεσσίας κι έτσι τον ακολούθησαν.
Στη συνέχεια, έχοντας βρει ουσιαστικά έναν κοινό «ηγέτη», η
εθνική συνολική συνείδηση των Αράβων άρχισε να
αφυπνίζεται. Ο Μωάμεθ, με τον λαό να τον υποστηρίζει,
επιτέθηκε εναντίον του Βυζαντίου, όμως, αφού ηττήθηκε,
στράφηκε προς την Μέκκα, την οποία και κατέλαβε.
17. Σουνίτες & Σιίτες
Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ το 632 CE, υπήρξε διχασμός
ανάμεσα στον αραβικό λαό σχετικά με τον τρόπο συνέχειας της
διοίκησης.
Αφ’ ενός, οι Σουνίτες επιθυμούσαν ο διάδοχος του Μωάμεθ να
επιλεγεί από τον λαό του.
Οι Σιίτες, αφ’ ετέρου, ήθελαν να διαδεχθεί τον Μωάμεθ μέλος της
οικογένειάς του, κι έτσι να συνεχιστεί η εξουσία μέσα στα
πλαίσια της ίδιας οικογένειας.
Οι Σουνίτες ξεπερνούσαν σε αριθμό τους Σιίτες, γι’ αυτό και τελικά
διάλεξαν ως ηγέτη τους τον επονομαζόμενο Χαλίφη.
Οι Σιίτες δεν αποδέχτηκαν τον Χαλίφη και επέλεξαν να
ακολουθήσουν τον θετό γιο του Μωάμεθ, Αλί, ως νέο τους
Ιμάμη.
Στην πορεία της ιστορίας υπάρχουν πολλά παραδείγματα Ιμάμηδων
που δολοφονούνται βίαια από ισχυρούς Χαλίφηδες.
18. Χαλιφάτα (الفة ِ)خ
Τα αραβικά βασίλεια, λοιπόν, αντικαταστάθηκαν από τα
χαλιφάτα, δηλαδή πολιτικο-θρησκευτικά κράτη, τα οποία
διοικούνταν από τους χαλίφηδες (χαλίφα στα αραβικά
σημαίνει «υπηρέτης του Θεού» ή «διάδοχος του
Προφήτη»).
Με το πέρας των αιώνων, αυτός ο τρόπος διοίκησης
εξελίχθηκε και πήρε άλλες μορφές, ανάλογα πάντα με τις
ανάγκες της εποχής.
19. Εμιράτα ()إمارة
Τα εμιράτα ήταν η μορφή διοίκησης που διαδέχθηκε τα χαλιφάτα
στον μουσουλμανικό κόσμο.
Εμιράτο είναι ένα πριγκιπάτο το οποίο κυβερνάται από έναν
δυναστικό μουσουλμάνο μονάρχη, τον Εμίρη. Τα εμιράτα
αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα διαδοχικής μοναρχίας,
καθώς η εξουσία απαγορεύεται να φύγει από τα χέρια της
οικογένειας του Εμίρη.
Στις μέρες μας, τα εμιράτα αναγκάστηκαν είτε να διαλυθούν, είτε
να ενσωματωθούν σε μεγαλύτερα κράτη, ή ακόμη να
αλλάξουν την μορφή διακυβέρνησης τους σε βασίλειο ή σε
σουλτανάτο, προκειμένου να επιβιώσουν.
20. Σουλτανάτα ()سلطنة
Ο τίτλος του σουλτάνου είναι μεταγενέστερος του Χαλίφη ή του
Εμίρη, και συνδέεται με μία θεωρητική εξουσιοδότηση από το
πρόσωπο του Χαλίφη.
Δημιουργήθηκε από τον Μαχμούτ του Γκάζνι, του οποίου οι
μαμελούκοι (δούλοι στρατιώτες) κατέλαβαν περιοχές του
χαλιφάτου. Όντας μουσουλμάνος δανείστηκε τον όρο sultah, που
σημαίνει δύναμη/εξουσία, και χρησιμοποίησε τον καινούργιο τίτλο
για να νομιμοποιήσει την πολιτική ανεξαρτησία του από την
κοσμική εξουσία του χαλίφη.
Μετά την πτώση των χαλιφάτων δημιουργήθηκαν μεταγενέστερα
σουλτανάτα, στα οποία ο σουλτάνος λειτουργούσε ως απόλυτος
μονάρχης.
Ο όρος αυτός καταργήθηκε το 1924 από τον ηγέτη Μουσταφά Κεμάλ.
22. Μαθηματικά
Η προσφορά των Αράβων στα μαθηματικά θεωρείται η πιο
σημαντική παγκοσμίως. Δημιούργησαν το ινδο-αραβικό
αριθμητικό σύστημα και εισήγαγαν το «0» στον κόσμο των
μαθηματικών, κάτι που οι Ευρωπαίοι μαθηματικοί
αποδέχτηκαν 3 αιώνες μετά την εμφάνισή του.
Σημαντικότερος άραβας μαθηματικός υπήρξε ο Αλ-Χουαρίζμι, ο
οποίος δάνεισε το όνομά του στην λέξη «αλγόριθμος», ενώ
επίσης το βιβλίο του με τίτλο «Kitab al-Jabr wa al-Muqabalah»
που περιείχε την πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση σύγχρονων
μαθηματικών της εποχής, αποτέλεσε την έμπνευση για την
δημιουργία της λέξης «άλγεβρα» από το «al-jabr» .
23. Αστρονομία
Στον τομέα της αστρονομίας, σημαντικότερη προσωπικότητα
αποδείχθηκε ο Αλ Μπατάνι, ο οποίος διερεύνησε τις κλίσεις της
ελλειπτικής τροχιάς, την ακριβή διάρκεια του χρόνου και των
εποχών, καθώς και την μετάπτωση των ισημεριών. Απέδειξε,
επίσης, πως η απόσταση γης και ηλίου αλλάζει και ήταν ο
πρώτος που αποδέχτηκε τις εκλείψεις του ηλίου σαν
αστρονομικό γεγονός.
Ο Αλ Ζαρκαλί εφηύρε έναν αστρολάβο μεγάλης ακρίβειας, και
ακόμη, κατάφερε να δημιουργήσει υδραυλικό ρολόι, το οποίο
μετρούσε με ακρίβεια τις ώρες της ημέρας και της νύχτας,
καθώς και την ημερομηνία ανάλογα με τον σεληνιακό μήνα.
Άλλες ανακαλύψεις των Αράβων περιλαμβάνουν πιο σύγχρονες
αποδείξεις θεωριών των αρχαίων Ελλήνων φυσικών, ακριβείς
μετρήσεις γεωγραφικού μήκους και πλάτους, γεωδαιτικές
μετρήσεις, καθώς και το μήκος της περιμέτρου της γης.
25. Χημεία & Αλχημεία
Η Αλχημεία ήταν μια αποκρυφιστική επιστημονική τεχνουργία και
πρακτική που εφαρμόστηκε κατά τους αρχαίους χρόνους και
κυρίως τον Μεσαίωνα. Επεδίωκε δύο βασικούς σκοπούς: την
μετατροπή των μη πολύτιμων μετάλλων σε χρυσό και την
παρασκευή του ελιξιρίου της ζωής που θα παρείχε την
αθανασία.
Πατέρας της Αλχημείας θεωρείται από τους Άραβες ο Τζαμπίρ
Ιμπν Χαϊγιάν.
Ψάχνοντας καινούργια φίλτρα και ελιξίρια οδηγήθηκε σταδιακά
στην πρακτική ανακάλυψη πολλών χημικών ενώσεων, σε
μερικές από τις οποίες έδωσε και ονόματα. Έκτοτε, πολλά έθνη
χρησιμοποίησαν τα ευρήματά του για να φτάσουν σε
πρωτοποριακά νέα δημιουργήματα.
26. Φυσική και Οπτική Θεωρία
Στους τομείς της φυσικής, ήταν κυρίως ο Άραβας Αλχάζεν που πρόσφερε
πλήθος ανακαλύψεων πάνω στην Οπτική Θεωρία.
Πιο συγκεκριμένα, συνέβαλε στην διερεύνηση φαινομένων όπως:
• η εστίαση
• η μεγέθυνση
• η αναστροφή της εικόνας
• η διάθλαση
• η ανάκλαση
Και πιο πρακτικά, μελέτησε:
• το πεδίο διόφθαλμης όρασης
• το φαινόμενο του ουράνιου τόξου
• την σφαιρική παρέκκλιση
• την ατμοσφαιρική διάθλαση, καθώς και πολλά ακόμα
27. Ιατρική & Φαρμακολογία
Άραβες επιστήμονες, όπως ο Αλ Ραζί, ο Αλ Κασίμ και ο Αβικέννας,
διέπρεψαν στην Ιατρική και, πιο συγκεκριμένα, στην εύρεση
αντιδότων-φαρμάκων που θεράπευαν πολύ σοβαρές
ασθένειες της εποχής, όπως η ευλογιά και η ιλαρά.
Επιπλέον, ανακάλυψαν το που οφείλεται ο μεταδοτικός
χαρακτήρας των ασθενειών αυτών και τις κατηγοριοποίησαν
βάσει του πόνου που προκαλούσαν (κολικός πόνος, πόνος
εξαιτίας της πέτρας των νεφρών ή του ειλεούς).
Ως αποτίμηση, μπορεί να πει κανείς πως δημιούργησαν πάνω από
2οο χειρουργικά εξαρτήματα, χρησιμοποίησαν ποικίλα βότανα
και έγραψαν συνολικά εκατοντάδες βιβλία για την θεραπεία
ασθενειών της εποχής, χωρίς να παραλείψουν να μεριμνούν για
την ευαίσθητη ψυχολογία ενός ασθενή.
28. Κοινωνιολογία & Φιλοσοφία
Σχετικά με την κοινωνιολογία, ο Ιμπν Καλντούν, ήταν ο πρώτος
κοινωνιολόγος-φιλόσοφος που ανέπτυξε και εξήγησε με
επιχειρήματα τους γενικούς νόμους που καθορίζουν την άνοδο
και την πτώση των πολιτισμών. Στα βιβλία του περιγράφει με
τεράστια ανάλυση την δομή των ανθρώπινων κοινωνιών και
τα ενωτικά τους πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Σε ευρύτερο
πλαίσιο ασχολείται και με την οικονομία, την ανθρωπολογία
και τις πολιτικές επιστήμες.
Γενικότερα, πολλοί κοινωνιολόγοι της εποχής μελετώντας την
φύση και το περιβάλλον τους κατέληξαν σε πλήθος
συμπερασμάτων που αφορούν την «επιστήμη του
πολιτισμού», καθώς και τα χαρακτηριστικά που μεταβάλλουν
την πορεία του.
29. Τέχνες & Λογοτεχνία
Η απαγόρευση απεικόνισης ανθρωπόμορφων σχεδίων που επιβαλλόταν
από το Κοράνι, οδήγησε τους Άραβες στην ανάπτυξη άλλων μορφών
καλλιτεχνίας, όπως τα αραβουργήματα, τα οποία είναι λεπτές
δαντελωτές διακοσμητικές συνθέσεις με ανεξάντλητη ποικιλία.
Από την άλλη πλευρά, τα αραβικά γράμματα που ξεκινούν μαζί με τις
πρώτες αραβικές φυλές, φέρουν πολλά ιδιόμορφα στοιχεία. Η ποίηση
παρουσιάζει δικά της μέτρα και ρυθμούς, ενώ η λογοτεχνία είναι
ιδιαίτερα πλούσια εξαιτίας της μακροχρόνιας αραβικής παράδοσης
πάνω σε μύθους και ιστορίες (λ.χ. οι Χίλιες και Μία νύχτες).
30. Άγνωστα για το ευρύ κοινό…
Πολλοί συγχέουν την μουσουλμανική θρησκεία με την αραβική
φυλή. Στην περίπτωσή μας είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς
πως:
• Ο «Αραβικός Κόσμος» περιλαμβάνει χώρες της Β. Αφρικής και
της Αραβικής Χερσονήσου, αλλά όχι την Τουρκία, το Ιράν και το
Ισραήλ.
• Το να είναι κάποιος Άραβας δεν σημαίνει πως είναι
μουσουλμάνος. Το 10% του πληθυσμού, για παράδειγμα,
ασπάζεται τον Χριστιανισμό.
• Η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό μουσουλμάνων είναι η
Ινδονησία. Οι μουσουλμάνοι Άραβες αποτελούν μόνο το 18%
του μουσουλμανικού πληθυσμού.
• Ο αριθμός πιστών του Ισλάμ στην Ινδία ξεπερνά τον αριθμό
των μουσουλμάνων σε όλες τις Αραβικές χώρες μαζί.
31. Δυο Λόγια
Τελικά, όπως και για πολλά έθνη ανά τον κόσμο, έτσι και για τον
Αραβικό πολιτισμό υπάρχουν πολλές παρανοήσεις, οι οποίες
έχουν προκληθεί κυρίως από τον φόβο και την ημιμάθεια.
Όμως, είναι σημαντικό για έναν άνθρωπο να γνωρίζει τους
πολιτισμούς που οδήγησαν την ανθρωπότητα στο σημείο που
βρίσκεται σήμερα, και οι Άραβες είναι οπωσδήποτε ένας
πολιτισμός που ευνόησε την πρόοδο του κόσμου, και από
επιστημονική, και από φιλολογική σκοπιά –και όχι μόνο.
Επομένως, όπως έλεγαν και οι ίδιοι:
«Εάν δεν μπορείς να ανταμείψεις, τότε σιγουρέψου πως τουλάχιστον
θα πεις ένα ‘ευχαριστώ’…»
بالشكر لسانك فليصل المكافأة عن يدك قصرت إذا
32. Οι Πηγές
• http://wikipedia.com/
• http://hybridtechcar.com/peter-city-dead/
• http://www.gettyimages.com/detail/photo
• http://aelyan.blogspot.gr/
• http://www.lastprophet.info/arabia-in-the-pre-islamic-period
• http://i036.radikal.ru/0806/f0/abdcb6716439.jpg
• http://www.skydive.ru/en/masterpieces-of-the-british-museum/1680-calcite-alabaster-
stela.html
• https://forums.taleworlds.com/
• http://www.lookandlearn.com/history-images/
• https://radioislam.org/sindi/arab.htm
• http://www.todayifoundout.com/index.php/2010/12/the-origins-of-the-word-algebra/
• https://www.youtube.com/watch?v=tdZuzdh2DZI
• https://www.youtube.com/watch?v=5KLvjs7Yrtw
• https://blog.udemy.com/arabic-proverbs/
• http://muslim-academy.com/
Οι Μελωδίες:
• Arabian Winds
• Arabic Music Jawareh by Rum Band
• Yanni – Arabic Music
So, thank you for watching,
or.. لك شكرا
