Om de wijnbouw verder te ontwikkelen zijn investeerders nodig, en die vragen een goed rendement. Hun voorkeur gaat ook uit naar voorkeur investeringen met een beperkt risico. Dan speelt ook nog de termijn waarop men het rendement kan realiseren nog een rol.
Tijdens de 'studiedagen druiven' die door PCFruit en ADLO samen met de Belgische wijnbouwers vzw worden georganiseerd komt ook de economische kant van de wijnbouw aan bod. Prof. Dr. Ghislain Houben van de UHasselt, zelf een wijnbouwer, presenteert er zijn visie op de economische perspectieven. Maar klopt die wel?
4. “De peren laat ik staan, die brengen
mij te veel op, maar de appels
mogen er uit. De concurrentie met
Polen gaan wij toch nooit meer aan
kunnen.”
Fruitteler juli 2014
Peren
5. Reconversie na de peren?
Er zijn mogelijkheden voor de ontwikkeling van
onze wijnbouw als alternatief voor de fruitteelt.
Steeds meer fruittelers beginnen dit in te zien.
De appelteelt heeft de concurrentie van o.a.
Polen te verduren gekregen en nu volgt de
perenteelt die door de 'Rusland-crisis' wordt
getroffen. Of zich de oude toestand ooit nog zal
herstellen valt te betwijfelen.
Wellicht is het nu het moment om op
wijnbouw over te schakelen.
6. Rendement p/ha
De vergoeding voor het niet oogsten
van appels en peren werd berekend
op basis van het rendement per
hectare. Zo kwam men aan een
bedrag van 5.474 euro per hectare.
9. Prof. Dr. Ghislain Houben, die voor FOD
economie de cijfers van de Belgische wijnbouw
'in kaart brengt', zegt:
"Wijnbouw in België voor de wijn is waanzin".
Deze stelling is op zijn minst gezegd
'eigenaardig‘, want hij is eigenaar van
wijndomein Hoenshof en heeft ondanks zijn
negatief advies wel zelf de wijngaard van het
Kasteel van Rullingen overgenomen.
10. Door zich op een dergelijke negatieve manier
over de rendabiliteit van Belgische wijnbouw uit
te laten schrikt hij potentiële nieuwe collega's af.
Duitse cijfers geven immers een heel ander
beeld. Wijnbouw in België blijkt daaruit héél
rendabel te zijn, op voorwaarde dat men goede
wijn maakt.
11. Rendement wijnbouw
Bron: DLR basiswijn kwaliteit topwijn
Productie l/ha 5.000 l 4.000 l 3.000 l 3.000 l
Productie fl/ha 6.650 fl 5.300 fl 4.000 fl 4.000 fl
Kostprijs €/fl * € 4,00 € 5,00 € 7,50 € 8,50
Verkoopprijs €/fl € 6,00 € 10,00 € 15,00 € 25,00
VP excl. accijns en btw €/fl € 4,40 € 7,70 € 11,80 € 20,10
Opbrengst €/ha € 29.260,- € 40.810,- € 47.200,- € 80.400,-
Kostprijs €/ha € 26.600,- € 26.500,- € 30.000,- € 34.000,-
Resultaat €/ha € 2.660,- € 14.310,- € 17.200,- € 26.400,-
* Inclusief vergoeding voor het geïnvesteerde vermogen en een vergoeding
voor het werk.
15. Rendement wijnbouw
basiswijn kwaliteit topwijn
Productie l/ha 5.000 l 4.000 l 3.000 l 3.000 l
Productie fl/ha 6.650 fl 5.300 fl 4.000 fl 4.000 fl
Kostprijs €/fl * € 4,00 € 5,00 € 7,50 € 8,50
Verkoopprijs €/fl € 6,00 € 10,00 € 15,00 € 25,00
VP excl. accijns en btw €/fl € 4,40 € 7,70 € 11,80 € 20,10
Opbrengst €/ha € 29.260,- € 40.810,- € 47.200,- € 80.400,-
Kostprijs €/ha € 26.600,- € 26.500,- € 30.000,- € 34.000,-
Resultaat €/ha € 2.660,- € 14.310,- € 17.200,- € 26.400,-
* Inclusief vergoeding voor het geïnvesteerde vermogen en een vergoeding
voor het werk.
16.
17. Economisch belang
Wijnbouw begint een economische rol te
spelen.
Opbrengst accijnzen en btw
Sociale bijdragen
Werkgelegenheid
‘Motor’ voor toerisme
Ontwikkeling van landelijke gebieden
23. Vlaams beleid
“De wijnbouwsector in Vlaanderen is de
kinderschoenen ontgroeid en heeft het
potentieel om uit te groeien tot een stevige
tak binnen de Vlaamse land- en tuinbouw.
Daarom zal voor de eerste maal en in nauw
overleg met de sector een beleid worden
uitgewerkt voor deze subsector.”
Beleidsbrief Vlaamse regering 2011
24. Economische leefbaarheid ?
• Gezien de hoge loonkosten in vergelijk met de
meeste producenten van ‘nieuwe
wereldwijnen’ zullen onze ‘eenvoudige
wijntjes’ altijd prijstechnisch te hoog zijn.
• Enkel ‘kwaliteitswijn’ die zich in het segment
boven 10,- Euro kan handhaven zal
uiteindelijk economisch leefbare wijnbouw in
België mogelijk maken.
25. Het potentieel is groot,
maar de hindernissen en valkuilen
zijn dat ook.
26. Voor wie wil beginnen.
Leidraad voor succes
Bij de voorwaarden is uitgegaan van
klassieke druiven en een rendement
van < 40 hl/ha
27. enkele gouden regels
1. Wijnbouw kan bij ons alleen rendabel zijn wanneer je
meer dan 10 € per fles kunt beuren. (cons. vp)
2. Om meer dan 10 € per fles te krijgen moet de wijn
ECHT goed zijn.
3. Om werkelijk een goede kwaliteit te produceren heeft
men het beste materiaal nodig.
4. Goed materiaal vraagt aanzienlijke investeringen.
5. Deze investeringen renderen alleen wanneer men een
voldoende grote productie heeft.
6. Een minimum van 10 ha is nodig om een economisch
haalbaar wijnbedrijf te realiseren. Hetzij binnen één
exploitatie, of in coöperatief verband.
28. Of
• Het alternatief is een voldoende groot
domein, of coöperatief samenwerkende
wijnbouwers, die door grootschaligheid een
lage kostprijs kunnen realiseren en die een
technisch goede commerciële wijn maken.
• Commerciële meerwaarde kunnen op andere
manieren gerealiseerd worden.
29. • Jules Nijst: ‘"Adviseurs" richten ware ravages
aan door aspirant-wijnboeren te vertellen dat
je op slechte liggingen prima druiven kunt
telen, als je maar vroege hybride rassen kiest.
Enorme problemen met vorstschade en
opmerkelijk genoeg ook zware
schimmelaantastingen zijn het gevolg. In NL
gaan professionele bedrijven failliet, andere
worden te koop gezet.’
30. Kasteel Haksberg en wijndomein
failliet
Volgens de curator is het faillissement het gevolg
van diverse factoren. De bijzonder hoge
investering van het aanplanten van bijna
twintigduizend wijnstokken - die pas vijf jaar na
de aanplanting - echt zullen opbrengen is één
van de redenen van het faillissement.
2006
36. Geen wijn produceren maar
wijndruiven
• Vergelijken Duitse wijnbouw de Champagne.
Naast wijnbouwers ook veel telers van
wijndruiven die zelf geen wijn maken maar
hun wijndruiven verkopen aan wijnhuizen of
ze aanleveren bij een coöperatie waarvan zij
deel uitmaken.
• Commercialisering van de wijn kan gebeuren
door wijnbouwer, het wijnhuis of de
coöperatie.
37. Geen wijn produceren maar
wijndruiven
• Een wijnbouwer die zijn druiven bij de
coöperatie inlevert krijgt daarvoor een prijs
die bepaald wordt door de kwaliteit van de
druiven.
• Druivenvariëteiten die geschikt zijn voor de
beoogde wijn.
• De vinificatie, door de coöperatie = winsten
geïnvesteerd & deels uitgekeerd aan de leden.
38. Voorbeeld Moezel 2012
• Volume oogst 2012 kleiner (-/- 30-50%)
• Kwalitatief goed.
• Opbrengst 1,20-1,50 €/liter wijn. (vroege
soorten-Riesling).
• = +/- 1,50 €/kg voor de druiven.
Dit is 30-40 % meer dan Rheinhessen.
44. Opbrengst
De wijnboer in de Champagne krijgt dus drie
à vier keer zo veel per kg en bijna het
dubbele per hectare. Dit weerspiegelt
echter niet de kostprijs van de
druivenproductie.
45. Kwaliteit rendeert
• Kwaliteit produceren rendeert.
De meerkosten per hectare stijgen met de
toename van kwaliteit veel minder sterk dan
de opbrengst per hectare.
Goede reputatie is voorwaarde
46. Groei of achteruitgang
• Duitsland
niet meer lonend, stoppen.
Het wijnbouwareaal gaat al jaren achteruit.
Braakliggende terreinen.
• Champagne
steeds weer nieuwe gebieden toegevoegd aan
het gebied en nieuwe wijngaarden aangelegd.
Één ha wijngaard meer dan één miljoen euro!
47. Opbrengst en kwaliteit
• Rendement en kwaliteit zijn nu eenmaal
omgekeerd evenredig.
Een grotere oogst geeft minder kwaliteit, en
een lagere kwaliteit brengt een lagere prijs op.
• 30à45 -----------------------------------------80à120
48. Thuismarkt
Belgen drinken, 27,8 liter per persoon per jaar
meer wijn dan
Nederlanders 22,8, liter per persoon per jaar
Belgen geven gemiddeld meer uit per fles,
€ 3,57 tegen € 2,85 in Nederland.
49. Opbrengst en kwaliteit
• Wijnen onder de € 6,- zijn in
België 95% van het volume,
en in Nederland 98%.
• Wijnen vanaf € 6,- zijn dus
voor een heel klein gedeelte
van de markt bestemd.
Nicheproduct voor
liefhebbers en kenners.
5%
95%
50. Imago en prijs
• Het is duidelijk dat de Duitse wijn een
imagoprobleem heeft. (Wijnschandaal begin
jaren tachtig nooit te boven gekomen)
• Het ontwikkelen en angstvallig beschermen
van een goede naam is uiterst belangrijk
gebleken. Om imagoschade te voorkomen,
maar ook om een hoge verkoopprijs te
realiseren.
51. Champagne als voorbeeld
• Sinds begin vorige eeuw probeerden de Duitse
wijnbouwers met grotere opbrengsten hun
inkomen te vergroten terwijl men in de
Champagne alles op een betere kwaliteit
inzette.
• Champagne wordt tegenwoordig wereldwijd
als de norm voor schuimwijn gezien.
52. Imago en prijs
• Het imago van Champagne rendeert. ‘Echte’
champagne is nooit goedkoop.
• Niemand koopt een super kwaliteit Cava van
20,- €, maar voor een ‘standaard’ Champagne
is dat geen probleem.
• Belgische schuimwijn kan deze van
Champagne evenaren en Cava overtreffen.
53. Is grootte belangrijk?
• Er zijn echter ook kleine gebieden die niet zo
bekend zijn. Neem Côtes de Toul, een ruim
110 ha grote wijngebied uit het noordoosten
van Frankrijk. (1998 A.O.C.
status) of de A.O.C. Bellet
in de Provence met
amper 50 ha.
54. Is grootte belangrijk?
• Voor Château-Grillet met 2,5 ha is de hele
wereld de markt, terwijl Bellet mijn zijn 50 ha
vrijwel volledig naar de locale markt gaat.
55. Promotie is belangrijk
• Heel belangrijk is hoe en waar de wijnen
worden gepromoot. Richt men zich op de
locale gastronomie of de liefhebbers
doorheen het ganse land of zelfs ver buiten de
landsgrenzen? Als men zijn afzet lokaal wil
organiseren vervult de locale gastronomie de
ideale uitvalbasis, en spelen regionale media
een belangrijke rol.
56.
57. Opgemerkt worden
• Erkenning krijgen
• Reputatie opbouwen
• Specialisten zoeken specialiteiten
• De wereldmarkt voor ‘iets speciaals’ is vele
malen groter dan onze potentiële maximale
productie.
58.
59. Is er wel een markt voor zoveel
Belgische wijn?
Er zijn wel eens mensen die er aan
twijfelen of er wel voldoende markt
is voor zoveel wijn.
60. Belgische wijn in de wereld
• statistieken van de OIV
(State of the Vitiviniculture,
2007)
• Wereldwijd 7,9 miljoen ha
wijngaarden in 2006 (=
productie van 279-286 milj. hl).
• 3,5 miljoen ha in de EU en
4,3 miljoen er buiten.
• België stelt met zijn 64 ha of
400.000 liter, niks voor.
4,000,000
3,500,000
3,000,000
2,500,000
2,000,000
1,500,000
1,000,000
500,000
0
4,500,000
wijngaarden ha
België
Rest EU
Rest wereld
wijngaard
en ha
61. De globalisering van de wereldmarkt gaat ook niet aan de wijn voorbij.
Hierdoor ontstaan er nieuwe markten en groeimogelijkheden.
WERELDMARKT
62. Aziatische groeimarkt
‘In recent days, much of Australia's
premium wine is sold to China ( Australia's
second largest export market in terms of
value ) and other parts of Asia.’
63. Frankrijk voerde nog nooit zo veel
wijn uit als in 2012
De uitvoer van Franse wijn steeg de laatste
jaren tot een recordhoogte.
Vooral de export van wijnen uit het hogere
segment naar de Aziatische markt
België, Duitsland en Nederland zijn de grootste
afzetmarkt voor de goedkopere wijnen.
Totaal 5,6 miljard euro wijn geëxporteerd.
64. De wereldmarkt
• Er zijn enorme groeimarkten buiten Europa.
Zo is China een nieuwe speler op de
wereldmarkt die goedkope wijn gaat
exporteren en kwaliteit importeren.
65. Wereldmarkt
Ook wanneer wij onze wijn in de toekomst niet
zouden gaan exporteren wordt onze markt
door mondiale ontwikkelingen beïnvloed.
Productie neemt af
Consumptie neemt toe
66. Wereldwijde markt
Er dreigt volgens een rapport van Morgan
Stanley een wereldwijd tekort aan wijn te
ontstaan.
Volgens Morgan Stanley ontstaat het tekort omdat in de
Chinese, Russische en Amerikaanse middenklasse de
wijnconsumptie groeit. (En India) Het zijn landen met heel
veel mensen. Dus daar een procentje erbij betekent in een
klap veel extra flessen.
78. Leefbaarheid landelijke gebieden
Ooit een arme wijnbouwregio gezien?
Ik niet, en ik ben er al in veel geweest.
Hoe beter de wijn
hoe rijker de regio.
79.
80. Geen enkele agrarische activiteit kan met zo
een klein areaal een gezinsinkomen
verwerven als de wijnbouw.
Wijnbouw genereert de grootste
toegevoegde waarde per hectare.
81.
82. De economische impact
Voorbeeld: Gewone landbouwgrond in Nieuw
Zeeland kost op het zuider-eiland $ 6.000 /
ha.
In de wijnbouwgebieden van Marlborough
kost vergelijkbare grond $ 200.000 / ha.
Hieruit blijkt de economische impact die
wijnbouw kan hebben.
83. Wijnbouw een verrijking voor de veelal
landelijke gebieden.
Dorpen worden leefbaarder en er komt directe
en indirecte werkgelegenheid voor de mensen
die er wonen.
87. Toeristisch
Alle wijngebieden zijn toeristische gebieden. Alle
wijngebieden zijn toeristisch.
•Jaar rond
Extra troef en veel langer seizoen dan enkel
bloesem.
•Kort verblijf
Wijngebieden bezoek ≠ dagtoerisme.
•Landelijke gebieden
Ontwikkeling van landelijke gebieden.
88. Nu reeds zijn de wijnfeesten een jaarlijks
terugkerend succes dat liefhebbers van steeds
verder begint aan te trekken.
89. Bovendien is de druif van wijndruiven
milieuvriendelijker dan de meeste andere teelten.
Ook naar duurzaamheid kan ‘eigen wijn’ tellen.
Waarom wijn de halve aardbol rondvaren of met
vrachtwagens duizenden kilometers over de
overvolle wegen vervoeren terwijl we hem in eigen
streek kunnen maken.
Voorwaarde voor deze ontwikkeling is kwaliteit. En
die kan enkel gemaakt worden als men kennis van
zaken heeft. Opleiding en begeleiding is dus de
komende jaren cruciaal voor het slagen van deze
reconversie. Grote kansen, maar ook een serieuze
uitdaging.
92. Wijn is een geschenk
Iedereen die trost is op onze streek laat dit
blijken door onze wijn te schenken.
Als relatiegeschenk, in het restaurant of
gewoon thuis.
Het stimuleert de verbondenheid.
Wijnbouw is een geschenk
uit de hemel.
93. Als je zulke
wijn kunt
maken
moet je toch
niet
twijfelen.
Dr. Richard Smart