ktu i keni te dhenat e plota apo te sakta se si tr shkruhet nje punim seminarik, ky eshte njeri nder punimit me te gjitha kushtet apo permasat persa iperket nje punimi
1. Kolegji Universitar “FAMA”
Fakulteti: Ekonomik
Departamenti: Banka,Financa dhe Kontabilitet
Lënda: Shkrim Akademik
Punim Seminarik
Tema: Kërkesa dhe Oferta
Studenti: Mentori:
Festim ÇOLLAKU Mr.Sc. Kristë SHTUFI
Prizren,2013
2. 2
Përmbajtja
1. Hyrje………………………………………………………………………………………………………………………………3
2. Një vështrim i përgjithshëm mbi shkencën e Ekonomiksit……………………………………………….4
3. Dy Mekanizmat e tregut, Kërkesa dhe Oferta…………………………………………………………………..5
3.1 Kërkesa dhe Kurba e Kërkesës……………………………………………………………………………………....6
3.2 Faktorët që ndikojnë në Kërkesë……………………………………………………………………………………..7
3.3. Oferta dhe Kurba e Ofertës…………………………………………………………………………………………..8
3.4. Faktorët që ndikojnë në Ofertë……………………………………………………………………………………....9
4. Ekuilibri i Tregut…………………………………………………………………………………………………………..…10
5. Perfundimi……………………………………………………………………………………………………………………….12
6.Bibliografia……………………………………………………………………………………………………………….….….13
3. 3
1. Hyrje
Para se të fillojmë në shtjellimin e kësaj teme të punimit seminarik, që ka të bëj për Kërkesën
dhe Ofertën, së pari po ndalemi shumë shkurt, duke u munduar me dy tri fjali ta pegjithësojmë
kuptimin mbi Ofertën dhe Kërkesën respektivisht mbi dy Mekanizmat kryesor të Tregut (Shitësit
dhe Blerësit).
Kërkesa dhe Oferta janë dy mekanizamt e tregut, ku pa prezencën dhe aktivitetitn e tyre që e
zhvillojnë në treg, nuk mund të themi se do të mund të egzistonte tregu.
Pra Kërkesa dhe Oferta janë dy Mekanizmat e tregut, të cilët bashkarisht duke vepruar e
formojnë tregun, dhe bashk me të edhe qmimin e tregut.
Këtu vlen të përmendim edhe Ekonomistin, përkatësisht përkrahësin e teoris së Ekonomisë së
lirë të tregut siq është Adam Smith, në librin e tij “Pasuria e Kombeve” të botuar në vitin 1776,
ku me teorin e tij konsideron se per të funskionuar tregu në mënyrën më të mirë duhet të kemi
një bashkveprim të lirë në mes të Kërkesës dhe Ofertës, pa ndërhyrje të tregut, dhe vetëm në këtë
mënyrë mund të themi se atëher kemi një Ekonomi të mirëfilltë Tregu, që ndryshe njhet edhe si
Ekonomi Kapitaliste.
Pra ekonomisti Adam Smith, e kundershtoj teorin të cilën e përkrahte Karl Marksi, ku
konsideronte se tregu duhej të organizohej vetëm atëher kur shteti ka kontroll të plotë mbi
mekanizmat e tregut(Kërkesës dhe Ofertës), dhe me këtë mund të themi se Adam Smith kishte
plotësisht të drejtë, me teorin e tij, e cila teori e tregoj dhe e dëshmoj efikasitetin e saj në
krahasim me teorin Centraliste.
4. 4
2. Një vështrim i përgjithshëm mbi shkencën e Ekonomiksit
Po ndalemi tek studimi i Ekonomiksit, dhe më pastaj do të përqëndrohemi tek dy Mekanizmat
kryesor të tregut siq janë Kërkesa dhe Oferta, ku edhe e kemi marr si tem të veqant të këtij
punimi seminarik.
Ekonomiksi pra studion pikërisht anën ekonomike të jetës shoqërore, sjelljen e agjentëve
ekonomikë në shoqëri dhe kushtet ekonomike të bashkveprimit të tyre.
Qëllimi kryesor i ekonomiksit është studimi i nevojave të konsumatroit, ngase me burimet e
kufizuara konsumatori mundohet të plotësoj nevojat e pakufizuara me të cilat ballafaqohet.
Prandaj mënyra më e mirë e konsumatorit është studimi i ekonomiksit, ngase nëpërmjet lëmisë
së Ekonomiksit jemi në gjendje ti japim përgjigje problemeve ekonomike me të cilat
ballafaqohemi.
5. 5
3. Dy Mekanizmat e tregut, Kërkesa dhe Oferta
Dy mekanizmat kryesor me të cilat ballafaqohet tregu është Kërkesa dhe Oferta, dhe para se të
ndalemi në shtjellimin e hollësishëm të këtyre dy mekanizmave, po përmendim në fillim se këto
dy mekanizma së bashku formojn tregun.
Tregu është vendi ku takohen Kërkesa dhe Oferta, ku edhe qëllimi i këtyre dy mekanizmave
është këmbimi i mallrave dhe shërbimeve në mes vete, vetëm e vetëm për të hendekun e
nevojave me të cilat ballafaqohen.
Duke u nisur te koncepti i tregut, nuk duhet lënë pa përmendur ,se në kohët më të hershem
(primitive) forma e këmbimit të mallrave dhe shërbimeve është realizuar nëpërmjet Trampës,
apo ndyrshe njihet si forma më e thjeshtë e këmbimit MALL – MALL pa ndërmjetësimin e
parasë, mirëpo kjo formë e këmbimit ishte shum më komplekse dhe më e vështir për tu realizuar,
dhe me përdorimin e mjeteve ndërmjetësuese siq ishin objektet dhe gjësendet e qmuara, dhe më
von edhe forma më bashkohore e ndërmjetësimit siq janë paratë dhe mjetet tjera këmbyese
nëpërmjet kartelave bankare. Mirëpo mos të harrojmë se ende në raste të rralla egziston forma e
këmbimit primitive MALL me MALL.
Kur është fjala te tregu, dhe formimi i qmimit të tregut, mos të harrojmë pa përmendur edhe
qmimin si faktori më i rëndësishëm i tregut, sepse Çmimi është informacioni kryesor dhe më i
rendësishëm në realizimin e shkëmbimit mes Kërkesës dhe Ofertës.1
1 Mustafa, 2005, fq. 30-31.
6. 6
3.1 Kërkesa dhe Kurba e Kërkesës
Kërkesa përfaqëson sasitë e një produkti, që blerësit janë njëkohësisht të gatshëm dhe në gjendje
të blejnë me qmime të ndryshme gjat një periudhe të caktuar kohore, me kusht që faktorët e tjerë
të mbeten të pandryshuar.
Ndërsa sa i përket definicionit të Ligjit të Kërkesës, mund të themi se ligji i kërkesës qëndron në
relacion të kundërt mes qmimit dhe sasisë së kërkuar, sepse sa më i madh që është qmimi i
produktit dhe shërbimit aq më e vogël është sasia e kërkuar në treg për at produkt dhe shërbim,
dhe anasjelltas sa më i vogël qmimi aq më e madhe sasia e kërkuar e produktit dhe shërbimit të
caktuar.
Këtë definicion, të Kërkesës dhe Ligjit të Kërkesës mund ta paraqesim në mënyrë të thjeshtësuar
edhe përmes Kurbës së Kërkesës.
Figura 1. Kurba e kërkesës Tabela 1.Kurba e Kërkesë ne tabel
Çmimi
1.00
0.90
0.80
0.70
0.60 Kërkesa
2 4 6 8 10 Sasia
Burimi: (Mustafa,2005, Ekonomia.)
Atë që e përmendëm më lartë po e vërtetojmë me këtë shembull në mënyrë të grafikut të Ligjit të
kërkesës. Pra me qmim 1 euro sasia e kërkuar është 2 litra qumësht, dhe anasjelltas sa më i ulët
qmimi për njësi qumështi aq më e madhe sasia e kërkuar, (me 0.60 euro sasia e kërkuar është 10
litra qumësht në këtë shembull).2
2 Dornbush,2004, fq. 307-314.
Çmimi për litër qumësht Sasia e kërkuar
qumësht
1.00 Euro 2 Litra
0.90 Euro 4 Litra
0.80 Euro 6 Litra
0.70 Euro 8 Litra
0.60 Euro 10 Litra
7. 7
3.2 Faktorët që Ndikojnë në Kërkesë
1. Të ardhurat e Konsumatorit
2. Çmimet e mallrave të lidhura (Zëvendësuese dhe Plotësuese)
3. Pritjet e Konsumatorëve lidhur me të ardhurat, qmimet
4. Numri i Konsumatorëve
5. Shijet dhe preferencat e Konsumatorit
1. Të ardhurat e Konsumatorit – Me rritjen e të ardhurave mesatare të konsumatorit,
nënkuptojmë edhe rritjen e aftësis blerëse të konsumatorit për produkte dhe shërbime.
2. Çmimet e mallrave të lidhura (Zëvendësuese dhe Plotësuese)- Për të qenë racional në
zgjedhjet e tyre, konsumatorët mbajnë parasysh faktin se disa të mira jan të lidhura me të tjerat.
Për shembull, gruri dhe misri jan zëvendësues të njëri tjetrit, sepse mund të përdoren në vend të
njëri tjetrit për të plotësuar një nevoj të konsumatorit.
Mirëpo Automjeti dhe Krburanti janë plotësues të njëri tjetrit, sepse përdoren së bashku, dhe në
munges të njërit, nuk mund të funksionoj tjetri.
3. Pritjet e konsumatorëve lidhur me të ardhurat, qmimet – Konsumatorët mund të ndikohen edhe
nga pritjet e tyre për të ardhmen, sidomos nga ndryshimet që priten për të ardhurat e tyre dhe në
qmimet e mallrave që konsumojnë.
4. Numri i Konsumatorëve - me këtë kuptojmë se, përderisa kërkesa e përgjithshme është shum
e kërkesave individuale, atëherë rrjedhimisht del se me rritjen e popullsisë rriten edhe kërkesat
në treg.
5. Shijet dhe preferencat e konsumatorit – Kur bëhen reklama të suksesshme, atëher
konsumatorët gjithëher e më shum kan preferencat për ato produkte të caktuara. Mirëpo në
qoftëse raportet mjekësore deklarojnë për efektet negative që shkaktohen në shëndetin e njeriut
nga konsumi i atij produkti, atëher edhe konsumimi i atij produkti do të shënoj rënie.3
3 Manqellari, 2007, fq. 24-30.
8. 8
3.3 Oferta dhe Kurba e Ofertës
Oferta paraqet sasinë e produkteve që shitësit ofrojnë për qmime të ndryshme në një kohë dhe
vend të caktuar. Edhe Oferta sikurse kërkesa, paraqet një lidhje midis sasis dhe të mirave të
ofruara. Kjo lidhje shprehet përmes Ligjit të Ofertës.
Sipas Ligjit të Ofertës, shitësit do të ofrojnë një sasi më të madhe për shitje kur qmimet rriten,
dhe e kundërta, shitësit do të ofrojnë një sasi më të vogël për shitje kur qmimet janë më të vogla,
ngase edhe fitimet e pritura do të jenë më të vogla nga mallrat e shitura.4
Figura 1.1. Kurba e Ofertës Tabela1.1. Tabela e Ofertës
Çmimi.
1.00 Oferta
0.90
0.80
0.70
0.60
Sasia
2 4 6 8 10
Burimi: (Ahmeti, 2007, Kontabilitet Financiar.)
4 Ahmeti, 2007, fq. 121-134.
Çmimi për Litër
qumësht
Sasia e ofruar
për qumësht
1.00 10
0.90 8
0.80 6
0.70 4
0.60 2
9. 9
3.4 Faktorët kryesorë që ndikojnë në Ofertë
1. Çmimet e faktorëve të prodhimit
2. Teknologjia e përdorur
3. Çmimet e mallrave të lidhur
4. Pritjet e Ofertuesve
5. Numri i Ofertuesve
1. Çmimet e faktorëve të prodhimit (Burimeve)- Çmimet e burimeve të prodhimit ndikojnë te
kostoja e produktit, dhe për pasoj janë një faktor përcaktues i ofertës.
2. Teknologjia e përdorur – Përmirësimi i teknologjisë ndikon në uljen e kostove të prodhimit,
dhe qon një rritje të prodhimit respektivisht të Ofertës.
3. Çmimet e mallrave të lidhura – këtë mund ta sqarojm nëpërmjet këtij shembulli, nëse bujqit
apo fermat përpos qumështit prodhojnë edhe produkte të tjera, në rast se do të ngriheshin qmimet
e djathit në treg, atëher prodhuesit e qumështit do të vendosin që të shfrytëzojnë një sasi të
qumështit për të prodhuar djathë. Me këtë do të rrisin ofertën e djathit, dhe do të zvogëlojnë
ofertën e qumështit për treg.
4. Pritjet e Oferuesve – Në qoftëse firmat parashikojnë rritje qmimesh për të ardhmen, atom und
të zgjedhin dy strategji: të rrisin prodhimin aktual duke rritur rezervat e të mirave të cilat do ti
shesim më von, ose të zvogëlojnë prodhimin aktual për të pritur që atë ta rritin në qastin e
ngritjes së qmimeve.
5. Numri i Ofertuesve – Numri i shitësve në treg ndryshon. Kur rritet numri i shitësve në tregun e
një produkti, oferta do të rritet. E kundërta do të ndodhë me zvogëlimin e ofruesve të një
produkti.5
5 Manqellari, 2007, fq. 30-32.
10. 10
4.Ekuilibri i Tregut
Për t’ia dhënë kuptimin e kësaj teme, përkatësisht këtij punimi Seminarik, pra Kërkesës dhe
Ofertës, në përgjithësi Tregut, nuk duhet lënë pa përmendur edhe Ekuilibrin dhe Qekuilibrin e
Tregut.
Secili nga pjesëmarrësit e tregut, pra Kërkesa dhe Oferta apo blerësit apo shitësit, synojnë të
përfitojnë më shum dhe të japin më pak, në momentin që bëhet këmbimi i mallrave dhe
shërbimeve në mes të këtyre dy faktorëve te tregut.6
Pra Ekuilibri i tregut paraqitet atëher kur sasia e kërkuar dhe ajo e ofruar janë të barabarta.
Çmimi i cili i përgjigjet kësaj situate quhet qmim i ekuilibrit, ndërsa sasia që i përgjigjet kësaj
situate quhet sasi e ekuilibruar.
Ekuilibri i tregut paraqet gjendjen në të cilën blerësit dhe shitësit nuk kanë arsye të ndryshojnë
sjelljen e tyre.
Figura 1.2.Ekulibri i Tregut
Çmimi Tabela
1.00 Teprica Oferta
0.90
0.80
0.70 Çmimi i Ekuilibrit
0.60
0.50 Mungesa
0.40 Kërkesa
4 5 6 7 8 9 10 Sasia e kërkuar
Burimi: (Mustafa,2005,Ekonomia.)
Me anë të këtij grafiku të Ekuilibrit mund të vijmë në përfundim, se me qmimin më të madh se
0.70 cent, kemi tepricë të ofertës dhe munges të kërkesës. Kur qmimi është nën 0.70 cent, ndihet
mungesa e ofertës dhe teprica e kërkesës. Të dy këto situate bëjnë presion për tu arritur ekuilibri.
6 Manqellari, 2007, fq. 34-40.
11. 11
5.Përfundimi
Me këtë Punim seminarik, u munduam sado pak të paraqesim disa njohuri dhe karakteristika mbi
Mekanizmat e tregut përkatësisht, mbi Kërkesën dhe Ofertën, përveq këtyre dy mekanizmave që
u munduam të tregojmë definicionet e tyre, kemi bërë fjalë edhe për ligjet e këtyre dy
mekanizamve të tregut,faktorët që i karakterizojnë Kërkesën dhe Ofertën, si dhe për vet Tregun
se qfar roli ka në formimin e qmimeve dhe të këmbimit, pastaj kemi bërë fjalë edhe për
Ekuilibrin dhe Çekuilibrin e tregut.
