3. WIADOMOŚCI WSTĘPNE 7
Opis modeli 7
Identyfikacja samochodu 8
Eksploatacja samochodu 10
1. SILNIKI BENZYNOWE 47
1.1. Charakterystyka techniczna 47
1.2. Obsługa i naprawa 60
1.2.1. Sprawdzanie i regulacja silnika 60
1.2.2. Naprawy nie wymagające wymontowania silnika 75
1.2.3. Wymontowanie i zamontowanie zespołu napędowego 85
1.2.4. Naprawa silnika 86
1.2.5. Układ smarowania 93
1.2.6. Układ chłodzenia 94
2. SILNIK WYSOKOPRĘŻNY 99
2.1. Charakterystyka techniczna 99
2.2. Obsługa i naprawa 113
2.2.1. Sprawdzanie i regulacja silnika 113
2.2.2. Naprawy nie wymagające wymontowania silnika 138
2.2.3. Wymontowanie i zamontowanie zespołu napędowego 146
2.2.4. Naprawa silnika 148
2.2.5. Układ smarowania 155
2.2.6. Układ chłodzenia 157
3. SPRZĘGŁO 160
3.1. Charakterystyka techniczna 160
3.2. Obsługa i naprawa 161
4. MECHANICZNA SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA 164
4.1. Charakterystyka techniczna 164
4.2. Obsługa i naprawa 165
5. AUTOMATYCZNA SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA 169
5.1. Charakterystyka techniczna 169
5.2. Obsługa i naprawa 171
6. PÓŁOSIE NAPĘDOWE 176
6.1. Charakterystyka techniczna 176
6.2. Obsługa i naprawa 176
7. UKŁAD KIEROWNICZY 179
7.1. Charakterystyka techniczna 179
7.2. Obsługa i naprawa 180
8. ZAWIESZENIE PRZEDNIE 185
8.1. Charakterystyka techniczna 185
8.2. Obsługa i naprawa 186
8.2.1. Elementy zawieszenia przedniego 186
8.2.2. Ustawienie kół przednich 189
8.2.3. Piasty kół przednich 189
9. ZAWIESZENIE TYLNE 191
9.1. Charakterystyka techniczna 191
9.2. Obsługa i naprawa 191
9.2.1. Elementy zawieszenia tylnego 192
9.2.2. Piasty kół tylnych 194
5
4. Spis treści
10. UKŁAD HAMULCOWY 195
10.1. Charakterystyka techniczna 195
10.2. Obsługa i naprawa 197
10.2.1. Hamulce przednie 197
10.2.2. Hamulce tylne bębnowe 199
10.2.3. Hamulce tylne tarczowe 200
10.2.4. Układ uruchamiania hamulców 202
10.2.5. Układ przeciwblokujący ABS 204
11. WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE 209
11.1. Charakterystyka techniczna 209
11.2. Obsługa i naprawa 213
11.2.1. Alternator 213
11.2.2. Rozrusznik 215
11.2.3. Zestaw wskaźników, oświetlenie zewnętrzne i wycieraczki szyb... 215
11.2.4. Tablica rozdzielcza, ogrzewanie, przewietrzanie i klimatyzacja . . . 219
11.2.5. Poduszki powietrzne i pasy bezpieczeństwa z napinaczami
pirotechnicznymi 228
11.2.6. Schematy instalacji elektrycznej 232
12. NADWOZIE 239
12.1. Charakterystyka techniczna 239
12.2. Obsługa i naprawa 240
12.2.1. Przednia część nadwozia 240
12.2.2. Drzwi boczne i szyby 242
12.2.3. Tylna część nadwozia 250
13. DANE OGÓLNE 253
SKOROWIDZ RZECZOWY 254
5. WIADOMOŚCI WSTĘPNE
o wielopunktowym wtrysku paliwa): 1,4 dm 3
OPIS MODELI (64 kW) i 1,6 dm 3 (73 kW) oraz niedoładowany
silnik o zapłonie samoczynnym 2,0 dm 3 (55 kW).
Stosowano cztery wersje wyposażenia oznaczo-
Firma Nissan od wielu lat specjalizowała się
ne: LX, GX, SLX i GTI.
w samochodach osobowych klasy niższej śred-
W modelu Almera zastosowano, wykorzystując
niej (M1 według klasyfikacji ECE). Po kilku
wcześniejsze doświadczenia modelu Maxima QX,
generacjach udanego modelu Sunny, we wrze-
nowego typu tylne zawieszenie półniezależne
śniu 1995 roku wprowadzono na rynek europej-
(tzw. układ Scotta-Russela), wyróżniające się
ski całkowicie nowy model tej klasy o nazwie
poprzecznym wahaczem o złożonym ruchu, za-
Alrnera.
pewniającym dokładnie pionowe przemieszcza-
W pierwszym okresie był on dostępny w dwóch
nie się tylnych kół podczas pracy zawieszenia,
wersjach nadwozia dwubryłowej kombilimuzyny:
a przez to doskonałe „trzymanie się drogiquot; przez
3-drzwiowej (rys. 0.1) oraz 5-drzwiowej (rys. 0.2),
samochód.
której nadano formę pośrednią między klasycz-
Model Almera GTI, najbardziej dynamiczny spo-
ną kombilimuzyną i kombi.
śród całej rodziny, wyposażony w 16-zaworowy
W samochodach tych montowano początkowo
silnik benzynowy o wielopunktowym wtrysku
dwa silniki o zapłonie iskrowym (16-zaworowe
Rys. 0.1. Nissan Almera o nadwoziu
trzydrzwiowym
6. Wiadomości wstępne
Rys. 0.2. Nissan Almera o nadwoziu
pięciodrzwiowym
paliwa 2,0 dm 3 (105 kW) był produkowany od 1. Numer homologacji europejskiej (wg ECE).
lipca 1996. 2. Numer identyfikacyjny pojazdu (VIN).
W grudniu 1996 Nissan wprowadził trzeci rodzaj 3. Dopuszczalna masa całkowita samochodu.
nadwozia modelu Almera — trójbryłową limuzy- 4. Dopuszczalna masa całkowita samochodu
nę 4-drzwiową (rys. 0.3), dłuższą o 20 cm od z przyczepą (z hamulcem).
wersji 3- i 5-drzwiowych, napędzaną stosowany- 5. Maksymalna masa przypadająca na oś przed-
mi wcześniej silnikami: benzynowymi 1,4 dm 3 nią.
lub 1,6 dm 3 oraz wysokoprężnym 2,0 dm 3 . 6. Maksymalna masa przypadająca na oś tylną.
W maju 1998 w rodzinie samochodów Almera 7. Kod typu pojazdu.
wprowadzono kilka drobnych modyfikacji: zmie- 8. Kod koloru nadwozia.
niono wygląd przodu, wprowadzając inny kształt 9. Kod koloru pokrycia tapicerskiego wnętrza.
ozdobnego wlotu powietrza, przednich reflektorów 10. Model.
i zderzaka o powiększonym wlocie powietrza.
NUMER IDENTYFIKACYJNY POJAZDU
Siedemnastoznakowy numer identyfikacyjny po-
IDENTYFIKACJA SAMOCHODU jazdu VIN (rys. 0.4B) jest wybity na przegrodzie
czołowej obok tabliczki znamionowej. Numer
TABLICZKA ZNAMIONOWA ten występuje także na tabliczce znamionowej.
Tabliczka znamionowa jest przynitowana w środ-
IDENTYFIKACJA SILNIKA
ku górnego pasa przegrody czołowej (rys. 0.4A)
Typ i numer seryjny silnika są wybite na lewej
w przedziale silnika. Zawiera podstawowe dane
ścianie kadłuba silnika od strony skrzynki prze-
samochodu w następującej kolejności.
Rys. 0.3. Nissan Almera o nadwoziu
czterodrzwiowym
7. Opis modeli i identyfikacja samochodu
Rys. 0.4. Miejsca umieszczenia tabliczki znamionowej (A) i numeru identyfikacyjnego
pojazdu (B) w przedziale silnika
kładniowej (silniki benzynowe — rys. 0.5C; silnik —w wersjach ze sprzęgłem sterowanym hy-
wysokoprężny — rys. 05D). draulicznie: na górnej części obudowy sprzęgła
(1, rys. 0.5E);
IDENTYFIKACJA SKRZYNKI — w wersjach ze sprzęgłem sterowanym me-
PRZEKŁADNIOWEJ chanicznie: na dźwigni łożyska wyciskowego (2,
rys. 0.5E).
Skrzynka mechaniczna
Skrzynka automatyczna
Dane identyfikacyjne mechanicznej skrzynki prze-
kładniowej podano: Dane identyfikacyjne automatycznej skrzynki
przekładniowej podano w górnej części jej obu-
dowy na korku regulatora (rys. 0.5F).
Rys. 0.5. Rozmieszczenie oznaczeń identyfikacyjnych
C — silnik benzynowy, D — silnik wysokoprężny, E — mechaniczna skrzynka przekładniowa, F — automatyczna skrzynka
przekładniowa
1 — oznaczenie skrzynki mechanicznej w wersji ze sprzęgłem sterowanym hydraulicznie, 2 — oznaczenie skrzynki
mechanicznej w wersji ze sprzęgłem sterowanym mechanicznie
8. Wiadomości wstępne
wgłębienia w progu płyty podłogowej przystoso-
Identyfikacja modeli samochodu
wane do kształtu głowicy podnośnika.
Pój. skok. Typ skrzynki
przekładniowej/
icrtf)/
Za pomocą podnośnika warsztatowego
moc (kW) liczba biegów
W podwoziu samochodu przewidziano (rys. 0.6)
S UacSwyae frzydvzwo*ie
sześć punktów podparcia pojazdu za pomocą
podnośników warsztatowych stałych oraz prze-
1,4L
woźnych, które umożliwiają zarówno podnosze-
1,4 LX
nie całego samochodu, jak i jego części (przo-
MNJ000AET043 GA14DE 1392/64 Mech.
1,4LXVan
MNJ000AEU044 (RS5F30A)/5
1,4SLX
du, tyłu oraz obu boków).
1,4SLXVan
Do podnoszenia przodu samochodu podnośnik
należy umieścić w punkcie (A, rys. 0.6) belki
1,6SLX MNJ0OOAEBO61 Mech.
MNJ000AEC062 GA16DE 1597/73 (RS5F31A)/5
podtrzymującej zespół napędowy.
Do podnoszenia tyłu samochodu podnośnik
MNJ000AED063 Autom.
1,6SLXauto
należy oprzeć w punkcie (A) w środku belki
1,6SLXauto MNJ000AEE064 GA16DE 1597/73 (RL4F03A)/4
Van tylnej osi.
W obu wymienionych przypadkach należy do-
2,0 D
datkowo podeprzeć samochód podstawkami z o-
2,0DVan MNJ000AEM097 Mech.
2,0 D LX MNJ000AEN098 CD20 1973/55 (RS5F31A)/5 bu boków w punktach (B) w celu zapewnienia
2.0DSLX
właściwej stateczności.
2,0DSLXVan
Do podnoszenia całego samochodu, niezależ-
nie od rodzaju podnośnika, należy wykorzystać
Nadwozie czterodrzw owe
cztery punkty (B) wykorzystywane do podnosze-
1,4SLX MNJ000AE5055 Mech.
nia za pomocą podnośnika z wyposażenia sa-
GA14DE
MNJ000AE6056 1392/64 (RS5F30A)/5
mochodu. Ramiona tych podnośników muszą
2,0DSLX MNJ000AEO101 Mech.
CD20 1973/55 być wyposażone w głowice pasujące do wgłę-
MNJ000AER102 (RS5F31A)/5
bień dostosowanych do podnośnika z wyposa-
żenia samochodu.
Nadwozie pięciodrzwiowe
HOLOWANIE
1,4
1,4 LX
Do holowania samochodu na niewielką odle-
1,4LXVan
MNJ000AEZ049 GA14DE 1392/64 Mech. głość z ograniczoną prędkością służą dwa za-
1,4GX
MNJ000AE0050
1,4GXVan (RS5F30A)/5
czepy: z przodu po lewej stronie (dolna część
1,4SLX
rys. 0.7) oraz z tyłu po prawej stronie (rys. 0.8).
1,4SLXVan
Transport samochodu na większą odległość i z
1,6GX MNJ000AEN073 GA16DE 1597/73 Mech.
większą prędkością powinien odbywać się na
MNJ000AEP074
1,6GXVan (RS5F31A)/5
odpowiednich platformach. Dwa dodatkowe za-
1,6SLX
czepy z przodu i z tyłu pod zderzakami (patrz
1,6SLXauto MNJO00AEP075 Autom.
górna część rys. 0.7) służą do zamocowania
1,6SLXauto MNJ000AEQ076 GA16DE 1597/73 (RL4F03A)/4
samochodu na platformie. Zaczepy dodatkowe
Van
mogą być wykorzystywane wyłącznie zgodnie
2,0D
z ich przeznaczeniem (nie wolno wykorzysty-
2,0DVan
wać ich do podnoszenia przodu lub tyłu samo-
2,0 D LX Mech.
chodu).
2,0 DGX MNJ00AEP099 CD20 1973/55 (RS5F31A)/5
2,0DGXVan MNJ00AEP100 Samochody z automatyczną skrzynką przekła-
2.0DSLX
dniową zaleca się przewozić na platformie Ma
DDSLXVanj
na specjalnym wózku, aby przednie kota nie
/
toczyły się po drodze. W przypadku braku ta-
kich możliwości prędkość holowania samocho-
du nie może przekraczać 50 km/h, a maksymal-
na odległość — 65 km. Nieprzestrzeganie tych
EKSPLOATACJA SAMOCHODU zaleceń grozi poważnym uszkodzeniem auto-
matycznej skrzynki przekładniowej.
PODNOSZENIE SAMOCHODU
ZESTAW WSKAŹNIKÓW
Za pomocą podnośnika 1. Lampka kontrolna ciśnienia oleju
z wyposażenia samochodu Lampka kontrolna ciśnienia oleju zaświeca się
po włączeniu zapłonu i powinna zgasnąć po
Z każdej strony samochodu przewidziano dwa
uruchomieniu silnika. Zaświecenie się tej lampki
miejsca do oparcia podnośnika stanowiącego
podczas jazdy świadczy o niedostatecznym ci-
wyposażenie samochodu (B, rys. 0.6). Są to
10
9. Identyfikacja, podnoszenie i holowanie samochodu
Rys. 0.6. Miejsca do podnoszenia
samochodu
(opis w tekście)
śnieniu oleju. Należy wówczas natychmiast za-
trzymać samochód i wyłączyć silnik oraz spraw-
dzić poziom oleju w silniku i w razie potrzeby
uzupełnić ilość oleju (patrz „Obsługa bieżącaquot;).
Nie należy kontynuować jazdy ze świecącą się
lampką kontrolną ciśnienia oleju, gdyż grozi to
poważnym uszkodzeniem silnika.
Uwaga. Lampka kontrolna ciśnienia oleju nie
wskazuje jego poziomu w misce olejowej silnika.
2. Lampka kontrolna ładowania akumulatora
Lampka kontrolna ładowania akumulatora za-
świeca się po włączeniu zapłonu i powinna
zgasnąć po uruchomieniu silnika. Zaświecenie
się tej lampki podczas jazdy świadczy o przecią-
żeniu instalacji elektrycznej samochodu lub o nie-
dostatecznym ładowaniu akumulatora. Należy
wówczas natychmiast zatrzymać samochód,
sprawdzić stan oraz naciąg paska klinowego
napędu alternatora oraz stan zamocowania prze-
wodów elektrycznych na końcówkach akumula-
tora i przewodów alternatora. Jeśli naciąg paska
napędu alternatora jest prawidłowy i przewody
elektryczne są prawidłowo zamocowane, a lamp-
ka kontrolna po uruchomieniu silnika i zwiększe-
Rys. 0.7. Przednie zaczepy do mocowania (rys. górny)
i przedni zaczep do holowania samochodu (rys. dolny) niu jego prędkości obrotowej nadal się świeci,
należy niezwłocznie sprawdzić obwód ładowa-
nia akumulatora w stacji obsługi.
3. Lampka sygnalizacji włączenia hamulca awa-
ryjnego, zbyt niskiego poziomu płynu hamulco-
wego lub niedostatecznego podciśnienia w ob-
wodzie wspomagania układu hamulcowego.
Ta lampka kontrolna sygnalizuje przede wszyst-
kim włączenie hamulca awaryjnego (ręcznego).
Po całkowitym zwolnieniu dźwigni hamulca awa-
ryjnego lampka kontrolna powinna zgasnąć.
Jeśli hamulec awaryjny nie jest włączony, za-
świecenie się tej lampki oznacza zbyt niski
poziom płynu hamulcowego we wszystkich mo-
delach samochodów, a w samochodach wypo-
sażonych w silniki wysokoprężne sygnalizuje
dodatkowo niedostateczne podciśnienie w ob-
wodzie wspomagania układu hamulcowego.
Rys. 0.8. Tylny zaczep do holowania samochodu
11
10. Wiadomości wstępne
R/s. 0.9. Zestaw wskaźników
15 A — widok (odmiana z elektronicznymi
licznikami kilometrów), B — symbole lampek
kontrolnych, C — odmiana prędkościomierza z
mechanicznymi licznikami kilometrów, D — trzy
funkcje wyświetlacza elektronicznych liczników
kilometrów (opis w tekście)
Jeśli lampka kontrolna zaświeci się podczas jaz- silnika. Zaświecenie się tej lampki kontrolnej
dy, oznacza to, że poziom płynu hamulcowego podczas jazdy oznacza niesprawność układu
w zbiorniku jest zbyt niski. Należy wówczas za- przeciwblokującego ABS. Układ hamulcowy sa-
trzymać samochód, sprawdzić poziom płynu ha- mochodu pozostaje wówczas nadal sprawny.
mulcowego w zbiorniku i w razie potrzeby uzupe- Można kontynuować jazdę. Należy jednak zda-
łnić jego ilość (patrz rozdział „Obsługa bieżącaquot;). wać sobie sprawę z faktu, że podczas hamowa-
Konieczność częstego uzupełniania płynu hamul- nia na nawierzchni drogi o zmniejszonej przy-
cowego jest oznaką nieszczelności obwodu hy- czepności koła samochodu mogą zostać zablo-
draulicznego hamulców. Dalsza jazda w takich kowane i może on wpaść w poślizg. Należy
warunkach jest niebezpieczna. Należy pilnie w miarę możliwości jak najszybciej usunąć nie-
sprawdzić układ hamulcowy w stacji obsługi. sprawność w specjalistycznej stacji obsługi.
4. Lampka kontrolna układu przeciwblokującego 5. Lampka sygnalizacji obecności wody w oleju
napędowym (wersje z silnikiem wysokoprężnym)
ABS
Lampka ta zaświeca się po włączeniu zapłonu
Lampka ta zaświeca się po włączeniu zapłonu
i powinna zgasnąć w chwilę po uruchomieniu
i powinna zgasnąć w chwilę po uruchomieniu
12
11. Zestaw wskaźników
silnika. Świecenie się tej lampki podczas pracy do poziomu przyjętego za rezerwowy i należy
silnika oznacza, że w filtrze paliwa silnika wyso- niezwłocznie napełnić zbiornik paliwem.
Uwaga. W silnikach wyposażonych w katalizator
koprężnego zebrała się woda. Należy wówczas
niezwłocznie opróżnić odstojnik w filtrze paliwa spalin unieruchomienie silnika z powodu braku
silnika wysokoprężnego (patrz odpowiedni opis paliwa grozi uszkodzeniem katalizatora.
w podrozdziale „Obsługa bieżącaquot;). Nieusunię-
9. Lampka kontrolna układu poduszki powietrz-
cie wody może spowodować poważne uszko-
nej (wersje z poduszką powietrzną)
dzenie pompy wtryskowej. Należy systematycz-
Lampka ta zaświeca się po włączeniu zapłonu
nie sprawdzać stan filtru paliwa i usuwać z niego
na 7 sekund, a następnie gaśnie, co świadczy
wodę, nawet jeśli jej ilość nie powoduje jeszcze
0 prawidłowym działaniu układu poduszki lub
włączenia się lampki kontrolnej.
poduszek powietrznych.
Jeśli lampka ta:
6. Lampka diagnostyczna systemu sterowania
— nie zgaśnie po upływie 7 sekund;
silnika
— miga lub stale się świeci;
Lampka ta zaświeca się po włączeniu zapłonu
— nie zaświeca się po włączeniu zapłonu,
i powinna zgasnąć w chwilę po uruchomieniu
silnika. Jeśli lampka ta zaświeci się podczas należy niezwłocznie zgłosić się do autoryzowa-
pracy silnika, sygnalizuje ona niesprawność sys- nej stacji obsługi celem sprawdzenia sprawno-
temu sterowania silnika. Silnik może wówczas ści tego układu.
nadal pracować w trybie awaryjnym, lecz nie
10. Lampka sygnalizacji otwarcia drzwi
jest to praca optymalna (zmniejszona moc, zwięk-
Lampka ta zaświeca się w razie otwarcia lub
szone zużycie paliwa) i w przypadku niektórych
niedomknięcia jednych z drzwi samochodu przy
niesprawności możliwa jest dalsza jazda. Zaleca
włączonym zapłonie (kluczyk wyłącznika zapło-
się niezwłoczne usunięcie niesprawności stero-
nu w położeniu „ONquot;).
wania silnika w specjalistycznej stacji obsługi,
aby nie spowodować powiększenia zakresu 11. Lampka sygnalizacji zbyt niskiego poziomu
uszkodzeń. płynu w zbiorniku spryskiwaczy szyb
Uwaga. W wersjach wyposażonych w immobili- Lampka ta zaświeca się, gdy w zbiorniku spry-
zer NATS miganie lampki diagnostycznej syste- skiwaczy szyb jest zbyt mały poziom płynu.
mu sterowania silnika może oznaczać także Należy wówczas uzupełnić ilość płynu w zbior-
wykrycie usterki w układzie immobilizera. niku spryskiwaczy szyb (patrz „Obsługa co-
dziennaquot;).
7. Lampka kontrolna włączenia świec żarowych
(wersje z silnikiem wysokoprężnym) 12. Lampka kontrolna wyłączenia nadbiegu (wer-
Lampka ta zaświeca się po włączeniu zapłonu sje z automatyczną skrzynką przekładniową)
(stacyjki) w wersjach wyposażonych w silnik Lampka ta świeci się, gdy przełącznik nadbiegu
wysokoprężny. Jeśli przy zimnym silniku lamp- jest wyłączony (przełącznik nadbiegu w położe-
ka się nie zaświeci, oznacza to niesprawność niu „OFFquot;).
układu wstępnego podgrzewania silnika. Nale-
13. Lampki kontrolne kierunkowskazów i świateł
ży niezwłocznie usunąć niesprawność w spe-
awaryjnych
cjalistycznej stacji obsługi. Czas włączenia świec
Jedna z tych lampek miga po włączeniu odpo-
żarowych zależy od stanu cieplnego silnika
wiednich kierunkowskazów, obie zaś migają po
i temperatury otoczenia. Po ich samoczynnym
włączeniu świateł awaryjnych.
wyłączeniu gaśnie lampka kontrolna. Natych-
miast po jej zgaśnięciu należy włączyć rozrusz- 14. Lampka kontrolna włączenia świateł drogo-
nik w celu uruchomienia silnika. Gdy silnik jest wych oraz sygnału świetlnego
gorący, wówczas lampka kontrolna się nie za- Lampka ta zaświeca się po włączeniu świateł
świeca i od razu można uruchomić silnik włą- drogowych.
czając rozrusznik. Niezgaśnięcie tej lampki kon-
15. Wskaźnik temperatury cieczy chłodzącej
trolnej może oznaczać uszkodzenie układu ste-
Wskaźnik ten wskazuje temperaturę cieczy chło-
rowania świec żarowych. Wówczas należy
dzącej silnik. Jego wskazówka powinna znajdo-
niezwłocznie usunąć niesprawność w specjali-
wać się w środkowej części skali. Jeśli wska-
stycznej stacji obsługi.
zówka znajdzie się powyżej zakresu temperatury
normalnej pracy, należy natychmiast zatrzymać
8. Lampka kontrolna rezerwy paliwa
samochód w najbliższym bezpiecznym miejscu
Zaświecenie się tej lampki oznacza, że w zbior-
niku pozostało jeszcze około 6 dm 3 paliwa. Gdy 1 ochłodzić silnik. Następnie należy sprawdzić
wskazówka wskaźnika poziomu paliwa zbliża się poziom cieczy chłodzącej w zbiorniku wyrów-
do kreski poziomej w dolnym zakresie skali, a nawczym układu chłodzenia silnika (patrz roz-
lampka kontrolna miga lub się świeci, oznacza dział „Obsługa bieżącaquot;). Jeśli poziom cieczy
to, że poziom paliwa w zbiorniku zmniejszył się chłodzącej jest prawidłowy, należy sprawdzić
13
13. Zestaw wskaźników, tablica rozdzielcza, przedział silnika
naciąg paska klinowego napędu pompy cieczy
21. Obrotomierz (niektóre wersje wyposażenia)
chłodzącej.
Podczas eksploatacji samochodu wskazówka
Jeśli nie wykryto żadnej niesprawności, a silnik
obrotomierza nie powinna przechodzić na czer-
się przegrzewa, nie należy kontynuować jazdy,
wony zakres skali.
lecz skorzystać z pomocy specjalistycznej stacji
obsługi.
Brzęczyki ostrzegawcze
Uwaga. W wysokich temperaturach otoczenia
W samochodzie zastosowano:
oraz w warunkach dużego obciążenia silnika
— brzęczyk ostrzegający o pozostawieniu włą-
(np. holowanie przyczepy) wskazówka może
czonych świateł zewnętrznych, który włącza się
wchodzić na czerwony zakres skali wskaźnika.
po otwarciu drzwi kierowcy, gdy zapłon jest
Jeśli pozostaje na nim przez krótką chwilę, nie
wyłączony;
jest to niebezpieczne dla silnika i nie oznacza
— brzęczyk ostrzegający o pozostawieniu włą-
niesprawności układu chłodzenia.
czonego tylnego światła przeciwmgłowego, któ-
16. Wskaźnik poziomu paliwa ry włącza się po otwarciu drzwi kierowcy, gdy
Wskaźnik ten pokazuje przybliżony poziom pali- zapłon jest wyłączony;
wa w zbiorniku. Wskazania mogą się nieco — brzęczyk ostrzegający o pozostawieniu klu-
zmieniać podczas przyspieszania, hamowania, czyka w wyłączniku zapłonu, który włącza się po
pokonywania zakrętów oraz podczas jazdy w dół otwarciu drzwi kierowcy, gdy kluczyk znajduje
lub pod górę. Po wyłączeniu zapłonu wskazów- się w wyłączniku zapłonu.
ka tego wskaźnika powinna pozostać w poło-
żeniu zajmowanym ostatnio przy pracującym
TABLICA ROZDZIELCZA
silniku.
Widok dwóch wersji rozmieszczenia elementów
17. Prędkościomierz na tablicy rozdzielczej samochodu przedstawio-
no na rysunku 0.10.
18. Sumaryczny licznik kilometrów
W samochodzie może być zastosowany mecha-
PRZEDZIAŁ SILNIKA
niczny (rys. 0.9C) lub elektroniczny (rys. 0.9D)
sumaryczny licznik kilometrów (oznaczenie „ODOquot;
na wyświetlaczu), który wskazuje liczbę przeje- Otwieranie pokrywy przedziału silnika
chanych kilometrów tylko po włączeniu zapłonu. • Pociągnąć dźwignię znajdującą się po lewej
stronie miejsca kierowcy, pod tablicą rozdzielczą
19. Okresowy licznik kilometrów
(24, rys. 0.10). Pokrywa przedziału silnika zosta-
W zależności od wersji może występować jeden
je wówczas odblokowana i nieznacznie uchyla
mechaniczny (rys. 0.9C) lub dwa elektroniczne
się do góry pod działaniem sprężyny.
okresowe liczniki kilometrów (rys. 0.9D) zespo-
• Stanąć przed samochodem. Podnieść do góry
lone z sumarycznym licznikiem kilometrów (ozna-
dźwignię (1, rys. 0.11) zaczepu zabezpieczają-
czenia „TRIP Aquot; i „TRIP Bquot; na wyświetlaczu),
cego pokrywę przed otwarciem podczas jazdy.
które wskazują drogę przebytą podczas dowol-
• Podnieść pokrywę przedziału silnika.
nie wybranych okresów od chwili ich wyzerowa-
• Z uchwytu mocowania wyjąć wspornik pokry-
nia (tylko po włączeniu zapłonu).
wy przedziału silnika.
20. Przycisk zerowania okresowego licznika kilo- • Wprowadzić koniec wspornika w otwór gniazda
metrów w dolnej powierzchni pokrywy (rys. 0.12) i spraw-
W wersjach z mechanicznym okresowym liczni- dzić, czy pokrywa jest prawidłowo podparta.
kiem kilometrów naciśnięcie przycisku do oporu
Zamykanie pokrywy przedziału silnika
powoduje wyzerowanie okresowego licznika ki-
lometrów. Zerowanie powinno być dokonywane • Unieść nieco pokrywę przedziału silnika jed-
podczas postoju samochodu. ną ręką, a drugą wyjąć koniec wspornika z gniaz-
W wersjach z elektronicznymi licznikami kilome- da w dolnej powierzchni pokrywy i umieścić
trów za pomocą szybkiego naciskania przycisku wspornik w uchwycie jego mocowania.
umieszczonego w prędkościomierzu obok wy- • Sprawdzić, czy w przedziale silnika nie pozo-
świetlacza (czas naciskania poniżej 1 sekundy) stawiono narzędzi lub innych przedmiotów.
uzyskuje się przełączanie funkcji wyświetlacza w • Chwycić pokrywę za przednią krawędź w środ-
następującej kolejności: „ODOquot; (sumaryczny licz- kowej części.
nik kilometrów), „TRIP Aquot; (pierwszy okresowy • Opuścić pokrywę do położenia około 20 cm
licznik kilometrów), „TRIP Bquot; (drugi okresowy ponad osłoną wlotu powietrza i puścić pokrywę,
licznik kilometrów). Zerowanie liczników okreso- która powinna zatrzasnąć się pod własnym cię-
wych polega na przyciśnięciu tego samego żarem.
przycisku dłużej niż 1 sekundę po wyświetleniu • Sprawdzić prawidłowość zamknięcia pokrywy
danego licznika. usiłując ją podnieść. Jeśli pokrywa nie została
15
14. Wiadomości wstępne
Rys. 0.11. Widok dźwigni (1) zaczepu
zabezpieczającego pokrywę przed
otwarciem podczas jazdy
lewo. W celu zablokowania kierownicy należy
wyjąć kluczyk i nieznacznie obrócić kierownicę
(w dowolnym kierunku) aż do usłyszenia charak-
terystycznego trzasku towarzyszącego urucho-
mieniu zapadki blokującej kierownicę.
Uwaga: kluczyk można wyjąć z wyłącznika za-
płonu tylko w tym położeniu.
„ACCquot; (2) — kierownica jest odblokowana,
zapłon jest wyłączony, zaś jest włączone zasila-
nie niektórych elementów osprzętu. W tym poło-
Rys. 0.12. Koniec
żeniu mogą pracować urządzenia pomocnicze
wspornika (1) pokrywy
(np. radioodbiornik samochodowy) przy nie pra-
przedziału silnika
cującym silniku.
umieszczony w otworze
(2) gniazda w dolnej „ONquot; (3) — położenie normalnej pracy. Wszyst-
powierzchni pokrywy
kie obwody elektryczne samochodu są pod
napięciem.
„STARTquot; (4) — w tym położeniu zostaje włączo-
właściwie zamknięta, nie należy dociskać jej siłą,
ny rozrusznik w celu uruchomienia silnika. Nie-
lecz ponownie podnieść ją i powtórnie puścić
zwłocznie po uruchomieniu silnika należy zwol-
z wysokości około 20 cm.
nić nacisk na kluczyk, który samoczynnie po-
Przedział silnika wróci do położenia „ONquot;. Jeżeli silnik nie zostanie
uruchomiony przy pierwszej próbie, należy prze-
Widok przedziału silnika benzynowego przed-
kręcić kluczyk do położenia „ACCquot;, aby możliwe
stawiono na rysunku 0.13, widok zaś przedziału
było powtórne włączenie rozrusznika przez po-
silnika wysokoprężnego — na rysunku 0.14.
nowny obrót kluczyka do położenia „STARTquot;
(bez uprzedniego obrócenia kluczyka do poło-
URUCHAMIANIE SILNIKA
żenia „ONquot; niemożliwe jest powtórne włączenie
Wyłącznik zapłonu z blokadą kierownicy rozrusznika).
Wyłącznik zapłonu (stacyjka) stanowi wspólny Uwaga. Podczas jazdy nie wolno wyjmować
zespół z blokadą kierownicy i znajduje się po kluczyka z wyłącznika zapłonu, gdyż grozi to
prawej stronie kolumny kierownicy, pod kołem zablokowaniem kierownicy i utratą możliwości
kierownicy. kierowania pojazdem.
Kluczyk w wyłączniku zapłonu może zajmować
Uruchamianie silnika
następujące położenia (rys. 0.15).
„LOCKquot; (0) — kierownica jest zablokowana, Przed uruchomieniem silnika należy włączyć
zapłon oraz zasilanie osprzętu są wyłączone. hamulec awaryjny oraz w samochodach ze
W celu odblokowania kierownicy podczas deli- skrzynką mechaniczną ustawić dźwignię zmia-
katnego obracania kluczyka w wyłączniku w pra- ny biegów w położeniu neutralnym, zaś w wer-
wo należy lekko obracać kierownicę w prawo i w sjach wyposażonych w automatyczną skrzynkę
16
16. Wiadomości wstępne
Silnik wysokoprężny
• Przekręcić kluczyk do położenia „ONquot; (3)
i poczekać na zgaśniecie lampki kontrolnej świec
żarowych.
Rys. 0.15. Wyłącznik zapłonu
• Natychmiast po zgaśnięciu lampki kontrolnej
z blokadą kierownicy
świec żarowych włączyć rozrusznik, obracając
(opis w tekście)
kluczyk do położenia „STARTquot; (4) bez naciska-
nia na pedał przyspieszenia. Maksymalny czas
przekładniową ustawić dźwignię wyboru bie-
pracy rozrusznika nie powinien przekraczać
gów w położeniu „Nquot; lub „Pquot; (zalecane położe-
10 sekund.
nie „Pquot;).
• Niezwłocznie po uruchomieniu silnika zwolnić
W samochodach wyposażonych w mechanicz-
nacisk na kluczyk.
ną skrzynkę przekładniową należy ponadto wci-
• Jeśli silnik nie został uruchomiony, należy
snąć do oporu pedał sprzęgła i przytrzymać
odczekać około 10 sekund i powtórzyć próbę
go w tym położeniu podczas uruchamiania
uruchomienia silnika (pierwsze trzy czynności).
silnika.
Uwaga. Podczas rozruchu w okresie zimowym
Silnik benzynowy w celu ułatwienia uruchamiania silnika zaleca się
naciśnięcie na pedał przyspieszenia.
Niezależnie od tego, czy silnik jest zimny czy
ciepły, podczas uruchamiania silnika nie należy
Odpowietrzanie obwodu zasilania paliwem
naciskać pedału przyspieszenia oraz zwolnić
Jeżeli silnik zatrzymuje się lub pracuje nierówno,
nacisk na kluczyk natychmiast po uruchomieniu
to przyczyną tego może być zapowietrzenie
silnika.
obwodu zasilania paliwem. Wówczas jest ko-
Jeśli silnik nie uruchamia się po jednej lub
nieczne jego odpowietrzenie.
dwóch sekundach, nie należy przedłużać czasu
Po unieruchomieniu silnika z powodu braku
pracy rozrusznika, lecz przerwać uruchamianie,
paliwa również należy odpowietrzyć obwód zasi-
odczekać 10 sekund i ponowić próbę urucho-
lania paliwem (patrz „Odwadnianie filtru paliwaquot;
mienia silnika.
w podrozdziale „Obsługa bieżącaquot; niniejszego
Po kilku nieudanych próbach uruchomienia sil-
rozdziału).
nika, zwłaszcza w przypadku zbyt długiego włą-
czania rozrusznika, może nastąpić „zalaniequot; sil-
Zalecenia eksploatacyjne dotyczące wersji
nika paliwem. W takim przypadku należy wyko-
z silnikami benzynowymi i wysokoprężnymi
nać następujące czynności.
Bezpośrednio po uruchomieniu zaleca się pozo-
• Przekręcić kluczyk do położenia „STARTquot; (4)
stawić silnik pracujący na biegu jałowym przez
jednocześnie naciskając pedał przyspieszenia
co najmniej 30 sekund.
do końca jego skoku i utrzymując pedał przy-
Do czasu nagrzania silnika do temperatury nor-
spieszenia w tym położeniu przez cały czas
malnej pracy silnik nie powinien rozwijać dużych
pracy rozrusznika.
prędkości obrotowych; nie należy też gwałtownie
• Utrzymywać włączony rozrusznik przez 10 se-
przyspieszać, zwłaszcza w okresie zimowym.
kund (chyba że silnik wcześniej zostanie uru-
Po dłuższej jeździe z dużą prędkością (lub
chomiony).
w ciężkich warunkach terenowych albo w ulicz-
• Wyłączyć rozrusznik.
nych korkach) przed zatrzymaniem silnika zale-
• Uruchamiać silnik w „normalnyquot; sposób.
ca się pozostawienie go pracującego chwilę na
• Jeśli silnik nie zostanie uruchomiony, powtó-
biegu jałowym.
rzyć całą opisaną procedurę.
Po wyłączeniu gorącego silnika wentylator lub
Uwaga. Nie wolno włączać rozrusznika na czas
wentylatory chłodnicy (napędzane elektrycznie)
dłuższy niż 10 sekund.
mogą pracować jeszcze kilka minut (zależnie od
Uwagi eksploatacyjne stanu cieplnego silnika). Należy o tym pamiętać
• Nie zaleca się dłuższej jazdy ze świecącą się przy wszelkich czynnościach dokonywanych
lampką kontrolną rezerwy paliwa. Unierucho- w przedziale silnika podczas przerw w dłuższej
mienie silnika z powodu braku paliwa może jeździe lub bezpośrednio po przyjeździe na
nieodwracalnie uszkodzić katalizator spalin. miejsce.
• Należy stosować wyłącznie benzynę bezoło- Uwaga. Nie wolno uruchamiać silnika w po-
wiową. mieszczeniu zamkniętym. Spaliny są bardzo tok-
• Nie należy uruchamiać silnika za pomocą syczne.
pchania lub ciągnięcia samochodu.
Uruchamianie silnika za pomocą
• Nie należy parkować samochodu w miejscu
akumulatora pomocniczego
pokrytym suchą trawą, liśćmi itp. materiałami
łatwo palnymi. Wysoka temperatura katalizatora Jeśli akumulator samochodu ulegnie rozłado-
może wywołać pożar. waniu, można uruchomić silnik podłączając
18
17. Uruchamianie silnika
Docieranie samochodu
Podczas pierwszych 1600 km przebiegu należy
stopniowo zwiększać obciążenie silnika.
• Nie przekraczać prędkości 90 km/h i utrzymy-
wać prędkość obrotową silnika benzynowego
do 4000 obr/min, zaś wysokoprężnego — do
3000 obr/min.
• Unikać długotrwałej jazdy ze stałą prędkością
obrotową, zarówno dużą, jak i małą.
• Nie naciskać pedału przyspieszenia do końca
jego skoku i nie przyspieszać gwałtownie na
żadnym biegu oraz unikać gwałtownego rusza-
4 3
1 nia z miejsca.
Rys. 0.76. Schemat podłączenia akumulatora • W miarę możliwości unikać gwałtownego ha-
pomocniczego mowania.
1, 2, 3, 4 — kolejność podłączania przewodów
• Podczas pierwszych 800 km przebiegu nie
holować przyczepy.
Ponadto należy stopniowo zwiększać prędkość
jazdy oraz osiągane przyspieszenia.
inny, naładowany akumulator (np. innego sa-
mochodu) według następującego sposobu (rys.
POSŁUGIWANIE SIĘ POSZCZEGÓLNYMI
0.16).
PRZYRZĄDAMI SAMOCHODU
• Za pomocą odpowiedniego przewodu rozru-
chowego (o dużym przekroju) połączyć naj-
Zmiana biegów
pierw biegun dodatni akumulatora samochodu
Mechaniczna skrzynka przekładniowa
z biegunem dodatnim akumulatora pomocni-
czego. Schemat zmiany biegów podano na gałce dźwi-
• Drugim przewodem rozruchowym połączyć gni (rys. 0.17).
biegun ujemny akumulatora pomocniczego z ma- W celu włączenia biegu wstecznego należy:
są uruchamianego samochodu (np. do nakrętki — przesunąć dźwignię zmiany biegów do poło-
górnego mocowania kolumny zawieszenia przed- żenia neutralnego i odczekać aż samochód się
niego). zatrzyma, a silnik będzie pracował z prędkością
Uwaga. Obie podane czynności należy wyko- biegu jałowego;
nać przy nie pracującym silniku. — odczekać kilka sekund, aby uniknąć zgrzy-
• Jeśli akumulator pomocniczy znajduje się tów i przy wciśniętym do oporu pedale sprzęgła
w innym samochodzie, uruchomić silnik tego przesunąć dźwignię zmiany biegów do skrajne-
samochodu i nieco zwiększyć jego prędkość go prawego położenia, a następnie do tyłu;
obrotową. — jeśli występują trudności z włączeniem biegu
• Uruchomić silnik samochodu o rozładowa- wstecznego, należy cofnąć dźwignię do położe-
nym akumulatorze. nia neutralnego, całkowicie zwolnić i ponownie
• Nie odłączać przewodów rozruchowych od wcisnąć pedał sprzęgła do oporu i przesunąć
akumulatora pomocniczego dopóki uruchomio- dźwignię zmiany biegów do skrajnego prawego
ny silnik pracuje na biegu jałowym ze zwiększo- położenia, a następnie do tyłu.
ną prędkością obrotową. Gdy prędkość obroto- Przy włączonym zapłonie włączenie biegu
wa zmniejszy się do normalnej prędkości biegu wstecznego powoduje równoczesne włączenie
jałowego, wówczas można odłączyć akumulator świateł cofania.
pomocniczy.
35
Uwaga. Nie wolno uruchamiać silnika w po-
mieszczeniu zamkniętym. Spaliny są bardzo tok-
syczne.
Paliwo
Należy stosować wyłącznie paliwo zalecane przez
producenta samochodu:
— do silników benzynowych: benzynę bezoło-
wiową o liczbie oktanowej co najmniej 95;
— do silników wysokoprężnych: olej napędowy
o liczbie cetanowej co najmniej 50.
Rys. 0.17. Schemat zmiany biegów skrzynki
Uwaga. Nie należy stosować żadnych dodatków mechanicznej
do benzyn. N — położenie neutralne, R — bieg wsteczny
19
18. Wiadomości wstępne
Uwaga Podczas jazdy nie należy wywierać wego oraz po naciśnięciu pedału hamulca. Jeśli
nacisku na dźwignię zmiany biegów, gdyż grozi nie naciśnie się na pedał hamulca, nastąpi
to uszkodzeniem widełek wewnętrznego mecha- powolne ruszenie samochodu.
nizmu zmiany biegów. Ponadto nie należy jeź-
„Pquot; — postój (parking)
dzić ze stopą cały czas opartą na pedale sprzę-
Skrzynka przekładniowa i koła napędowe samo-
gła, lecz opierać ją na tym pedale tylko podczas
chodu (przednie) są zablokowane mechanicz-
ruszania i zatrzymywania pojazdu oraz zmiany
nie. Dźwignię wyboru biegów można przesuwać
biegów.
do tego położenia wyłącznie przy nieruchomym
Zalecane minimalne prędkości zmiany biegów:
samochodzie. Przesunięcie dźwigni do położe-
— z 1 na 2: 25 km/h;
nia „Pquot; oraz wyprowadzenie z niego wymaga
— z 2 na 3: 40 km/h;
naciśnięcia przycisku odblokowania, znajdują-
— z 3 na 4: 65 km/h;
cego się z lewej strony gałki dźwigni.
— z 4 na 5: 75 km/h.
Uwaga. Niezależnie od unieruchomienia samo-
chodu przez wybór położenia „Pquot; zaleca się
Automatyczna skrzynka przekładniowa
włączenie hamulca awaryjnego.
W wersjach wyposażonych w automatyczną
skrzynkę przekładniową zastosowano skrzynkę „Rquot; — bieg wsteczny
sterowaną elektronicznie z wyłącznikiem nadbie- Do tego położenia można przesuwać dźwignię
gu („Overdrivequot;). wyboru biegów tylko przy nieruchomym samo-
Dźwignia wyboru biegów skrzynki automatycz- chodzie, silniku pracującym z prędkością obro-
nej (rys. 0.18) może zajmować sześć położeń tową biegu jałowego oraz po naciśnięciu pedału
(trzy biegi do przodu, bieg wsteczny, położenie hamulca. Przesunięcie dźwigni do położenia „Rquot;
neutralne oraz postojowe), oznaczonych u jej lub wyprowadzenie z niego wymaga naciśnięcia
podstawy, a ponadto ma dwa przyciski (wyłącz- przycisku odblokowania, umieszczonego z lewej
nik nadbiegu i przycisk odblokowania). strony gałki dźwigni.
Położenia dźwigni wyboru biegów „ N quot; — położenie neutralne
Uruchomienie silnika jest możliwe tylko w położe- W tym położeniu nie jest włączony żaden bieg
niach „Pquot; lub „Nquot; dźwigni wyboru biegów. i jest możliwe uruchomienie silnika. W przypad-
Uwaga. Przycisk odblokowania dźwigni wyboru ku nagłego zgaśnięcia silnika podczas jazdy
biegów, umieszczony z boku uchwytu dźwigni, można przesunąć dźwignię do położenia „Nquot;
jest tak skonstruowany, że w celu przesunięcia i uruchomić silnik. Zatrzymując się na pochyło-
dźwigni z położenia „Pquot; do każdego innego poło- ści, trzymając wciśnięty pedał hamulca, zaleca
żenia przy włączonym zapłonie (kluczyk w położe- się przesunąć dźwignię wyboru biegów do poło-
niu „ONquot;) konieczne jest pełne wciśnięcie pedału żenia „Nquot;, aby uniknąć przegrzewania się auto-
hamulca. matycznej skrzynki przekładniowej.
Wciśnięcie przycisku odblokowania jest koniecz-
„Dquot; (z wciśniętym przyciskiem „O/Dquot;) — jazda
ne także w celu przesunięcia dźwigni wyboru
do przodu z możliwością włączania nadbiegu
biegów do położenia „Pquot; lub „Rquot; oraz z położe-
Do tego położenia można przesuwać dźwignię
nia „2quot; do „ 1 quot; .
wyboru biegów tylko przy nieruchomym samo-
Położenia „Dquot;, „Rquot;, „2quot; lub „ 1 quot; należy wybierać
chodzie, silniku pracującym z prędkością obro-
tylko podczas postoju samochodu, przy silniku
tową biegu jałowego oraz po naciśnięciu pedału
pracującym z prędkością obrotową biegu jało-
hamulca.
Położenie to wykorzystuje się podczas normal-
nej jazdy. Zmiana biegów od 1. do 3. i redukcja
tych biegów oraz włączanie i wyłączanie nadbie-
gu następuje samoczynnie, stosownie do obcią-
żenia silnika i prędkości pojazdu oraz wybrane-
go programu jazdy. Automatyczne wykorzysty-
wanie nadbiegu przy odpowiedniej prędkości
jazdy samochodu, czyli czwartego biegu o prze-
łożeniu mniejszym od jedności, wymaga uprzed-
niego wciśnięcia przez kierowcę przycisku wy-
łącznika nadbiegu.
Uwaga. Podczas rozgrzewania się silnika nad-
bieg nie będzie włączany mimo wciśnięcia przy-
Rys. 0.18. Elementy sterowania skrzynki automatycznej cisku wyłącznika nadbiegu.
1 — dźwignia wyboru biegów, 2 — położenia dźwigni
Ponowne naciśnięcie tego przycisku uniemożli-
wyboru biegów, 3 — przycisk odblokowania dźwigni
wia włączenie nadbiegu przez skrzynkę automa-
wyboru biegów, 4 — przycisk wyłącznika nadbiegu „O/Dquot;
20
19. Posługiwanie s/ę poszczególnymi przyrządami samochodu
tyczną i jest to sygnalizowane zaświeceniem się zwiększenia przyspieszenia lub bardziej sku-
tecznego hamowania silnikiem uzyskuje się na-
lampki kontrolnej w zestawie wskaźników.
ciskając do oporu pedał przyspieszenia.
„Dquot; (z wyciśniętym przyciskiem „O/Dquot;) — jazda Uwaga. Przejście na niższy bieg można stoso-
do przodu bez możliwości włączania nadbiegu wać tylko przy takiej prędkości jazdy, przy której
Warunki przesunięcia dźwigni wyboru biegów do na niższym biegu silnik nie przekroczy dopusz-
tego położenia oraz zmiany biegów są identycz- czalnej prędkości obrotowej.
ne z opisanymi poprzednio, z tym, że nadbieg nie
jest włączany (przycisk wyłącznika nadbiegu wy- Uwagi eksploatacyjne
ciśnięty). Taki sposób ustawienia dźwigni wyboru
Przy niskiej temperaturze otoczenia należy chwi-
biegów należy wykorzystywać podczas jazdy w te-
lę poczekać przed przesunięciem dźwigni wybo-
renie pagórkowatym lub na drogach krętych.
ru biegów z położenia „Pquot; lub „Nquot; do położenia
Zapewnia on skuteczne hamowanie silnikiem,
„Dquot; lub „Rquot;.
eliminując równocześnie bardzo częste w takich
Nie wolno ręcznie zmieniać biegu na niższy przy
warunkach samoczynne przełączanie skrzynki
dużej prędkości obrotowej silnika i nie należy
z biegu 3. do nadbiegu i odwrotnie.
naciskać pedału przyspieszenia podczas zmia-
ny położenia dźwigni wyboru biegów.
„2quot; — automatyczna zmiana tylko biegów 1—2
W nieruchomym samochodzie należy zawsze
W tym położeniu nie włącza się 3. bieg ani
naciskać na pedał hamulca, jeśli przy pracują-
nadbieg. Położenie to należy wykorzystywać pod-
cym silniku dźwignia wyboru biegów znajduje
czas jazdy w terenie górzystym lub na bardzo
się w położeniu innym niż „Pquot; lub „Nquot; (włączony
krętych drogach. Zapewnia ono zwiększoną sku-
jest bieg), gdyż samochód może niespodziewa-
teczność hamowania silnikiem i chroni przed zbyt
nie ruszyć z miejsca.
częstą samoczynną zmianą biegów z 2. na 3.
Jeśli podczas jazdy przez nieuwagę przesunięto
i odwrotnie. Położenie to zaleca się także pod-
dźwignię wyboru biegów do położenia „Nquot;, to
czas holowania innego samochodu oraz podczas
przed przesunięciem jej w położenie „Dquot; należy
ruszania na drodze oblodzonej lub ośnieżonej.
chwilę odczekać, aż prędkość obrotowa silnika
Uwaga. Nie należy przesuwać dźwigni wyboru
zmniejszy się do prędkości biegu jałowego.
biegów do położenia „2quot; przy prędkości jazdy
Nie wolno wybierać położeń „ 1 quot; , „2quot; oraz „Dquot;,
większej niż 95 km/h. Po ustawieniu dźwigni
gdy samochód toczy się do tyłu oraz położenia
wyboru biegów w położeniu „2quot; nie należy
„Rquot;, gdy toczy się on do przodu.
przekraczać prędkości 95 km/h.
Podczas postoju na poziomej nawierzchni do
unieruchomienia samochodu wystarcza zablo-
„ 1 quot; — włączony stale 1. bieg
kowanie skrzynki przez przesunięcie dźwigni
W tym położeniu stale jest włączony 1. bieg
wyboru biegów w położenie „Pquot;. Natomiast na
i samoczynnie nie może ulec zmianie. Położenie
pochyłości przed wybraniem położenia „Pquot; nale-
to należy stosować wyłącznie w celu uzyskania
ży uruchomić hamulec awaryjny.
bardzo intensywnego hamowania silnikiem przy
Niemożliwe jest uruchomienie silnika pchaniem
małych prędkościach jazdy oraz gdy warunki
lub ciągnięciem samochodu.
drogowe wymagają bardzo dużej siły napędo-
wej na kołach przy małej prędkości jazdy, np. na
Układ kierowniczy ze wspomaganiem
bardzo stromych wzniesieniach i przy prędkości
jazdy poniżej 50 km/h. Nie należy długo przytrzymywać kierownicy skrę-
Uwaga. Długotrwała jazda przy ustawieniu dźwi- conej maksymalnie, gdyż grozi to uszkodzeniem
pompy hydraulicznej układu wspomagania.
gni wyboru biegów w położeniu „ 1 quot; lub „2quot;
Przy nie pracującym silniku układ wspomagania
i bardzo dużych obciążeniach silnika grozi prze-
nie działa.
grzaniem i uszkodzeniem automatycznej skrzyn-
ki przekładniowej. W miarę możliwości należy
Układ przeciwblokujący ABS
wykorzystywać położenie „Dquot;, włączając położe-
nia „2quot; i „ 1 quot; tylko wówczas, gdy jest to absolut- Układ ABS, przeciwdziałający blokowaniu kół
nie niezbędne i powracając do położenia „Dquot;, podczas hamowania, jest włączany samoczyn-
gdy tylko jest to możliwe. nie po każdym uruchomieniu silnika i przekro-
Nie należy przesuwać dźwigni wyboru biegów czeniu pewnej minimalnej prędkości jazdy. Roz-
do położenia „ 1 quot; przy prędkości jazdy większej poznaje on różnice prędkości obrotowej kół
niż 50 km/h. Po ustawieniu dźwigni wyboru samochodu i uniemożliwia ich zablokowanie
biegów w położeniu „ 1 quot; nie należy przekraczać podczas gwałtownego hamowania.
prędkości 50 km/h. Należy pamiętać, że układ ten nie zmniejsza
drogi hamowania, która zależy od stanu na-
Kick-down wierzchni drogi oraz warunków jazdy. Głównym
zadaniem tego układu jest zachowanie kierowal-
Przy dźwigni wyboru biegów ustawionej w poło-
ności samochodu podczas hamowania i umoż-
żeniu „Dquot; wymuszenie redukcji biegu w celu
21
20. Wiadomości wstępne
liwienie ominięcia ewentualnych przeszkód na ciu drzwi kierowcy włącza się brzęczyk. Sygnał
drodze. ten wyłącza się po zamknięciu drzwi, wyłączeniu
Lampka kontrolna układu ABS, umieszczona świateł lub uruchomieniu silnika.
w zestawie wskaźników, po włączeniu zapłonu
Światła pozycyjne
powinna zaświecić się na kilka sekund i zga-
snąć. Jeśli nie zaświeca się lub nie gaśnie albo Obrócenie pierścienia na końcu dźwigni lewego
zaświeci się podczas jazdy, oznacza to, że układ przełącznika zespolonego do położenia (1, rys
przeciwblokujący jest niesprawny. Wówczas sa- 0.19) powoduje włączenie świateł pozycyjnych,
moczynnie układ ABS zostaje wyłączony i nie oświetlenia tablicy rejestracyjnej oraz oświetle-
wywiera wpływu na działanie układu hamulco- nia zestawu wskaźników.
wego. Możliwa jest dalsza jazda, należy jednak
Światła mijania i drogowe
zachować szczególną ostrożność na śliskiej na-
wierzchni. Pilnie trzeba usunąć niesprawność Obrócenie pierścienia na dźwigni lewego prze-
tego układu w specjalistycznej stacji obsługi. łącznika zespolonego do położenia (2, rys. 0.19)
powoduje włączenie świateł mijania lub drogo-
Uwagi eksploatacyjne wych, w zależności od położenia przełącznika
Układ ABS zaczyna działać podczas intensyw- świateł (3, rys. 0.19) uruchamianego prostopa-
nego hamowania przy prędkości jazdy większej dłym do koła kierownicy przesunięciem dźwigni
niż 10 km/h. lewego przełącznika zespolonego. Przyciągnię-
cie tej dźwigni do kierownicy włącza światła
Prawidłowe działanie układu ABS podczas in-
mijania, przesunięcie jej w kierunku przeciwnym
tensywnego hamowania powoduje niewielkie
włącza światła drogowe. Włączeniu świateł dro-
pulsowanie pedału hamulca o dużej częstotliwo-
gowych towarzyszy zaświecenie niebieskiej lamp-
ści wyczuwalne przez kierowcę.
ki kontrolnej w zestawie wskaźników.
Włączeniu układu ABS towarzyszy charaktery-
styczny szum (stukanie) w przedziale silnika
Sygnał świetlny
(jest to zjawisko normalne).
Przy ustawieniu pierścienia na dźwigni lewego
Oświetlenie i sygnalizacja przełącznika zespolonego w położeniu (0, rys.
0.19) przyciągnięcie dźwigni tego przełącznika
Przełącznik oświetlenia zewnętrznego do kierownicy powoduje włączenie świateł dro-
gowych (sygnał świetlny); zwolnienie tej dźwigni
Dźwignia przełącznika oświetlenia zewnętrzne-
wyłącza światła drogowe.
go, świateł i kierunkowskazów znajduje się po
lewej stronie pod kierownicą (tzw. lewy przełącz-
Kierunkowskazy
nik zespolony).
Kierunkowskazy działają tylko przy włączonym
Pierścień, umieszczony na końcu dźwigni lewe-
zapłonie (kluczyk w położeniu „ONquot;).
go przełącznika zespolonego, może zajmować
Przesunięcie dźwigni lewego przełącznika ze-
trzy położenia (rys. 0.19):
spolonego równolegle do koła kierownicy włą-
- (0) — wyłączone oświetlenie zewnętrzne (dzia-
cza kierunkowskazy niezależnie od tego, jakie
ła sygnał świetlny);
światła zewnętrzne są włączone. Przesunięcie
- (1) — włączone światła pozycyjne (oraz oświe-
dźwigni do góry włącza prawe kierunkowskazy,
tlenie tablicy rejestracyjnej i oświetlenie zestawu
zaś przesunięcie jej na dół — lewe kierunkow-
wskaźników);
skazy. Wyłączenie kierunkowskazów następuje
- (2) — włączone światła mijania lub drogowe
samoczynnie podczas powrotnego ruchu koła
(sposób przełączania świateł — patrz dalszy
kierownicy po skręcie samochodu.
opis).
Uwaga. W celu zasygnalizowania manewru zmia-
ny pasa ruchu, zwłaszcza na autostradzie, nie
Brzęczyk sygnalizujący pozostawienie
trzeba przesuwać dźwigni przełącznika kierun-
włączonych świateł zewnętrznych
kowskazów do końca skoku, lecz tylko do pierw-
Jeśli po unieruchomieniu silnika pozostawiono
szego oporu (bez jego pokonywania). Po zakoń-
włączone oświetlenie zewnętrzne, to po otwar-
czeniu manewru wystarczy zwolnić nacisk na
dźwignię przełącznika kierunkowskazów, która
samoczynnie powróci wówczas do położenia
neutralnego (mały kąt skrętu koła kierownicy nie
uruchamia mechanizmu samoczynnego wyłą-
czenia dźwigni przełącznika kierunkowskazów).
Rys. 0.79. Położenia przełącznika oświetlenia
zewnętrznego Tylne światło przeciwmgłowe
0 — wyłączone oświetlenie zewnętrzne, 1 — włączone
Tylne światło przeciwmgłowe świeci się tylko
światła pozycyjne, 2 — włączone światła mijania lub
wtedy, gdy są włączone światła mijania lub
drogowe
22
21. Posługiwanie s/ę poszczególnymi przyrządami samochodu
Korektor ustawienia reflektorów
(w niektórych wersjach wyposażenia)
Korektor ustawienia reflektorów, za pomocą si-
łowników umieszczonych przy obu reflektorach,
umożliwia zdalną (z miejsca kierowcy) zmianę
położenia reflektorów w płaszczyźnie pionowej
w celu dostosowania położenia wysokości wiąz-
ki świateł reflektorów do obciążenia samochodu
tak, aby nie oślepiać innych użytkowników dro-
gi, zapewniając równocześnie właściwe oświe-
tlenie drogi przed samochodem.
Do korekcji ustawienia reflektorów w płaszczyź-
nie pionowej służy pokrętło korektora (1, rys.
0.21 A) znajdujące się po lewej stronie tablicy
Rys. 0.20. Wyłącznik tylnego światła przeciwmgłowego
lub tylnego i przednich świateł przeciwmgłowych
nowszej wersji
A — wersja nie wyposażona w przednie światła
przeciwmgłowe, B — wersja wyposażona w przednie
światła przeciwmgłowe
światła drogowe. W starszych wersjach wyłącz-
nik tylnego światła przeciwmgłowego (12, patrz
rys. 0.1 OA) znajdował się w środkowej części
tablicy rozdzielczej i zawierał lampkę sygnaliza-
cji włączenia tylnego światła przeciwmgłowego.
W nowszych wersjach wyłącznik ten znajduje
się w lewym przełączniku zespolonym (rys.
0.20).
Przednie światła przeciwmgłowe
(w niektórych wersjach wyposażenia)
Przednie światła przeciwmgłowe świecą się tyl-
ko wtedy, gdy są włączone światła pozycyjne
lub światła mijania. W starszych wersjach wy-
łącznik przednich świateł przeciwmgłowych (1,
patrz rys. 0.1 OA) znajdował się po lewej stronie
tablicy rozdzielczej. W nowszych wersjach wy-
łącznik ten znajduje się w lewym przełączniku
zespolonym (rys. 0.20B).
Światła awaryjne
Włącznik świateł awaryjnych znajduje się w środ-
kowej części tablicy rozdzielczej pod środkowy-
mi nawietrznikami. Włączenie go powoduje mi-
ganie wszystkich kierunkowskazów. Światła awa-
ryjne powinny być włączane w razie awaryjnego
unieruchomienia samochodu w miejscu, w któ-
rym pojazd zagraża bezpieczeństwu ruchu. Włą-
czenie świateł awaryjnych jest sygnalizowane
miganiem lampki kontrolnej w zestawie wskaźni-
ków. Światła awaryjne działają także przy wyłą-
czonym zapłonie.
Uwaga. Po włączeniu świateł awaryjnych włą- Rys. 0.21. Pokrętło (1) korektora ustawienia świateł
czenie prawych lub lewych kierunkowskazów reflektorów
jest niemożliwe. A — miejsce umieszczenia, B — dwie odmiany pokrętła
23
22. Wiadomości wstępne
rozdzielczej. Występują dwie odmiany pokrętła
(rys. 0.21 B). Obracając pokrętło w położenia
o większych wartościach oznaczeń obniża się
strumień świateł reflektorów; obracając w kie-
runku położenia zerowego — podnosi się stru-
mień świateł reflektorów.
Poszczególne położenia pokrętła odpowiadają
następującym stanom obciążenia samochodu.
„0quot; — tylko kierowca lub kierowca i pasażer na Rys. 0.23. Lampa do czytania
przednim siedzeniu oraz pusty bagażnik.
„ 1 quot; — cztery lub pięć osób w samochodzie oraz
pusty bagażnik.
Oświetlenie bagażnika
„2quot; — cztery lub pięć osób w samochodzie oraz
bagażnik obciążony masą do 90 kg; Oświetlenie bagażnika włącza się po otwarciu
„3quot; — tylko kierowca oraz bagażnik obciążony pokrywy bagażnika. Po zamknięciu pokrywy!
masą ok. 290 kg. światło gaśnie.
Uwaga. Podczas regulacji ustawienia świateł
reflektorów za pomocą specjalnych przyrządów Wymiana żarówek
optycznych (patrz rozdz. 11) pokrętło korektora Wykaz żarówek podano w rozdziale 11.1.
ustawienia reflektorów powinno znajdować się Uwaga. Podczas wymiany szklanej części żaró-i
w położeniu „0quot;.
wek halogenowych (światła mijania i drogowej
Podczas holowania przyczepy pokrętło korekto- oraz przednie światła przeciwmgłowe) nie wolno!
ra ustawienia reflektorów powinno znajdować
się w położeniu „2quot; lub „3quot;.
Sygnał dźwiękowy
W wersjach nie wyposażonych w poduszkę
powietrzną kierowcy sygnał dźwiękowy włącza
się przyciskiem w środkowej części koła kierow-
nicy, natomiast w wersjach wyposażonych w po-
duszkę powietrzną kierowcy — przyciskami
umieszczonymi w górnych ramionach koła kie-
rownicy.
Lampa oświetlenia wnętrza
Lampa oświetlenia wnętrza (rys. 0.22) zawiera
przesuwny wyłącznik. W położeniu środkowym
tego wyłącznika po otwarciu dowolnych drzwi
lampa się zaświeca. W dwóch innych położe-
niach wyłącznika lampa jest stale włączona (po-
łożenie „ONquot;) albo wyłączona (położenie „OFFquot;).
Lampa do czytania
Naciśnięcie wyłącznika, umieszczonego pod
osłoną żarówki, włącza tę lampę, powtórne naci-
śnięcie tego wyłącznika ją wyłącza (rys. 0.23).
Rys. 0.24. Wymontowanie żarówki świateł mijania
i drogowych
A — widok złącza przewodów elektrycznych żarówki
pokrywy
1 — pokrywa żarówki, 2 — kierunek odkręcania,
3 — kierunek zakręcania
Rys. 0.22. Lampa oświetlenia wnętrza B — widok osłony gumowej żarówki
0 — położenie włączenia po otwarciu drzwi, 1 — osłona gumowa
1 — położenie stałego włączenia światła, 2 — położenie C — widok żarówki i sprężyny mocującej
wyłączenia światła 1 — sprężyna mocująca
24
23. Wymiana żarówek
dotykać palcami oraz czyścić materiałami pozo- • Założyć do reflektora oprawkę wraz z żarów-
stawiającymi „włoskiquot;. W razie dotknięcia część ką przedniego światła pozycyjnego i obrócić ją
szklaną należy umyć alkoholem. zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Po każdej wymianie żarówki świateł mijania
Żarówki kierunkowskazów przednich
i drogowych należy sprawdzić i w razie potrze-
by wyregulować ustawienie świateł reflektorów. Lampy kierunkowskazów przednich znajdują się
w przedniej części błotników przednich, obok
Żarówki świateł mijania i drogowych reflektorów.
Żarówki świateł mijania i drogowych są dostęp- • Wykręcić wkręt mocowania lampy kierunkow-
ne z wnętrza przedziału silnika. skazu przedniego (1, rys. 0.26).
• Otworzyć pokrywę przedziału silnika. • Wysunąć lampę kierunkowskazu do przodu.
• Odłączyć przewód masy od akumulatora. • Obrócić oprawkę żarówki w kierunku przeciw-
• Zsunąć złącze przewodów elektrycznych ża- nym do ruchu wskazówek zegara i wyjąć ją z
rówki świateł mijania i drogowych po naciśnięciu lampy wraz z żarówką.
z obu stron na złącze (rys. 0.24A). • Obrócić i wyjąć żarówkę z oprawki.
• Odkręcić pokrywę żarówki (w kierunku ozna- • Wcisnąć nową żarówkę i obrócić ją w opraw-
czonym „OPENquot;) i zdjąć ją. ce w celu zablokowania.
• Zdjąć osłonę gumową żarówki (rys. 0.24B). • Wykonać pozostałe czynności zamontowania
• Ścisnąć i obrócić sprężynę mocującą (1, rys. w kolejności odwrotnej do podanej podczas jej
24C). wymontowania.
• Wyjąć żarówkę.
Żarówki przednich świateł przeciwmgłowych
• Założyć nową żarówkę i zapiąć sprężynę
(w niektórych wersjach wyposażenia)
mocującą.
• Płaskim wkrętakiem z ostrzem owiniętym ście-
• Założyć osłonę gumową oraz pokrywę żarów-
reczką podważyć i zdjąć osłonę wkrętów moco-
ki. Nasunąć złącze przewodów elektrycznych na
wania reflektora przedniego światła przeciw-
końce żarówki.
mgłowego (rys. 027A).
Żarówki przednich świateł pozycyjnych
• Wyjąć z reflektora oprawkę wraz z żarówką
światła pozycyjnego, po uprzednim obróceniu
jej oprawki przeciwnie do ruchu wskazówek
zegara (rys. 0.25).
• Wyciągnąć żarówkę z oprawki.
• Założyć do oprawki nową żarówkę przednie-
go światła pozycyjnego.
Rys. 0.26. Wymiana żarówki kierunkowskazu
przedniego
Rys. 0.25. Wymontowanie żarówki przedniego światła A — wykręcanie wkręta mocowania lampy, B — wyjmowanie
pozycyjnego żarówki
1 — złącze przewodów, 2 — żarówka 1 — wkręt mocowania lampy kierunkowskazu przedniego
25
24. Wiadomości wstępne
• Wykręcić dwa wkręty mocujące reflektor prze-
ciwmgłowy do zderzaka przedniego (rys. 0.27B).
• Wysunąć reflektor przeciwmgłowy do przodu.
• Odkręcić pokrywę reflektora przeciwmgłowe-
go (rys. 0.27C).
• Zdjąć sprężynę mocowania żarówki.
• Wyjąć żarówkę przedniego światła przeciwm-
głowego.
• Podczas zakładania nowej żarówki ustawić
naprzeciw siebie wycięcia oprawki oraz występy
płytki jej mocowania.
• Wykonać pozostałe czynności zamontowania
w kolejności odwrotnej do podanej podczas jej
wymontowania.
Żarówki kierunkowskazów bocznych
Wymiana żarówki wymaga wymontowania lam-
py kierunkowskazu bocznego z błotnika przed-
niego.
• Nacisnąć od przodu samochodu i wyjąć lam-
pę kierunkowskazu bocznego (rys. 0.28A).
• Obrócić oprawkę i wyjąć oprawkę wraz z ża-
rówką (rys. 0.28B).
• Wyjąć żarówkę z oprawki i założyć nową Rys. 0.28. Wymiana żarówki kierunkowskazu bocznego
A — wyjmowanie lampy kierunkowskazu bocznego
żarówkę.
z błotnika, B — wyjmowanie żarówki z lampy '
• Wykonać pozostałe czynności zamontowania]
w kolejności odwrotnej do podanej podczas jej ]
wymontowania. j
Żarówki tylnych lamp zespolonych j
Uwaga. Tylne lampy zespolone są dzielone.
Żarówki kierunkowskazu tylnego oraz światła]
hamowania i pozycyjnego tylnego znajdują siei
w błotniku tylnym. Natomiast żarówki tylnego i
światła przeciwmgłowego i światła cofania są;
umieszczone w pokrywie bagażnika (sedan) lub j
w drzwiach tyłu nadwozia (hatchback). j
Żarówki kierunkowskazu tylnego oraz światła
hamowania i pozycyjnego tylnego
• Obrócić nakrętkę mocowania pokrywy tylnej!
lampy zespolonej we wnętrzu bagażnika. j
• Pociągnąć i zdjąć pokrywę tylnej lampy ze-:
spolonej do wnętrza bagażnika.
• Obrócić i wyjąć oprawkę odpowiedniej żarów-i
ki (rys. 0.29). I
• Wymienić żarówkę. ]
• Wykonać pozostałe czynności zamontowania!
w kolejności odwrotnej do podanej podczas jej i
wymontowania. !
Żarówki tylnego światła przeciwmgłowego ]
i światła cofania j
Rys. 0.27. Wymiana żarówki przedniego światła
przeciwmgłowego Wersja czterodrzwiowa (sedan)
A — wyjmowanie osłony wkrętów mocowania, • Otworzyć pokrywę bagażnika. I
B — wyjmowanie lampy po wykręceniu dwóch wkrętów
• Obrócić trzy nakrętki mocowania i zdjąć po-j
mocowania, C — wyjmowanie żarówki
krywę tylnej lampy zespolonej (rys. 0.30). i
1 — wkrętak płaski, 2 — szmatka
26