2.  Ο Οδυςςέασ Ελύτησ γεννήθηκε 2 Νοεμβρίου 1911 και πέθανε 18
Μαρτίου 1996.Το ψευδώνυμο του ήταν Οδυςςέασ Αλεπουδέλλησ.
 όταν ϋνασ από τουσ ςημαντικότερουσ Έλληνεσ ποιητϋσ, μϋλοσ τησ
λογοτεχνικόσ γενιϊσ του '30. Διακρύθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβεύο
Πούηςησ και το 1979 με το βραβεύο Νόμπελ Λογοτεχνύασ, ο δεύτεροσ και
τελευταύοσ μϋχρι ςόμερα Έλληνασ που τιμόθηκε με βραβεύο Νόμπελ.
Γνωςτότερα ποιητικϊ του ϋργα εύναι τα Άξιον Εςτύ, Ήλιοσ ο
πρώτοσ, Προςανατολιςμού κ.α. Διαμόρφωςε ϋνα προςωπικό
ποιητικό ιδύωμα και θεωρεύται ϋνασ από τουσ ανανεωτϋσ τησ ελληνικόσ
πούηςησ. Πολλϊ ποιόματϊ του μελοποιόθηκαν, ενώ ςυλλογϋσ του ϋχουν
μεταφραςτεύ μϋχρι ςόμερα ςε πολλϋσ ξϋνεσ γλώςςεσ. Σο ϋργο του
περιλϊμβανε ακόμα μεταφρϊςεισ ποιητικών και θεατρικών ϋργων.
Τπόρξε μϋλοσ τησ Διεθνούσ Ένωςησ Κριτικών Έργων Σϋχνησ και τησ
Ευρωπαώκόσ Εταιρεύασ Κριτικόσ, Αντιπρόςωποσ ςτισ Rencontres
Internationales τησ Γενεύησ και Incontro Romano della Culturaτησ
Ρώμησ.

3.  Ο Οδυςςϋασ Ελύτησ γεννόθηκε ςτισ 2
Νοεμβρύου του 1911 ςτο Ηρϊκλειο τησ Κρότησ. Ήταν το
τελευταύο από τα ϋξι παιδιϊ του Παναγιώτη
Αλεπουδϋλλησ και τησ Μαρύασ Βρανϊ. Ο πατϋρασ του
καταγόταν από τον ςυνοικιςμό Καλόμοιρησ
τησ Αναγούλασ Λϋςβου και εύχε εγκαταςταθεύ ςτην
πόλη του Ηρακλεύου από το 1895, όταν ςε ςυνεργαςύα
με τον αδελφό του ύδρυςε ϋνα εργοςτϊςιο
ςαπωνοποιύασ και πυρηνελαιουργύασ. Σο παλαιότερο
όνομα τησ οικογϋνειασ Αλεπουδϋλλησ όταν Λεμονόσ,
και αργότερα μεταςχηματύςτηκε ςε Άλυποσ. Η μητϋρα
του καταγόταν από τον Παππαδιϊ τησ Λϋςβου.

4.  Σο 1914 ο πατϋρασ του μετϋφερε τα εργοςτϊςιϊ του
ςτον Πειραιϊ και η οικογϋνεια εγκαταςτϊθηκε ςτην Αθόνα. O
Οδυςςϋασ Ελύτησ εγγρϊφηκε το 1917 ςτο ιδιωτικό ςχολεύο Δ.Ν.
Μακρό, όπου φούτηςε για επτϊ χρόνια, ϋχοντασ μεταξύ ϊλλων
δαςκϊλουσ του τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο και τον Ι.Θ. Κακριδό.
Σα πρώτα καλοκαύρια τησ ζωόσ του πϋραςαν ςτην Κρότη, τη
Λϋςβο και τισ ΢πϋτςεσ. Σον Νοϋμβριο του 1920, μετϊ την πτώςη
του Βενιζϋλου, η οικογϋνειϊ του αντιμετώπιςε διώξεισ, εξαιτύασ
τησ προςόλωςόσ τησ ςτισ βενετικϋσ ιδϋεσ. Ο ύδιοσ ο Βενιζϋλοσ εύχε
ςτενϋσ ςχϋςεισ με την οικογϋνεια και εύχε φιλοξενηθεύ ςυχνϊ ςτην
οικύα τησ ςτο κτόμα του Ακλειδιού. Αποκορύφωμα των διώξεων
που γνώριςε η οικογϋνειϊ του όταν η ςύλληψη του πατϋρα του. Σο
1923 ταξύδεψε οικογενειακώσ ςτην Ευρώπη, επιςκεπτόμενοσ
την Ιταλύα, την Ελβετύα, τη Γερμανύα και τη Γιουγκοςλαβύα. ΢τη
Λωζϊννη ο ποιητόσ εύχε την ευκαιρύα να γνωρύςει από κοντϊ τον
εξόριςτο μετϊ την πτώςη του Ελευθϋριο Βενιζϋλο.

5.  Σο φθινόπωρο του 1924 εγγρϊφηκε ςτο Γ΄ Γυμνϊςιο Αρρϋνων Αθηνών
και ςυνεργϊςτηκε ςτο περιοδικό Η Διϊπλαςισ των Παύδων,
χρηςιμοποιώντασ διϊφορα ψευδώνυμα. Όπωσ ο ύδιοσ ομολογεύ (πολλϊ
αυτοβιογραφικϊ ςτοιχεύα δύνει ο Ελύτησ ςτο βιβλύο του Ανοιχτϊ Χαρτιϊ),
πρωτογνώριςε τη νεοελληνικό λογοτεχνύα, αυτόσ ο θρεμμϋνοσ με
παγκόςμια ϋργα του πνεύματοσ, που ξόδευε όλα του τα χρόματα
αγορϊζοντασ βιβλύα και περιοδικϊ. Εκτόσ από την εναςχόληςό του με
τη λογοτεχνύα, αςχολόθηκε ενεργϊ με ορειβατικϋσ εκδρομϋσ ςτα βουνϊ
τησ Αττικόσ και αντιδρώντασ ςτη διϊθεςό του για διϊβαςμα ςτρϊφηκε
ςτον αθλητιςμό. Ακόμη και τα βιβλύα που αγόραζε ϋπρεπε να ϋχουν
ςχϋςη με την ελληνικό φύςη: Καμπούρογλου, Κ.Παςαγιϊννησ, ΢τ.
Γρανύτςασ, κι ϋνασ τρύτομοσ «Οδηγόσ τησ Ελλϊδοσ». Σην Άνοιξη του 1927
μύα υπερκόπωςη και μύα αδενοπϊθεια τον ανϊγκαςαν να εγκαταλεύψει
τισ φύλαθλεσ τϊςεισ του καθηλώνοντϊσ τον ςτο κρεβϊτι για περύπου
τρεισ μόνεσ. Ακολούθηςαν ελαφρϊ ςυμπτώματα νευραςθϋνειασ και
περύπου την ύδια περύοδο ςτρϊφηκε οριςτικϊ προσ τη λογοτεχνύα,
γεγονόσ που ςυνϋπεςε με την εμφϊνιςη αρκετών νϋων λογοτεχνικών
περιοδικών, όπωσ η Νϋα Εςτύ και τα Ελληνικϊ Γρϊμματα.

6.  Σο καλοκαύρι του 1928 πόρε το απολυτόριο του γυμναςύου με
βαθμό 73/11. Μετϊ από πιϋςεισ των γονϋων του, αποφϊςιςε να
ςπουδϊςει χημικόσ, ξεκινώντασ ειδικϊ φροντιςτόρια για τισ
ειςαγωγικϋσ εξετϊςεισ του επόμενου ϋτουσ. Σην ύδια περύοδο
όρθε ςε επαφό με το ϋργο του Καβϊφη και
του Κϊλβου ανανεώνοντασ τη γνωριμύα του με τη θελκτικό
αρχαύα λυρικό πούηςη. Παρϊλληλα ανακϊλυψε το ϋργο
του Πωλ Ελυϊρ και των Γϊλλων υπερρεαλιςτών, που
επϋδραςαν ςημαντικϊ ςτισ ιδϋεσ του για τη λογοτεχνύα,
ςύμφωνα με τον ύδιο: «...μ’ ανϊγκαςαν να προςϋξω κι
αδύςτακτα να παραδεχτώ τισ δυνατότητεσ που παρουςύαζε,
ςτην ουςύα τησ ελεύθερησ ενϊςκηςησ τησ, η λυρικό πούηςη».

7.  Κϊτω από την επύδραςη τησ λογοτεχνικόσ του ςτροφόσ, παραιτόθηκε από την
πρόθεςη να αςχοληθεύ με τη χημεύα και το 1930 εγγρϊφηκε ςτη Νομικό ΢χολό
τησ Αθόνασ. Όταν το 1933 ιδρύθηκε η Ιδεοκρατικό Φιλοςοφικό Ομϊδα ςτο
πανεπιςτόμιο, με τη ςυμμετοχό των Κ. Σςϊτςου, Π. Κανελλόπουλου, Ι.
Θεοδωρακόπουλου και Ι. ΢υκουτρό, ο Ελύτησ όταν ϋνασ από τουσ εκπροςώπουσ
των φοιτητών, ςυμμετϋχοντασ ςτα "΢υμπόςια του ΢αββϊτου" που
διοργανώνονταν. Σην ύδια εποχό μελϋτηςε τη ςύγχρονη ελληνικό πούηςη
του Καύςαροσ Εμμανουόλ (τον Παρϊφωνο αυλό), τη ςυλλογό Στου γλιτωμού το
χϊζι του Θεοδώρου Ντόρου, τη Στροφό (1931) του Γιώργου ΢εφϋρη και
τα Ποιόματα (1933) του Νικότα Ρϊντου. Με ενθουςιαςμό ςυνϋχιςε παρϊλληλα
τισ περιπλανόςεισ του ςτην Ελλϊδα, τισ οπούεσ περιγρϊφει ο ύδιοσ: "Πιονιϋροι
αληθινού, μϋρεσ και μϋρεσ προχωρούςαμε νηςτικού και αξύριςτοι, πιαςμϋνοι από το
αμϊξωμα μιασ ετοιμοθϊνατησ Σεβρολϋτ, ανεβοκατεβαύνοντασ αμμολόφουσ,
διαςχύζοντασ λιμνοθϊλαςςεσ, μϋςα ςε ςύννεφα ςκόνησ ό κϊτω από ανελϋητεσ
νεροποντϋσ, καβαλικεύαμε ολοϋνα όλα τα εμπόδια και τρώγαμε τα χιλιόμετρα με
μιαν αχορταγιϊ που μονϊχα τα εύκοςι μασ χρόνια και η αγϊπη μασ γι' αυτό τη μικρό
γη που ανακαλύπταμε, μπορούςαν να δικαιολογόςουν".

8.  Σην ύδια περύοδο ςυνδϋθηκε ςτενότερα με τον Γιώργο
΢αραντϊρη (1908-1941), ο οπούοσ τον ενθϊρρυνε ςτισ ποιητικϋσ
του προςπϊθειεσ, όταν ακόμα ο Ελύτησ ταλαντευόταν ςχετικϊ με
το αν ϋπρεπε να δημοςιεύςει τα ϋργα του, ενώ τον ϋφερε ςε επαφό
και με τον κύκλο των Νϋων Γραμμϊτων (1935-1940, 1944). Σο
περιοδικό αυτό, με διευθυντό τον Αντρϋα Καραντώνη και
ςυνεργϊτεσ παλιούσ και νεότερουσ αξιόλογουσ Έλληνεσ
λογοτϋχνεσ (Γιώργοσ ΢εφϋρησ, Γεώργιοσ Θεοτοκϊσ, Άγγελοσ
Σερζϊκησ, Κοςμϊσ Πολύτησ,Άγγελοσ ΢ικελιανόσ κ.ϊ.), ϋφερε ςτην
Ελλϊδα τισ ςύγχρονεσ δυτικϋσ καλλιτεχνικϋσ τϊςεισ και γνώριςε
ςτο αναγνωςτικό κοινό κυρύωσ τουσ νεότερουσ ποιητϋσ, με τη
μετϊφραςη αντιπροςωπευτικών ϋργων τουσ ό με ϊρθρα
κατατοπιςτικϊ για την πούηςό τουσ. Έγινε το πνευματικό όργανο
τησ γενιϊσ του ’30 που φιλοξϋνηςε ςτισ ςτόλεσ του όλα τα
νεωτεριςτικϊ ςτοιχεύα, κρύνοντασ ευνοώκϊ και προβϊλλοντασ τισ
δημιουργύεσ των νϋων Ελλόνων ποιητών.

9.  Όπωσ ο Ελύτησ αναγνωρύζει, το 1935 ςτϊθηκε μια ιδιαύτερη χρονιϊ ςτην
πνευματικό πορεύα του. Σον Ιανουϊριο κυκλοφόρηςε το περιοδικό Νϋα
Γρϊμματα. Σον Υεβρουϊριο γνώριςε τον Ανδρϋα Εμπειρύκο που χαρακτηριςτικϊ
τον περιϋγραψε: «...ο μεγϊλησ αντοχόσ αθλητόσ τησ φανταςύασ, με γόπεδο την
οικουμϋνη ολόκληρη και διαςκελιςμό τον Έρωτα. Το ϋργο του, κϊθε του καινούργιο
ϋργο, ζωςμϋνο από ϋνα μικρό ουρϊνιο τόξο, εύναι μια υπόςχεςη προσ την
ανθρωπότητα, μια δωρεϊ που αν δεν την κρατούν ακόμα όλοι ςτα χϋρια τουσ εύναι
αποκλειςτικϊ και μόνον από δικό τουσ αναξιότητα». Σον ύδιο μόνα ο Εμπειρύκοσ
ϋδωςε διϊλεξη με θϋμα «Υπερρεαλιςμόσ, μια νϋα ποιητικό ςχολό», που αποτϋλεςε
και την πρώτη επύςημη παρουςύαςη του υπερρεαλιςμού ςτο ελληνικό κοινό. Οι
δύο ποιητϋσ ςυνδϋθηκαν με ςτενό φιλύα, που κρϊτηςε πϊνω από 25 χρόνια. Σον
Μϊρτιο τησ ύδιασ χρονιϊσ, εκτόσ από το Μυθιςτόρημα του ΢εφϋρη, κυκλοφόρηςε
η ποιητικό ςυλλογό Υψικϊμινοσ του Εμπειρύκου, με πούηςη ορθόδοξα
υπερρεαλιςτικό. Ο Ελύτησ, δϋκα χρόνια νεότεροσ, εύδε να ανούγεται μπροςτϊ του
διϊπλατη μια πόρτα ςε μια νϋα ποιητικό πραγματικότητα, όπου μπορούςε με τα
δικϊ του εφόδια να θεμελιώςει το ποιητικό του οικοδόμημα. Σο Πϊςχα οι δυο
φύλοι επιςκϋφτηκαν τη Λϋςβο, όπου με τη ςυμπαρϊςταςη των Μυτιληνιών
ζωγρϊφων Ορϋςτη Κανϋλλη και Σϊκη Ελευθεριϊδη όρθαν ςε επαφό με την
τϋχνη του λαώκού ζωγρϊφου Θεόφιλου, που εύχε πεθϊνει ϋναν χρόνο πριν.

10.  Κατϊ τη διϊρκεια μιασ ςυγκϋντρωςησ του κύκλου των Νϋων
Γραμμϊτων ςτο ςπύτι του ποιητό Γ.Κ. Κατςύμπαλη, οι
παριςτϊμενοι κρϊτηςαν οριςμϋνα χειρόγραφα του Ελύτη, με το
πρόςχημα να τα μελετόςουν καλύτερα, και
τα ςτοιχειοθϋτηςαν κρυφϊ με το ψευδώνυμο "Οδυςςϋασ Βρανϊσ",
με ςτόχο τη δημοςύευςό τουσ, παρουςιϊζοντϊσ τα αργότερα ςτον
ύδιο τον Ελύτη. Αυτόσ αρχικϊ ζότηςε την απόςυρςό τουσ
απευθύνοντασ ειδικό επιςτολό ςτον Κατςύμπαλη, ωςτόςο τελικϊ
πεύςτηκε να δημοςιευτούν αποδεχόμενοσ το επύςησ ψευδώνυμο
"Οδυςςϋασ Ελύτησ ".Η δημοςύευςη των πρώτων ποιημϊτων του
ςτα Νϋα Γρϊμματα ϋγινε τον Νοϋμβριο του 1935, ςτο 11ο τεύχοσ
του περιοδικού. Ο Ελύτησ δημοςύευςε επύςησ μεταφρϊςεισ
ποιημϊτων του Ελυϊρ και ςτο προλογικό του ϊρθρο παρουςιϊζει
τον δημιουργό τουσ ωσ τον ποιητό που «Ότι γρϊφει φτϊνει αμϋςωσ
ςτην καρδιϊ μασ, μασ χτυπϊει κατϊςτηθα ςαν κύμα ζωόσ ϊλλησ
βγαλμϋνησ από το ϊθροιςμα των πιο μαγικών ονεύρων μασ».

11.  Σο 1936, ςτην «Α΄ Διεθνό Τπερρεαλιςτικό Έκθεςη των Αθηνών», ο
Ελύτησ παρουςύαςε ζωγραφικούσ πύνακεσ με την τεχνικό
τησ χαρτοκολλητικόσ (collage). Εκεύνη τη χρονιϊ, η ομϊδα των νϋων
λογοτεχνών όταν πιο ςτερεό και μεγαλύτερη. Ο Ελύτησ γνωρύςτηκε
επύςησ με τον ποιητό Νύκο Γκϊτςο, που μερικϊ χρόνια αργότερα τύπωςε
την υπερρεαλιςτικό «Αμοργό». Σο 1937 υπηρϋτηςε τη ςτρατιωτικό του
θητεύα ςτη ΢χολό Εφϋδρων Αξιωματικών ςτην Κϋρκυρα,
αλληλογραφώντασ παρϊλληλα με τον Νύκο Γκϊτςο και τον Γιώργο
΢εφϋρη, που βρύςκονταν ςτην Κορυτςϊ. Λύγο μετϊ την απόλυςό του, τον
επόμενο χρόνο, ο Μότςοσ Παπανικολϊου δημοςύευςε το ϊρθρο "Ο
ποιητόσ Οδυςςϋασ Ελύτησ" ςτα Νϋα Γρϊμματα, το οπούο ςυνϋβαλε ςτην
καθιϋρωςό του.
 Σο 1939 εγκατϋλειψε οριςτικϊ τισ νομικϋσ ςπουδϋσ και, μετϊ από αρκετϋσ
δημοςιεύςεισ ποιημϊτων του ςε περιοδικϊ, τυπώθηκε η πρώτη του
ποιητικό ςυλλογό με τύτλο Προςανατολιςμού. Σον επόμενο χρόνο,
μεταφρϊςτηκαν για πρώτη φορϊ ποιόματϊ του ςε ξϋνη γλώςςα, όταν ο
Samuel Baud Bovy δημοςύευςε ϋνα ϊρθρο για την ελληνικό πούηςη ςτο
ελβετικό περιοδικό Formes et Couleurs.

12.  Σο 1948 ταξύδεψε ςτην Ελβετύα, για να εγκαταςταθεύ ςτη ςυνϋχεια
ςτο Παρύςι, όπου παρακολούθηςε
μαθόματα φιλοςοφύασ ςτη ΢ορβόννη. Περιγρϊφοντασ τισ
εντυπώςεισ του από την παραμονό του ςτη Γαλλύα, ςχολύαςε τα
ςυναιςθόματα και τισ ςκϋψεισ του: «Ένα ταξύδι που θα μ’ ϋφερνε
πιο κοντϊ ςτισ πηγϋσ τησ μοντϋρνασ τϋχνησ, ςυλλογιζόμουνα. Χωρύσ
να λογαριϊζω ότι θα μ’ ϋφερνε ςυνϊμα πολύ κοντϊ και ςτισ παλιϋσ
μου αγϊπεσ, ςτα κϋντρα όπου εύχαν δρϊςει οι πρώτοι
Υπερρεαλιςτϋσ, ςτα καφενεύα όπου εύχαν ςυζητηθεύ τα Μανιφϋςτα,
ςτη Rue de l’Odeon και ςτην Place Blanche, ςτο Montparnasse και
ςτο St. Germain des Prés». ΢το Παρύςι υπόρξε ιδρυτικό μϋλοσ
τησ Association Internationale des Critiques d’Art ενώ εύχε επύςησ
την ευκαιρύα να γνωριςτεύ με τουσ Αντρϋ Μπρετόν, Πωλ
Ελυϊρ, Αλμπϋρ Καμύ, Σριςτϊν Σζαρϊ, Πιερ Ζαν Ζουβ, Ζουϊν
Μιρό και ϊλλουσ.

13.  Με τη βοόθεια του Ελληνογϊλλου τεχνοκριτικού E. Teriade,
που πρώτοσ εύχε προςϋξει την αξύα του ϋργου του
ςυμπατριώτη του Θεόφιλου, ςυνϊντηςε τουσ μεγϊλουσ
ζωγρϊφουσ Ανρύ Ματύσ, Μαρκ ΢αγκϊλ, Αλμπϋρτο
Σζιακομϋτι, Σζόρτζιο ντε Κύρικο και Πϊμπλο Πικϊςο, για του
οπούου το ϋργο ϋγραψε αργότερα ϊρθρα και αφιϋρωςε ςτην
τϋχνη του το πούημα «Ωδό ςτον Πικαςςό». Σο καλοκαύρι
του 1950 ταξύδεψε ςτην Ιςπανύα ενώ κατϊ τη διϊρκεια τησ
παραμονόσ του ςτο Λονδύνο, από τα τϋλη του 1950 μϋχρι τον
Μϊιο 1951, ςυνεργϊςτηκε με το Β.Β.C. πραγματοποιώντασ
τϋςςερισ ραδιοφωνικϋσ ομιλύεσ. Λύγο νωρύτερα εύχε ξεκινόςει
τη ςύνθεςη του Άξιον Εςτύ.

14.  Μετϊ την επιςτροφό του ςτην Ελλϊδα, το 1952 ϋγινε
μϋλοσ τησ «Ομϊδασ των Δώδεκα», που κϊθε χρόνο
απϋνειμε βραβεύα λογοτεχνύασ, από την οπούα
παραιτόθηκε τον Μϊρτιο του 1953, αλλϊ επανόλθε δύο
χρόνια αργότερα. Σο 1953 ανϋλαβε και πϊλι για ϋναν
χρόνο τη Διεύθυνςη Προγρϊμματοσ του Ε.Ι.Ρ.,
διοριςμϋνοσ από την κυβϋρνηςη Παπϊγου, θϋςη από
την οπούα παραιτόθηκε τον επόμενο χρόνο. ΢το τϋλοσ
του ϋτουσ ϋγινε μϋλοσ τησ Ευρωπαώκόσ Εταιρεύασ
Πολιτιςμού ςτη Βενετύα και μϋλοσ του Διοικητικού
΢υμβουλύου του θεϊτρου Σϋχνησ του Κϊρολου Κουν.

15.  Σο 1958, μετϊ από μύα δεκαπενταετό περύπου περύοδο
ποιητικόσ ςιωπόσ, δημοςιεύτηκαν αποςπϊςματα από
το Άξιον Εςτύ ςτην Επιθεώρηςη Τϋχνησ. Σο ϋργο εκδόθηκε
τον Μϊρτιο του 1960 από τισ εκδόςεισ Ίκαροσ, αν και
φϋρεται τυπωμϋνο τον Δεκϋμβριο του 1959. Λύγουσ μόνεσ
αργότερα απϋςπαςε για το Άξιον Εςτύ το Α΄ Κρατικό
Βραβεύο Πούηςησ. Σην ύδια περύοδο εκδόθηκαν και οι «Έξη
και Μύα Τύψεισ για τον Ουρανό». Σο 1961 με κυβερνητικό
πρόςκληςη επιςκϋφτηκε τισ Ηνωμϋνεσ Πολιτεύεσ από τα
τϋλη Μαρτύου ϋωσ τισ αρχϋσ Ιουνύου. Σον επόμενο χρόνο
μετϊ από ϋνα ταξύδι ςτη Ρώμη επιςκϋφτηκε τη ΢οβιετικό
Ένωςη, προςκεκλημϋνοσ μαζύ με τον Ανδρϋα Εμπειρύκο και
τον Γιώργο Θεοτοκϊ. Σο δρομολόγιο που ακολούθηςαν
περιλϊμβανε την Οδηςςό, τη Μόςχα, όπου ϋδωςε μύα
ςυνϋντευξη, και το Λϋνινγκραντ.

16.  ΕΤΦΑΡΙ΢ΣΟΤΜΕ ΣΗΝ ΒΙΚΙΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΣΗΝ
GOOGLE