SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  21
EUSKAL MITOLOGIA Egilea: mbg
Mari da gure irudirik behinena.  Lurraren antzirudia da, eta ahaide edo jenio guztien ama. Ume bi izan zituen senar Majurekin: Atarrabi eta Mikelats. Majurekin elkartzen denean sekulako ekaitzak sortzen ditu. Beste izen batzuk ezagutzen dizkiogu: Lezeko Andre, Aralarko Dama, Anbotoko Dama, Basoko Mari,       Mariren etxea leizea da. Etxe asko ditu Marik, eta denak gure mendietan: Anboton, Oizen, Mugarran, Aketegin, Aizkorrin, Txindokin, Murumendin, Gorbeian eta abar. Mari lur barrutik kobazuloetan zehar mugitzen denean, ahuntz edo oilo hankak izaten ditu; eta leizeetatik ateratzen denean, emakume eder moduan azaltzen zaigu.  Mari
Mari Esta religión precristiana estaba aparentemente centrada en un genio o divinidad central de carácter femenino:  Mari . Su consorte Maju o  Sugar  parece tener también cierta importancia. Esta pareja  ctónica  (subterránea) parecía tener el poder ético supremo y también el poder de crear y destruir. Se decía que cuando se reunían en las cuevas de las cumbres sagradas, engendraban tormentas. Estas reuniones las celebraban los viernes por la noche, el día de los  aquelarres . Los "zezen gorri" o "behi gorri" ( Betizu ), toros salvajes autóctonos de la zona, eran los encargados de proteger los tesoros de las grutas donde vivía la diosa. Se decía que Mari vivía en el monte  Anboto , y que periódicamente cruzaba los cielos como una luz brillante para ir a su otra casa en el monte  Txindoki . Según una de las tradiciones, cada siete días  Anbotoko Mari  viajaba desde su cueva en el monte Anboto a otra en otro monte (según cada historia, este cambia); el tiempo era húmedo cuando estaba en el monte Anboto, y seco cuando estaba en Aloña, o Supelegor, o  Gorbea . Es difícil saber la antigüedad de esta leyenda; a pesar de los elementos paganos, uno de sus nombres, Mari Urraca, la relaciona con una princesa navarra histórica de los  siglos XI  y  XII  y otras leyendas dicen que tenía un hermano sacerdote católico, o que su marido era el primer señor histórico de  Vizcaya ,  Diego López de Haro .
Basajaun Basajaun basoan bizi den euskal mitologiakoizakia da, Olentzerorekin batera bizirik geratu zen azken jentila. Sinesmen batzuetan, Basandere du emaztetzat. Oso indartsua zen, garaia, bizarduna eta ile luzeduna; ilea belaunetaraino iristen zitzaion ia gorputz osoa tapatzen. Gizakiak baino lehenagotik ezagutzen zuen nekazaritza, eta gizakiari gauza asko irakatsi zizkion, hala nola, zerra gaztainondoaren hostoa bezalakoa zela; boluaren ardatza haltzaren egurraz egin behar zela; burdina soldatzeko lohia erabili litztekeela... Basotik oihu eginda adierazten zion artzainari ekaitza zekarrela .  Abereak otsoetatik babesten zituen, eta aurre egiten zien otsoei. Basajauna gertu zegoenean ardiek txintxarrak mugituz esaten zioten artzainari lasai egoteko. Basanderea ere bada.
Basajaun Basajaun  o  Baxajaun  es el  señor del bosque , un personaje de la  mitología vasca  de prodigiosa talla y fuerza. Habita en los bosques de Gorbea en  Álava  y  Vizcaya  y también en Irati en  Navarra . Posee forma humana, con el cuerpo cubierto de pelo y una melena muy larga. Uno de sus pies tiene la planta circular, como la pezuña de una ternera. Lejos de ser agresivo, es el genio protector de los rebaños de ovejas y éstas indican su presencia con una unánime sacudida de cencerros. Cuando se acerca una tempestad o los lobos, da gritos y silbidos en la montaña para prevenir a los pastores. Basajaun aparece a veces en los relatos como un genio terrorífico de fuerzas colosales, mientras que en otros aparece como el primer agricultor del cual los hombres aprendieron mediante un ardid a cultivar el trigo.
Tartalo loak hartu zuenean berriz, anaia gazteak  Tartalok zeukan eraztuna kendu eta sutan zuen burruntzi goria begi bakarrean sartu zion. Tartalo itsu zen,  baina bizirik.  Tartalo euskal mitologiako izaki begibakarra da. Elezaharren arabera, haitzuloetan  bizi da eta gazteak harrapatu eta  jan egiten ditu.  Elezahar batek dioena kontatuko dizuet ondoren. Antimuño izeneko baserriko bi anaia ehizan ari zirela ekaitzak harrapatu eta Tartaloren haitzuloan hartu zuten aterpe. Handik gutxira Tartalo begibakarra azaldu zen bere artaldearekin, bi anaiak ikusi eta esan zuen: "Bat gaurko eta bestea biharko" Ardi artean arakatzen hasi zen gaztearen bila, baina anaia gazteak ardi larrua bizkar gainetik jantzi eta Tartaloren eskuartean pasa zen. "Tartalo gertu zela, behatza eta eraztuna amildegitik behera bota zituen. Tartalo haien atzetik amildu zen betiko Tartalo
Tartalo En la  mitología vasca ,  Tartalo  (o  Torto ) representa a un  cíclope  con costumbres antropófagas y comportamiento terrorífico. Vivía en las montañas, según algunas fuentes en el monte que próximo a las localidades navarras de  Zizur  Mayor  y  Astráin , el  monte  Erreniega  (1.057m) (conocido como más por la ermita que tiene en la cumbre, Vírgen del Perdón - Monte de El Perdón) y comía ovejas, personas... Es un ser enorme con una fuerza descomunal, incluso hay una vieja leyenda vasca que dice que murió ahogado persiguiendo a una de sus presas humanas tras lanzarse a un pozo.
Mamurrek eta Galtzagorriek gizakiei beren lan harrigarrietan laguntzen dieten ahaide txiki-txikiak dira.  Praka gorriak dituzte soinean, eta orraztokian ezkutatzen dira. Euren jabeari biraka-biraka hasten zaizkio oihu batean galdezka. Eta orain zer? Eta orain zer? Eta une batean betetzen dituzte nagusiaren aginduak, nahiz eta ikaragarrienak izan. Mamurrek  eta  Galtzagorriek
Mamurrek  eta  Galtzagorriek   Son los duendecillos del hogar, que también se conocen en otras partes del pirineo como enemiguillos, o en la parte aragonesa de la cordillera como "nemos", que pueden ser benéficos o traviesos, pero también se da algún caso en el que un humano (frecuentemente un cura) los ha domesticado.
Mitologian zein artelanetan, lamiak ibai-ertzean eserita eta urrezko orrazi batez ile gorrixka orrazten ageri dira beti. Gazte anitz maitemintzen eta liluratzen zituzten, baina gazteak, lamien oinetan erreparaturik, haiek konturatzen ziren penaz edo etxekoen esanagatik ohartzen ziren haiekin ezin zitezkeela ezkondu. Euskal Herrian lamiei buruz hamaika alegi daude, adibidez: Lamia eta harri-pikatzailea; Lamiak eta Ligiko zubia. Euskal mitologian, emakume-itxura duen izakia; aldaera desberdinen arabera oinak ahuntz, ahate edo oilarrarenak izan dezakeena. Kostaldeko herri batzuetan arrain isatsez azaldu izan dute. Gauez trikuharriak egiten dituzte batzuetan, eta etxeetan sartzen dira askotan etxekoak oheratutakoan. Izen desberdinak dauzkate: Maideak, Mairiak, Intxixuak (Oiartzunen), Saindi Maidi (Nafarroa Beherea).   Lamiak
Lamiak Son genios mitológicos a menudo descritos con pies de ave, cola de pescado o garras de algún tipo de ave. Casi siempre femeninos, de una extraordinaria belleza, moran en los ríos y las fuentes, donde acostumbran a peinar sus largas cabelleras con codiciados peines de oro. Suelen ser amables y la única forma de enfurecerlas es robarles sus peines. Se cuenta también que han ayudado a los hombres en la construcción de dólmenes, cromlech y puentes.
     Katu itxuraz azaltzen dira askotan, eta sorginkeria kentzeko, katuaren itzalari egurra eman behar zaio.  Sorginak Mariren leizetan haren neskame dauden ahaideak dira. Pizti itxura hartzen dute sarritan, eta gorputz atal bat falta zaie gehienetan, eskua, hanka edo burua; katu itxura hartzen dute maiz. Gauerdian hasi eta goizaldeko oilarraren kukurrukuraino bakarrik iristen da euren aginpidea. Zuberoan Belegile izena hartzen dute.  Sorginak
Sorginak Sorgina  quiere decir en  euskera   bruja . Las leyendas las sitúan como asistentes de la diosa  Mari  en su lucha por hacer pagar cara la mentira. Como personajes históricos, las y los "sorginak" se reunían las noches de los viernes en una campa llamada frecuentemente " akelarre " (campa del chivo) o "eperlanda" (prado de la perdiz) para celebrar rituales mágico-eróticos, que han pasado a la historia debido a la cruel persecución con que la  Inquisición  cristiana sometió a sus participantes.
Ireltxuak Bizkaiko izaki hauek ahotik sua botatzen duten txorien edo pertsonen itxura izaten dute batzuetan; besteetan zaldi edo katu dira; baina gehienetan txerri itxura hartzen dute.       Txerri hauek ibiltariei jarraitzen diete gauez, eta ibiltariak neka-neka eginda hasitako lekura iristen direnean desagertzen dira. Bermeon aspaldian akabatu zuten azken ireltxua.        Beste izen batzuk: Iruztargiak, Ieltxuak (Kortezubin), Iditxoak (Mungian), Iritxoak.
Ireltxuak Estos seres mitológicos adquieren forma humana o de pájaro, algunas veces. Otras de caballo o gato, pero la mayoría toman forma de cerdo.  Echan fuego por la boca y son típicos de Vizcaya. Estos personajes siguen a los viandantes por la noche y desaparecen ciando llegan a su casa muy cansados. Fue en Bermeo donde acabaron con el último  Ireltxu
Miel Otxin Espiritu txarrak itxuratzen dituen lapur gaiztoa da.  Astelehenean atzeman ostean, herriko kaleetan zehar pasearazten dute, txistu eta danbor danbolin soinua lagun dutela.  Asteartean, goizeko paseo baten ondoren, exekutatu eta sutan erretzen dute, herritarrek inguruan zortziko bat dantzatzen duten bitartean.
Miel Otxin El  Carnaval  de Lanz  es una de las fiestas más importantes que se celebran en  Lanz  y el más multitudinario de la  Comunidad Foral de Navarra . Se trata de una fiesta de carácter tradicional que tiene lugar en los días que preceden al  Miércoles de Ceniza . Cuando cae la noche las calles de la villa se inundan con los vecinos representando a distintos personajes y escenificando la captura de Miel Otxin, un malvado bandido. que representa a los malos espíritus. El lunes es capturado y paseado por el pueblo a ritmo de txistu y tamboril mientras que el  martes de carnaval  tras un nuevo paseo matutino y vespertino, es ejecutado y quemado en la hoguera, mientras los vecinos del pueblo bailan el zortziko alrededor de la misma.
Urtarrilaren azken asteburuan  inauterien heldueraren berri ematen  zuen joareak  astinduz. Iturengoek ardilarru bikoitza eta zapi gorriak daramatzate soinean; Zubietakoek, ordea, ardilarru bakarra eta zapi urdina. Guztiek eramaten dute isipua eskuineko eskuan eta txano dotorea buruan. Txano honi  “Ttuntturroa” deitzen zaio. Gaur egun, joaldunek binakako errenkadan jarrita osatzen duten dantza-taldeari deritzo. Jatorrizko joaldunek, lehendabizi Iturengo joaldunek Zubietako Latsaga auzoan dantzatzen dute, eta ondorengo egunean Zubietakoek Iturenen dantzatzen dute. Joaldunak Zanpantzar
Miel Otxin Joaldunak Zanpantzar Zanpantzar  o  Joaldun  es un personaje tradicional de la cultura vasca originario de los pueblos  navarros  de  Ituren  y  Zubieta  que anuncia la llegada del Carnaval agitando sus cencerros ( joaleak ) en la última semana de enero. También se les denomina  joaldunak . En la actualidad existen comparsas de Zanpantzar tanto en  Navarra  como en el  País Vasco . Se trata de una tradición rural cuyo origen se desconoce, pero cuyo sentido es forzar el "despertar" de la naturaleza, tras el invierno a base de hacer ruido. Primero los de  Ituren  realizan la danza en el barrio de Latsaga, en  Zubieta  y luego al revés.
Deabru   Deabrua ,  Aingeru Erautsia  edo  Antikristoa   Kristautasunean  jainkoaren aurka altxatu zen aingerua da,  Euskal mitologi  kristautuan arimak bahitzen dituena. Aspaldi deabrua  akelarre  izenarekin deitzen zuten, deabrua akerrarekin erlazionatzen baitzuten. Deabruak toki handia dauka  euskal mitologian , eta izen ezberdin asko eman izan zaizkio: Gaiztoa, Etsai, Txerren, Ilunbeetako Printzea, Aidegaixto, Izterbegia, Gaizkin, Tusuri, Plaga, Kinkilimarro, Iruadarreko, Gaueko, Addar, Laxaborrete, Barraban,... Mattin edo Patxi ezizenak ere ematen zaizkio.
Deabru   Un  aquelarre  (del  euskera   akelarre , "aker" =  macho cabrío ; "larre" = campo) es el lugar donde las brujas ( sorginak  en euskera) celebran sus reuniones y sus rituales. Aunque la palabra viene del  euskera  se ha asimilado en castellano y por extensión se refiere a cualquier reunión de brujas y brujos. Se cree que en estas celebraciones las cohortes de brujas solían venerar a  Akerbeltz  (un macho cabrío negro), que tras horas de cánticos y ofrendas  orgiásticas  podrían abrir un portal infernal en el centro del campo o cosechal para ofrendar culto y consulta a  Satán , con el fin de obtener riquezas y poderes sobrenaturales.

Contenu connexe

Tendances

Zelan egin ipuin bat
Zelan egin ipuin batZelan egin ipuin bat
Zelan egin ipuin bat
manlus
 
Esaldi zuzena markatu
Esaldi  zuzena markatu Esaldi  zuzena markatu
Esaldi zuzena markatu
idoialariz
 
Pertsona izenordainak koadroak
Pertsona izenordainak koadroak Pertsona izenordainak koadroak
Pertsona izenordainak koadroak
idoialariz
 
Pertsonai mitologikoak
Pertsonai mitologikoakPertsonai mitologikoak
Pertsonai mitologikoak
Chieko
 
DENBORAZKO PERPAUSAK
DENBORAZKO PERPAUSAKDENBORAZKO PERPAUSAK
DENBORAZKO PERPAUSAK
M M
 

Tendances (20)

Ulermena txakurtxo herrena
Ulermena   txakurtxo herrenaUlermena   txakurtxo herrena
Ulermena txakurtxo herrena
 
Zelan egin ipuin bat
Zelan egin ipuin batZelan egin ipuin bat
Zelan egin ipuin bat
 
Ipuina hasiera emanda irudiekin orri bat
Ipuina hasiera emanda  irudiekin  orri batIpuina hasiera emanda  irudiekin  orri bat
Ipuina hasiera emanda irudiekin orri bat
 
Lexikoa esapideak ariketak
Lexikoa esapideak   ariketakLexikoa esapideak   ariketak
Lexikoa esapideak ariketak
 
Gure olerkiak 4. c
Gure olerkiak 4. cGure olerkiak 4. c
Gure olerkiak 4. c
 
Esaldi zuzena markatu
Esaldi  zuzena markatu Esaldi  zuzena markatu
Esaldi zuzena markatu
 
Nora norengana ariketak
Nora norengana ariketakNora norengana ariketak
Nora norengana ariketak
 
NOLA EGIN Koko-moko bat.pdf
NOLA EGIN Koko-moko bat.pdfNOLA EGIN Koko-moko bat.pdf
NOLA EGIN Koko-moko bat.pdf
 
Ahokorapiloak
AhokorapiloakAhokorapiloak
Ahokorapiloak
 
3 gaia liburuzainaren bahiketa
3 gaia  liburuzainaren bahiketa3 gaia  liburuzainaren bahiketa
3 gaia liburuzainaren bahiketa
 
Ipuinak sortzeko pautak
Ipuinak sortzeko pautakIpuinak sortzeko pautak
Ipuinak sortzeko pautak
 
2 baserriko animaliak
2 baserriko animaliak2 baserriko animaliak
2 baserriko animaliak
 
Denbora-pasak
Denbora-pasakDenbora-pasak
Denbora-pasak
 
Erakusleak ariketak
Erakusleak   ariketakErakusleak   ariketak
Erakusleak ariketak
 
Pertsona izenordainak koadroak
Pertsona izenordainak koadroak Pertsona izenordainak koadroak
Pertsona izenordainak koadroak
 
Nire lehen buruketak 9 arte irudiekin
Nire  lehen  buruketak  9 arte irudiekin Nire  lehen  buruketak  9 arte irudiekin
Nire lehen buruketak 9 arte irudiekin
 
Irakurgai oso laburrak piktoekin 3 zinema
Irakurgai oso laburrak piktoekin 3 zinemaIrakurgai oso laburrak piktoekin 3 zinema
Irakurgai oso laburrak piktoekin 3 zinema
 
ANIMALIAK hiztegia
ANIMALIAK hiztegiaANIMALIAK hiztegia
ANIMALIAK hiztegia
 
Pertsonai mitologikoak
Pertsonai mitologikoakPertsonai mitologikoak
Pertsonai mitologikoak
 
DENBORAZKO PERPAUSAK
DENBORAZKO PERPAUSAKDENBORAZKO PERPAUSAK
DENBORAZKO PERPAUSAK
 

En vedette (20)

Euskal Mitologia.
Euskal Mitologia.Euskal Mitologia.
Euskal Mitologia.
 
Euskal mitologia
Euskal mitologiaEuskal mitologia
Euskal mitologia
 
PERTSONAIA MITOLOGIKOAK (Euskal mitologia)
PERTSONAIA MITOLOGIKOAK (Euskal mitologia)PERTSONAIA MITOLOGIKOAK (Euskal mitologia)
PERTSONAIA MITOLOGIKOAK (Euskal mitologia)
 
Udazkena
UdazkenaUdazkena
Udazkena
 
Euskal mitologia1.pps
Euskal mitologia1.pps Euskal mitologia1.pps
Euskal mitologia1.pps
 
Jaio aurretik
Jaio aurretikJaio aurretik
Jaio aurretik
 
Mitologia aurkezpena
Mitologia aurkezpenaMitologia aurkezpena
Mitologia aurkezpena
 
Euskal Mitologiaren ipuina
Euskal Mitologiaren ipuinaEuskal Mitologiaren ipuina
Euskal Mitologiaren ipuina
 
Pertsonai mitologikoak
Pertsonai mitologikoakPertsonai mitologikoak
Pertsonai mitologikoak
 
Mitologia vasca
Mitologia vascaMitologia vasca
Mitologia vasca
 
Euskal mitologia
Euskal mitologiaEuskal mitologia
Euskal mitologia
 
Euskal Mitologia
Euskal MitologiaEuskal Mitologia
Euskal Mitologia
 
TARTALO
TARTALOTARTALO
TARTALO
 
Euskal mblogitologia
Euskal mblogitologiaEuskal mblogitologia
Euskal mblogitologia
 
Mari
MariMari
Mari
 
Mari
MariMari
Mari
 
Mari
MariMari
Mari
 
Euskal mitologia
Euskal mitologiaEuskal mitologia
Euskal mitologia
 
Euskal Herria ariketa
Euskal Herria ariketaEuskal Herria ariketa
Euskal Herria ariketa
 
Carnaval vasco
Carnaval vascoCarnaval vasco
Carnaval vasco
 

Similaire à Euskal mitologia

España
EspañaEspaña
España
OE39
 
Mitos leyendas y criaturas
Mitos leyendas y criaturasMitos leyendas y criaturas
Mitos leyendas y criaturas
DayusCarchi
 
Mitologia Santigueña
Mitologia SantigueñaMitologia Santigueña
Mitologia Santigueña
Ladyzz
 
MITOS Y LEYENDAS
MITOS Y LEYENDASMITOS Y LEYENDAS
MITOS Y LEYENDAS
CAMILO597
 
Mitoloxa asturiana
Mitoloxa asturianaMitoloxa asturiana
Mitoloxa asturiana
Mercedes
 
Mitos Y Leyendas
Mitos Y LeyendasMitos Y Leyendas
Mitos Y Leyendas
Laura Díaz
 

Similaire à Euskal mitologia (20)

España
EspañaEspaña
España
 
Ruta del Beyu Pen - Asturias
Ruta del Beyu Pen - AsturiasRuta del Beyu Pen - Asturias
Ruta del Beyu Pen - Asturias
 
Mitos leyendas y criaturas
Mitos leyendas y criaturasMitos leyendas y criaturas
Mitos leyendas y criaturas
 
Mitos y leyendas
Mitos y leyendasMitos y leyendas
Mitos y leyendas
 
Mitologia Santigueña
Mitologia SantigueñaMitologia Santigueña
Mitologia Santigueña
 
Mitos y leyendas colombianos
Mitos y leyendas colombianosMitos y leyendas colombianos
Mitos y leyendas colombianos
 
MITOS Y LEYENDAS
MITOS Y LEYENDASMITOS Y LEYENDAS
MITOS Y LEYENDAS
 
mitos y leyendas.pptx
mitos y leyendas.pptxmitos y leyendas.pptx
mitos y leyendas.pptx
 
Mitos y leyendas l.k
Mitos y leyendas l.kMitos y leyendas l.k
Mitos y leyendas l.k
 
Mitos y leyendas l.k
Mitos y leyendas l.kMitos y leyendas l.k
Mitos y leyendas l.k
 
Mitoloxa asturiana
Mitoloxa asturianaMitoloxa asturiana
Mitoloxa asturiana
 
Trabojo de sistemas (mitos y leyendas)
Trabojo de sistemas (mitos y leyendas)Trabojo de sistemas (mitos y leyendas)
Trabojo de sistemas (mitos y leyendas)
 
Mitología Asturiana
Mitología AsturianaMitología Asturiana
Mitología Asturiana
 
12 leyendas de colombia.docx
12 leyendas de colombia.docx12 leyendas de colombia.docx
12 leyendas de colombia.docx
 
Mitos Y Leyendas
Mitos Y LeyendasMitos Y Leyendas
Mitos Y Leyendas
 
El trauco
El traucoEl trauco
El trauco
 
Cuentos de Candil y Brasero, Mitos Fueguinos
Cuentos de Candil y Brasero, Mitos Fueguinos Cuentos de Candil y Brasero, Mitos Fueguinos
Cuentos de Candil y Brasero, Mitos Fueguinos
 
Mitos y leyendas
Mitos y leyendasMitos y leyendas
Mitos y leyendas
 
Mitos y leyendas
Mitos y leyendasMitos y leyendas
Mitos y leyendas
 
Mitos y leyendas
Mitos y leyendasMitos y leyendas
Mitos y leyendas
 

Plus de haurhezkuntza (20)

Txoria horia 2
Txoria horia 2Txoria horia 2
Txoria horia 2
 
La princesa espacial irakurketa
La princesa espacial irakurketaLa princesa espacial irakurketa
La princesa espacial irakurketa
 
Pp silaba
Pp silabaPp silaba
Pp silaba
 
Mm silaba
Mm silabaMm silaba
Mm silaba
 
Pp silaba
Pp silabaPp silaba
Pp silaba
 
P silaba
P silabaP silaba
P silaba
 
M silaba
M silabaM silaba
M silaba
 
Inauteriak 2014
Inauteriak 2014Inauteriak 2014
Inauteriak 2014
 
Agate deuna 2014
Agate deuna 2014Agate deuna 2014
Agate deuna 2014
 
Don bosco 2014
Don bosco 2014 Don bosco 2014
Don bosco 2014
 
Gabon postala eta eleizako jaiotza 2013
Gabon postala eta eleizako jaiotza 2013Gabon postala eta eleizako jaiotza 2013
Gabon postala eta eleizako jaiotza 2013
 
Bi esku ditut
Bi esku ditutBi esku ditut
Bi esku ditut
 
Ipuin kontalaria
Ipuin kontalariaIpuin kontalaria
Ipuin kontalaria
 
Natalia klaseko zerrenda 3urte
Natalia klaseko zerrenda 3urteNatalia klaseko zerrenda 3urte
Natalia klaseko zerrenda 3urte
 
Natalia klaseko zerrenda 3urte
Natalia klaseko zerrenda 3urteNatalia klaseko zerrenda 3urte
Natalia klaseko zerrenda 3urte
 
Manualidades 1 trimestre 201112
Manualidades 1 trimestre 201112Manualidades 1 trimestre 201112
Manualidades 1 trimestre 201112
 
2. partea
2.  partea2.  partea
2. partea
 
Egun batean klasean bat
Egun batean klasean batEgun batean klasean bat
Egun batean klasean bat
 
Egun batean klasean bat
Egun batean klasean batEgun batean klasean bat
Egun batean klasean bat
 
Museo
MuseoMuseo
Museo
 

Dernier

Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdfProyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
patriciaines1993
 
5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL
5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL
5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL
MiNeyi1
 
6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf
6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf
6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf
MiNeyi1
 
Criterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficios
Criterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficiosCriterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficios
Criterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficios
JonathanCovena1
 
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
EliaHernndez7
 
2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx
2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx
2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx
RigoTito
 
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
JonathanCovena1
 
FORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURA
FORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURAFORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURA
FORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURA
El Fortí
 
Curso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdf
Curso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdfCurso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdf
Curso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdf
Francisco158360
 

Dernier (20)

Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdfProyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
 
5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL
5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL
5.- Doerr-Mide-lo-que-importa-DESARROLLO PERSONAL
 
Prueba libre de Geografía para obtención título Bachillerato - 2024
Prueba libre de Geografía para obtención título Bachillerato - 2024Prueba libre de Geografía para obtención título Bachillerato - 2024
Prueba libre de Geografía para obtención título Bachillerato - 2024
 
TIPOLOGÍA TEXTUAL- EXPOSICIÓN Y ARGUMENTACIÓN.pptx
TIPOLOGÍA TEXTUAL- EXPOSICIÓN Y ARGUMENTACIÓN.pptxTIPOLOGÍA TEXTUAL- EXPOSICIÓN Y ARGUMENTACIÓN.pptx
TIPOLOGÍA TEXTUAL- EXPOSICIÓN Y ARGUMENTACIÓN.pptx
 
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VSOCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
 
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDADCALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
 
Tema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdf
Tema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdfTema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdf
Tema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdf
 
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niñoproyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
 
Presentacion Metodología de Enseñanza Multigrado
Presentacion Metodología de Enseñanza MultigradoPresentacion Metodología de Enseñanza Multigrado
Presentacion Metodología de Enseñanza Multigrado
 
ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
 
Unidad 3 | Metodología de la Investigación
Unidad 3 | Metodología de la InvestigaciónUnidad 3 | Metodología de la Investigación
Unidad 3 | Metodología de la Investigación
 
6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf
6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf
6.-Como-Atraer-El-Amor-01-Lain-Garcia-Calvo.pdf
 
Criterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficios
Criterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficiosCriterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficios
Criterios ESG: fundamentos, aplicaciones y beneficios
 
GUIA DE CIRCUNFERENCIA Y ELIPSE UNDÉCIMO 2024.pdf
GUIA DE CIRCUNFERENCIA Y ELIPSE UNDÉCIMO 2024.pdfGUIA DE CIRCUNFERENCIA Y ELIPSE UNDÉCIMO 2024.pdf
GUIA DE CIRCUNFERENCIA Y ELIPSE UNDÉCIMO 2024.pdf
 
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
 
2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx
2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx
2 REGLAMENTO RM 0912-2024 DE MODALIDADES DE GRADUACIÓN_.pptx
 
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
 
FORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURA
FORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURAFORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURA
FORTI-MAYO 2024.pdf.CIENCIA,EDUCACION,CULTURA
 
Medición del Movimiento Online 2024.pptx
Medición del Movimiento Online 2024.pptxMedición del Movimiento Online 2024.pptx
Medición del Movimiento Online 2024.pptx
 
Curso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdf
Curso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdfCurso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdf
Curso = Metodos Tecnicas y Modelos de Enseñanza.pdf
 

Euskal mitologia

  • 2. Mari da gure irudirik behinena. Lurraren antzirudia da, eta ahaide edo jenio guztien ama. Ume bi izan zituen senar Majurekin: Atarrabi eta Mikelats. Majurekin elkartzen denean sekulako ekaitzak sortzen ditu. Beste izen batzuk ezagutzen dizkiogu: Lezeko Andre, Aralarko Dama, Anbotoko Dama, Basoko Mari,     Mariren etxea leizea da. Etxe asko ditu Marik, eta denak gure mendietan: Anboton, Oizen, Mugarran, Aketegin, Aizkorrin, Txindokin, Murumendin, Gorbeian eta abar. Mari lur barrutik kobazuloetan zehar mugitzen denean, ahuntz edo oilo hankak izaten ditu; eta leizeetatik ateratzen denean, emakume eder moduan azaltzen zaigu. Mari
  • 3. Mari Esta religión precristiana estaba aparentemente centrada en un genio o divinidad central de carácter femenino: Mari . Su consorte Maju o Sugar parece tener también cierta importancia. Esta pareja ctónica (subterránea) parecía tener el poder ético supremo y también el poder de crear y destruir. Se decía que cuando se reunían en las cuevas de las cumbres sagradas, engendraban tormentas. Estas reuniones las celebraban los viernes por la noche, el día de los aquelarres . Los "zezen gorri" o "behi gorri" ( Betizu ), toros salvajes autóctonos de la zona, eran los encargados de proteger los tesoros de las grutas donde vivía la diosa. Se decía que Mari vivía en el monte Anboto , y que periódicamente cruzaba los cielos como una luz brillante para ir a su otra casa en el monte Txindoki . Según una de las tradiciones, cada siete días Anbotoko Mari viajaba desde su cueva en el monte Anboto a otra en otro monte (según cada historia, este cambia); el tiempo era húmedo cuando estaba en el monte Anboto, y seco cuando estaba en Aloña, o Supelegor, o Gorbea . Es difícil saber la antigüedad de esta leyenda; a pesar de los elementos paganos, uno de sus nombres, Mari Urraca, la relaciona con una princesa navarra histórica de los siglos XI y XII y otras leyendas dicen que tenía un hermano sacerdote católico, o que su marido era el primer señor histórico de Vizcaya , Diego López de Haro .
  • 4. Basajaun Basajaun basoan bizi den euskal mitologiakoizakia da, Olentzerorekin batera bizirik geratu zen azken jentila. Sinesmen batzuetan, Basandere du emaztetzat. Oso indartsua zen, garaia, bizarduna eta ile luzeduna; ilea belaunetaraino iristen zitzaion ia gorputz osoa tapatzen. Gizakiak baino lehenagotik ezagutzen zuen nekazaritza, eta gizakiari gauza asko irakatsi zizkion, hala nola, zerra gaztainondoaren hostoa bezalakoa zela; boluaren ardatza haltzaren egurraz egin behar zela; burdina soldatzeko lohia erabili litztekeela... Basotik oihu eginda adierazten zion artzainari ekaitza zekarrela . Abereak otsoetatik babesten zituen, eta aurre egiten zien otsoei. Basajauna gertu zegoenean ardiek txintxarrak mugituz esaten zioten artzainari lasai egoteko. Basanderea ere bada.
  • 5. Basajaun Basajaun o Baxajaun es el señor del bosque , un personaje de la mitología vasca de prodigiosa talla y fuerza. Habita en los bosques de Gorbea en Álava y Vizcaya y también en Irati en Navarra . Posee forma humana, con el cuerpo cubierto de pelo y una melena muy larga. Uno de sus pies tiene la planta circular, como la pezuña de una ternera. Lejos de ser agresivo, es el genio protector de los rebaños de ovejas y éstas indican su presencia con una unánime sacudida de cencerros. Cuando se acerca una tempestad o los lobos, da gritos y silbidos en la montaña para prevenir a los pastores. Basajaun aparece a veces en los relatos como un genio terrorífico de fuerzas colosales, mientras que en otros aparece como el primer agricultor del cual los hombres aprendieron mediante un ardid a cultivar el trigo.
  • 6. Tartalo loak hartu zuenean berriz, anaia gazteak Tartalok zeukan eraztuna kendu eta sutan zuen burruntzi goria begi bakarrean sartu zion. Tartalo itsu zen, baina bizirik. Tartalo euskal mitologiako izaki begibakarra da. Elezaharren arabera, haitzuloetan bizi da eta gazteak harrapatu eta jan egiten ditu. Elezahar batek dioena kontatuko dizuet ondoren. Antimuño izeneko baserriko bi anaia ehizan ari zirela ekaitzak harrapatu eta Tartaloren haitzuloan hartu zuten aterpe. Handik gutxira Tartalo begibakarra azaldu zen bere artaldearekin, bi anaiak ikusi eta esan zuen: "Bat gaurko eta bestea biharko" Ardi artean arakatzen hasi zen gaztearen bila, baina anaia gazteak ardi larrua bizkar gainetik jantzi eta Tartaloren eskuartean pasa zen. "Tartalo gertu zela, behatza eta eraztuna amildegitik behera bota zituen. Tartalo haien atzetik amildu zen betiko Tartalo
  • 7. Tartalo En la mitología vasca , Tartalo (o Torto ) representa a un cíclope con costumbres antropófagas y comportamiento terrorífico. Vivía en las montañas, según algunas fuentes en el monte que próximo a las localidades navarras de Zizur Mayor y Astráin , el monte Erreniega (1.057m) (conocido como más por la ermita que tiene en la cumbre, Vírgen del Perdón - Monte de El Perdón) y comía ovejas, personas... Es un ser enorme con una fuerza descomunal, incluso hay una vieja leyenda vasca que dice que murió ahogado persiguiendo a una de sus presas humanas tras lanzarse a un pozo.
  • 8. Mamurrek eta Galtzagorriek gizakiei beren lan harrigarrietan laguntzen dieten ahaide txiki-txikiak dira. Praka gorriak dituzte soinean, eta orraztokian ezkutatzen dira. Euren jabeari biraka-biraka hasten zaizkio oihu batean galdezka. Eta orain zer? Eta orain zer? Eta une batean betetzen dituzte nagusiaren aginduak, nahiz eta ikaragarrienak izan. Mamurrek eta Galtzagorriek
  • 9. Mamurrek eta Galtzagorriek Son los duendecillos del hogar, que también se conocen en otras partes del pirineo como enemiguillos, o en la parte aragonesa de la cordillera como "nemos", que pueden ser benéficos o traviesos, pero también se da algún caso en el que un humano (frecuentemente un cura) los ha domesticado.
  • 10. Mitologian zein artelanetan, lamiak ibai-ertzean eserita eta urrezko orrazi batez ile gorrixka orrazten ageri dira beti. Gazte anitz maitemintzen eta liluratzen zituzten, baina gazteak, lamien oinetan erreparaturik, haiek konturatzen ziren penaz edo etxekoen esanagatik ohartzen ziren haiekin ezin zitezkeela ezkondu. Euskal Herrian lamiei buruz hamaika alegi daude, adibidez: Lamia eta harri-pikatzailea; Lamiak eta Ligiko zubia. Euskal mitologian, emakume-itxura duen izakia; aldaera desberdinen arabera oinak ahuntz, ahate edo oilarrarenak izan dezakeena. Kostaldeko herri batzuetan arrain isatsez azaldu izan dute. Gauez trikuharriak egiten dituzte batzuetan, eta etxeetan sartzen dira askotan etxekoak oheratutakoan. Izen desberdinak dauzkate: Maideak, Mairiak, Intxixuak (Oiartzunen), Saindi Maidi (Nafarroa Beherea). Lamiak
  • 11. Lamiak Son genios mitológicos a menudo descritos con pies de ave, cola de pescado o garras de algún tipo de ave. Casi siempre femeninos, de una extraordinaria belleza, moran en los ríos y las fuentes, donde acostumbran a peinar sus largas cabelleras con codiciados peines de oro. Suelen ser amables y la única forma de enfurecerlas es robarles sus peines. Se cuenta también que han ayudado a los hombres en la construcción de dólmenes, cromlech y puentes.
  • 12.     Katu itxuraz azaltzen dira askotan, eta sorginkeria kentzeko, katuaren itzalari egurra eman behar zaio. Sorginak Mariren leizetan haren neskame dauden ahaideak dira. Pizti itxura hartzen dute sarritan, eta gorputz atal bat falta zaie gehienetan, eskua, hanka edo burua; katu itxura hartzen dute maiz. Gauerdian hasi eta goizaldeko oilarraren kukurrukuraino bakarrik iristen da euren aginpidea. Zuberoan Belegile izena hartzen dute. Sorginak
  • 13. Sorginak Sorgina quiere decir en euskera bruja . Las leyendas las sitúan como asistentes de la diosa Mari en su lucha por hacer pagar cara la mentira. Como personajes históricos, las y los "sorginak" se reunían las noches de los viernes en una campa llamada frecuentemente " akelarre " (campa del chivo) o "eperlanda" (prado de la perdiz) para celebrar rituales mágico-eróticos, que han pasado a la historia debido a la cruel persecución con que la Inquisición cristiana sometió a sus participantes.
  • 14. Ireltxuak Bizkaiko izaki hauek ahotik sua botatzen duten txorien edo pertsonen itxura izaten dute batzuetan; besteetan zaldi edo katu dira; baina gehienetan txerri itxura hartzen dute.     Txerri hauek ibiltariei jarraitzen diete gauez, eta ibiltariak neka-neka eginda hasitako lekura iristen direnean desagertzen dira. Bermeon aspaldian akabatu zuten azken ireltxua.      Beste izen batzuk: Iruztargiak, Ieltxuak (Kortezubin), Iditxoak (Mungian), Iritxoak.
  • 15. Ireltxuak Estos seres mitológicos adquieren forma humana o de pájaro, algunas veces. Otras de caballo o gato, pero la mayoría toman forma de cerdo. Echan fuego por la boca y son típicos de Vizcaya. Estos personajes siguen a los viandantes por la noche y desaparecen ciando llegan a su casa muy cansados. Fue en Bermeo donde acabaron con el último Ireltxu
  • 16. Miel Otxin Espiritu txarrak itxuratzen dituen lapur gaiztoa da. Astelehenean atzeman ostean, herriko kaleetan zehar pasearazten dute, txistu eta danbor danbolin soinua lagun dutela. Asteartean, goizeko paseo baten ondoren, exekutatu eta sutan erretzen dute, herritarrek inguruan zortziko bat dantzatzen duten bitartean.
  • 17. Miel Otxin El Carnaval de Lanz es una de las fiestas más importantes que se celebran en Lanz y el más multitudinario de la Comunidad Foral de Navarra . Se trata de una fiesta de carácter tradicional que tiene lugar en los días que preceden al Miércoles de Ceniza . Cuando cae la noche las calles de la villa se inundan con los vecinos representando a distintos personajes y escenificando la captura de Miel Otxin, un malvado bandido. que representa a los malos espíritus. El lunes es capturado y paseado por el pueblo a ritmo de txistu y tamboril mientras que el martes de carnaval tras un nuevo paseo matutino y vespertino, es ejecutado y quemado en la hoguera, mientras los vecinos del pueblo bailan el zortziko alrededor de la misma.
  • 18. Urtarrilaren azken asteburuan inauterien heldueraren berri ematen zuen joareak astinduz. Iturengoek ardilarru bikoitza eta zapi gorriak daramatzate soinean; Zubietakoek, ordea, ardilarru bakarra eta zapi urdina. Guztiek eramaten dute isipua eskuineko eskuan eta txano dotorea buruan. Txano honi “Ttuntturroa” deitzen zaio. Gaur egun, joaldunek binakako errenkadan jarrita osatzen duten dantza-taldeari deritzo. Jatorrizko joaldunek, lehendabizi Iturengo joaldunek Zubietako Latsaga auzoan dantzatzen dute, eta ondorengo egunean Zubietakoek Iturenen dantzatzen dute. Joaldunak Zanpantzar
  • 19. Miel Otxin Joaldunak Zanpantzar Zanpantzar o Joaldun es un personaje tradicional de la cultura vasca originario de los pueblos navarros de Ituren y Zubieta que anuncia la llegada del Carnaval agitando sus cencerros ( joaleak ) en la última semana de enero. También se les denomina joaldunak . En la actualidad existen comparsas de Zanpantzar tanto en Navarra como en el País Vasco . Se trata de una tradición rural cuyo origen se desconoce, pero cuyo sentido es forzar el "despertar" de la naturaleza, tras el invierno a base de hacer ruido. Primero los de Ituren realizan la danza en el barrio de Latsaga, en Zubieta y luego al revés.
  • 20. Deabru Deabrua , Aingeru Erautsia edo Antikristoa Kristautasunean jainkoaren aurka altxatu zen aingerua da, Euskal mitologi kristautuan arimak bahitzen dituena. Aspaldi deabrua akelarre izenarekin deitzen zuten, deabrua akerrarekin erlazionatzen baitzuten. Deabruak toki handia dauka euskal mitologian , eta izen ezberdin asko eman izan zaizkio: Gaiztoa, Etsai, Txerren, Ilunbeetako Printzea, Aidegaixto, Izterbegia, Gaizkin, Tusuri, Plaga, Kinkilimarro, Iruadarreko, Gaueko, Addar, Laxaborrete, Barraban,... Mattin edo Patxi ezizenak ere ematen zaizkio.
  • 21. Deabru Un aquelarre (del euskera akelarre , "aker" = macho cabrío ; "larre" = campo) es el lugar donde las brujas ( sorginak en euskera) celebran sus reuniones y sus rituales. Aunque la palabra viene del euskera se ha asimilado en castellano y por extensión se refiere a cualquier reunión de brujas y brujos. Se cree que en estas celebraciones las cohortes de brujas solían venerar a Akerbeltz (un macho cabrío negro), que tras horas de cánticos y ofrendas orgiásticas podrían abrir un portal infernal en el centro del campo o cosechal para ofrendar culto y consulta a Satán , con el fin de obtener riquezas y poderes sobrenaturales.