2. Ödemeler Dengesi I
Bir ülke ekonomisini değerlendirmek, genel
görünümü hakkında bilgi sahibi olmak, diğer
ülke veya ülke gruplarıyla kıyaslayabilmek için
o ülkenin dönemler itibarıyla ödemeler
dengesine bakılır.
3. Ödemeler Dengesi II
Ödemeler Dengesinde belli bir dönemde ulusal
ekonomi ile dış dünya arasında yapılan tüm
ekonomik faaliyetlerin sistematik olarak
gösterilir.
“Tüm ekonomik faaliyet” meali dış dünya ile
yapılan her türlü mal, hizmet ve sermeye
hareketi.
5. Politikaların Oluşması
Ödemeler Dengesi mal ve hizmet ve de
sermaye hareketlerinin dünden bugüne
hareketlerini gösterir ve iktisat politikalarını
şekillenmesine rehberlik eder.
Türkiye Ekonomisi görünümlü bu toplantıda
Ödemeler Dengesi verileri bağlamında
dinamik analiz yapılarak Türkiye Ekonomisi
yorumlanacak.
6. Ticaret Hacmi
Yıllar itibarıyla Türkiye ekonomisinin ticaret
hacminin, ithalat ve ihracat bağlamında,artış
trendinde olup 2013 den itibaren
azalmaktadır.
Ticaret Hacmi sırasıyla,300’den 200 ve 180
milyar dolara inmiştir.Ve ihracatın ithalatı
karşılama oranı son 5yıl ortalaması yaklaşık %
66-67.
2014 ve 2015 ticaret hacmi küçülmekte olup
açık daralmaktadır. İyi mi?
8. Katma Değer ve
Teknoloji(%4.6)
Söz konusu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı yıllık
olarak artış trendi olmasına rağmen gelişmiş ülke
ekonomileriyle kıyaslandığında yetersiz olduğudur.
İhracata söz konusu olan mal ve hizmetler ne kadar
katma değeri yüksek ise ülke ekonomisinin gelişimi o
kadar olumlu olmaktadır.
İhracat hacmindeki artışa karşı yaratılan katma değerin
düşüklüğü ülke ekonomisi üretmesine rağmen büyüyemediği
kalkınamadığı.
OECD 2015 raporuna göre Türkiye’nin ihracata söz konusu
mal ve hizmetler içinde teknolojik ürünlerin payının çok düşük
olduğu ve bunun artırılması gerektiği ifade edilmektedir.
Ülkenin gelişim trendinin yakalanabilmesi orta gelir
tuzağından çıkılabilmesi için teknoloji yoğunlukta mal ve
hizmet üretmeli ve ticarete konu olmalıdır.
9. Yapısal Sorun :Üretmek İçin
İthalat
Sanayiden tarım sektörüne üretebilmek için,
temel girdiler bağlamında, ithalat yapmak
zorundayız. Türkiye ekonomisinin girdi
bağlamında bu yapısal sorunu çözecek
politikaların belirlenmesi ve acilen
uygulaması gerekmektedir.
10. Tarımda Bile Girdi İthal
Tarım sektöründe bile
buğdaydan karpuza
üretimde kullanılan tohum,
gübre ve makine teçhizat ithal
edilmekte olup sektörün
gelişimine bu durum
engel oluşturmaktadır.
11. Beşeri Kaynağın Önemi
Diğer taraftan Türkiye ekonomisinin sahip
olduğu beşeri kaynağın temel bir girdi olduğu
varsayılırsa bunun niteliğini artıracak eğitim
politikaları gelişim için önemlidir
12. Gıda Fiyatlarındaki Artış
Gıda fiyatlarındaki artış Türkiye Ekonomisi
üzerinde enflasyonist baskı oluşturmakta olup
bunun temel nedeni
uygulanmakta olan
tarım politikalarıdır.
Uygulanan vergisiz ithalat
politikası sektörde kısa
dönemli iyileşmeler
sağlarken uzun dönemde
bozulmalar daha
şiddetli olmaktadır.
14. GDP
2014 GDP 850 Milyar Dolar 2015 800 Milyar
Doların altına düşeceği ve keza büyümenin 3
olacağı beklentisi yönünde revizyonlar
yapılmıştır. Kısacası gerek 2014 gerekse 2015
Türkiye Ekonomisi üretim açısından düşük
gelişme göstermekte.
15. İşgücü ve İşsizlik ve İGK
İşsizlik ve işgücüne katılım oranındaki
değişim ekonomi için önemli bir gösterge olup
sırasıyla %11 ve %60 dır.
16. Küresel Sorun: Genç İşsizlik
İşsizlik,üniversite mezunu genç işsiz, her
beş üniversite mezunundan biri
işsiz.Aslında genç işsizler sadece
Türkiye’nin değil küresel bir sorun.
İspanya ,İtalya gibi AB ülkelerinin üniversite
mezunu gençlerin işsizlik sorununa çözüm
arayışları Davos zirvesine taşınmış olup
giderek artan genç üniversite mezunu işsizlere
çözüm bulmak için vakıf kurulmuştur ve sorun
incelenmektedir.
17. Paradoks: İGK ve işsizlik artıyor
İşgücüne katılım oranı artış seyrinde olmasına
rağmen işsizlik azalmamakta. Nedeni nüfus
artışıdır.
Türkiye Ekonomisinde izlenmekte olan nüfus
artış politikasıyla doğurganlık teşvik ve
desteklenmekte olup yaratılan istihdam mevcut
işsizliği ve artan nüfusu absorbe edecek
büyüklükte olmadığından işsiz sayısı gün be gün
artış göstermektedir.
Tıpkı artan üretim ve ihracata rağmen ülkenin belli
bir büyümenin üstüne çıkamaması(orta gelir
tuzağı) gibi.
18. Cari Denge/GDP
Cari denge kabaca bir gelir gider dengesi
dir.Yıllar itibarıyla açık vermekte. Üretimdeki
artışla beraber cari açık da artmaktadır.
2010…. 6.2
2011…..9.7
2012…...6.1
2013…..7.1
2014…..6.4
19. Tasarruf Eğilimi
Gelişmiş ülkelerde sermaye birikimi ve
tasarruf eğilimi gelişen ülkelere göre
yüksektir.
Tasarruf oranı:Türk(15)/Çin(50)/ABD(22)
20. Tasarruf Eğilimi
Tasarruf eğilimim diğer ülke ortalamalarının
oldukça altında olması sermaye birikiminin
yetersiz olması anlamına geldiğinden
hedeflenen yatırımların gerçekleşebilmesi
finansman ihtiyacı sorununu beraberinde
getirmekte olup 2007 başlayıp hala devam
eden sistemik finans krizi, MB izlemekte
olduğu özellikle FED’in para ve kur politikası,
bu sorunun daha artmasına yol açmıştır.
21. Merkez Bankası ve Görevleri
Para ve finans piyasasının temel aktörü, istikrar
sağlayıcısı Merkez Bankaları olup izledikleri
politikalarla finans piyasaları hatta ülke
ekonomileri yönetilmektedir.(FED,ECB)
Türkiye’de finansın patronu, TCMB, oldukça
başarılı olup hedeflere ulaşılmasında karşılaşılan
güçlüklerin nedeni dış dinamiklerdir.
Türk finans piyasası gelişen ülke finans
piyasalarından, ulusal paranın Dolar karşısındaki
değer kaybı, sermaye girişi vs bağlamında,
ayrışması hem ekonominin yapısal konumu hem
de siyasi algılamanın etkisi olmuştur.
22. Dünya Ekonomileri ve Büyüme
Sorunu
Küresel bağlamda dünya ekonomileri GDP
artıramamakta yani üretememekte kısacası
büyüyememektedir.
Reel piyasaların özellikle imalat sanayinin
azalan kar hadleri yatırımcıların
yatırımlarını reel piyasalar yerine finans
piyasalara yöneltmeleri .
Paranın getirisinin negatif olduğu günümüzde
bile finans piyasalardan çıkmakta direnmeleri
dünya ekonomisinin neden büyüyemediğini
açıklar.
23. Türkiye ve Enflasyon
FGS artış ile Türkiye gelişen ekonomilerden
ayrışmakta olup paranın birim maliyetindeki
yükseklik yatırımlar önünde önemli bir engel.
Borçlar GDP içindeki payı özellikle kısa vadeli
borçların payındaki artış önemli olup
düşürülmelidir.
26. Cari Açığın GDP Oranı
Cari açığın GDP içindeki payı en yüksek
ülkelerin başında ABD gelmekte olup 17 trilyon
Dolarlık bir GDP ve açık %7.5.Türkiye’nin ise
850 milyar Dolar,
% 7dir.
27. Göstergeler İtibarıyla Kırılganlık
Dış Borç/Cari Açık/Enflasyon/Döviz Rezervi/
Kredi Artışı/Kamu Borcu kriterlerine göre
oluşturulan kırılganlık endeksinde gelişen
ekonomiler içinde Türkiye en kırılgan ülke
olarak saptanmış.
S&P çalışmasında Türkiye, Gana ve Ukrayna
aynı
29. Dış Dünya’dan Bir Örnek:AB-
CAP
1958 yıllarda AB tarım ürünlerinde ihracatçı iken 80
sonrasın ihracatçı konuma gelmiş temel ihracatçı
ülkelerle rekabet eder pozisyonu yakalamıştır. İşin
ilginç yanı bunu 28 üyeli bir AB ile yakalamıştır. Başarı
izlenmekte olan CAP sonucu olmuştur.
Türkiye Ekonomisi de izlenmekte ve izlenecek olan
politikalarla uyumu ve dengeyi yakalarsa, gelişimi ve
ilerlemeyi elde etmesi kaçınılmazdır.
Örnekleri çoğaltmak olası. Güney Kore gibi ülkeler.
Kısacası büyümek ilerlemek zor bir durum olmayıp
sadece neyi niçin nasıl yapacağız soruna verilen
cevapları uygun politika araçlarla örtüştürüldüğü
zaman hedeflenen başarı yakalanabilmektedir
30. AB ve Türkiye Kıyaslaması
Ekonomik kriterler enflasyon, mali, istikrarlı
döviz kuru ve faiz oranı itibarıyla Türkiye 28
AB ülkeleri ile kıyaslandığında enflasyon hariç
daha iyi konumdadır.
31. Enflasyon ve Mali Kriter
Enflasyon Kriteri, en iyi oranın %1,5 sınırları
içinde olması gerekmektedir. Ve ek olarak
deflasyonist süreç
Mali Kriter, borcun GDP oranının %60’dan az
ve bütçe açığının GDP’nın %3’den az olması
gerekmektedir
32. İstikrarlı Döviz Kuru
İstikrarlı Döviz Kuru, Üye devletlerin döviz
kurunda en az iki yıl istikrarlı bir yol izlemeleri .
Merkez Bankaların izleyeceği kur kambiyo
politikaları önemli. TCMB ile ECB çok farklı.
33. Faiz Oranı ve Para Politikası
Faiz Oranı Seviyesi, AB ile Türkiye farklı
.Negatife yakın faiz iken Türkiye’de % 8 .
Enflasyonist ve deflasyonist süreç.
37. Nasıl Yorumlanmalı?
Türkiye Ekonomisi, özellikle bütçe dengesi,
Borçlar/GDP olumlu gelişim içinde olmakla
beraber göstermiş olduğu performans
itibarıyla değerlendirildiğinde AB ülkeleriyle
kıyaslanmayacak kadar iyi durumdadır.
Peki Türkiye Ekonomik görünümü Nasıl
Yorumlamalıyız?
39. Büyüme ve Kalkınma
Son on yıllık büyüme % 4.8 .Büyümenin
motoru dönem dönem farklılaşmaktadır. 2014
yılında inşaat sektörü, kamu harcamaları
büyümeye ivme vermiştir.
40. Türkiye Ekonomisi ve Çözüm
Türkiye ekonomisi gerek kaynakları özellikle
beşeri kaynağı itibarıyla genç girişimci bir
yapıya sahiptir. Türkiye Ekonomisinin yapısal
sorunlarını giderecek politikaların
uygulanmasıyla, izlenecek destek ve
teşviklerin eşliğinde, finans ve maliye
politikalar arasındaki uyum ve dengenin
sağlanmasıyla hem artan nüfusu mas edilerek
işsizlik azalacak ve bu iyileşme büyümeye
ivme verecektir. Ve böylece hedeflenen
büyüme ve kalkınma yakalanabilecektir.