Nursing informatics

1. HEMŞİRELİK BİLİŞİMİ

2. İÇERİK
 Bilişim Nedir?
 Sağlık bilişimi
 Hemşirelik BilişimTanımları
 Tarihçesi
 Hemşirelik Bilişimi Uygulama Alanları
 Hemşirelik Bilişim Rolleri
 Bilişim HemşiresininYeterlilikleri

3. Bilişim Nedir?
Bilişim terimi Fransızca “informatique” teriminden
türetilmiştir ve bilgisayar ortamı demektir. Bilginin
işlenmesi, depolanarak saklanması, teknik araçlarla en hızlı
ve en kolay yoldan iletilerek bilgi akışının sağlanması
olarak tanımlanmaktadır (Vural ve Erten 2000).

4. Sağlık Bilişimi
Tıp alanındaki gelişmelerin ortaya çıkardığı bilgi ve verilerin
oluşturulması, biçimlendirilmesi, paylaşılması ve sonuçta hastaların
bakım ve tedavilerinin belirlenmesi, seçilmesi ve geliştirilmesi
işlemlerinin bütününe verilen isimdir . Sağlık bilişimi altında, uzmanlık
alanları daha küçük alt gruplara ayrılır;Tıbbi bilişim, diş bilişimi ve
hemşirelik bilişimidir.

5. Hemşirelik BilişimTanımları
Hemşirelik bilişimi yıllar içerisinde defalarca tanımlanmıştır. Hemşireliğin bütün
alanlarında (bakım, eğitim, araştırma, yönetim vb.) bilgi sisteminin ya da bilgisayar
teknolojisinin kullanılmasını ifade eder (Scholes&Barber,1980).
Hemşirelerin görevlerini yerine getirirken yürüttükleri hemşirelik fonksiyonlarını
destekleyen herhangi bir bilgisayar ve bilgi teknolojisinin kullanılmasıdır
(Rognehaugh, 1999).

6. Hemşirelik BilişimTanımları
Hemşirelik bilişimini, hemşirelik bakımını sağlamak ve hemşirelik
uygulamalarını desteklemek için hemşirelik verisinin, bilgisinin ve
enformasyonunun işlenmesinde ve yönetilmesinde yardımcı olmak
amacıyla bilgisayar biliminin, bilgi biliminin, hemşirelik biliminin bir
kombinasyonudur (Graves and Corcoran, 1989).

7. Amerikan Hemşireler Birliği’nin tanımına göre hemşirelik
bilişimi; hemşirelik bakımını sağlamak ve uygulamaları
desteklemek için hemşirelikle ilgili verilerin, enformasyonun,
bilgilerin ve bilgeliğinin işlenmesinde ve yönetilmesinde
bilgisayar, bilgi ve hemşirelik biliminin kullanıldığı uzmanlık
dalıdır. Hemşirelik bilişimi tüm rollerde ve ortamlarda hastaları,
hemşireleri ve diğer hizmet sağlayıcıları karar verme süreçlerinde
desteklemektedir (ANA, 2008).

8. Hemşirelik bilişiminin amacı, bilgi yönetimini ve iletişimini
optimize ederek toplum, aile ve bireylerin sağlığını geliştirmektir .

9. Tarihçesi
1950’s: sağlık hizmetlerinde bilgisayarlar kullanılmaya başlanmıştır. Bu
dönemde genellikle bilgisayarlar ofis ortamında sağlık hizmetlerinin mali
yönlerini izlemek için kullanılmıştır.
1970s: Hemşirelik mesleği, bilgi sistemlerinin tasarımı, satın alınması ve
uygulanmasının içinde yer almıştır.
1980s: Hemşirelik bilişimi terimi ilk kez literatürde yer almıştır. Kişisel
Bilgisayarlar tanıtılmıştır

10. 1990:Teletıp bir uzmanlık alan olarak ortaya çıkmıştır.
1992: Amerikan Hemşireler Derneği tarafından hemşirelik bilişimi
uzmanlık alanı olarak kabul edilmiştir.
1995: İlk Hemşirelik Bilişim sertifikasyon sınavı uygulandı ve
uygulama standartları yayınlanmıştır
2000’li yıllar: bilgisayar donanım ve yazılımlarının sayısı ve
karmaşıklığında benzeri görülmemiş bir patlama olmuştur. Elektronik
hasta kayıtları klinik bilgi sisteminin ayrılmaz bir parçası olmuştur.

11. Türkiye’de bazı hemşirelik okullarındaki lisans programları içinde
“BilgiTeknolojileri” ya da “Bilgisayar” adı altında dersler ile temel
bilgisayar kullanım becerisine yönelik dersler yürütülmektedir.
İstanbul Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
lisans ve lisansüstü müfredat programlarında “Hemşirelik
Bilişimi” dersleri bulunmaktadır.
Akdeniz Üniversitesi “Biyoistatistik veTıp Bilişimi” bölümünün
yüksek lisans programına hemşirelik bölümü mezunları kabul
edilmektedir.

12. Hemşirelik Bilişim Çerçevesi
Veri: yorum gerektirmeyen nesnel olarak tanımlanan ayrı varlıklardır. Örnek: tek bir kan
basıncının okunmasıdır.
Enformasyon: yorumlanmış, organize edilmiş veya yapılandırılmış verilerdir. Örnek:
Hemşirenin hasta verilerindeki eğilimleri fark etmeye başlaması.
Bilgi: ilişkilerin tanımlanması ve resmileştirilmesi için sentezlenen verilerdir. Artan
sıcaklık, kalp ve solunum hızı ve düşen kan basıncının muhtemel sepsisin bir sonucu
olduğunun, hastanın iyileşmesi için bazı tıbbi tedaviler gerektiğinin farkına varılması
Bilgelik: bilgelik, insan problemlerini yönetmek ve çözmek için bilginin uygun
kullanımıdır. Mevcut duruma dayanarak, hemşirenin hasta bakımında en iyi eylemi
belirlemek için doktorla birlikte çalışması.

14. Hemşirelik Bilişimi Uygulama Alanları
Klinik uygulamalar
Yönetim hizmetleri
Eğitim
Araştırma

15. Hemşirelik bilişimi uygulama ve performans standartları
(ANA, 2010)
Hemşirelik sürecinin aşamaları göz önüne alınarak düzenlenmiştir
Uygulama Standartları
S1:Tanılama (assessment)
S2: konu ve sorunların saptanması (problem and issues identification),
S3: Sonuçları belirleme (outcomes identification)
S4: planlama (planning)
S5: uygulama (implementation)
5A. faaliyetlerin koordinasyonu (coordination of activities)
5B. Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme (health teaching and health promotion)
5C. Konsültasyon (consultation)
S6: Değerlendirme (evaluation)

16. Profesyonel Performans Standartları
S7: Eğitim (education)
S8: Mesleki uygulamaları değerlendirme (professional practice evaluation)
S9: Uygulama Kalitesi (quality of practice)
S10: meslektaş dayanışma (collegiality)
S11: İşbirliği (collaboration)
S12: Etik (ethic)
S13: Araştırma (research)
S14: Kaynakların kullanımı (resource utilization)
S15: Savunuculuk (advocacy)
S16: Liderlik (leadership)

17. Hemşirelik Bilişim Rolleri
Proje yöneticisi
Eğitimci
Araştırmacı
Danışmanlık
Ürün geliştirici
Savunucu/politika geliştirici
Klinik analist

18. Bilişim HemşiresininYeterlilikleri
Hemşirelik bilişim uzmanlarının yeterlilikleri; bilgisayar becerileri,
bilişim bilgisi ve bilişim becerileri olmak üzere üç kategoride
incelenerek belirlenmiştir. Hemşirelik uygulamasının dört düzeyi
incelenmektedir; yeni başlayan hemşire, deneyimli hemşire, bilişim
uzmanı ve bilişim yenilikçisidir.

19. Bilişim HemşiresininYeterlilikleri
Bilgisayar Becerileri: Seçilen bilgisayar beceri yeterlilikleri, bilgisayar üzerinde
arama ve hastanın demografik verilerini alma, telekomünikasyon cihazlarının
kullanımı, hasta bakımının belgelenmesi, hemşirelik bakımının iyileştirilmesi için
bilgi teknolojilerinin, ağların ve bilgisayar teknolojisinin güvenli bir şekilde
kullanılmasını içerir
Bilişim becerileri: Organizasyon içinde bilgi akışının yorumlanması, klinik
sistemlerin tüm yönleri için süreç bilgi akış şemalarının hazırlanması, klinik
bakım, eğitim, yönetim veya araştırmaları kolaylaştırmak için standartların ve
veritabanı yapılarının geliştirilmesidir

20. Bilişim Bilgisi: Pratiği geliştirmek için hemşirelik verilerinin kullanımının
veya öneminin anlaşılması, bilgisayarın yalnızca hemşirelik bakımını
kolaylaştırabildiği ve bilgisayar tarafından gerçekleştirilemeyen insani
işlevler olduğu gerçeğinin farkına varılması, bilgisayar ortamında etik
kararların oluşturulması, klinisyenlerin sağlık hizmetlerinde tasarım, seçim,
uygulama ve değerlendirme sistemlerine katılımının değerinin tanınması,
mevcut elkitabı sistemlerinin tanımı, bilgisayarlı bilgi yönetiminin etkisinin
tanımı hemşirenin rolü ve bilgisayarlı hasta izleme sistemlerinin
sınırlamalarının ve güvenilirliğinin belirlenmesini kapsar.

21. Beceri Seviyesine Göre Hemşirelik Bilişim
Yeterlilikleri
Yeni Başlayan Hemşire
E-posta kullanır
İlgi alanlarını bulmak ve indirmek için internet kullanır
Bilgisayarlı hasta izleme sistemlerini kullanır
Bir bilgisayar sisteminin temel bileşenlerini tanımlar
Bilgisayar programının tasarımı ve kapasitesi nedeniyle bir bilgisayar
programının sınırlı olduğunun farkındadır.

22. Deneyimli Hemşire
Bilgisayarlı bilgi yönetiminin hemşirenin rolü üzerindeki etkisini tanımlar
İzleme sistemini gerekli verilere göre uygular
Uygulamalardaki temel sorunları giderme işlemlerini gerçekleştirir
İnternetteki sağlık bilgilerinin doğruluğunu değerlendirir
Bir klinisyen olarak, sistemlerin seçim sürecine, tasarımına, uygulanmasına
ve değerlendirilmesine katılır

23. Bilişim Uzmanı
Bilişim ve hemşirelik terminolojilerine hakimdir.
Kullanıcılar ve müşteriler için uygulamalı eğitim programlarını uygular ve
değerlendirir
Bilgisayarlı bilgi yönetimini değiştirirken kullanıcı ve kuruluşlara yansıyacak etkileri
belirler.
İnsan faktörlerine ve ergonomiye uygun olacak şekilde bilgisayar ekranının
tasarımını, aygıtların tasarımını ve yerini, yazılım tasarımını uygular.
Araştırma sistemleri, eğitim, yönetim ve hasta bilgilerinin bütünleştirilmesinin
gelişiminde danışmanlık yapar

24. Bilişim yenilikçisi
Simülasyon amaçlı model geliştirmek
Araştırma kapasitelerini artırmak için yeni veri düzenleme yöntemleri
geliştirir
Bilgi yönetimi teknolojilerinin klinik uygulama, eğitim, yönetim ve
araştırma üzerindeki performansını ve etkisini değerlendirir.
Sistem yaşam döngüsü sürecine ileri analiz ve tasarım kavramlarını uygular.

25. Hemşirelik Bilişiminin Geleceği
Hemşirelik bilişiminin geleceği, birçok yükselen eğilimi etkileyecek ve birçok
yükselen eğilimden de etkilenecektir. Bunlar;
Yaşlanan nüfus, AİDS salgını veya katılımcı ve mobil teknolojinin artan
kullanımı gibi toplumdaki değişiklikler.
Sağlık hizmeti sunumundaki değişiklikler, hemşirelik bakım hizmetlerinin
sunumunda hemşirenin rolünün değişmesi ve genişlemesi
Neredeyse herkes tarafından üretilen malzemelerin bileşimini yeniden
tanımlamayı vaat eden ve biyomedikal uygulamaları büyük ölçüde
değiştirecek olan nanoteknoloji gibi teknolojik değişiklikler.

26. TEŞEKKÜRLER
HAZIRLAYAN: HAWA SULEMANA
ÖĞRETİM ÜYESİ : Dr. AYSUN DÖNMEZ ARDIÇ