Ronald Ullrich, Hogeschool Leiden - HOlink2018 - donderdag 7 juni - sessieronde 1 - Cambridge 25

1. Goed Georganiseerde
School
Ronald Ulrich en Nanja Wesselingh

2. Aanleiding
Vrijwel alle hogescholen kampen met problemen m.b.t. de organisatie van het onderwijs
Organisatie heeft:
• Directe invloed op student- en medewerkerstevredenheid
• Indirecte invloed op de kwaliteit van het onderwijs en studiesucces
Vernieuwing van het onderwijs heeft consequenties voor organisatie:
• Vraag naar differentiatie en maatwerk in organisatie nemen toe
• Dit staat op gespannen voet met tendens tot standaardisatie in de organisatie

3. Problematiek en opgave
Onderwijs en bedrijfsvoering zijn verschillende werelden met een eigen focus, oriëntatie,
rationaliteit en veranderstrategie
• Daardoor: wederzijds onbegrip en gevoel van miskenning
Te weinig betrokkenheid bij en herkenning in elkaars processen en de uitkomsten van
vernieuwing van beide werelden
• Gevolg: implementatie loopt vast
Opgave: verbinden van beide werelden:
• Dialoog over tegengestelde perspectieven en belangen en dilemma’s
• Ontwikkelen gedeeld referentiekader (principes)
• Gezamenlijke aanpak (gedeeld eigenaarschap)

4. Benaderen als taai vraagstuk
Kenmerken taai vraagstuk:
• Verschillende probleemdefinities en visies op gewenste oplossingen
• Problemen zijn ook symptomen van onderliggende vraagstukken
• Dilemma’s met een structureel karakter
• Belangrijke rol voor politieke processen en machtsverhoudingen
Aanpak taaie vraagstukken:
• Aanpakken van concrete opgaven en leren van de ervaringen
• Meervoudige veranderaanpak en experimenteren
• Denken en doen; ontwerpen en implementeren
• Inspelen op energie en wat zich hier en nu voordoet

5. Programma Goed Georganiseerde School
Doelen programma:
• Vernieuwing van de organisatie van het onderwijs op een manier die aansluit bij de
ontwikkelingen in het onderwijs
• Ontwikkelen van veranderaanpakken waarbij onderwijs en bedrijfsvoering op een
evenwichtige manier samenwerken
• Actie-onderzoek naar effectieve veranderaanpakken en succesvoorwaarden.
• Kennisdeling en leren van elkaar
• Bijdragen aan student- en medewerkerstevredenheid, onderwijskwaliteit en studiesucces
Centrale vraagstelling:
• Hoe dient de organisatie van het onderwijs te worden ingericht om gewenste ontwikkelingen
in het onderwijs optimaal te faciliteren?
• Wat zijn effectieve veranderaanpakken voor vernieuwing van de organisatie van het
onderwijs in samenhang met ontwikkelingen in het onderwijs?

6. Programmalijnen
1. Ontwikkelen van nieuwe aanpakken, waarbij onderwijs en bedrijfsvoering in een
interactief proces samenwerken en een meervoudige aanpak wordt gehanteerd
2. Actie-onderzoek naar succes- en faalfactoren voor effectieve aanpakken voor de
ontwikkeling van de organisatie van het onderwijs, waarbij de focus ligt op de
aanpak en het veranderproces
3. Het opzetten van een Community of Practice

7. Deelnemers
• Hogeschool Leiden: in praktijk brengen van ontwerpprincipes voor het onderwijs (m.n.
organisatie toetsing)
• Hogeschool Rotterdam: optimaliseren roosterproces en de taaktoedeling en
inzetplanning bij het Instituut voor de Lerarenopleiding (IVL)
• HvA: ontwikkeling van een onderwijscatalogus
• Gesprekken met HH, IH, HAN, Saxion, PA

8. Aanpak GGS
•Ontwikkelen
aanpak
project
deelnemende
hogeschool
•Workshops
•Begeleiden
van actie-
onderzoek
•Vorming
van een
Community
of Practice
•Casestudie
s

9. Casus
In het strategische plan heeft de Hogeschool van Nederland drie speerpunten benoemd:
• Intensivering van het onderwijs
• Flexibilisering, ook van de voltijdopleidingen
• Teams aan zet
Daarnaast is aangegeven dat de onderwijslogistiek gestandaardiseerd gaat worden. Enerzijds om
kosten te besparen, anderzijds om meer flexibiliteit mogelijk te maken.
De hogeschool kampt al jaren met ruimtegebrek. Er is nieuwbouw voorzien, maar die zal pas over 5
jaar gereed zijn. Er wordt centraal geroosterd door de Dienst Onderwijslogistiek, om optimaal
gebruik te maken van de ruimte. De opleidingen zijn druk bezig met vernieuwing van het onderwijs,
wat leidt tot een toenemende ruimtebehoefte. De spanningen tussen de dienst Onderwijslogistiek en
de faculteiten wordt steeds groter. Vanuit het onderwijs wordt de Dienst Onderwijslogistiek
verweten niet te denken vanuit de behoeften van het onderwijs. Daarbij wordt ook aangegeven dat
er een probleem wordt gecreëerd dat er niet is. Er zijn in de praktijk toch voldoende lokalen? De
Dienst Onderwijslogistiek verwijt de faculteiten bij de curriculumontwikkeling geen rekening te
houden met de (on)mogelijkheden van het rooster.

10. Casus
• Wat zijn de perspectieven, belangen en rollen?
• Hoe kan je het patroon in neutrale termen formuleren?
• Wat is het dilemma?
• Hoe kan je (constructiever) met dit dilemma omgaan?
• Formuleer de opbrengst in 3-5 statements

11. Plenaire terugkoppeling
• Wat zijn de belangrijkste lessen en opbrengsten?
• Wat zou een aanpak zijn om verder te komen met de dilemma’s?

12. Tot ziens!