2. DIGITALISERING ALS SPEERPUNT VOOR HET BELEID
VAN VOORUIT
De onstuitbare groei van digitale technologieën veroorzaakt opvallende maatschappelijke
veranderingen en nieuwe behoeften. Kunstencentrum Vooruit vindt het belangrijk om een
technologisch-innovatief en pro-actief antwoord te formuleren op die behoeften en heeft
digitalisering als één van de speerpunten in zijn beleidsplan 2006-2009 genoteerd. Het
digitaliseringsproject dat daarmee op gang getrokken werd, grijpt in op verschillende domeinen: de
ondersteuning van kunstenaars, de interactie met en participatie van het publiek, de infrastructuur
en applicaties voor medewerkers.
Artiesten: nieuwe dragers, nieuwe vormen
Waar bij traditionele kunstvormen de voorstelling of het concert het ‘eindstation’ van
een traject was (met eventueel een cd, dvd, poster of tekstboek als souvenir), heeft de
opkomst van de digitale media een heel nieuw gamma aan dragers, presentatievormen
en perspectieven geopend. Veel artiesten onderzoeken gretig de nieuwe mogelijkheden
die de digitale media hen bieden en komen daarmee ook bij kunstencentra aankloppen.
Digitalisering vergroot de uitdrukkingsmogelijkheden en -velden van artiesten; verlengt
het leven van een tijdelijk artistiek project; laat een bredere verspreiding van een
project toe – via nieuwe dragers (beeldende media, internet, persoonlijke hardware,
crossmediale verhalen en disciplines) en nieuwe vormen (import van vormen uit
beeldcultuur, internet, andere sectoren,…).
Publiek: nieuwe interactie, participatie, distributie
Ook het gedrag van de individuele bezoeker wordt beïnvloed door de digitalisering: de
manier waarop het publiek zich informeert verandert, digitale media laten een veel
grotere interactie en participatie van dat publiek toe – van play-on-demand, streaming,
chats en internet communities tot actief meewerken aan (internet)projecten. Het
publiek wordt daarmee een actieve ‘speler’.
Digitalisering zorgt voor moduleerbare informatie en distributie op maat; interactie met
en participatie van “toeschouwers”; “individuele” benadering van de keuzes en
voorkeuren van het publiek; nieuwe (sociale en culturele) netwerken.
Organisatie - Doorbreken van de traditionele posities en rollen
Diverse media en producenten van inhoud groeien naar elkaar toe, over de grenzen
tussen het gesubsidieerde en commerciële veld heen. Zoals artiesten gretig van het ene
medium en discipline naar de andere surfen, zo doet ook het publiek dat. De aanbieders
van culturele content en de diverse media volgen. Vooruit is steeds een kunstencentrum
geweest dat een rijk en multidisciplinair palet aanbood. Wij willen ook binnen de digitale
context verder zoeken hoe wij in een maximaal hybride omgeving een coherent maar
verrassend artistiek verhaal kunnen blijven vertellen.
Digitalisering werkt over disciplines heen (digitalisering van analoge kunst, mix van
digitale & levende kunst); over de media heen (inhoudelijke samenwerking met live,
web, print, radio en tv-partners liggen binnen bereik); over sectoren heen (onderwijs,
technologie, culturele industrie, overheid & samenleving).
Samen met partners uit de industriële, academische en artistieke hoek geeft Vooruit vorm aan een
‘Kunstencentrum van de toekomst’: we onderzoeken hoe een eigentijds kunstencentrum eruit moet
ziet, wil het aangepast blijven aan nieuwe trends en ontwikkelingen. Een belangrijk deel van het
project is technologisch van aard; het monumentale gebouw van Vooruit biedt ruimte voor
uitwerking, testing en implementatie.

3. WAT HOUDT HET VOORUITPROJECT KUNSTENCENTRUM
VAN DE TOEKOMST IN?
VERANDERDE BEHOEFTEN
Bezoekers: Diepte informatie
Meer interactiviteit
 Meer participatie
Persoonlijke communicatie
Mobiliteit (anywhere, anytime)
Kunstenaars: Technologische ondersteuning
Crossmediale formats
 Ondersteuning artistiek proces
Nieuwe dragers (en archivering,
verspreiding,…)
Organisatie: Automatisatie
 Efficiënte werkmethodes
Mobiliteit
Rekening houdend met nieuwe en te verwachten basisbehoeften van bezoekers – exploreren,
participeren, personaliseren, delen en creëren – wordt de eenrichtingscommunicatie van
Kunstencentrum Vooruit vervangen door open-community-modellen (web 2.0), met meer
informatie en duiding, een actievere rol voor de bezoeker via uitgebreide kansen tot interactie,
personalisatie en profilering. De digitalisering biedt zo opportuniteiten inzake de verbreding,
verdieping en vernieuwing van de cultuurparticipatie, met de uitdaging om de drempels tussen
aanbod en publiek maximaal weg te werken.
Bij artiesten voelt Vooruit een groeiende nood aan een aangepaste logistieke ondersteuning (voor
projecten die vaak crossmediaal van aard zijn) en nieuwe presentatiemogelijkheden. Vele van deze
behoeften kunnen binnen de Vlaamse cultuursector niet voldoende worden ingelost, omdat de
technologische knowhow ontbreekt. In een aantal andere sectoren is deze kennis, en de ervaring
met nieuwe technologieën wel voorhanden.
Naast de nieuwe noden bij bezoekers en artiesten merken we een duidelijke nood aan één
geïntegreerde manier van werken achter de schermen.
KUNSTENCENTRUM VAN DE TOEKOMST - NIVEAUS, DOMEINEN
(3) Applicaties Applicaties Applicaties
bezoeker kunstenaar organisatie
(2) 
Infrastructuur & ondersteuning
(1) 
Research
Met het project 'Kunstencentrum van de toekomst' gaan we op zoek naar antwoorden, op maat
gesneden van onze sector en zijn kerntaken: cultuurpresentatie, cultuurcommunicatie en
cultuurcreatie. Vooruit wil één van de trekkers zijn die ervoor zorgt dat de cultuursector inhaakt op
nieuwe evoluties op artistiek en/of technologisch-infrastructureel gebied.

4. (1) FOCUS OP RESEARCH
(1.1) HET GEBOUWBEHEERSYSTEEM
In een onderzoeksproject van het IBBT, WBA (Wireless Building Automation), onderzoekt Vooruit
samen met diverse partners hoe draadloze toepassingen op nuttige wijze kunnen worden gebruikt
voor gebouwbeheer. Vooruit dient daarbij als ‘testing ground’ en demonstrator. Het project zorgt
ervoor dat alle gebouwgebonden zaken (veiligheid, verlichting, het openen en sluiten van deuren,
de doormelding van brandalarm en noodprocedures, camerabewaking, lichttechniek on stage, enz.)
die nu reeds op een bekabeld netwerk geïntegreerd zijn in Vooruit, in de toekomst aangestuurd
kunnen worden door één geïntegreerd draadloos gebouwbeheersysteem dat ‘intelligent’ is.
Daarmee raakten enkele problemen opgelost: (A) het gebouwbeheersysteem centraliseert 8
verschillende bedrade systemen. Een groot deel van de investeringskost kwam voort uit de
werkuren en kost van het trekken van de 8 parallelle netwerken. Een wireless IP systeem verlaagt
de investeringskost significant. (B) In een beschermd monument is het onmogelijk om overal
bekabeling te leggen (cfr noodverlichting, branddetectie).
(Zie ook IBBT-fiche WBA in bijlage.)
(1.2) VIRTUAL ARTS CENTRE OF THE FUTURE
Een ander onderzoeksproject van het IBBT, VACF, heeft onderzocht hoe een kunstencentrum de
banden met zijn publiek kan aanhalen of versterken door de introductie van web 2.0 concepten.
Kan een kunstencentrum op die manier een nieuw publiek aantrekken (virtueel of fysiek)? Kunnen
we de kennis over dat publiek vergroten, en zo onze diensten verbeteren en beter gerichte
informatie aanbieden?
Naast de 'gewone' online aanwezigheid worden 3D-virtuele werelden steeds belangrijker. In het
project werd dan ook gestreefd naar een integratie tussen de belevingen van beide omgevingen.
(Zie ook IBBT-fiche VACF in bijlage.)
(2) FOCUS OP INFRASTRUCTUUR
Vooruit voorziet in de nodige infrastructuur van waarop applicaties voor bezoekers, artiesten en
medewerkers kunnen worden aangeboden. In concreto spreken we over: een bekabeld netwerk in
alle ruimtes van Vooruit, een uitgebouwd gebouwbeheersysteem dat waakt over de veiligheid en
het gebouwbeheer, een draadloze dekking van het gebouw (alle ruimtes zijn ‘hotspot’), een
voldoende grote bandbreedte (internettoegang), digitale telefonie, digitale camera’s en
informatieschermen van waarop de bezoekers geïnformeerd kunnen worden.
De vooruitstrevende, betrouwbare basisinfrastructuur van Vooruit omvat:
- Een performant (10-gigabit) netwerk in alle delen van het gebouw
- Een volledige wifi dekking van het gebouw voor medewerkers en bezoekers (80 antennes)
- VOIP (digitaal telefoneren over een computernetwerk): 80 ip-phones en 20 wireless ip-phones
- Integratie met andere systemen (oa het gebouwbeheersysteem, doormelding brandalarmen,
openen deuren vanop wireless dects,…)
- Veiligheidsvoorzieningen (noodbatterijen, een centrale backup, een beveiligd serverlokaal met
argonite blussing,…)
(3) FOCUS OP APPLICATIES
OVERZICHT
Publiek Kunstenaars Organisatie
  
Web 2.0 Web 2.0 Wireless building automation
Hotspot Wifi infrastructure Geautomatiseerde planning
Mediascreens IP telefonie

5. (3.1) APPLICATIES VOOR DE ORGANISATIE
Voor de organisatie wordt een volledig geautomatiseerde back office ontwikkeld. Dat vraagt
een evolutie van zgn. desktop naar enterprise database applicaties (.NET 2.0 development, MS SQL
server,…) en een integratie met bestaande en toekomstige omgevingen (ticketing database,
financieel management, CMS webplatform, gebouwbeheersysteem, geautomatiseerde planning,…).
Alle data worden op een eenduidige manier opgeslagen zodat ze beschikbaar zijn voor de hele
organisatie en daarnaast rechtsreeks kunnen worden gebruikt als content op het nieuwe
webplatform. De vooruitstrevende .NET omgeving wordt momenteel geïmplementeerd en zal de
processen binnen de diverse diensten (logistiek, planning/productie, marketing, boekhouding)
automatiseren.
Vooruit heeft zelf het concept en model ontworpen in samenwerking met een externe partner
(Icorda). Het pakket, Iplan genaamd, wordt op een generieke manier opgebouwd zodanig dat het
bruikbaar is in aanverwante sectoren en niet alleen van toepassing is op Vooruit.
Een 40-tal thuiswerkers kunnen via een beveiligde connectie rechtsreeks op het intranet werken.
(3.2) APPLICATIES VOOR DE ARTIESTEN EN HET PUBLIEK
Sinds het najaar 06 kan het publiek in het Vooruit Kafee naast koffie, goed gezelschap of de krant,
ook genieten van draadloos en gratis surfen op het internet. Ook de artiesten kunnen gebruik
maken van de hotspot, met draadloos internet in de loge’s, studio’s, zalen,…
In house bekijkt het publiek kleurrijke aankondigingen van komende activiteiten of beelden van
voorbije activiteiten op mediascreens. De publieke infozuilen worden namelijk gefaseerd
vervangen door flatscreens die wireless hun content ontvangen van de mediaserver.
De belangrijkste nieuwe toepassing voor bezoekers is het state-of-the-art webplatform naar web
2.0 model…
VOORUIT LANCEERT WEB 2.0 PLATFORM
Van culturele instellingen wordt niet enkel verwacht dat ze inspelen op een nieuw gamma aan
dragers, kunst- en presentatievormen maar ook dat ze gebruikmaken van de toegenomen
mogelijkheden voor communicatie en interactie met hun publiek.
Rekening houdend met de basisbehoeften van bezoekers – exploreren, participeren, delen,
personaliseren en creëren – wordt de eenrichtingscommunicatie van Kunstencentrum Vooruit dan
ook vervangen door open-community-modellen (web 2.0), met meer informatie en duiding,
uitgebreide kansen tot personalisatie en profilering, een uitnodiging tot interactiviteit en het
aanbrengen van eigen content.
Het nieuw webplatform van Vooruit wil zo opportuniteiten bieden inzake de verbreding, verdieping
en vernieuwing van de cultuurparticipatie, met de uitdaging om de drempels tussen aanbod en
publiek maximaal weg te werken. We mikken daarbij in eerste instantie op een verhoging van de
reële participatie. In tweede instantie verwachten we virtuele participanten, die nooit een voet in
Vooruit zullen zetten.
Voor de communicatie van Vooruit wordt het nieuwe webplatform onmiskenbaar de belangrijkste
communicatietool. Dat wil niet zeggen dat we onze klassiekers (zoals het maandblad en brochures)
aan de kant schuiven. De rollen worden wel omgekeerd: het web wordt de motor in onze
communicatiestrategie en de content wordt van daaruit naar andere media uitgedragen.

6. DOELSTELLING NIEUW WEBPLATFORM
Huidige participanten Toekomstige participanten
betrokken bezoekers veel aandacht voor jongeren
 
Reële participatie Virtuele participatie Inspelen op trends
versterken uitbouwen communicatie
PIJLERS VOOR HET WEBPLATFORM
Een rijkere content
Open collectie  meer (multimediale) inhoud
 informatie aangeleverd door iedereen (intern en extern)
Empowerment van het publiek
Exploreren  rijke content doorzoeken in functie van interesses, suggesties, tags,…
Personaliseren  persoonlijke kalender/archief, tags, eigen materiaal toevoegen/opladen
Delen  persoonlijke informatie, vriendenlijst
Participeren  rating/tips geven, recensies/reacties schrijven
Creëren  foto’s, video, … aan collectie toevoegen
DIVERSE NODEN PUBLIEK – GELAAGDE CONTENT
Snel info opzoeken Meer achtergrond Actief participeren
  
Snel overzicht Rijke content verkennen: Community:
Meer opzoekmogelijkheden Tekst, video, audio, Eigen kalender bijhouden,
Aangepast aan disciplines tips en aanbevelingen items uit collectie
van anderen bewaren/eraan toevoegen,
tips en recensies schrijven,…
WAT VERWACHTEN WE VAN DE COMMUNITY?
Actief betrokken bezoekers  helpen collectie ter verrijken
zijn ambassadeur voor Vooruit
inspireren en motiveren

Alle bezoekers
De nieuwe Vooruitsite biedt een rijke waaier aan informatie en een persoonlijke dienstverlening.
Naast standaardinformatie (wie, wat, waar, wanneer en aan welke prijs), bevat het webplatform
heel veel achtergrondinfo: foto’s, video, podcasts, fragmenten, artikels, commentaren,… Deze
informatie zal niet enkel door Vooruit zelf actueel worden gehouden, bezoekers kunnen zelf een
bijdrage leveren aan de inhoud. De website is zo dynamische en open mogelijk gehouden, zodat de
site inhoud kan uitwisselen met heel wat andere sites (en ook automatisch gevoed wordt).
Via het community-gedeelte kunnen bezoekers die een eigen profiel creëren en de aangeboden
informatie personaliseren: een kalender bijhouden, items uit de collectie taggen of bewaren, eigen
fotomateriaal, video of audio opladen, tips en recensies schrijven,…

7. Op termijn zal Vooruit de communityleden gerichter kunnen benaderen en informeren op basis van
hun interesses (een ‘customer intelligence’ toepassing kan registreren welke tags bezoekers
achterlaten, welke pagina’s ze frequent bezoeken). Een pop- en rock-fan kan zo in de eerste plaats
over pop en rock op de hoogte worden gehouden. De communityleden zullen ook vlotter contact
kunnen leggen met andere communityleden (onafhankelijk van Vooruit).
De ontwikkeling van de website is getekend door enkele radicale keuzes en geïnspireerd op het
web 2.0- gedachtegoed. Volgens het ‘mean and lean’-principe is de website in huis ontwikkeld, met
de hulp van een freelance developer – snel en lenig. Daarbij werd gebruik gemaakt van innovatieve
technologie (open source software, een Ruby on Rails framework).
PARTNERS
De ruime interesse van overheden, bedrijven en instellingen betekenden een belangrijke
meerwaarde in de ontwikkeling van het 'Kunstencentrum van de toekomst'-project. Voor een
culturele organisatie als Vooruit is het zonder sterke partners onmogelijk om over de nodige know-
how en budgetten voor vaak complexe technologische ontwikkelingen te beschikken.
Partners project Kunstencentrum van de toekomst van Kunstencentrum Vooruit:
Structurele partners en sponsors Kunstencentrum Vooruit:
Partners VACF
IBBT; IBBT-onderzoeksgroepen: KU Leuven CUO, KU Leuven ICRI, U Gent MICT, U Hasselt EDM,
VU Brussel SMIT; Agency.com, Cipal, Codefellas, Workspace Unlimited (zie IBBT-leaflet VACF).
Partners WBA
IBBT; IBBT-onderzoeksgroepen: IMEC DESICS, KU Leuven COSIC, KU Leuven ICRI, U Antwerpen
PATS, U Gent IBCN, U Gent MMLab, VU Brussel ETRO; Niko, Siemens, Televic, Telindus, Ubiwave
(zie IBBT-leaflet WBA).