In de praktijk zijn musea zich bewust van het belang van een goed calamiteitenplan. Belangrijk in het calamiteitenplan is dat musea aangeven welke stukken uit de collectie prioriteit hebben en dat gegevens actueel en compleet zijn. Bij een calamiteit geeft de brandweer te allen tijden prioriteit aan het in veiligheidstellen van mensen en de veiligheid van brandweermensen zelf. Als er daarna cultureel erfgoed 'gered' moet worden is het de taak van musea om de prioriteiten in de collectie aan te geven. Dit zodat de brandweer in de tijd die eventueel nog rest, de belangrijkste stukken in veiligheid kan stellen. Ook is het belangrijk dat musea bij een calamiteit de brandweer ter plaatse goed informeren en instrueren.

1. Plannenmakerij,
daar blijft het niet bij
Marja Peek
Senior onderzoeker inbedding in de organisatie
actie ondernemen
Instituut Collectie
Nederland (ICN)
Ministerie van OCW integraal risicomanagement > calamiteitenplan >
evacuatie collectie > prioriteitenlijst
22 January 2009
Symposium Bescherming Cultureel
Erfgoed bij Calamiteiten
NIFV Arnhem

2. Instituut Collectie Nederland
ICN
Kennisinstituut en beheerder ICN collectie
22 January 2009

3. Risico’s cultureel erfgoed
1. direct physical forces
2. thieves, vandals, displacers
3. fire
4. water
5. pests
6. contaminants
7. radiation
8. incorrect temperature
9. incorrect relative humidity
10. custodial neglect
Bron: S. Michalski en R. Waller
22 January 2009

4. Integraal Risicomanagement
• visie
• beleid (budget)
• risicoanalyse
• maatregelen (OBE)
• beveiligingsplan
• veiligheidsplan
• calamiteitenplan - mensen BHV
- gebouw BHV en CHV
- collectie CHV
• …plan
• crisisteam
• …
22 January 2009

5. ICN Handleiding
22 January 2009

6. Maatwerkplannen door musea
22 January 2009

7. Calamiteitenplan
0. Risicoanalyse (uitvoeren)
1. Beleid (formuleren)
2. Organisatie intern (opzetten crisisteam, BHV en CHV)
3. Organisatie extern (afspraken maken)
4. Maatregelen bij calamiteiten (instructies opstellen)
5. Ontruimingsinstructie personen (opstellen)
6. Evacuatie collectie (voorbereiden)
7. Herstel (instructies opstellen)
8. Voorzieningen (in kaart brengen en controleren)
9. Gebouw en vluchtroutes (in kaart brengen en
controleren)
22 January 2009

8. Evacuatie collectie
• taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden
vaststellen (leiding, opdracht tot evacuatie)
• aanwezigheid CHV organiseren (roosters)
• oproeplijst CHV (en andere “handen”) opstellen en
actualiseren
• eventueel prioriteitenlijst opstellen en actualiseren
• training organiseren voor hanteren objecten
• evacuatie oefenen (table top of met dummies)
• aanwezigheid/toegang tot gereedschap, sleutels
(vitrines) regelen en checken
22 January 2009

9. Evacuatie collectie
vervolg
• aanwezigheid noodmaterialen (kussens, kratten, foam)
regelen en checken
• verzamelplaats organiseren (intern/extern, klimaat,
veiligheid)
• route plannen en vrijhouden (doorgangen)
• afspraken maken en contact onderhouden met
externen (eigenaar verzamelplaats, brandweer, politie,
vriesveem, restauratieatelier, transport, verpakking)
• registratie geëvacueerde objecten voorbereiden (wie,
hoe, stickers, formulieren, fototoestel)
• communicatie organiseren
• …
22 January 2009

10. Prioriteitenlijst evacuatie
collectie
• cultuurhistorische waarde
• financiële waarde
• eigendom (bruikleen/eigen collectie)
• omvang en gewicht
• fysieke toestand
• materiaal
• per ruimte (bv brandcompartiment)
• per calamiteit (gevoeligheid voor bv water)
• besluiten
22 January 2009

11. • Een prioriteitenlijst voor de collectie is nog geen
prioriteitenlijst voor evacuatie.
• Een prioriteitenlijst voor evacuatie is optioneel.
• CHV is meer dan evacuatie van de collectie.
(vergelijk BHV is meer dan ontruiming)
22 January 2009

12. E-mail ontvangen november ‘08
“Beste …
Ik ben …. van museum … Ik ben bezig met het schrijven
CHV is niet van een calamiteitenplan. Nou hebben formeel gezien
verplicht en een aantal mensen een CHV(collectie hulpverlening)
CHV diploma’s diploma nodig in de organisatie.
bestaan (nog) Nou vroeg ik me af wat jullie aan cursussen aanbieden
niet
die genoeg zijn voor zo'n formeel verplicht diploma en wat
niet een hele opleiding is.
Ik zou hier graag wat informatie over ontvangen.
Alvast bedankt.
Met vriendelijke groet,
…”
22 January 2009

13. 22 January 2009

14. Hoe kunnen we ons samen
voorbereiden?
22 January 2009