2. SITUACIÓN XEOGRÁFICA
A Antártida é o cuarto continente máis grande, despois de
Asia, América e África, con 14.000.000 km2.
Está situada case na súa totalidade dentro do Círculo Polar
Antártico.

3. É o continente máis elevado da Terra, cun promedio de
altitude de 2.000 m s.n.m.
Monte Erebus: volcán activo
(3.794 m).
Punto máis alto: Macizo Vinson: 4.900 m.

4. A Antártida tamén
denominado Continente
Antártico, é o continente
sobre o que se atopa o
Polo Sur.
A pouca xente que vive na Antártida
vive nas bases científicas.

5. CLIMA
Sobre case toda a superficie do continente impera o
clima polar.
O clima chamado de tundra, onde o mes máis cálido
supera os 0ºC, preséntase só nas zonas costeiras máis
septentrionais, como na Península Antártica e illas
próximas.

6. A temperatura media da Antártida é: -17º.
A temperatura máis baixa é: -89´2º.
O mes máis cálido ten: 0º.

7. A profundidade do xeo da Antártida
Unha grande parte da Antártida está cuberta dun enorme
casquete de xeo de 20 millons de km3, cun espesor medio de
2.500 m. O máximo espesor rexistrado é de 4.776 m.

8. Unha parte do xeo está sobre o mar e cando se
desprende forma icebergs
A NASA atopou vida a 190 metros
de profundidade, debaixo do xeo.

9. FLORA
Na actualidade, debido as condicións do clima na Antártida
existe pouca vexetación, e de formas moi simples, como as
algas e os brións.
Musgos (brions)
Saniania uncinata

10. Tussoks: prados de gramineas

11. Caravel antártico

12. FUNGOS e LIQUES
Coñécense 75 especies de fungos, a maioría
microscópicos. 10 especies medran esporadicamente entre
os brións durante o curto verán antártico.
Os liques son
capaces de sobrevivir
en condicións
extremas e
desenvolverse nas
pedras.
Xanthoria elegans

13. MONERAS (bacterias)
●
A bacteria máis destacada que
habita na Antártida é a
Deinococcus radiodurans, o
segundo organismo coñecido
máis resistente, por iso é capaz
de sobrevivir a temperaturas
baixo cero como as da Antártida.
●
Na Antártida tamén habita a
bacteria Thernococcus
gammatolerans que é un dos
organismos máis resistentes.

14. FAUNA
A
antartida

15. Ainda que a primeira impresión sexa que a Antártida
semella inhóspita para todo tipo de vida, nas
proximidades atopamos uns simpáticos habitantes tales
coma os pingüíns.
No inverno hai poucos animais e no entorno vense
pombas antárticas e gaivotas. Ocasionalmente veñen
lobos mariños, elefantes mariños e focas.
No veran en cambio vense moitos animais: focas,
pingüíns, elefantes mariños, lobos mariños, gaivotas,
skúas, petreles, gaivotíns e baleas.

16. PEIXES

Nos mares da Antártida, habitan preto
de 300 especies de peixes. A evolución
encargouse de adaptalos ás augas
extremadamente frías. Lóxicamente,
canto máis nos achegamos ao polo sur
diminúe a cantidade de especies. Os
peixes son posiblemente os animais da
fauna antártica dos que se ten menos
coñecemento dado que en xeral non
hai información axeitada sobre a
bioloxía e distribución.

17. PEIXES

Os peixes antárticos máis abundantes son
os óseos.

Entre as especies máis comúns podense
mencionar Notothenia corliceps,
Dissostichus mawsoni, Notothenia rosii,
Champsocephalus gunarii, Dissostichus
eleginoides, Harpagifer antarticus. Estes
animais carecen de glóbulos vermellos,
polo que o seu sangue é transparente.

18. AVES
Gaivota cociñeira, de hábitos
preeiros. Na época invernal
desprázase ata o centro de
Arxentina, onde é unha ave común
en moitos lugares da costa e aínda
lonxe do mar.
Carráns: son algo máis pequenos
que as gaivotas e de ás máis
puntiagudas. Mergúllanse e non
nadan. Forman colonias de
moitísimos exemplares.

19. Os pingüíns son os representantes
máis típicos da avifauna antártica.
Especialmente diseñados para
nadar, o seu corpo adopta unha
forma cilíndrica, estirando ao
máximo as súas patas ata atrás e
utilizan os seus pés como
verdadeiras paletas que impulsan o
seu corpo. A pérdida da
capacidade de voar e a atrofia das
ás debese á súa adaptación ao
medio acuático. As súas colonias
están compostas a miúdo por
centos de miles de individuos e o
seu alimento básico son os
calamares. Os inimigos naturais
dos pingüíns son a foca leopardo,
orcas e certas aves.

20. Pingüín papúa
(Pygoscelis papua)
Mide entre 71 e 75 cm e
pesa preto de 6 kg. Ten o
peito branco e a cabeza
negra cunha faixa branca
que parte dos ollos cara
atrás.

21. Cormorán antártico
de ollos azuis
(Phalacrocorax
bransfieldensis)
E unha ave con moi boa
adaptación aos medios
acuáticos, aéreos e terrestres.
Mide uns 70 cm de lonxitude,
coas ás curtas de só 30 cm e
o pescozo longo. A cor é
negra no lombo e branca no
ventre.

22. MAMÍFEROS
Os mamíferos da Antártida
están representados nos
grupos Carnívora e
Cetácea.
Os carnívoros mariños
teñen as extremidades moi
curtas transformadas en
aletas. A cabeza é
pequena e claramente
separada do pescozo.
Gran parte da súa vida
transcorre na auga. Están
cubertos con pel grosa,
con pelo.

23. Lobo mariño antártico
(Arctocephalus gazella)
Ten un fuciño curto en
comparación con outros
membros da familia. Os
machos adultos teñen a pel
marrón escura mentras que nas
femias e machos xóvenes
tenden a ser grises. Os machos
adultos poden medir ata 2 m e
pesar entre 110 e 230 kg. As
femias son máis pequenas.

24. MAMÍFEROS
Os cetáceos son mamíferos mariños de gran tamaño.
Teñen unha cabeza xeralmente voluminosa, carecen de
extremidades posteriores e posúen unha grosa capa
subcutánea de graxa. Na boca teñen unha gran cantidade
de láminas córneas que teñen a finalidade de filtrar a auga
e reter os pequenos peixes, moluscos e crustáceos dos
que se alimentan.

25. INVERTEBRADOS

Nos mares antárticos: esponxas,
caracois, bivalos, arañas de mar,
anfipodos, poliquetos e outros
grupos.

Existen tamén insectos de varias
especies, nematodes, rotíferos e
tardígrafos que viven entre os
brións e liques.

26. Calamar colosal
(Mesonychoteuthis hemiltoni)
Vive nas augas antárticas. Algúns exemplares
chegaron aos 36 m de lonxitude e media tonelada.

27. EXPLORADORES
DA ANTÁRTIDA

28. Gabriel de Castela
●
Foi o descubridor da Antártida.
●
Naceu en Palencia (España) en
1577 e morreu en 1620 en Lima
(Perú).
• Emprendeu a súa viaxe en
Marzo de 1603 ao mando de 3
barcos. Chegou aos 64ºS e veu
terra (poderían ser as illas
Shetlans do Sur).
Unha base española na
Antártida leva o seu nome

29. James Cook
●
Naceu o 27 de Outubro de 1728 en North
Yorkshire e morreu o 14 de Febreiro en Hawai.
●
Era o capitán dunha expedición coa que cruzou 3
veces o círculo polar antártico entre 1772 e 1775.

30. William Smith

Naceu o 23 de marzo de
1769 en Oxfordshire e
morreu o 28 de agosto de
1839 en Northampton.

Foi o primeiro en emprender
a viaxe a Antártida (en
febreiro de 1819).

En outubro de 1819
descubriu a illa da
desolación, a illa Smith.

31. James Clark Ross

Naceu 1800, e morreu en 1862 en Aylesbury.
• 1839 a 1843: o capitán James Clark Ross comandou
unha expedición británica cos navíos Erebus e
Terror. Cartografaron unha boa parte da costa
antártica.

32. Robert Falcon Scott

Naceu o 6 de junio de 1868 en Inglaterra, e morreu na
Antártida o 29 de marzo de 1912.

En 1900, ao mando da súa expedición, foron os que
chegaron máis ao sur da Antártida (Lat. 82º 17').
• O 17 de Xaneiro de 1912, ao mando da Expedición Terra
Nova chega ao Polo Sur. Morren no camiño de volta de
fame e hipotermia.

33. Ernest Shackleton

Exlorador británico. Naceu en 1874 e morreu en
1922.

Ao mando da expedición Nimrod, chegou aos 180
km do Polo Sur e subiu ao monte Erebus.

34. Roald Amundsen
Explorador noruego. Naceu o 16 de xullo de 1872 e morreu o
18 de xuño de 1928). Dirixiu a primeira expedición que
chegou ao Polo Sur Xeográfico o 14 de decembro 1911

35. Richard Evelyn Bird

Naceu o 25 de outubro de
1888 en Virxinia (EEUU) e
morreu o 11 de marzo de 1957
en Massachusetts (EEUU)

Foi un aviador que atravesou
a Antártida ademais de
sobrevoar os dous Polos.
• O 29 de novembro de 1929 Richard
Byrd e o seu primeiro piloto Bernt
Balchen sobrevoan o Polo Sur.

36. Expedición ACCIONA
Primeira expedición no
mundo que chegou ao Polo
Sur nun vehículo eólico.
Empregaron 19 días e 12
horas e, despois de 2.200 km
percorridos chegaron á
posición dos 90 ºS o 1 de
xaneiro de 2012. Seguiron
camiño e, despois de 3.500
km e 45 días, foron recollidos
por unha avioneta que os
devolveu á base.
Equipo: Ramón Larramendi, Javier
Selva, Ignacio Oficialdegui e Juan Pablo
Albar.

37. AS BASES DA ANTÁRTIDA
A maioría dos países membros do Tratado Antártico
manteñen estacións de investigación científica na Antártida.
Algunhas delas operan durante todo o ano, mentres outras
son de carácter temporario e operan só no verán. Hai 46
bases, cunha notable concentración na metade norte da
zona da Península Antártica.
A base máis antiga en
operación contínua é a
estación arxentina
Orcadas (desde o 22 de
febreiro de 1904).

38. A Base McMurdo de
Estados Unidos, que
dispoñía ata hai uns anos
dunha microcentral
automática, é a maior das
bases da Antártida.

39. A estación estadounidense Amundsen-Scott
está situada case no Polo Sur.

40. CURIOSIDADES DA ANTÁRTIDA
As flores de xeo fórmanse sobre novas capas de xeo mariño, a partir de vapores de auga que
se escapan das fisuras e ocos na capa de xeo superficial e que se conxelan ao entrar en
contacto co aire frío. O sal cristaliza na superficie, servindo de núcleo para que se vaia
formando a flor, pouco a pouco, molécula a molécula.

41. AURORAS POLARES
Prodúcese cando
partículas cargadas son
guiadas polo campo
magnético da Terra e
inciden en la atmósfera
preto dos polos. Cando
esas partículas chocan
cos átomos do aire
forman cortinas
luminosas.
Aurora austral desde un satélite

42. Nazaret Chaves Doce, Sara López Chaves, Lorena Rey González (XEOGRAFÍA)
Alessandra Apariz Chaves, Nerea Baúlde Castro, Noelia González Pérez,
Daniel Paz Chaves, Rubén Domínguez García (FAUNA)
Iria Bugallo, Alejandra Casalderey (MONERAS)
Adrián Alonso Vilar, L. Gonzalo Fariña Baúlo, Iván Rey Abal (FLORA, CURIOSIDADES)
Daniel González Otero (FUNGOS, LIQUES)
Fabiana Albornoz Camperos, Borja González Besada, Antía Agra Moimenta
Dimitri Dimitrov, Basilev, Sara Mayáns Osuna, Iria Otero Padín (ESPLORACIÓNS)
Andrés Cacabelos Romero, Carlos Rey Abal (BASES)
1º ESO C, marzo 2012