Transvèsalite Ekite Jan/Transversalité d'Equité de Genre. KROS/KÒDINASYON REJYONAL ÒGANIZASYON SIDES, Jacmel, Haïti, mars 2009

TRANSVÈSALITE EKITE JAN

Rankont kòdonatè/tris pwojè yo - avril 2009
KRÒS/Kòdinasyon Rejyonal Òganizasyon Sides
Jakmèl, Ayiti

OBJEKTIF JENERAL LA

Kòdonatè/tris pwojè yo konprann enpòtans la pou
entegre zafè ekite jan anndan pwojè yo; nan sans sa a
gen yon refleksyon ki kòmanse sou ki jan yo menm ka
kontribye nan pwosesis sa a

TRANSVÈSALITE EKITE JAN ANNDAN PWOJÈ KRÒS YO

OBJEKTIF ESPESIFIK YO
Patisipan yo:

 Sansibilize sou inegalite jan nan lemonn
 Konprann diferan konsèp yo ki makonnen ak ekite jan
 Konnen kad legal ki referans dwa fanm yo
 Konprann wòl ekite jan nan koze devlòpman peyi a

 Konprann ke ekite jan santral nan sik pwojè yo
 Konprann ke yo jwe yon wòl kle nan entegrasyon ekite
jan anndan pwojè yo

1. INEGALITE JAN

2. TRANSVÈSALITE EKITE JAN… KISA LI YE?

3. KAD LEGAL LA

4. APWÒCH JAN AK DEVLÒPMAN

5. ANALIZ JAN ONIVO SIK PWOJÈ YO

6. ÈNTEGRASYON EKITE JAN ANNDAN PWOJÈ KRÒS YO


1. INEGALITE JAN

 NAN LEMONN

 AN AYITI


Statistik Nasyonzini montre ke onivo lemonn antye:
 Fanm yo reyalize 67% lè travay yo, malgre yo sèlman posede 10% revni
mondyal la
 Pwodiksyon travay pwodiktif envizib fanm yo gen valè 11 000 milya US
$ pa ane, li koresponn a 48% PIB mondyal la
 Fanm yo konstitye 2/3 analfabèt yo; 2/3 timoun yo ki pa ale lekol se fi
 Fanm yo posede mwens ke 1% pwopriyete yo
 Pami 1,3 milja moun k ap viv nan povrete absoli, 70% se fanm
 1 fanm sou 3 pou pi piti resevwa kou, sibi vyolans seksyèl oubyen lòt
fòm vyolans
 Plis pase 200 000 fanm mouri chak ane anba avòtman ilegal
Sous: Caroline Côté, Le gendre dans le développement. Formation sur l’approche genre et développement,
Développement et Paix, avril 2003.
Le Monde selon les femmes, Les essentiels du genre. 01 Concepts de base, Bruxelles, 2004.


Kèk chif sou inegalite jan an Ayiti:

 To mòtalite matènel reprezante 475/100 000;
80% fanm yo oblije akouche nan kondisyon difisil san yo pa gen aksè
pèsonel medikal kalifye

 Revni mwayen fanm yo reprezante mwatye revni gason yo (PIB pa
abitan), poutan to okipasyon fanm aktif yo se youn nan pi wo nan
rejyon an

 Èndis analfabetis pou adilt yo nan milye riral egal 31% pou gason
yo; 65% pou fanm yo


 10% fi yo ant 5 - 9 ane gen stati travayè, pou sa ki ant 10 - 14 ane, li
monte jisk 33%

 To VIH ki anrejistre pami popilasyon feminen pi wo pase sa nan
popilasyon maskilen ak yon fòt to transmisyon manman sou pitit

 60% - 80% fanm se chèf fanmi monoparantal yo

 Nan eleksyon 2006 yo, pousantaj fanm ala prezidans te 3,1%; 7,9%
pou eleksyon senatoryèl yo; 5,5% onivo ladepitasyon

Sous yo: MSPP, Profil des femmes en Haïti. Résultats de l’enquête EMMUS-III 2000, novembre 2002
MCFDF, Elements de la condition et des situations des femmes en Haïti, juillet 2006
GRAP, Valorisation des expériences de développement local en Haïti. Annexe 10 Femmes, septembre 2003


2. TRANSVÈSALITE EKITE JAN…
KISA LI YE?
 JAN

 SÈKS

 INEGALITE JAN

 EKITE JAN

 EGALITE JAN

 TRANSVÈSALITE EKITE JAN

Jan = Sèks =
Karakteristik ke sosyete a detèmine Karakteristik ki detèmine
biyolojikman
Maskilen Feminen Mal la Femèl la
(gason) (fi)

Pwodiktif + Repwodiktif - Pijon Bouboun

Sosyokiltirèl, ou aprann li Natirèl, nou fèt ak li

Relasyon inegal Diferans fizik

Li ka chanje Li pa chanje

Sèks pa egal jan. Jan pa egal fanm.


 Jan:

Fason yon sosyete defini wòl, rèskonsabilite, dwa, opòtinite, mòd
konpòtman, atitid, kwayans ak valè ki asosye ak gason osnon fanm
yo.

Karakteristik sa yo chanje atravè letan epi yo varye selon diferan
kontèks sosyokiltirèl yo. Nou jwenn yo atravè yon pwosesis
konstriksyon sosyal nan diferan nivo: leta, travay, lekòl, medya,
lalwa, lafanmi ak relasyon ant moun yo.


 Inegalite jan:

Diferans ak inegalite onivo wòl fi ak wòl gason yo - an fonksyon konteks
sosyoekonomik, istorik, politik, kiltirèl oubyen relijye a - chita sou baz diferans
biyolojik yo ant fi ak gason.

Poutan diferans seksyèl la pa konstitye epi pa jistifye inegalite ant fi ak gason
yo. Lè konteks sosyokiltirèl la kreye yon idantite pou chak sèks, se konsa yon
sistèm jan konstwi ki transfòme diferans yo an inegalite.

Inegalite jan yo se pa yon diferans objektif ki sòti nan diferans biyolojik yo ant fi
ak gason, li sòti nan yon konstriksyon sosyal epi olye li baze sou kapasite reyèl
yon moun.

 Egalite jan =
Gason ak fi gen kondisyon egal pou reyalize tout dwa ak potansyèl
yo genyen pou kontribye nan evolisyon politik, ekonomik, sosyal ak
kiltirèl peyi a.
Egalite jan pa vle pou fi ak gason yo vin idantik men pou yo gen
menm chans ak opòtinite nan lavi.

 Ekite jan =
Adopte mezi pou rekonpanse dezavantaj istorik ak sosyal ki te
anpeche fi ak gason benifisye chans egal.
Ekite jan se chimen ki mennen nan egalite jan.
Egzanp: Fè fòmasyon lidèchip ak fanm yo se yon mezi ekite jan.


 Transvèsalite ekite jan =

 Ekite jan prezan nan tout domèn dentèvansyon (transvèsalite
owizontal) epi tou nan tout nivo òganizasyonèl ak ènstitisyonèl
(transvèsalite vètikal)

 Li èmplike ke nan chak aksyon nou mennen epi nan chak estrikti
òganizasyonel nou mete sou pye, nou toujou gade kijan nou ka
favorize plis ekite ak egalite ant fanm ak gason yo.

TRANSVÈSALITE EKITE JAN ANDANN PWOJÈ KRÒS YO

3. KAD LEGAL LA
 KONSTITISYON AYISYEN 1987
 DEKLARASYON INIVÈSÈL DWA MOUN
 KONVANSYON SOU ELIMINASYON TOUT FÒM
DISKRIMINASYON SOU FANM YO (CEDEF)
 KONVANSYON ENTÈAMERIKEN POU
PREVANSYON, SANKSYON AK ELIMINASYON
VYOLANS FÈT SOU FANM YO/BELEM DO PARA
 DEKRÈ 6 JIYÈ 2005 KI MODIFYE REJIM VYÒL
AK ELIMINE DISKRIMINASYON KONT FANM YO

TRANSVÈSALITE EKITE JAN ANDANN PWOJÈ KRÒS YO

4. APWÒCH JAN & DEVLÒPMAN
Genre et Développement / GED

 KONTEKS: analiz chanjman sosyal

 YON ESTRATEJI ki pèmèt entegre preyokipasyon jan yo
nan
 analiz yo
 planifikasyon ak fòmilasyon mezi politik yo
 pwogram ak pwojè devlòpman yo


Jan ak devlòpman, yon apwòch ki:
 chèche fè pwomosyon pou yon egalite ant sèks yo nan aktivite
devlòpman yo

 fè pwomosyon sou valè egalite jan nan tout domèn kote gen gwo
diferans ant fi ak gason:
- divizyon travay la
- aksè nan resous ak sèvis yo
- kontwòl resous ak benefis yo
- pouvwa desizyonèl la

 pa fokis sèlman sou fanm ak gason yo men ki chèche
transfòmasyon rapò ant fi ak gason yo yon fason ki pi egal


Jan ak devlòpman, yon apwòch ki:

 pa vle majinalize gason yo men ki vle elaji patisipasyon fanm yo
nan tout nivo

 pa vle transfòme fi yo an gason men ki vle asire ke aksè nan
resous yo endepandan sèks yon moun genyen


Devlòpman sosyete a pa ka fèt nan kondisyon inegalite ki vin chak
jou pi gran ant fi ak gason, li p ap ka fèt si pa gen plis ekite ant fanm
ak gason ak yon pi gran patisipasyon pou fanm yo

DAWN, Development Alternatives for Women in a New Area

Egalite ant fanm ak gason se yon kesyon dwa moun ak yon kondisyon
pou jistis sosyal; li yon faktè endispansab ak fondamantal pou etabli
egalite, devlòpman ak lapè. Yon nouvo patnaya ki baze sou egalite ant
fanm ak gason se yon kondisyon pou yon devlòpman dirab.

Katryèm konferans mondyal sou fanm yo, 1995


5. ANALIZ JAN ONIVO
SIK PWOJÈ YO
Analiz jan lè nou ekri, ekzekite ou evalye yon pwojè:
 divizyon travay la
 3 diferan fòm travay: pwodiktif, repwodiktif ak kominotè
 aksè ak kontwòl resous ak benefis yo
 faktè ènflyans
 kondisyon ak sitiyasyon yo
 bezwen pratik ak bezwen estratejik yo
 nivo patisipasyon
 posibilite pou transfòme reyalite a
 konsèp empowerment - ranfòse kapasite yo

Kondisyon : Sitiyasyon:
aspè materyèl yon moun: pozisyon sosyal ak ekonomik
travay l ap fè, bezwen li fanm yo pa rapò a gason yo
genyen pou li ak fanmi li (aksè pou jwenn travay,
patisipasyon nan lavi politik,
vilnerabilite pa rapò a povrete ak
vyolans)

Entère èstratejik yo:
Bezwen pwatik yo:
fè referans ak kondisyon lavi, fè referans ak pozisyon enferyè
nesesite imedya yo nan yon nan sosyete a, enterè a lon tèm ki
kònteks detèmine : dlo, lojman, gen pou objektif amelyore
alimantasyon, revni ak swen sityasyon medam yo
lasante, …
pwojè ki vize bezwen estratejik yo
pwojè yo ki vize bezwen pwatik enkli aktivite konsyantizasyon,
yo: pwogram kredi, ponp dlo, edikasyon, konsolidasyon
klinik, fòmasyon teknik, ekipman, òganizasyon fanm yo,
… mobilizasyon politik, …

Endikatè seksospesifik yo :

% gason % fi
Patisipasyon nan aktivite pwojè a
Patisipasyon nan fòmasyon yo
Patisipasyon nan aktivite sansibilizasyon sou ekite jan

Jesyon enfòmasyon anndan pwojè a
Patisipasyon nan komite pilotaj
Patisipasyon nan komite swivi
Jesyon resous ekonomik yo
…
…


Kèk eleman pou analiz jan nan kontèks idantifikasyon
yon pwojè

 Ki opòtinite pwojè a genyen pou fanm yo?

 Ki efè negatif pwojè a genyen pou fanm yo?

 Ki estrikti òganizasyonèl ki nesesè pou asire patisipasyon fanm yo
nan pwojè a

 Ki pousantaj fi ak gason gen aksè nan resous yo, ki pousantaj kap
kontwòle resous yo?


Kèk eleman pou analiz jan onivo ekzekisyon yon
pwojè

 Ki repatisyon genyen ant fi ak gason yo nan sa ki gen pou wè ak
distribisyon reskonsabilite yo nan ekzekisyon pwojè a ?

 Ki faktè sosyal oubyen kiltirèl kap frennen aksè fanm yo nan
benefis pwojè a? Epi ki jan nou ka ankouraje patisipasyon fanm yo
malgre obstak sa yo?

 Endikatè pou mezire enpak pwojè a sou fanm yo


Kèk eleman pou analiz jan onivo evalyasyon yon
pwojè

 Ki efè pwojè a genyen sou gason ak fanm yo (efè kantitatif ak
kalitatif)

 Degre patisipasyon gason ak fanm nan pwojè a ?

 Efè negatif pwojè a, ni pou gason yo, ni pou fi yo. Poukisa? Ki jan
sitiyasyon sa a ka korije ?

 Evalyasyon enpak sou sitiyasyon fanm yo nan konteks global
pwojè a (onivo sosyal, onivo jiridik, onivo politik, ekonomik ak
kiltirèl)


6. ÈNTEGRASYON EKITE JAN
ANNDAN PWOJÈ KRÒS YO

 REYAKSYON YO: kisa pawòl la di nou, ki defi ki
poze pou devlòpman òganizasyonèl KRÒS la?

 PWOPOZISYON YO: kisa nou ka fè pou n
entegre ekite jan anndan pwojè yo, kijan n ap
kòmanse?


 Analiz ekite jan ak diferan ekip pwojè yo

 Chita pale ant reskonsab ekite jan lan ak ekip pwojè yo pou wè
kijan nou ka entegre aktivite ekite jan anndan pwojè a, fè swivi

 Fòmasyon - atelye travay - echanj eksperyans ak kòdonatè/tris epi
animatè/tris pwojè yo sou tèm ekite jan:

egalite ak ekite jan, bezwen stratejik ak bezwen pratik, diferan
apwòch devlòpman, pwofil aksè ak kontwòl, analiz sik pwojè,
endikatè seksospesifik, diferan modèl analiz jan elatriye…

 Miz an plas yon ekip ekite jan nan chak awòndisman

…


 Ranfòsman òganizasyon fanm yo

 Fòmasyon sou ekite jan anndan diferan espas kòdinasyon yo

…


MÈSI !

Kontak: crosehaiti@yahoo.fr
Wout Zoranje, Jakmèl, Ayiti

Fòmasyon an ekite jan:
ilseroe@hotmail.com TRANSVÈSALITE EKITE JAN ANNDAN PWOJÈ KRÒS YO

Transvèsalite Ekite Jan/Transversalité d'Equité de Genre. KROS/KÒDINASYON REJYONAL ÒGANIZASYON SIDES, Jacmel, Haïti, mars 2009

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

En vedette

En vedette (19)

Dernier

Dernier (6)

Transvèsalite Ekite Jan/Transversalité d'Equité de Genre. KROS/KÒDINASYON REJYONAL ÒGANIZASYON SIDES, Jacmel, Haïti, mars 2009