5. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 28 Μαρτίου 1997
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕ.ΧΩ. & ΔΗΜ. ΕΡΓΩΝ Αρ. Πρωτ. Δ14/19164
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜ.ΕΡΓΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ
ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΡΓΩΝ
Δ/ΝΣΗ Κ.Ε.Δ.Ε. (Δ14)
Πληροφορίες : Σ. Τεσσέρης ΑΠΟΦΑΣΗ
Τηλέφωνο : 34.62.230
ΘΕΜΑ: Έγκριση του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος - 97
Έχοντας υπόψη :
1. Την Απόφαση ΕΔ2α/01/21/Φ.Ν.310/8.3.85 του Υπουργού Δημοσίων Έργων, με την οποία
εγκρίθηκε ο εν ισχύει Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος.
2. Την Απόφαση Δ11β/13/3.3.95 του Αναπληρωτή Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ «Τροποποίηση του
Νέου Κανονισμού Σκυροδέματος για τη Μελέτη και κατασκευή Έργων από Σκυρόδεμα».
3. Το άρθρο 21 «Προδιαγραφές και Κανονισμοί Έργων» του Νόμου 1418/84 «Δημόσια Έργα και
Ρυθμίσεις Συναφών Θεμάτων».
4. Την Απόφαση Δ14/1819/20.4.94 του Αναπληρωτή Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ με την οποία
συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας για την αναθεώρηση του Κανονισμού Τεχνολογίας
Σκυροδέματος του 1985.
5. Την Απόφαση Δ14/13393/οικ/5.3.96 του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, με την οποία συγκροτήθηκε
Επιτροπή για την επεξεργασία των σχολίων που υποβλήθηκαν κατά το στάδιο της Δημόσιας
κρίσης του Σχεδίου για την αναθεώρηση του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος του
1985.
6. Την Απόφαση Δ17α/03/99/Φ.2.2.1/29.10.96 του Πρωθυπουργού και Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ
«Ανάθεση αρμοδιοτήτων Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων στους
Υφυπουργούς ΠΕΧΩΔΕ Χρήστο Βερελή και Θεόδωρο Κολιοπάνο».
Αποφασίζουμε
1. Εγκρίνουμε τον «Κανονισμό Τεχνολογίας Σκυροδέματος - 97» (Κ.Τ.Σ. - 97), ο οποίος αποτελεί
αναθεώρηση του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος του 1985.
2. Ο Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος - 97 τίθεται σε ισχύ τρείς μήνες μετά τη δημοσίευσή
του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
3. Από την ημερομηνία ισχύος του Κ.Τ.Σ. - 97 καταργούνται :
α) το άρθρο 11 του «Κανονισμού δια την μελέτην και εκτέλεσιν οικοδομικών έργων εξ
ωπλισμένου σκυροδέματος» Β.Δ. 18.2.1954
β) η παράγραφος 1.5 του κεφαλαίου 1 της Π.Τ.Π 504/54 «Σκυροκονιάματα» (Απόφαση Γ
49617/54.
4. Η παρούσα Απόφαση και ο Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος - 97 να δημοσιευθούν
στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Κοινοποίηση: Ο Υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ
Εθνικό Τυπογραφείο
(για δημοσίευση)
Εσωτερική διανομή : ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΕΡΕΛΗΣ
Δ14, Δ14γ
7. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ
ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ
Άρθρο 1 f28= Συμβατική αντοχή σε θλίψη δοκιμίου
ή αντοχή συμβατικού δοκιμίου σε
1 Αντικείμενο
θλίψη, σε ηλικία 28 ημερών.
1.1 Ο Κανονισμός αυτός αφορά το σκυρό-
δεμα που παρασκευάζεται με συνήθη fck= Χαρακτηριστική αντοχή σκυροδέμα-
λίθινα αδρανή φαινόμενου ειδικού βάρους τος σε θλίψη
2,40 - 3,00 που προσδιορίζεται σύμφω-
να με τις Μεθόδους Ελέγχου ΣΚ-301 και fm= Μέση αντοχή σκυροδέματος σε θλί-
ΣΚ-302. ψη
1.2 Δεν αποτελούν αντικείμενο του Κανο- fα= Απαιτούμενη αντοχή σκυροδέματος
νισμού αυτού: σε θλίψη
α) το σκυρόδεμα που παρασκευάζεται με
ελαφρύτερα ή βαρύτερα αδρανή, με Xn = Μέσος όρος αντοχής n συμβατικών
προσμίξεις ελαφρύτερων ή βαρύτε- δοκιμίων μιας δειγματοληψίας
ρων αδρανών και με αδρανή που
προέρχονται από τη θραύση παλιού Χi= Αντοχή ενός συμβατικού δοκιμίου
σκυροδέματος. μιας δειγματοληψίας
β) το σκυρόδεμα που διαστρώνεται περι- s= Τυπική απόκλιση των αντοχών ενός
οδικά σε μικρές ποσότητες σε έργα αριθμού συμβατικών δοκιμίων
που χαρακτηρίζονται από την Υπηρε-
σία ως "Μικρά Τεχνικά ΄Εργα". 2.1 Μονάδες
γ) το σκυρόδεμα έργων συνολικού όγκου 1 Pa = 1 N/m 2
μέχρι δέκα (10) m3 το οποίο, για κατη- 1 MPa= 1 N/mm 2 = 10,2 Kp/cm2
γορία C12/15 και μικρότερη, καλύ-
πτεται από την Ειδική Προδιαγραφή 1 Kp/cm2 = 0,098 MPa
ΣΚ-300.
2.2 Κατηγορίες σκυροδέματος
δ) τα ειδικά σκυροδέματα που δεν συ-
μπεριλαμβάνονται στο άρθρο 12, Για τη μελέτη και κατασκευή των έργων
όπως π.χ. το σκυρόδεμα ογκωδών χρησιμοποιούνται οι κατηγορίες σκυροδέ-
έργων (φραγμάτων κ.λ.π.), το αρχι- ματος του Πίνακα 2.2, όπου ο πρώτος
τεκτονικό σκυρόδεμα, το σκυρόδεμα αριθμός κάθε κατηγορίας ορίζει τη χαρα-
οδοστρωμάτων κ .ά. κτηριστική αντοχή κυλίνδρου και ο δεύ-
τερος ορίζει τη χαρακτηριστική αντοχή
1.3 Μέχρι να συνταχθούν ειδικές προδια- κύβου σε MΡa.
γραφές, η παραγωγή και ο έλεγχος των
προηγούμενων σκυροδεμάτων θα ρυθμί- ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2 Κατηγορίες σκυροδέματος
ζεται στη Σύμβαση του έργου ή με ειδική
συμφωνία κατασκευαστή και κυρίου του
έργου.
Κατηγορία fck,κυλ. fck,κύβου
1.4 Σημειώνεται ότι ο Κανονισμός αυτός προ- σκυροδέματος
διαγράφει τις ελάχιστες γενικές απαι- (MPa) (MPa)
τήσεις που πρέπει να ικανοποιεί το σκυ-
ρόδεμα των έργων. Ο κύριος του έργου C8/10 8 10
μπορεί, μετά από συμφωνία, να προ-
C12/15 12 15
σθέσει απαιτήσεις ή να αυξήσει την
αυστηρότητα των αναγραφομένων - ιδίως C16/20 16 20
όταν πρόκειται για σκυρόδεμα που προ- C20/25 20 25
ορίζεται για ειδικά έργα-, δεν μπορεί
C25/30 25 30
όμως να αφαιρέσει απαιτήσεις ή να
μειώσει την αυστηρότητα των αναγρα- C30/37 30 37
φομένων. C35/45 35 45
Άρθρο 2 C40/50 40 50
2 Συμβολισμοί
C45/55 45 55
Στον Κανονισμό αυτό οι κατωτέρω συμ- C50/60 50 60
βολισμοί έχουν την ακόλουθη έννοια:
8. 8
Άρθρο 3 γωγής σε όλες τις φάσεις της, δηλαδή
όταν μπορεί να ελέγχει τα υλικά του
3 Ορισμοί
σκυροδέματος, τα μηχανήματα παραγω-
Για την εφαρμογή του Κανονισμού αυτού γής, μπορεί να μεταβάλλει τις αναλογίες
δίνονται οι ακόλουθοι ορισμοί: συνθέσεως και τη διαδικασία αναμίξεως
3.1 Συμβατικό δοκίμιο είναι το δοκίμιο που και μπορεί να ελέγχει το έτοιμο προϊόν σε
έχει τις διαστάσεις και τη μορφή που οποιαδήποτε θέση (μέσα στον ανα-
προβλέπονται στον Κανονισμό αυτό και μικτήρα, μετά την αποφόρτωση, μετά τη
του οποίου η λήψη γίνεται σύμφωνα με μεταφορά κ.τ.λ.). Το εργοταξιακό σκυρό-
τη Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ-350 και τα ανα- δεμα μπορεί να παρασκευάζεται δίπλα
φερόμενα στο άρθρο 13.1, η παρασκευή στο έργο ή σε μεγαλύτερη απόσταση,
και η συντήρηση σύμφωνα με τη Μέθοδο οπότε και μεταφέρεται με αυτοκίνητα -
Ελέγχου ΣΚ-303, και ο έλεγχος σύμφωνα αναδευτήρες. Μπορεί ακόμα να παρα-
με τη Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ-304 σε ηλικία σκευάζεται σε εργοστάσιο έτοιμου σκυρο-
28 ημερών. Η αντοχή αυτού του δοκιμίου δέματος όταν, μετά από συμφωνία,
στις 28 ημέρες ορίζεται ως συμβατική εξασφαλίζονται οι διευκολύνσεις για την
αντοχή σε θλίψη δοκιμίου ή αντοχή εκτέλεση των προηγούμενων ελέγχων.
συμβατικού δοκιμίου σε θλίψη, f28. Το εργοταξιακό σκυρόδεμα θεωρείται
"σκυρόδεμα μικρών έργων" όταν παρα-
3.2 Χαρακτηριστική αντοχή σκυροδέμα-τος σκευάζεται με τις αναλογίες υλικών που
σε θλίψη, fck, θεωρείται εκείνη η τιμή δίνονται από τη Μελέτη Συνθέσεως
αντοχής κάτω της οποίας υπάρχει 5% (Σχέση (2) του άρθρου 5.2.2.1), χωρίς να
πιθανότητα να βρεθεί η τιμή αντοχής ενός έχει προηγηθεί η παρασκευή, στο
τυχαίου δοκιμίου. εργοτάξιο, δοκιμαστικών αναμιγμάτων για
3.3 Μέση αντοχή σκυροδέματος σε θλίψη, τον προσδιορισμό της τυπικής αποκλί-
fm ,είναι ο μέσος όρος αντοχής όλων των σεως, και δεν ικανοποιούνται οι απαιτή-
συμβατικών δοκιμίων που θα μπορούσαν σεις του άρθρου 13.5. Το εργοταξιακό
να παρασκευασθούν από μία σημαντικά σκυρόδεμα θεωρείται "σκυρόδεμα μεγά-
μεγάλη ποσότητα σκυροδέματος αν ολό- λων έργων" αν ικανοποιούνται όλες οι
κληρη αυτή η ποσότητα μετατρεπόταν σε απαιτήσεις του άρθρου 13.5. Ο χαρακτη-
δοκίμια. Το σκυρόδεμα της σημαντικά ρισμός του έργου ως "μικρού" ή
μεγάλης ποσότητας πρέπει να έχει παρα- "μεγάλου", γίνεται σύμφωνα με τα αναφε-
σκευασθεί με τα ίδια υλικά, τις ίδιες ανα- ρόμενα στα άρθρα 13.4 και 13.5.
λογίες και τα ίδια μηχανικά μέσα. 3.8 Εργοστασιακό σκυρόδεμα, λέγεται το
3.4 Απαιτούμενη αντοχή σκυροδέματος σε σκυρόδεμα στο οποίο ο κύριος του έργου ή
θλίψη, fα, είναι η τιμή της μέσης αντοχής η Υπηρεσία ή ο Επιβλέπων ή ο κατα-
fm για την οποία το σκυρόδεμα του έργου σκευαστής δεν έχει δικές του πληροφορίες
έχει μια ορισμένη πιθανότητα αποδοχής, για τα υλικά, τις αναλογίες συνθέσεως και
όταν εξετάζεται με τα Κριτήρια τη διαδικασία παραγωγής ελέγχει δε μόνο
συμμορφώσεως του Κανονισμού αυτού. το έτοιμο προϊόν στη θέση παραδόσεώς
Οι αναλογίες υλικών της Μελέτης Συνθέ- του. Το εργοστασιακό σκυρόδεμα είναι
σεως πρέπει να εξασφαλίζουν μέση κατά κανόνα έτοιμο (άρθρο 3.9).
αντοχή fm τουλάχιστον ίση με την απαι- 3.9 ΄Ετοιμο σκυρόδεμα, λέγεται το σκυ-
τούμενη fα. ρόδεμα που παρασκευάζεται σε απόστα-
3.5 Ανάμιγμα, είναι η ποσότητα σκυροδέ- ση από το έργο και μεταφέρεται σ' αυτό:
ματος που προκύπτει από μια φόρτωση, α) μετά από πλήρη ανάμιξη, με φορτηγά
ανάμιξη και αποφόρτωση του αναμι- αυτοκίνητα ή αυτοκίνητα-αναδευτήρες
κτήρα. Η ποσότητα αυτή πρέπει να είναι
μικρότερη ή το πολύ ίση από εκείνη που β) μετά από μερική ανάμιξη ή χωρίς να
επιτρέπουν οι Προδιαγραφές λειτουργίας έχει γίνει εισαγωγή νερού, με αυτο-
του αναμικτήρα. κίνητα-αναμικτήρες.
3.6 Παρτίδα, είναι η ποσότητα του σκυρο- Στη δεύτερη περίπτωση η εισαγωγή
δέματος που αξιολογείται από τα δοκίμια νερού και η ανάμιξη γίνεται στη διαδρομή
μιας δειγματοληψίας. Η ποσότητα αυτή μέχρι το έργο ή στο έργο πριν από την
πρέπει να έχει παρασκευασθεί με τα ίδια παράδοση. Το έτοιμο σκυρόδεμα μπορεί
υλικά, τις ίδιες αναλογίες και τα ίδια να είναι εργοστασιακό ή εργοταξιακό.
μηχανικά μέσα. 3.10 Μέγιστος κόκκος αδρανούς είναι η
3.7 Εργοταξιακό σκυρόδεμα, λέγεται το διάσταση του μικρότερου κοσκίνου μιας
σκυρόδεμα στο οποίο ο κύριος του έργου σειράς από το οποίο διέρχεται το 95%
ή η Υπηρεσία ή ο Επιβλέπων έχει πλήρη τουλάχιστον της ποσότητας του αδρα-
παρακολούθηση και έλεγχο της παρα- νούς.
8
9. 3.11 Πρόσθετα σκυροδέματος είναι υλικά Το τσιμέντο πρέπει να συμφωνεί με τις
που προστίθενται στο νωπό μίγμα, σε απαιτήσεις του Π.Δ.244/29.2.80 "Περί
μικρές ποσότητες, για να προσδώσουν Κανονισμού Τσιμέντου για έργα από
σε αυτό ορισμένες ιδιότητες, ή για να Σκυρόδεμα" (ΦΕΚ 69Α/28.3.1980).
βελτιώσουν άλλες.
4.3 Αδρανή υλικά
3.12 ΄Υφυγρο σκυρόδεμα είναι το σκυρό-
δεμα με σχεδόν μηδενική κάθιση, δη- 4.3.1 Τα αδρανή υλικά αποτελούνται από
λαδή με πολύ μικρή εργασιμότητα. λίθινους κόκκους, είτε φυσικούς, οπότε
ονομάζονται φυσικά ή συλλεκτά αδρανή,
3.13 Ρευστό σκυρόδεμα είναι το σκυρόδεμα
είτε από κόκκους που προκύπτουν από
με μεγάλη εργασιμότητα (συνήθως με
τη θραύση όγκων πετρώματος ή τη
κάθιση μεγαλύτερη από 19cm) και
θραύση φυσικών αδρανών, οπότε ονο-
εσωτερική συνοχή, που δεν απομίγνυται.
μάζονται θραυστά αδρανή. Οι κόκκοι
Επιτυγχάνεται με την προσθήκη υπερ-
μπορεί να έχουν περίπου το ίδιο ή
ρευστοποιητικού και διαστρώνεται με
διαφορετικό μέγεθος.
ελά-χιστη δόνηση ή χωρίς δόνηση.
3.14 Πλαστικότητα είναι η ιδιότητα του νω- 4.3.2 Θραυστά αδρανή
πού σκυροδέματος που καθορίζει την Τα θραυστά αδρανή πρέπει να ικανο-
αντίστασή του σε παραμόρφωση ή την ποιούν τις απαιτήσεις του Σχεδίου
ευκολία με την οποία μορφοποιείται Προτύπου ΕΛΟΤ 408 "Θραυστά αδρανή
στους ξυλότυπους. για συνήθη σκυροδέματα" με τις ακό-
3.15 Εργασιμότητα είναι η ιδιότητα του νω- λουθες τροποποιήσεις και προσθήκες.
πού σκυροδέματος που χαρακτηρίζει την
ευκολία με την οποία αυτό μεταφέρεται, 4.3.2.1 Υιοθετούνται οι δύο από τις τρεις σειρές
διαστρώνεται και συμπυκνώνεται. προτύπων κοσκίνων που αναφέρονται
3.16 Αντλησιμότητα είναι η ικανότητα του στο Σχέδιο Προτύπου ΕΛΟΤ 408, με τις
νωπού σκυροδέματος να μεταφέρεται ακόλουθες ονομασίες:
μέσα από σωλήνες, ωθούμενο με κατάλ- α) «σειρά Γερμανικών Κοσκίνων ή
ληλη πίεση, χωρίς να χάνει την ομοιο- Γερμανικά Κόσκινα» εκείνα που περι-
γένεια και την εργασιμότητά του. γράφονται στα DIN 4187και DIN 4188.
3.17 Απόμιξη είναι ο διαχωρισμός των χον- β) «σειρά Αμερικανικών Κοσκίνων ή
δρόκοκκων συστατικών του νωπού σκυ- Αμερικανικά Κόσκινα» εκείνα που πε-
ροδέματος από το σύνολο του μίγματος. ριγράφονται στο ASTM Ε 11.
3.18 Εξίδρωση είναι η ανάδυση νερού στην Τα Γερμανικά κόσκινα θα συμβολίζονται
επιφάνεια του μόλις διαστρωμένου σκυ- με το Σύμβολο , που θα γράφεται πριν
ροδέματος ή της τσιμεντοκονίας. από τον αριθμό του κοσκίνου.
3.19 Εξάπλωση είναι ένα μέτρο εργασι- Τα Αμερικανικά κόσκινα θα συμβο-
μότητας που εκφράζεται με τη μέση λίζονται με το Σύμβολο Νο που θα γρά-
διάμετρο σε cm που αποκτά μια κωνική φεται πριν από τον αριθμό του κοσκίνου
στήλη νωπού σκυροδέματος, η οποία μέχρι και το κόσκινο Νο4, ενώ τα
μορφώθηκε επάνω στην τράπεζα εξα- μεγαλύτερου ανοίγματος θα συμβολίζο-
πλώσεως, έπειτα από ορισμένο αριθμό νται με το μέγεθος της βροχίδας σε
αναπηδήσεων της τράπεζας. ίντσες.
3.20 Κάθιση είναι ένα μέτρο εργασιμότητας που 4.3.2.2 Για σκυρόδεμα κατηγορίας C20/25 και
εκφράζεται με την απώλεια ύψους, μεγαλύτερης, τα αδρανή πρέπει να προ-
σε cm, που παρουσιάζει μια κωνική στή- σκομίζονται χωρισμένα σε τρία (3) τουλά-
λη νωπού σκυροδέματος, όταν χιστον κλάσματα.
ανασυρθεί η κωνική μήτρα (κώνος 4.3.2.3 'Ολα τα κλάσματα των αδρανών ενός
καθίσεως) με την οποία μορφώθηκε. έργου πρέπει να ελέγχονται με τη σειρά
Άρθρο 4 των κοσκίνων που χρησιμοποιήθηκε στη
Μελέτη Συνθέσεως του σκυροδέματος.
4 Υλικά παρασκευής σκυροδέματος
4.3.2.4 Ως άμμος ορίζεται το κλάσμα το διερχό-
4.1 Γενικά μενο από το κόσκινο 8 ή το 3/8'' σε
Τα υλικά του σκυροδέματος δηλαδή τα ποσοστό 100% και από το κόσκινο 4 ή
αδρανή, το τσιμέντο, το νερό και τα πρό- το Νο4 σε ποσοστό τουλάχιστον 95%.
σθετα πρέπει να ικανοποιούν τις απαι- 4.3.2.5 Τα συνηθέστερα κλάσματα με κόκκο
τήσεις ποιότητας που προδιαγράφονται μεγαλύτερο από το μέγιστο κόκκο της άμ-
στις επόμενες παραγράφους. μου είναι το "ρυζάκι", το "γαρμπίλι" (λε-
4.2 Τσιμέντο πτό, χοντρό) και τα "σκύρα".
10. 10
Στο επόμενο κλάσμα μετά την άμμο δεν στου κόκκου 31,5 mm, για τη σειρά
επιτρέπεται να υπάρχει υλικό διερχόμενο των Γερμανικών κοσκίνων DIN
από το κόσκινο 2 ή Νο 8 σε ποσοστό 4188 και DIN 4187.
μεγαλύτερο από 25%, όπως επίσης και Κόσκινα Διερχόμενα %
υλικό διερχόμενο από το κόσκινο 1 ή
Ονομασία 'Άνοιγμα Υποζώνη Υποζώνη Υποζώνη
Νο 16 σε ποσοστό μεγαλύτερο από 2%. Δ Ε Z
4.3.2.6 Το ποσοστό των κόκκων της άμμου που 0,25 250 μm 2 - 13 13 - 17 17 - 23
1 1 mm 10 - 30 30 - 44 44 - 58
περνάει από το κόσκινο 0,25 δεν πρέ- 2 2 mm 18 - 40 40 - 55 55 - 67
πει να υπερβαίνει: 4 4 mm 30 - 52 52 - 67 67 - 76
α) το 24% του ξερού βάρους της άμμου, 8 8 mm 45 - 68 68 - 80 80 - 86
16 16 mm 70 - 87 87 - 93 93 - 96
όταν πρόκειται για σκυρόδεμα κατη- 31,5 31,5 mm 100 100 100
γορίας C25/30 ή μεγαλύτερης.
β) το 30% του ξερού βάρους της άμμου,
όταν πρόκειται για σκυρόδεμα κατη-
γορίας μικρότερης της C25/30. ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.10β ΄Ορια κοκκομετρικής διαβαθμίσεως
μίγματος θραυστών αδρανών μέγι-
γ) το 37% του ξερού βάρους της άμμου, στου κόκκου 1", για τη σειρά των
όταν πρόκειται για άοπλα σκυρο- Αμερικανικών κοσκίνων ASTM
δέματα χωρίς ειδικές απαιτήσεις (στε- Ε 11.
γανό σκυρόδεμα, ανθεκτικό σκυρό-
Κόσκινα Διερχόμενα %
δεμα, σκυρόδεμα δαπέδων κ.τ.λ.).
Ονομασία 'Άνοιγμα Υποζώνη Υποζώνη Υποζώνη
4.3.2.7 Ως παιπάλη ορίζεται το μέρος του αδρα- Δ Ε Z
νούς που περνάει από το Αμερικανικό 0,25* 250 μm 2 - 13 13 - 17 17 - 23
πρότυπο κόσκινο Νο 200 (75 μm) και Νο 50 300 μm 3 - 14 14 - 20 20 - 27
Νο 30 600 μm 6 - 23 23 - 34 34 - 44
προσδιορίζεται σύμφωνα με τη Μέθοδο Νο 16 1,18 mm 12 - 32 32 - 47 47 - 60
Ελέγχου ΣΚ-305. Νο 8 2,36 mm 21 - 43 43 - 58 58 - 69
Νο 4 4,75 mm 33 - 56 56 - 70 70 - 78
Η παιπάλη της άμμου δεν πρέπει να 3/8'' 9,5 mm 51 - 73 73 - 84 84 - 89
υπερβαίνει το 16% του ξερού βάρους της 1/2'' 12,5 mm 61 - 80 80 - 89 89 - 93
και η παιπάλη των πιο χονδρόκοκκων 1'' 25,0 mm 95 - 100 100 100
κλασμάτων (ρυζάκι, γαρμπίλι, σκύρα) δεν 1 1/2'' 37,5 mm 100 100 100
πρέπει να υπερβαίνει το 1% του ξερού
* Το κόσκινο αυτό ανήκει στη σειρά των Γερμανικών
βάρους τους. κοσκίνων.
Για άοπλα σκυροδέματα χωρίς ειδικές
απαιτήσεις επιτρέπεται παιπάλη στην άμ- 4.3.2.11 Αν χρησιμοποιείται αδρανές μέγιστου
μο μέχρι 20% του ξερού βάρους της. κόκκου 63 mm στα Γερμανικά κόσκινα ή
1 1/2'' στα Αμερικανικά κόσκινα, η κοκκο-
4.3.2.8 Αν χρησιμοποιούνται δύο διαφορετικές μετρική διαβάθμιση του μίγματος των
άμμοι, οι απαιτήσεις των άρθρων 4.3.2.6 αδρανών πρέπει να βρίσκεται μέσα στα
και 4.3.2.7 ισχύουν για το μίγμα των όρια του Διαγράμματος ΙΙ του
άμμων. Κανονισμού αυτού και των Πινάκων
4.3.2.11α και 4.3.2.11β.
4.3.2.9 Δεν ορίζεται επιτρεπόμενο ανώτερο όριο
για το ποσοστό της άμμου που περνάει
από το κόσκινο Νο 100 (150 μm). Το 4.3.2.12 Αν χρησιμοποιείται αδρανές μέγιστου
Διάγραμμα ΙΙ του Σχεδίου Προτύπου κόκκου 16 mm στα Γερμανικά κόσκινα ή
ΕΛΟΤ 408 δεν υιοθετείται από αυτόν τον 1/2'' στα Αμερικανικά κόσκινα, η κοκκο-
Κανονισμό. μετρική διαβάθμιση του μίγματος των
αδρανών πρέπει να βρίσκεται μέσα στα
4.3.2.10 Αν χρησιμοποιείται αδρανές μέγιστου όρια του Διαγράμματος ΙΙΙ του Κανονι-
κόκκου 31,5 mm στα Γερμανικά κόσκινα σμού αυτού και των Πινάκων 4.3.2.12α
ή 1″ στα Αμερικανικά κόσκινα, η και 4.3.2.12β. Στην περίπτωση αυτή το
κοκκομε-τρική διαβάθμιση του μίγματος αδρανές μπορεί να προσκομίζεται χω-
των αδρανών πρέπει να βρίσκεται μέσα ρισμένο σε δύο κλάσματα (άμμο και γαρ-
στα όρια του Διαγράμματος Ι του μπίλι).
Κανονισμού αυτού και των Πινάκων 4.3.2.13 Αν χρησιμοποιείται αδρανές μέγιστου
4.3.2.10α και 4.3.2.10β που κόκκου 8 mm στα Γερμανικά κόσκινα ή
αντικαθιστούν το Διάγραμ-μα Ι και τους 3/8" στα Αμερικανικά κόσκινα, η κοκκο-
Πίνακες 2γ και 2β αντί-στοιχα του Σχεδίου μετρική διαβάθμιση του μίγματος των
Προτύπου ΕΛΟΤ 408. αδρανών πρέπει να βρίσκεται μέσα στα
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.10α ‘Ορια κοκκομετρικής διαβαθμίσεως όρια του Διαγράμματος ΙV του Κανονι-
μίγματος θραυστών αδρανών μέγι- σμού αυτού και των Πινάκων 4.3.2.13α
10
11. και 4.3.2.13β. Στη περίπτωση αυτή το Τα φυσικά αδρανή πρέπει να ικανο-
αδρανές προσκομίζεται χωρισμένο σε ποιούν τις απαιτήσεις του Σχεδίου
δύο κλάσματα (άμμο και γαρμπίλι). Προτύπου ΕΛΟΤ 408 "Θραυστά αδρανή
4.3.2.14Η καμπύλη της κοκκομετρικής διαβαθ- για συνήθη σκυροδέματα" πλην του
μίσεως του μίγματος των αδρανών που ελέγχου αντοχής μητρικού πετρώματος
προορίζεται για οπλισμένο σκυρόδεμα με τις ακόλουθες τροποποιήσεις και συμ-
πρέπει να βρίσκεται στην υποζώνη Δ των πληρώσεις:
Διαγραμμάτων Ι , ΙΙ, ΙΙΙ ή ΙV ανάλογα 4.3.3.1 Η παιπάλη της φυσικής άμμου δεν
με το μέγιστο κόκκο του πρέπει να υπερβαίνει το 5% του ξερού
χρησιμοποιούμενου αδρανούς. Για βάρους της άμμου.
σκυρόδεμα κατηγορίας C30/37 ή
μικρότερης , o εργοδότης ή η Υπηρεσία ή 4.3.3.2 Φυσικά αδρανή από θάλασσα που δεν
ο Επιβλέπων του έργου μπορούν να έχουν πλυθεί, μπορούν να χρησιμο-
προδιαγράψουν ως περιοχή του μίγματος ποιηθούν για παρασκευή οπλισμένου
την υποζώνη Ε των Διαγραμμάτων Ι, ΙΙ, σκυροδέματος, αν η περιεκτικότητά τους
ΙΙΙ και ΙV. Η υποζώνη Ζ του σε χλωριούχα άλατα, εκφρασμένη σε ισο-
Διαγράμματος Ι αφορά μόνο το άοπλο δύναμο ποσοστό άνυδρου χλωριούχου
σκυρόδεμα. Ειδικά για το αντλήσιμο ασβεστίου (CaCl2), δεν υπερβαίνει το 1%
σκυρόδεμα ισχύει το άρθρο 12.10. του βάρους του τσιμέντου. Σε προεντε-
ταμένο σκυρόδεμα απαγορεύεται η χρη-
4.3.2.15 Ο έλεγχος του ποσοστού εύθρυπτων σιμοποίηση φυσικών αδρανών από θά-
κόκκων της παραγράφου 4.2.1 του λασσα που δεν έχουν πλυθεί.
Σχεδίου Προτύπου ΕΛΟΤ 408 θα γίνεται
σύμφωνα με τη Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ-306. 4.3.3.3 Αν χρησιμοποιείται μίγμα θραυστής και
φυσικής άμμου, η απαίτηση του άρθρου
4.3.2.16 Οι έλεγχοι αντοχής μητρικού πετρώμα-
4.3.3.1 εξακολουθεί να ισχύει για τη
τος, οργανικών προσμίξεων και ισοδυνά-
φυσική άμμο.
μου άμμου μπορούν να παραλείπονται
όταν το λατομείο διαθέτει πιστοποιητικά
ελέγχου από Εργαστήρια του ΥΠΕΧΩΔΕ, 4.3.3.4 Αν χρησιμοποιείται μίγμα θραυστής και
ή από Εργαστήρια των Ανωτάτων Εκπαι- φυσικής άμμου η απαίτηση του άρθρου
δευτικών Ιδρυμάτων, ή από αναγνω- 4.3.3.2 ισχύει για το μίγμα των άμμων.
ρισμένα Εργαστήρια (άρθρο 15.8) και
από τα οποία πιστοποιητικά προκύπτει 4.3.4 Αποθήκευση, δειγματοληψία και έλεγχοι
ότι τα προϊόντα του ικανοποιούν τις αντί- των αδρανών
στοιχες απαιτήσεις τον Κανονισμού 4.3.4.1 Η αποθήκευση των αδρανών πρέπει να
αυτού. γίνεται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε:
4.3.2.17 Αδρανή με αντοχή μητρικού πετρώματος α) να μη διαχωρίζονται οι κόκκοι των
μεταξύ 45 ΜPa και 65 MPa μπορούν να αδρανών, όπως π.χ. συμβαίνει όταν
χρησιμοποιηθούν για σκυρόδεμα όταν ένα χονδρόκοκκο αδρανές αδειάζεται
ικανοποιούν τις υπόλοιπες απαιτήσεις από μεγάλο ύψος ή όταν αναμο-
αδρανών αυτού του Κανονισμού και χλεύεται.
εφόσον από τη Μελέτη Συνθέσεως απο- β) να αποφεύγεται η ανάμιξη διαφορε-
δειχθεί ότι επιτυγχάνεται η απαιτούμενη τικών αδρανών, όπως π.χ. συμβαίνει
αντοχή του σκυροδέματος για το οποίο όταν δύο σωροί εφάπτονται χωρίς εν-
προορίζονται. διάμεσο χώρισμα.
4.3.2.18 Αδρανή με αντοχή μητρικού πετρώματος γ) να αποφεύγεται η ρύπανσή τους από
μικρότερη από 45 ΜPa μπορούν να επιβλαβείς προσμίξεις (χώμα, λύματα
χρησιμοποιηθούν για επιχρισμένο οικο- κ.λ.π.).
δομικό σκυρόδεμα όταν ικανοποιούν τις ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.11α Όρια κοκκομετρικής διαβαθμίσεως
υπόλοιπες απαιτήσεις αδρανών αυτού μίγματος θραυστών αδρανών
του Κανονισμού και εφόσον από τη Με- μέγιστου κόκκου 63 mm, για τη
λέτη Συνθέσεως αποδειχθεί ότι επι- σειρά των Γερμανικών κοσκίνων
τυγχάνεται η απαιτούμενη αντοχή του DIN 4188 και DIN 4187.
σκυροδέματος για το οποίο προορίζονται. Κόσκινα Διερχόμενα %
4.3.2.19 Η σχεδίαση της κοκκομετρικής καμπύλης Ονομασία 'Ανοιγμα Υποζώνη Δ Υποζώνη Ε
των αδρανών θα γίνεται σε Διαγράμματα
0,25 250μm 2 - 11 11 - 16
παρόμοια προς τα Ι, ΙΙ , ΙΙΙ, ΙV, ανάλογα 1 1 mm 6 - 26 26 - 39
με το μέγιστο κόκκο του μίγματος των 2 2 mm 11 - 34 34 - 49
αδρανών. 4 4 mm 19 - 42 42 - 59
8 8 mm 30 - 56 56 - 71
4.3.3 Φυσικά αδρανή 16 16 mm 46 - 71 71 - 84
31,5 31,5 mm 72 - 90 90 - 96
12. 12
63 63 mm 100 100 1 1/2'' 37,5 mm 95 -100 100
2'' 50,0 mm 100 100
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.12β Όρια κοκκομετρικής διαβαθμίσεως
μίγματος θραυστών αδρανών
μέγιστου κόκκου 1/2", για τη σειρά
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.12α Όρια κοκκομετρικής διαβαθμίσεως των Αμερικανικών κοσκίνων ASTM
μίγματος θραυστών αδρανών Ε 11.
μέγιστου κόκκου 16 mm, για τη
σειρά των Γερμανικών κοσκίνων Κόσκινα Διερχόμενα %
DIN 4188 και DIN 4187.
Ονομασία 'Ανοιγμα Υποζώνη Δ Υποζώνη Ε
Κόσκινα Διερχόμενα %
0,25* 250μm 2 - 13 13 - 18
Νο 50 300 μm 3 - 14 14 - 22
Ονομασία 'Ανοιγμα Υποζώνη Δ Υποζώνη Ε
Νο 30 600 μm 8 - 23 23 - 37
0,25 250 μm 2 - 13 13 - 18 Νο 16 1,18 mm 14 - 34 34 - 52
1 1 mm 12 - 32 32 - 49 Νο 8 2,36 mm 24 - 47 47 - 66
2 2 mm 21 - 42 42 - 62 Νο 4 4,75 mm 42 - 68 68 - 84
4 4 mm 36 - 63 63 - 80 3/8'' 9,5 mm 70 - 91 91 - 97
8 8 mm 60 - 85 85 - 94 1/2'' 12,5 mm 95 - 100 100
16 16 mm 100 100 3/4'' 19,0 mm 100 100
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.13β Όρια κοκκομετρικής διαβαθμί-σεως
μίγματος θραυστών αδρανών
μέγιστου κόκκου 3/8", για τη σειρά
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.13α Όρια κοκκομετρικής διαβαθμί-σεως των Αμερικανικών κοσκίνων ASTM
μίγματος θραυστών αδρανών Ε 11.
μέγιστου κόκκου 8 mm, για τη
σειρά των Γερμανικών κοσκίνων Κόσκινα Διερχόμενα %
DIN 4188 και DIN 4187.
Ονομασία 'Ανοιγμα Υποζώνη Δ Υποζώνη Ε
Κόσκινα Διερχόμενα % 0,25* 250 μm 5 - 11 11- 21
Νο 50 300 μm 7 - 15 15 - 26
Ονομασία 'Ανοιγμα Υποζώνη Δ Υποζώνη Ε Νο 30 600 μm 15 - 30 30 - 43
Νο 16 1,18 mm 25 - 45 45 - 60
0,25 250 μm 5 - 11 11 - 21
Νο 8 2,36 mm 42 - 61 61 - 74
1 1 mm 21 -42 42- 57
Νο 4 4,75 mm 69 - 80 80 - 88
2 2 mm 36 - 57 57 -71
3/8'' 9,5 mm 100 100
4 4 mm 61- 74 74 - 85
8 8 mm 95-100 100
∗Το κόσκινο αυτό ανήκει στη Γερμανική σειρά κοσκίνων
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.2.11β Όρια κοκκομετρικής διαβαθμίσεως
μίγματος θραυστών αδρανών
μέγιστου κόκκου 1 1/2", για τη
σειρά των Αμερικανικών κοσκίνων
ΑSΤΜ Ε 11.
Κόσκινα Διερχόμενα %
Ονομασία 'Ανοιγμα Υποζώνη Δ Υποζώνη Ε
0,25* 250μm 2 - 11 11- 16
Νο 50 300 μm 3 - 13 13 - 19
Νο 30 600 μm 4 - 20 20 - 30
Νο 16 1,18 mm 7 - 29 29 - 42
Νο 8 2,36 mm 12 - 36 36 - 51
Νο 4 4,75 mm 21 - 45 45 - 62
3/8'' 9,5 mm 34 - 60 60 - 74
1/2'' 12,5 mm 41 - 66 66 - 80
3/4'' 19,0 mm 51 - 75 75 - 87
1'' 25,0 mm 60 - 84 84 - 93
12
13.
14.
15. 4.3.4.2 Η δειγματοληψία των αδρανών στο ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3.4.4 Απαιτούμενες ποσότητες για την
εργοτάξιο θα γίνεται σύμφωνα με τα ανα- εξέταση των αδρανών.
φερόμενα στη ΣΚ-319 και η μείωση του Δοκιμή Ελάχιστη απαιτούμενη ποσότητα
δείγματος στην επιθυμητή ποσότητα για αδρανών σε Kg
δοκιμές σύμφωνα με τα αναφερόμενα ΄Άμμος Γαρμπίλι Σκύρα
στη ΣΚ-324. ή
χαλίκια
4.3.4.3 Στην περίπτωση που τα αποτελέσματα
Κοκκομετρική ανάλυση
ελέγχου του δείγματος των αδρανών δεν Φαινόμενο βάρος 20 30 40
συμφωνούν με τις απαιτήσεις του Κανο- Ισοδύναμο άμμου
νισμού αυτού, γίνονται δύο ακόμη δειγμα- Αντοχή σε τριβή
τοληψίες και υπολογίζονται οι μέσοι όροι και κρούση κατά - 30 40
Los Angeles
των αποτελεσμάτων ελέγχου των τριών
(3) δειγματοληψιών (αν πρόκειται για έ- Αντοχή σε αποσάθρωση 10 20 30
(υγεία)
λεγχο κοκκομετρικών διαβαθμίσεων υπο-
λογίζονται οι μέσοι όροι των διερχο- Ο έλεγχος των άλλων χαρακτηριστικών
μένων από κάθε κόσκινο). Αν και αυτοί οι των αδρανών θα επαναλαμβάνεται όταν
μέσοι όροι δεν συμφωνούν με τις απαιτή- φαίνεται μακροσκοπικά ότι τα χαρα-
σεις του Κανονισμού αυτού, ο σωρός των κτηριστικά αυτά έχουν μεταβληθεί ή όταν
αδρανών από τον οποίο έγινε η δειγμα- αλλάζει η πηγή προμήθειας των αδρα-
τοληψία απορρίπτεται. νών.
Στην περίπτωση που η ασυμφωνία περι-
4.3.4.6 Αν υπάρχουν σωροί με όγκους μικρό-
ορίζεται μόνο στην ομοιομορφία της
τερους από εκείνους που προβλέπονται
διαβαθμίσεως των κλασμάτων ο Επιβλέ-
στο άρθρο 4.3.4.5, που έχουν σχημα-
πων έχει το δικαίωμα να μην απορρίψει
τιστεί σε διαφορετικές ημερομηνίες, τότε
το σωρό αλλά:
καθένας από τους σωρούς αυτούς πρέ-
α) να επαναλάβει τη Μελέτη Συνθέσεως πει να εξετάζεται χωριστά.
β) να κάνει λογιστική διόρθωση των 4.3.4.7 Αδρανή τα οποία κρίθηκαν ακατάλληλα
αναλογιών της Μελέτης Συνθέσεως αν πρέπει να απομακρύνονται από το χώρο
δεν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για του εργοταξίου.
την επανάληψη της Μελέτης Συνθέ-
σεως και οι αποκλίσεις στη διαβάθ- 4.3.4.8 Μεταξύ του αγοραστή αδρανών και του
μιση των αδρανών περιορίζονται στις λατομείου παραγωγής τους θα συμφω-
10 εκατοστιαίες μονάδες για τα νείται η διαβάθμιση των αδρανών που θα
κόσκινα τα μεγαλύτερα των 4 ή Νο παραδοθούν, με ανοχές που δεν θα
4, τις 8 εκατοστιαίες μονάδες για τα υπερβαίνουν τις 8 εκατοστιαίες μονάδες
κόσκινα της άμμου (εκτός του για τα κόσκινα τα μεγαλύτερα των 4 ή
κοσκίνου 0,25), και τις 5 εκατοστιαί- Νο4 και τις 6 εκατοστιαίες μονάδες για τα
ες μονάδες για το κόσκινο 0,25. κόσκινα της άμμου. Η ανοχή στο κόσκινο
0,25 δεν θα υπερβαίνει τις 4 εκατο-
4.3.4.4 Οι απαιτούμενες ελάχιστες ποσότητες στιαίες μονάδες με την προϋπόθεση ότι
δειγμάτων αδρανών υλικών για τους ικανοποιούνται οι απαιτήσεις του άρθρου
συνήθεις εργαστηριακούς ελέγχους ανα- 4.3.2.6.
φέρονται στον Πίνακα 4.3.4.4.
4.3.4.5 Ο έλεγχος της κοκκομετρικής διαβαθμί- 4.3.4.9 Κάθε φορτίο αδρανών λατομείου πρέπει να
σεως των αδρανών υλικών των εργοτα- συνοδεύεται με ενυπόγραφο, από τον
ξιακών σκυροδεμάτων πρέπει να επα- παραγωγό ή από εκπρόσωπό του, Δελτίο
ναλαμβάνεται μετά την κατανάλωση κοκκομετρικής διαβαθμίσεως των αδρα-
περίπου 80 m3 σκύρων,40 m3 γαρμπιλιού νών.
και 80 m 3 άμμου, εκτός αν κατά τη διά-
4.3.4.10 Ο αγοραστής έχει το δικαίωμα να μη
στρωση μιας ημέρας καταναλίσκονται με-
δεχτεί φορτίο αδρανούς, του οποίου η
γαλύτερες ποσότητες αδρανών, οπότε ο
διαβάθμιση όπως φαίνεται στο Δελτίο
έλεγχος πρέπει να επαναλαμβάνεται
του λατομείου, διαφέρει από εκείνη που
στην αρχή κάθε διαστρώσεως. Επίσης
συμφωνήθηκε, με τις ανοχές του άρθρου
πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε φορά
4.3.4.8.
που η κάθιση του σκυροδέματος πα-
ρουσιάζει ουσιώδη μεταβολή χωρίς να 4.3.4.11Αν κατά τον έλεγχο του φορτίου αδρα-νούς
έχουν μεταβληθεί οι αναλογίες των που θα διενεργήσει ο αγοραστής
υλικών. διαπιστωθεί ότι η διαβάθμιση του υλικού
16. δεν είναι εκείνη που βεβαιώνεται στο ανάδοχο του έργου ή στο εργοστάσιο
Δελτίο του λατομείου, τότε, εφόσον ο παραγωγής σκυροδέματος.
αγο-ραστής δεν θέλει να χρησιμοποιήσει
αυτό το φορτίο, το λατομείο είναι υπο- 4.5.2 Ο προμηθευτής του προσθέτου πρέπει να
χρεωμένο να το απομακρύνει. εφοδιάσει τον κύριο του έργου ή την
αρμόδια Υπηρεσία επιβλέψεως του έργου
4.3.4.12Το λατομείο είναι υποχρεωμένο να έχει στη με τα πιστοποιητικά ελέγχου του προ-
διάθεση των αρμοδίων για τον έλεγχο σθέτου για τον τύπο τσιμέντου που θα
οργάνων της Πολιτείας, καθώς και στη χρησιμοποιηθεί στο έργο.
διάθεση των αγοραστών, τα αποτελέ- Ο προμηθευτής υποχρεούται να παρέχει
σματα ελέγχων των αδρανών που πα- τις ακόλουθες πληροφορίες :
ράγει.
− λεπτομερείς οδηγίες χρήσεως
4.3.4.13Ο έλεγχος των αδρανών ενός έργου γίνεται − τυπική δόση και βλαβερές επιδράσεις
πάντοτε με τη σειρά κοσκίνων που σε περίπτωση χρησιμοποιήσεως
χρησιμοποιήθηκε στη Μελέτη με-γαλύτερης δόσεως
Συνθέσεως.
− χημική ονοματολογία των κυρίως
4.4 Νερό
ενεργών συστατικών του
προσθέτου
4.4.1 Το νερό αναμίξεως και συντηρήσεως
πρέπει να ικανοποιεί τις απαιτήσεις του − την περιεκτικότητα του προσθέτου σε
Σχεδίου Προτύπου ΕΛΟΤ 345. χλώριο εκφρασμένη σε άνυδρο
CaCl2 ως ποσοστό του βάρους του
4.4.2 Θαλασσινό νερό δεν θα χρησιμοποιείται προ-σθέτου
για παρασκευή οπλισμένου σκυροδέμα-
τος, εκτός αν αυτό καθίσταται αναπό- − αν το πρόσθετο δημιουργεί φυσαλίδες
φευκτο από την έλλειψη κατάλληλου αέρα
νερού και επιτρέπεται από τη φύση του − τον επιτρεπόμενο χρόνο αποθη-
έργου. Η χρήση του θαλασσινού νερού κεύσεως και οδηγίες για τις
θα πρέπει να προβλέπεται στη Σύμβαση απαιτού-μενες συνθήκες
του έργου η οποία απαραίτητα θα αποθηκεύσεως.
περιγράφει τα αναγκαία πρόσθετα μέτρα
που θα πρέπει να ληφθούν σε τέτοιες − δήλωση συμβιβαστότητας των προ-
περιπτώσεις (π.χ. χρήση ειδικών χαλύ- σθέτων σε περίπτωση που χρησιμο-
βων, είδος τσιμέντου, αύξηση της επικά- ποιούνται συγχρόνως δύο ή περισ-
λυψης κ.λ.π.). Η σύμφωνα με τα παρα- σότερα πρόσθετα.
πάνω χρήση του θαλασσινού νερού θα 4.5.3 Η δαπάνη για τον έλεγχο των προσθέτων
εγκρίνεται από την αρμόδια ελέγχουσα θα καταβάλλεται από τον προμηθευτή
Δημόσια Αρχή. τους ή τον κατασκευαστή του έργου.
4.4.3 Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση θαλασ- 4.5.4 Η Μελέτη Συνθέσεως του σκυροδέματος
σινού νερού για την παρασκευή προεντε- πρέπει να έχει γίνει με πρόσμιξη του
ταμένου σκυροδέματος. προσθέτου ή των προσθέτων, αν αυτά
4.4.4 Θαλασσινό νερό μπορεί να χρησιμοποι- είναι περισσότερα.
ηθεί για την παρασκευή φέροντος άο-
4.5.5 Απαγορεύεται η χρήση προσθέτων που
πλου σκυροδέματος μόνον εφόσον η
δημιουργούν ιόντα χλωρίου για σκυρό-
απαιτούμενη αντοχή αυξηθεί κατά 15%.
δεμα οπλισμένο ή προεντεταμένο ή σε
4.5 Πρόσθετα σκυροδέματος περίπτωση που στο σκυρόδεμα θα εν-
σωματωθούν εξαρτήματα από αλουμίνιο.
4.5.1 Το πρόσθετο που θα χρησιμοποιηθεί στο
έργο πρέπει να είναι το πρόσθετο που 4.5.6 Τα αερακτικά πρόσθετα πρέπει να
χρησιμοποιήθηκε και ελέγχθηκε στη Με- συμφωνούν με τις απαιτήσεις της Ειδικής
λέτη Συνθέσεως σκυροδέματος. Ο κύριος Προδιαγραφής ΣΚ-307.
του έργου ή ο Επιβλέπων Μηχανικός (για 4.5.7 Τα επιταχυντικά, επιβραδυντικά, ρευστο-
τα ιδιωτικά έργα) ή η αρμόδια Υπηρεσία ποιητικά, ή άλλα πρόσθετα πρέπει να
(για τα Δημόσια Έργα), έχουν το δικαί- συμφωνούν με τις απαιτήσεις της Ειδικής
ωμα να απορρίψουν αιτιολογημένα τη Προδιαγραφής ΣΚ-308 για τον αντίστοιχο
χρήση ενός προσθέτου. Η ευθύνη πά- τύπο.
ντως για τη χρήση των προσθέτων
παραμένει σε κάθε περίπτωση στον
17. 4.5.8 Τα υπερρευστοποιητικά πρόσθετα πρέ-πει Μελέτης Συνθέσεως βαρύνει τον ιδιο-
να συμφωνούν με τις απαιτήσεις της κτήτη του έργου.
Ειδικής Προδιαγραφής ΣΚ-316.
5.2.1.3 Στα Δημόσια 'Εργα που εκτελούνται από
4.5.9 Το πρόσθετο ή τα πρόσθετα που θα χρη-
εργοληπτική επιχείρηση ο υπόχρεος για
σιμοποιηθούν στο έργο θα είναι του ίδιου
τη διενέργεια της Μελέτης Συνθέσεως και
εργοστασίου, θα έχουν την ίδια εμπο-
για την καταβολή της σχετικής δαπάνης,
ρική ονομασία με αυτά που χρησιμο-
ορίζεται από την Σύμβαση του έργου. Σε
ποιήθηκαν στη Μελέτη Συνθέσεως και θα
περίπτωση που δεν υπάρχει σχετικός
προστίθενται στην αναλογία που
όρος στη Σύμβαση η δαπάνη βαρύνει τον
προβλέπεται σε αυτήν, με ευθύνη του
ανάδοχο του έργου.
αναδόχου του έργου ή του εργοστασίου
παραγωγής. Μεταβολή αυτής της αναλο- 5.2.1.4 Οι Μελέτες Συνθέσεως σκυροδέματος
γίας μπορεί να γίνει με έγκριση του γίνονται από τα Εργαστήρια του
Επιβλέποντα ή της Υπηρεσίας. Η ποσό- ΥΠΕΧΩΔΕ, τα Εργαστήρια των Ανωτά-
τητα υπερρευστοποιητικού που πιθανώς των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και τα
θα απαιτηθεί επιτόπου στο έργο για τη αναγνωρισμένα Εργαστήρια (άρθρο
βελτίωση της εργασιμότητας, εκτιμάται με 15.8).
ευθύνη του εργοστασίου παραγωγής 5.2.1.5 Η Μελέτη Συνθέσεως κάθε ποιότητας
σκυροδέματος. σκυροδέματος πρέπει να γίνεται στην αρ-
'Αρθρο 5 χή του έργου και πρέπει να επανα-
λαμβάνεται:
5 Σύνθεση σκυροδέματος
α) όταν αλλάζει η πηγή λήψεως των
5.1 Γενικά αδρανών.
Το σκυρόδεμα πρέπει να έχει μελετηθεί β) όταν τα αδρανή παρουσιάζουν δια-
και να παρασκευάζεται έτσι, ώστε: φορετική διαβάθμιση από εκείνη που
− να έχει ομοιογένεια είχαν στη Μελέτη Συνθέσεως, με
− να έχει την εργασιμότητα εκείνη που αποκλίσεις που υπερβαίνουν τις 10
θα επιτρέψει να διαστρωθεί και να εκατοστιαίες μονάδες για τα κόσκινα
συμπυκνωθεί ικανοποιητικά με τα τα μεγαλύτερα των 4 ή Νο 4, τις 8
διαθέσιμα μέσα και εκατοστιαίες μονάδες για τα κόσκινα
της άμμου (εκτός του κοσκίνου
− να έχει την αντοχή, την ανθεκτικότητα 0,25) και τις 5 εκατοστιαίες
και όλες τις άλλες πρόσθετες ιδιό- μονάδες για το κόσκινο 0,25.
τητες, οι οποίες προδιαγράφονται για
το έργο. γ) όταν αλλάζουν τα πρόσθετα ή ο
τύπος του τσιμέντου.
5.2 Μελέτη Συνθέσεως δ) όταν το μίγμα παρουσιάζει τάσεις
5.2.1 Υποχρεώσεις απομίξεως ή η κάθισή του δεν είναι
δυνατό να ικανοποιήσει τις απαι-
5.2.1.1 Οι αναλογίες των υλικών για την παρα- τήσεις του άρθρου 8.6, μολονότι
σκευή του σκυροδέματος θα καθορίζονται τηρούνται οι αναλογίες της Μελέτης
από εργαστηριακή Μελέτη Συνθέσεως. Η Συνθέσεως.
Μελέτη Συνθέσεως είναι υποχρεωτική για
κάθε ποιότητα σκυροδέματος, όπως επί- 5.2.2 Απαιτούμενη αντοχή
σης και για οποιοδήποτε σκυρόδεμα ειδι- 5.2.2.1 Αν υπάρχουν στοιχεία τυπικής απο-
κών απαιτήσεων (στεγανό σκυρόδεμα, κλίσεως s, που έχουν προκύψει από 60
ανθεκτικό σκυρόδεμα κ.τ.λ.). Δεν είναι υ- τουλάχιστον διαδοχικά δοκίμια διαφορε-
ποχρεωτική για σκυρόδεμα υποστρώ- τικών αναμιγμάτων, που έγιναν με τα ίδια
σεων, ισοπεδωτικών στρώσεων και άλ- υλικά, τις ίδιες εγκαταστάσεις παραγωγής
λων βοηθητικών κατασκευών, που δεν και για σκυρόδεμα του οποίου η χαρα-
μετέχουν ουσιαστικά στη λειτουργία του κτηριστική αντοχή δεν διαφέρει πε-
έργου. ρισσότερο από 7 ΜΡa από εκείνη του
5.2.1.2 Στα έργα όπου το σκυρόδεμα παρα- υπόψη έργου, τότε η απαιτούμενη αντοχή
σκευάζεται επιτόπου ο κατασκευαστής πρέπει να έχει τουλάχιστον την τιμή που
είναι υποχρεωμένος να φροντίσει για την υπολογίζεται από τη Σχέση :
έγκαιρη διενέργεια της Μελέτης Συνθέ- fα = fck + 2,01 s (1)
σεως. Την ευθύνη της αντιπροσωπευ-
όταν πρόκειται για σκυρόδεμα μεγάλων
τικότητας των υλικών και της εφαρμογής
έργων (άρθρο 13.5) και από τη Σχέση:
της Μελέτης Συνθέσεως στο εργοτάξιο
έχει ο Επιβλέπων Μηχανικός. Αν δεν έχει fα = fck + 2,14 s (2)
συμφωνηθεί διαφορετικά, η δαπάνη της
18. όταν πρόκειται για σκυρόδεμα μικρών πρέπει να εξασφαλίζουν στο μίγμα τα
έργων (άρθρο 13.4). ακόλουθα:
Η απαιτούμενη αντοχή fα του εργο- − την εργασιμότητα που προδιαγράφει ο
στασιακού σκυροδέματος πρέπει να Μελετητής ή ο Επιβλέπων. Η εργα-
καθορίζεται από τα ίδια τα εργοστάσια, σιμότητα του σκυροδέματος θα
και να είναι τουλάχιστον ίση με (άρθρο εκφρά-ζεται σε εκατοστά κάθισης,
12.1.1.5) σύμφωνα με τη Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ-
309.
fα = fck + 1,64 s (3) Αν δεν προδιαγράφεται εργασιμότητα,
Αν η τιμή της τυπικής αποκλίσεως που η Μελέτη Συνθέσεως θα γίνεται για
προαναφέρθηκε έχει προκύψει - με τις σκυρόδεμα με κάθιση 10-12 cm όταν
προηγούμενες προϋποθέσεις για τη τα αδρανή είναι θραυστά και 6-10 cm
χαρακτηριστική αντοχή - από λιγότερα όταν όλα τα αδρανή, ή μερικά από
των 60 δοκίμια, όχι όμως και λιγότερα αυτά, είναι φυσικά.
των 15, τότε η τιμή αυτή, πριν εισαχθεί Εκτός από την κάθιση μπορεί να
στις Σχέσεις (1), (2) και (3) πρέπει να προδιαγράφεται και εξάπλωση όπως
πολλαπλασιάζεται με τον αντίστοιχο αυτή περιγράφεται στη Μέθοδο Ελέγ-
συντελεστή του Πίνακα 5.2.2.1. χου ΣΚ-318.
Αν η τιμή της τυπικής αποκλίσεως (μετά Και σ' αυτήν όμως την περίπτωση θα
τον πολλαπλασιασμό της με τον ισχύουν για την κάθιση όσα αναφέ-
αντίστοιχο συντελεστή του Πίνακα ρονται στα άρθρα 5.2.4 και 8.5 έως
5.2.2.1) είναι μικρότερη από 3 ΜΡa , τότε και 8.7 του Κανονισμού αυτού. Σε
στις Σχέσεις (1), (2) και (3) πρέπει να ύφυγρα μίγματα μπορεί να προδια-
εισάγεται τιμή s = 3 ΜΡa. γράφεται και χρόνος Vebe, σύμφωνα
με τη Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ-310.
ΠΙΝΑΚΑΣ 5.2.2.1 Συντελεστής διορθώσεως της − τις πρόσθετες πιθανώς ιδιότητες που
τυπικής αποκλίσεως. θα προδιαγράφει ο Μελετητής ή ο
Επιβλέπων (αντλησιμότητα,
Αριθμός δοκιμίων Συντελεστής στεγανό-τητα, ανθεκτικότητα κτλ.),
πολλαπλασιασμού
όσο αυτές είναι δυνατόν να
15 1,27 πραγματοποιηθούν με τα υλικά
20 1,18 που προσκομίστηκαν στο
30 1,09
40 1,05
Εργαστήριο.
50 1,02 − μέση αντοχή ίση τουλάχιστον με την
60 ή περισσότερα 1,00 απαιτούμενη fα.
− άλλες αντοχές ή άλλα στοιχεία που
5.2.2.2 Αν δεν υπάρχουν στοιχεία τυπικής ζητάει ο ενδιαφερόμενος (αντοχή σε
αποκλίσεως ή υπάρχουν, αλλά από κάμψη, αντοχή σε διάρρηξη κ.τ.λ.).
λιγότερα των 15 δοκίμια ή ακόμα αν η
5.2.3.2 Αν οι ιδιότητες του σκυροδέματος που
χαρακτηριστική αντοχή του σκυροδέμα-
αναφέρονται στο άρθρο 5.2.3.1 δεν είναι
τος δεν ικανοποιεί την απαίτηση του άρ-
δυνατόν να επιτευχθούν με τα υλικά που
θρου 5.2.2.1, τότε ο υπολογισμός της α- προσκομίστηκαν, το Εργαστήριο θα συμ-
παιτούμενης αντοχής από τις Σχέσεις (1), βουλεύει εκείνον που ζητά τη Μελέτη
(2) και (3) πρέπει να γίνεται με την πα- Συνθέσεως για τις αλλαγές που πρέπει
ραδοχή τυπικής αποκλίσεως s = 5 ΜΡa να γίνουν στα υλικά ή για την πλήρη αντι-
αν θα χρησιμοποιηθούν θραυστά αδρανή κατάστασή τους.
και s = 6 ΜΡa αν θα χρησιμοποιηθούν
φυσικά αδρανή. 5.2.3.3 Εφόσον ζητηθεί, στη Μελέτη Συνθέσεως
θα δίνεται η καμπύλη του λόγου
5.2.3 Στοιχεία Μελέτης Συνθέσεως νερό/τσιμέντο (Ν/Τ) και αντοχής για ένα
διάστημα τουλάχιστον ±3 ΜΡa εκατέρω-
5.2.3.1 Η Μελέτη Συνθέσεως σκυροδέματος θεν της απαιτούμενης αντοχής fα.
πρέπει να γίνεται με τα αδρανή, το 5.2.3.4 Η ποσότητα του νερού που θα δίνεται στις
τσιμέντο, τα πρόσθετα και το νερό (αν αναλογίες υλικών της Μελέτης Συν-
αυτό είναι αμφιβόλου ποιότητας), που θα θέσεως θα αναφέρεται σε ξερά αδρανή
χρησιμοποιηθούν στο έργο. Τα υλικά υλικά. Σε ξερά επίσης αδρανή υλικά ανα-
αυτά πρέπει να τα προσκομίζει στο φέρονται οι οριακές τιμές λόγου Ν/Τ που
Εργαστήριο εκείνος που ζητά τη Μελέτη δίνονται σε άλλες παραγράφους του
Συνθέσεως. Οι αναλογίες των υλικών Κανονισμού αυτού.
που θα δίνονται στη Μελέτη Συνθέσεως
