Bankaların İtibar Riski ve Türk Bankacılık Sisteminde İtibar Riskine Dair Vakalar - Aysel GÜNDOĞDU

1. Bankaların İtibar Riski ve Türk Bankacılık Sisteminde İtibar Riskine Dair Vakalar Yrd. Doç. Dr. Aysel GÜNDOĞDU

2. Yrd.Doç.Dr. Aysel GÜNDOĞDU Haliç Üniversitesi

3. Bankacılık bir risk yönetme sanatıdır. Risksiz, bankacılık faaliyeti düşünülemez.
Güven unsuru, bankacılık sisteminin olmazsa olmazıdır.
Yatırımcılar güvenmedikleri bir sisteme para yatırmak istemezler.

4. İtibar, her kurum ve sektör için önemlidir. Ancak, bankacılık için önemi ayrı bir boyuttadır.
Bankacılık, bütünü ile itibar işidir.

5. Bankalar, ekonominin her yerine nüfuz etmiş kuruluşlardır.
Bankalar, ülke ekonomisinde reel ve finansal sektör arasında aracı olan kurumlardır.

6. Bankalar, emanet tasarruf taşıyan, ekonominin lokomotifi konumundaki hayati kuruluşlardır.
Bankacılık sistemi, hem bankalar tarafından hem de dışarıdan tehdit edilmektedir.
Yatırımcının korunması ve ekonomiye zarar gelmemesi için bankacılık sisteminin itibar riskine karşı denetlenmesi ve düzenlenmesi bir gerekliliktir.

7. Finansal anlamda başarılı olamaması,
Finansal sonuçların makyajlanması,
Banka sahipleri ve üst düzey yöneticiler hakkında kuşkular,
Sunulan hizmetlerin kalitesinin düşüklüğü,
Zayıf sosyal sorumluluk anlayışı,
Etik kurallara uymama,
Yasal olmayan işlemler nedeni ile bankanın geçireceği hukuki süreçler,
İdari ve adli suç dosyalarının kabarıklığı

8. Bankaların yalnızca finansal işlemlerdeki riski değil, aynı zamanda ölçülemeyen ve soyut olan riskleri de oldukça önemlidir.
Evet, Dünyanın en güçlü, en büyük ve en güvenilir bankasının bile itibar riski vardır. İtibar yönetimi, bir süreç olduğuna göre riskin ne zaman gerçeklşeceği belli olmaz.

9. Ülke Ekonomisinden Kaynaklanan Riskler
Bankacılık Sisteminden Kaynaklanan Riskler
Bankanın Kendisinden Kaynaklanan Riskler

10. İstikrarsız Büyüme Oranları
Yüksek Enflasyon
Yüksek İşsizlik
Cari Açık Sorunu
Yapısal Düzenlemelerin Yoksunluğu
Politik Risk

11. Sisteme güven azalır. Yatırımcı kaçabilir.
Bankanın bilanço hedefleri sapabilir.
Panik durumunda likidite sorunu yaşanabilir.
Banka, dağıttığı kredileri geri çağırabilir.
Aktif-pasif yönetimi zorlaşabilir.

12. Kredi sorunu ortaya çıkabilir.
Panik nedeni ile mevduat bulma zorluğu yaşamasına neden olabilir.
Bankacılık krizine neden olabilir.

13. Mevcut müşteriler bankadan vazgeçebilir.
Yeni müşterilerin kazanılması zorlaşabilir.
Bankanın planladığı ortaklık ve işbirlikleri olumsuz etkilenebilir.
Nitelikli insan kaynağının tercih ettiği bir banka imajı ortadan kalkabilir.

14. Evet suçtur.
5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 74. maddesine göre; yazılı ve görsel basın araçları ile bir bankanın itibarını kırabilecek veya şöhretine ya da servetine zarar verebilecek bir hususa kasten sebep olunamaz ya da bu yolla asılsız haber yayılamaz.
Cezası: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 1000 günden 2000 güne kadar adlî para cezası

15. ◦Sermaye ve Likidite Yetersizliği
◦Halka İlişkiler
◦Yetersiz Yasal Düzenleme ve Denetleme
◦Hizmet Kalitesinin Düşüklüğü
◦Kurucuların ve Üst Yönetimin Karar, Davranışları
◦Siyasi Yaklaşımlar
◦Kötü İnsan Kaynakları Uygulamaları
◦Haksız Rekabet
◦Etik Olmayan Unsurlar
◦Aşırı Risk Alma
◦Yüksek Ücret ve Kesintiler
◦Sır Saklama Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi

16. Bankalar için en önemli finansal itibar göstergeleridir.
Sermaye yeterlilik oranı güçlü olan bir bankaya uzun vadede yaklaşım da olumlu olacaktır.
Hem bankacılık sisteminin hem de bankanın sermaye ve likidite oranları kurumsal itibar yönetimini etkileyen finansal oranlardır.
Basel Uzlaşısına göre bankaların sermaye yeterlilik oranı en az %8 olmalıdır.
Vaka: 2000-2001 Bankacılık krizleri

17. Her müşteriye eşit mesafede olma ve standart hizmeti verme
Vaka: Gezi Parkı olaylarında özel bir bankanın genel müdürünün taraflı olarak nitelendirilebilecek açıklaması.

18. Herkes banka kuramaz. Banka kurabilmek için sadece sermaye yeterli değildir.
Banka kurucularının iflas etmemiş olma, hırsızlık, rüşvet, zimmet, dolandırıcılık gibi suçlar işlememiş olma, gerekli itibara sahip olma, dürüst ve şeffaf olmaları gerekmektedir.
Vaka: Bir kamu bankasının genel müdürünün rüşvet ve dolandırıcılık suçundan gözaltına alınması.

19. Hizmet kalitesi ve standardı konusunun önemi
Rekabetin artması ile inovasyon çalışmaları önem kazanıyor.
Vaka: Bir kamu bankasının devletin veznesi görevi nedeni ile oluşturduğu uzun kuyruklar

20. Ülkemizde düzenleme ve denetleme otoritelerinin eksikliği, yasal düzenlemelerin yetersizliği ile birlikte 1982 yılında “Banker” olayları,
2000–2001 dönemindeki bankacılık kaynaklı iki önemli krize neden olmuştur.
Türk halkının birikimlerini teslim ederken bankalara karşı tereddüt içinde olma durumu bu bozuk temel üzerine kurulan talihsiz olaylara dayanmaktadır.

21. Bankalar, siyasi ortamlardan uzak durmalıdır.
Tarafsız olmalıdırlar.
Vaka: Bir katılım bankasının siyasi çevrede yaşadığı itibar sorunu

22. İstikrarlı büyüme ve planlı insan kaynağı
Agresif büyüme, kriz dönemlerinde hızlı işten çıkarmalar
Vaka: Zira 2008 küresel finans krizinin yarattığı gergin ortamda Türkiye’de bir özel banka 1000 çalışanının sözleşmesini mesai saati bitiminde fesh etmiştir.

23. Rekabet Kurumu’nun faaliyetlerini denetlediği sektörlerin başında bankacılık gelmektedir.
Vaka: Kredi kartı ihraç eden 12 bankanın kredi kartı alışveriş ve gecikme faizi oranlarını da kapsayacak şekilde faiz oranlarını anlaşarak belirlediği tespit edilmiştir.

24. Türkiye Bankalar Birliği “Bankacılık Etik İlkeleri”
Bankalar dürüst, tarafsız, güvenilir, saydam, topluma yararlı, çevreye saygılı kuruluşlar olmalıdır.
Çalışanların haklarını gözetmeli, müşterilerini bilgilendirip onların sırlarını saklamalıdırlar.
Vaka: Yazılı ve görsel basında çıkan müşteri mağduriyet haberleri, bankalar hakkında olumsuz bir algı yaratmaktadır.

25. Bankalar, risk almalıdır. Ancak, aşırı risk almaları, ciddi riskler doğurabilecektir.
Türkiye’de yetersiz yasal düzenlemeler nedeni ile aşırı risk alan bankalar, krizlere neden olmuş ve halkın sisteme karşı olan güveni sarsılmıştır.
Vaka: 2000-2001 Bankacılık krizleri sonucunda TMSF’ye devredilen ve/veya kapatılan bankalar

26. Bilanço hedeflerini tutturabilmek için azalan faiz gelirini ücret ve kesintiler ile dengeleme
Bankacılık, her işlem adımından ücret talep eden ve itibarı halk nezdinde zedelenen bir sistem olarak anılmaktadır.
Vaka: Ülkemizdeki bankacılık sisteminin geneli

27. Müşteriler, istenilen her türlü finansal ve kişisel bilgiyi banka ile paylaşmaktadırlar.
Bu bilgiler, yetkili olanlardan başkasına açıklanamaz, kendilerinin veya başkalarının yararına kullanılamaz.
Belirtilen yasaklar, görevden ayrıldıktan sonra da devam eder.

28. Kuruluşundan beri özel sermayeli olan bir banka, müşterileri ve halk tarafından devlet bankası zannedilmektedir.
Bu durum, bankaya olan güvenin yüksek olduğunu göstermektedir.

29. Bankaların İtibarı Zedelenirse;
◦Ülke ekonomisi kaybeder,
◦Bankacılık Sistemi kaybeder,
◦Bankanın kendisi kaybeder,
◦Banka paniği hatta bankacılık krizi doğabilir,
◦Halkın bankacılık sistemine olan güveni sarsılır. Bu güveni, geri kazanmak uzun bir süreçtir.

30. Bankacılık bir paradokstur.
Kar odaklıdır.
Ama bir kamu malı niteliğinde güven müessesesidir.
Bu paradoks içerisinde bankanın dengeli bir kurumsal itibar yönetimi sağlaması gerekir.

31. Bankacılık İtibarını korumak için;
◦İyi bir Ekonomi Yönetimi, İstikrarlı Bir Ortam,
◦Yeterli Yasal Düzenleme ve Denetleme,
◦Dürüst, Tarafsız, Şeffaf Bankalar,
◦Sağlam Sermaye Yapısı,
◦Aşırı Riskten Kaçınma,
◦Kalifiye İnsan Kaynağı,
◦Etik Değerlerin Doğru Anlaşılması,
◦Üst Yönetimin Önemi,
◦Standart Hizmet Kalitesi,
◦Adil Ücret ve Kesintiler Politikası
gerekmektedir.