PAGKAMULAT:
KAUGNAYAN NG
REBOLUSYONG PANGKAISIPAN SA
REBOLUSYONG PRANSES AT
AMERIKANO
Yunit 3, Aralin 3

ALAMIN

MAKINIG, MAG-ISIP,
MAGPAHAYAG (3MS)
Gawain 1

Gawain 1: MAKINIG, MAG – ISIP, MAGPAHAYAG (3MS)
Pakinggan ang awiting “TATSULOK.” Maaari
itong awitin gamit ang lyrics sa kabilang pahina.
Pagkatapos ay suriin ang mensaheng nakapaloob dito.

Gawain 1: MAKINIG, MAG – ISIP, MAGPAHAYAG (3MS)

Gawain 1: MAKINIG, MAG – ISIP, MAGPAHAYAG (3MS)
Alam mo bang ang awiting “Tatsulok” ay orihinal na awitin
ng bandang Buklod na nilikha bilang reaksiyon sa polisiyang
militarisasyon ng dating Pangulong Corazon Aquino? Layon ng
administrasyong Aquino na supilin ang armed revolutionary
movement. Ang militarisasyong ito ay nagdulot ng kapahamakan
sa malaking bilang ng sibilyan. Muling binuhay ni Bamboo ang
awiting ito bilang paalala sa di - pantay na istrukturang
panlipunan ng bansa.

PAMPROSESONG MGATANONG
1. Ano ang hinihiling o hinihingi ng sumulat ng awit?
2. Sino ang kinakausap sa awit?
3. Sino ang kinakatawan ng batang siTotoy?
4. Bakit kaya ibig ng sumulat na baliktarin ang tatsulok?
5. Ano ang kahulugan ng tatsulok bilang pamagat ng awit?
6. Ano kaya ang kaugnayan ng awiting ito tungkol sa aralin sa
rebolusyon? Ipaliwanag ang iyong sagot.
7. Ano ang kaugnayan ng awiting ito sa kasalukuyang karanasan ng
maraming Pilipino?

HAGDAN NG
KARUNUNGAN
Gawain 2

Gawain 2: HAGDAN NG KARUNUNGAN
Punan ang kasunod na dayagram. Isulat sa bahaging
initial ang iyong nalalaman tungkol sa tanong.

PAGSASAKONTEKSTO
Ang hugis na tatsulok ay sumisimbolo sa istruktura ng lipunan kung
saan ang mayayaman ay makikita sa tuktok, ang panggitnang uri sa gitna,
at ang mahihirap ay sa ibaba. Hinahamon ng umawit na baliktarin ang ayos
ng lipunan na ang nakararaming mahihirap ay siyang ilagay sa tuktok. Ito’y
mababasa sa linyang, “Totoy kumilos ka, baliktarin ang tatsulok at ang
mga dukha ay ilagay mo sa tuktok.”
Ngunit ano kaya ang kaugnayan ng awit na ito sa kahulugan ng
salitang “rebolusyon?”

HULA - RAWAN
Gawain 3

Gawain 3: HULA - RAWAN
Suriin ang kasunod na larawan at sagutin ang mga tanong. Bigyang
pansin ang mga simbolong makikita na makatutulong upang higit mong
maunawaan ang mensaheng ipinahihiwatig.

PAMPROSESONG MGATANONG
1. Ano ang ipinakikita ng larawan?
2. Sino-sino ang taong bumubuo sa larawan?
3. Mayroon bang pagkakahati o pagkakapangkat ang mga taong
makikita rito?
4. Sino ang kinakatawan ng mga sundalo?
5. Sino naman ang kinakatawan ng taong bayan?
6. Ano ang mensaheng nais ipabatid ng larawan?
7. Mayroon ka bang naranasan, nabasa, narinig, o nasaksihang
katulad ng sitwasyong nasa larawan? Ikuwento ito sa klase.
8. Sa iyong pananaw, positibo ba ang mensaheng ipinakikita ng larawan?
Pangatuwiranan.

PAUNLARIN

PAGSASAKONTEKSTO
Malaki ang ginampanan ng Rebolusyong Siyentipiko (1500s -1600s)
sa pagbabago ng pagtingin ng mga Europeo sa daigdig. Ang tagumpay ng
agham ay nagpatunay sa lakas ng reason o katuwiran. Nagpag - isipang
kung ito ay nagagamit sa pag-unawa sa physical world (Physics, Geology,
Chemistry, Biology at mga tulad nito) bakit hindi ito ginagamit upang
maunawaan ang tao at ang kanyang lipunan? Ang pagtatangkang ito ay
nagtulak sa pag-usbong ng Panahon ng Kaliwanagan (Enlightenment) o
Rebolusyong Pangkaisipan. Tinatalakay na sa nagdaang aralain ang
konseptong ito ngunit palalalimin pa ito.

PAGSUSURING PANTEKSTO
Isa sa mga aral ng kasaysayan na hindi maitatanggi ang
katotohanan ay ang isang pangyayari ay hindi sisibol kung walang
pinag-ugatan o pinagmulan. Patutunayan ito ng ugnayan ng
Rebolusyong Pangkaisipan at Rebolusyong Pampolitikal sa
Europe.

REBOLUSYONG
PANGKAISIPAN

REBOLUSYONG PANGKAISIPAN
Isa sa mga bunga ng pamamaraang makaagham ang
pagbabagong ginawa nito sa iba - ibang aspekto ng buhay ng tao.
Marami ang nagmungkahi na gamitin ang pamamaraang ito
upang mapaunlad ang buhay ng tao sa larangang
pangkabuhayan, pampolitika, panrelihiyon, at maging sa
edukasyon. Tinawag itong Panahon ng Kaliwanagan
(Enlightenment). Nakasentro ang ideyang ito sa paggamit ng
reason o katuwiran sa pagsagot sa suliraning panlipunan,
pampolitikal, at pangekonomiya. Nagsimula ito sa batayang
kaisipang iminungkahi ng mga pilosopo.

KAISIPANG
POLITIKAL

KAISIPANG POLITIKAL
Umunlad ang Enlightenment o Rebolusyong Pangkaisipan
noong ika-18 na siglo (1700s). Isa sa kinilalang pilosopo sa
panahong ito ay si Baron de Montesquieu (MON tehs kyoo) dahil
sa kaniyang tahasang pagtuligsa sa absolutong monarkiyang
nararanasan sa France ng panahong iyon.
Sa kaniyang aklat na pinamagatang “The Spirit of the Laws”
(1748), tinalakay niya ang iba’t ibang pamahalaang namayani sa
Europe. Hinangaan niya ang mga British dahil sa pagbuo nito ng
isang uri ng pamahalaang monarkiya na ang kapangyarihan ay
nililimitahan ng parliament.

KAISIPANG POLITIKAL
Mas kinilala ang kaisipang balance of power ni Montesquieu
na tumutukoy sa paghahati ng kapangyarihan ng pamahalaan sa
tatlong sangay (ehekutibo, lehislatura, at hudikatura).Ayon sa
kaniya, ang paglikha ng ganitong uri ng pamahalaan ay
nagbibigay proteksiyon sa mamamayan laban sa pang-aabuso ng
kapangyarihan ng pamahalaan.

PHILOSOPHE

PHILOSOPHES
Sa kalagitnaang bahagi ng ika-18 na siglo, isang
pangkat ng mga taong tinatawag na philosophes ang
nakilala sa France. Pinaniniwalaan ng pangkat na ito na
ang reason o katuwiran ay magagamit sa lahat ng aspekto
ng buhay, tulad ni Isaac Newton na ginamit ang katuwiran
sa agham. Limang mahahalagang kaisipan ang bumubuo
sa kanilang pilosopiya.

PHILOSOPHES
1. Naniniwala ang mga philosophes na ang katotohanan
(truth) ay maaaring malaman gamit ang katuwiran. Para sa
kanila, ang katuwiran ay ang kawalan ng pagkiling at kakikitaan
ng pag-unawa sa mga bagay-bagay.
2. May paggalang ang philosophes sa kalikasan (nature) ng
isang bagay. Ayon sa kanila, ang likas o natural ay mabuti.
Naniniwala rin sila na may likas na batas (natural law) ang lahat ng
bagay. Tulad ng pisikal na may likas na batas na sinusunod, ang
ekonomiya, at politika ay gayon din.

PHILOSOPHES
3. Ang kaligayahan para sa mga philosophes ay matatagpuan ng
mga taong sumusunod sa batas ng kalikasan. Naniniwala sila na ang
maginhawang buhay ay maaaring maranasan sa mundo. Taliwas ito sa
paniniwalang medieval na kailangang tanggapin ang kahirapan habang
nabubuhay upang matamasa ang kaginhawaan sa kabilang buhay.
4. Ang mga philosophes ang unang Europeong naniwala na
maaaring umunlad kung gagamit ng “makaagham na paraan.”
5. Nagnanais ng kalayaan ang mga philosophes. Tulad ng mga
British, ninais nilang maranasan ang kalayaan sa pagpapahayag, pagpili ng
relihiyon, pakikipagkalakalan, at maging sa paglalakbay. Mangyayari
lamang ito kung gagamitin ang reason.

PHILOSOPHES
Sumasang-ayon ka ba sa mga philosophes sa
kanilang paniniwala na maaaring maranasan ang
kaginhawaan habang ikaw ay nabubuhay?

PHILOSOPHES
Isa sa itinuturing na maimpluwensiyang philosophes si Francois Marie
Arouet na mas kilala sa tawag na Voltaire. Siya ay nakapagsulat ng higit sa 70
aklat na may temang kasaysayan, pilosopiya, politika, at maging drama.
Madalas gumamit ng satiriko si Voltaire laban sa kaniyang mga katunggali
tulad ng mga pari, aristocrats, at maging ang pamahalaan. Dahil sa tahasang
pagtuligsa sa mga ito, ilang beses siyang nakulong. Matapos nito’y ipinatapon
siya sa England ng dalawang taon at kaniyang nasaksihan at hinangaan ang
pamahalaang Ingles.
Nang makabalik ng Paris, ipinagpatuloy niya ang pambabatikos sa batas
at kaugaliang Pranses at maging sa relihiyong Kristiyanismo. Nagkaroon man
siya ng maraming kaaway dahil sa kanyang opinyon, hindi siya huminto sa
pakikipaglaban upang matamasa ang katuwiran, kalayaan sa pamamahayag, at
pagpili ng relihiyon, at tolerance.

PHILOSOPHES
1. Bakit ganoon na lamang ang paghanga niVoltaire sa
pamahalaang Ingles?
2. Anong aspekto ng pamahalaang Ingles ang hinangaan ni
Voltaire?

PHILOSOPHES
Samantalang bukod sa magkataliwas na ideya ni
Thomas Hobbes at John Locke tungkol sa katangian ng
pamahalaang nararapat na mamuno sa mamamayan, isa
pang philosophe ang tumalakay sa pamamahala at siya ay
si Jean Jacques Rousseau (roo-SOH).
Nagmula sa isang mahirap na pamilya, si Rousseau ay
kinilala dahil sa kahusayan sa pagsulat ng mga sanaysay
na tumatalakay sa kahalagahan ng kalayaang pang-
indibiduwal (individual freedom).

PHILOSOPHES
Taliwas sa nakararaming philosophe na nagnanais ng
kaunlaran, siya ay naniniwala na ang pag-unlad ng lipunan o
sibilisasyon ang siyang nagnakaw sa kabutihan ng tao.
Ayon sa kaniya, likas na mabuti ang tao. Nagiging masama
lamang ang tao dahil sa impluwensiya ng lipunang kaniyang
kinabibilangan. Mauugat ito nang umusbong ang sibilisasyon at
sinira ang kalayaan at pagkakapantay-pantay na siya namang
katangian ng sinaunang lipunan. Binigyang diin niya na ang
kasamaan ng lipunan (evils of the society) ay mauugat sa hindi
pantay na distribusyon ng yaman at labis na kagustuhan sa
pagkamal nito.

PHILOSOPHES
Inihain niya ang paniniwala tungkol sa mabuting
pamahalaan sa kaniyang aklat na The Social Contract.
Naniniwala siya na magkakaroon lamang ng maayos na
pamahalaan kung ito ay nilikha ayon sa ‘pangkalahatang
kagustuhan’ (general will). Samakatuwid, isinusuko ng tao
ang kaniyang will o kagustuhan sa pamahalaan.
Ang Social Contract niya ang naging saligan ng mga
batas ng rebolusyon sa France.

PAGPAPALAGANAP NG
LIBERAL NA IDEYA

PAGPAPALAGANAP NG LIBERAL NA IDEYA
Pinalaganap ni Denis Diderot (dee DROH) ang ideya
ng mga philosophe sa pamamagitan ng pagsulat at
pagtipon ng 28-volume na Encyclopedia na tumatalakay
sa iba-ibang paksa. Naglayon siyang baguhin ang paraan
ng pag-iisip ng mga tao sa pamamagitan ng pagbibigay ng
mga bagong kaisipan sa mga usaping pamamahala,
pilosopiya, at relihiyon.

PAGPAPALAGANAP NG LIBERAL NA IDEYA
Binatikos nila ang kaisipang Divine Right at ang
tradisyonal na relihiyon. Bilang tugon, pinigil ng
pamahalaan at Simbahan ang pagkalat ng Encyclopedia at
binantaan ang mga Katolikong bibili at babasa nito.
Sa kabila ng mga pagpigil na ito, humigit-kumulang
na 20,000 kopya ang naimprenta sa mga taong 1751-1789.
Nang ito ay maisalin sa ibang wika, naipalaganap ang mga
ideya ng Enlightenment o Rebolusyong Pangkaisipan
hindi lamang sa kabuuan ng Europe kundi maging sa
America at kalaunan ay sa Asya at Africa.

PAGPAPALAGANAP NG LIBERAL NA IDEYA
Naipalaganap ang mga ideya ng Enlightenment o
Rebolusyong Pangkaisipan hindi lamang sa kabuuan ng
Europa kundi maging sa America at kalaunan ay sa Asya at
Africa.

MGA KABABAIHAN
SA PANAHON NG
ENLIGHTENMENT

MGA KABABAIHAN SA PANAHON NG ENLIGHTENMENT
Ang islogang “kalayaan at pagkakapantay” ay
tinitignan ng mga philosophes na hindi akma sa
kababaihan. Naniniwala sila na limitado lamang ang
karapatan ng kababaihan kung ihahambing sa
kalalakihan.
Unti-unting nabago ang pananaw na ito sa
kalagitnaan ng ika-18 na siglo (1700s) nang magprotesta
ang ilang kababaihan sa ganitong uri ng pagtingin.
Kinuwestiyon nila ang paniniwalang mas mababa ang
uring kababaihan kaysa kalalakihan.

MGA KABABAIHAN SA PANAHON NG ENLIGHTENMENT
Pinangunahan nina Catherine Macaulay at Mary
Wallstonecraft ang laban ng kababaihan. Sa akdang A
Vindication of the Rights of the Woman ni Wallstonecraft
ay hiningi niya na bigyang pagkakataon ang kababaihang
makapag-aral sapagkat ito ang paraan upang magkaroon
ng pagkakapantay-pantay ang kalalakihan at kababaihan.
Mahabang panahon bago binigyang pansin ang
ideyang ito. Ngunit isa ang malinaw: naisatinig sa
Panahong Enlightenment ang diskriminasyon laban sa
kababaihan.

MGA KABABAIHAN SA PANAHON NG ENLIGHTENMENT
1. Makatuwiran ba ang ipinaglalaban nina Mary
Wallstonecraft? Pangatuwiranan.
2. Bakit kaya hindi agad pinakinggan ang ipinaglalaban
ng kababaihan ng panahong iyon?

KAISIPANG
PANG - EKONOMIYA

KAISIPANG PANG - EKONOMIYA
Maging ang kaisipang pang-ekonomiya ay nagkaroon ng
pagbabago sa panahong ito. Kinuwestiyon ang merkantilismo na
matagal ng namayani sa Europe at kinilala ang polisiyang laissez
faire. Binibigyang diin sa kaisipang ito ang malayang daloy ng
ekonomiya na hindi nararapat na pakialaman ang pamahalaan.
Taliwas ito sa nakagisnang merkantilismo na ang pinagbabatayan
ng yaman ay ang dami ng ginto at pilak.
Tinanggap ang ideyang ang lupa ang tanging
pinagmumulan ng yaman o nakatutulong sa pagpapayaman.
Tinawag na physiocrats ang mga naniwala at nagpalaganap nito
ng ganitong kaisipan.

KAISIPANG PANG - EKONOMIYA
Si Francois Quesnay ay isa sa naniniwala sa doktrina ng
malayang ekonomiya.
Katulad ni Quesnay, naniniwala si Adam Smith na kailangan
ang produksiyon upang kumita ang tao. Isa siyang ekonomistang
British na nagpanukala na ang market o pamilihan ay maaaring
dumaloy nang maayos nang hindi pinakikialaman ng
pamahalaan.

KAISIPANG PANG - EKONOMIYA
Ang pangunahin umanong tungkulin ng pamahalaan
ay ang pagbibigay proteksiyon sa mamamayan,
panatilihin ang kaayusan ng lipunan at pamahalaan at ang
mga pangangailangang pampubliko tulad ng pagpapatayo
ng mga ospital at pagpapagawa ng mga tulay at kalsada.
Kung maisasagawa, ang mga ito’y higit na madaling
magkakaroon ng interaksiyong pang-ekonomiko sa bawat
indibiduwal na siya namang magpapaangat ng ekonomiya
at pamumuhay ng mamamayan.

KAISIPANG PANG - EKONOMIYA
Ang Rebolusyong Pangkaisipan ay mabilis na lumaganap sa Europe
at iba-ibang bahagi ng daigdig. Marami sa mga may pinag-aralang
Europeo ang nagnais na basahin ang Encyclopedia ni Diderot at iba pang
babasahin na tumatalakay sa maling paniniwala at kaugalian.
Nagkaroon ng mga salon na naging lugar ng talakayan ng mga
pilosopo, manunulat, artists at iba pang katulad nito. Nagmula sa Paris ang
salons noong 1600s dito nagkakaroon ng pagbasa ng tula ang kababaihan.
Sa pagsapit ng 1700s, ang kababaihang mula sa gitnang-uri ay nagkaroon
ng kani-kanilang pagtitipon.
Kalaunan ay naging lugar ito ng pagkikita ng mga middle-class at
noble na may pagkakaunawaang pantay sila lalo’t higit sa pagtalakay ng
mga ideyang liberal.

KAISIPANG PANG - EKONOMIYA
1. Ano ang kaibahan ng prinsipyong merkantilismo sa
prinsipyo ng laissez faire?
2. Ano ang pinaniniwalaan ng mga physiocrats?
3. Paano lumaganap ang kaisipang liberal sa kabuuan
ng Europe?

IMPLUWENSIYA
NG PAGKAMULAT
NG KAISIPAN

IMPLUWENSIYA NG PAGKAMULAT NG KAISIPAN
Nagbigay ang pagkamulat-pangkaisipan ng ideya at wika na
siyang ginamit ng mga Pranses at Amerikano sa kanilang rebolusyon.
Naging epektibo ang impluwensiya ng pagkamulat sa pagkakaroon
ng mga tao ng karapatang makapili ng sariling pilosopiya.
Higit ngang naging mapanuri ang tao at iba-ibang pananaw ang
kanilang natutuhan sa panahong ito. Marami ang natutong
magtanong sa mga kaugalian at tradisyong matagal ng sinunod.
Naging mapangahas ang ilan sa pagtuligsa sa estruktura ng
lipunan samantalang ang iba ay nagnais na baguhin ang estrukturang
ito. Nagbibigay daan ito sa isa pang uri ng rebolusyon ang
Rebolusyong Politikal.

TALA – HANAYAN
(3-2-1 CHART)
Gawain 4

Gawain 4:TALA – HANAYAN (3-2-1 CHART)
Punan ang sumusunod na chart. Gawin ito sa kwaderno.

PAMPROSESONG MGATANONG
1. Ano-anong pangkaisipang politikal, ekonomikal, medikal, at pilosopikal ang
sumibol at kumalat sa malaking bahagi ng Europe?
2. Paano binago ng iba-ibang kaisipan ang pagtingin ng mga Europeo sa kanilang
pinuno at pamahalaan?
3. Naging makatuwiran kaya ang mga kaisipang ipinanukala ng mga
Philosophes? Pangatuwiranan.
4. Paano binago ng Rebolusyong Pangkaisipan ang pagtingin ng maraming
mamamayan sa:
a. relihiyon
b. pamahalaan
c. ekonomiya
d. kalayaan

REBOLUSYONG
AMERIKANO:
SANHI,
KARANASAN AT
IMPLIKASYON

REBOLUSYONG AMERIKANO: SANHI, KARANASAN AT IMPLIKASYON
Ang digmaan para sa kalayaan ng America ay lalong kilala sa
katawagang Rebolusyong Amerikano. Nagsimula ang himagsikan
nang ang mga Ingles na naging mga migrante sa Timog Amerika
ay nagrebelde sa labis na pagbubuwis na ipinataw sa kanila ng
Parliamentong Ingles dahil wala silang kinatawan sa Parliamento
upang sabihin ang kanilang mga hinaing.
Nagdeklara sila ng paglaya sa mga Ingles noong 1776.
Pagkatapos ay nagbuo sila ng isang malakas na hukbo na naging
tagapagtanggol sa British. Ang Digmaan para sa kalayaan ang
naging dahilan ng pagbubuo ng United States of America.

PAGSUSURING PANTEKSTO
Sa huling bahagi ng ika-18 na siglo, ibang uri ng himagsikan
ang lumaganap sa bahagi ng Atlantiko. Ito ay naimpluwensiyahan
ng mga ideyang pinalaganap noong Panahon ng Enlightenment.
Inilatag nito ang mga pagtatanong tungkol sa absolutong
monarkiya at sa dominasyon ng Simbahan sa mga panlipunan at
pampolitikang galaw ng mga tao. Ang ganitong kaisipan ay
naging daan upang patalsikin ang tradisyonal na rehimen sa
America at France.

PAGSUSURING PANTEKSTO
Nagsimula ang digmaan noong 1775 sa pagitan ng 13
kolonya sa Timog America at Great Britain. Ito ang unang
himagsikan na naghangad ng kalayaan at pagbabago sa lipunan.
Naging daan din ito sa paglawak ng mga prinsipyong
rebolusyonaryo sa France at sa isang madugong himagsikan
noong 1789. Itinuturing na mas malaki ang naiwang epekto ng
Himagsikan sa France sa kabuuan ng Europe at iba pang panig ng
mundo sa dahilang iniwan nito ang tatlong mahahalagang
prinsipyo ng pagbubuo ng isang nasyon-estado: ang kalayaan,
pagkakapantaypantay, at ang kapatiran.

ANG
LABINTATLONG
KOLONYA

ANG LABINTATLONG KOLONYA
Ang malaking bilang ng mga Ingles ay nagsimulang lumipat at
manirahan sa Hilagang Amerika noong ika-17 na siglo. Karamihan sa kanila
ay nakaranas ng persecution dahil sa kanilang bagong pananampalataya
na resulta ng Repormasyon at Enlightenment sa Europe. Sa kalagitnaan ng
ika-18 na siglo ay nakabuo na sila ng 13 magkakahiwalay na kolonya na ang
hangganan sa hilaga ay Massachusetts at sa timog ay Georgia. Bawa’t isa
sa mga kolonya ay may sariling lokal na pamahalaan. Noong 1750 ay
gumastos ng napakalaking halaga ang British laban sa France upang
mapanatili sa ilalim ng kanilang imperyo ang 13 kolonya. Nais ng British na
ang mga kolonya ay mag-ambag sa kanilang gastusin sa pamamagitan ng
pagdaragdag ng mga buwis.

ANG LABINTATLONG KOLONYA

ANG LABINTATLONG KOLONYA
Isa-isahin ang 13 kolonya ng British sa North America.
Isulat ito sa kwaderno.

DAHILAN

WALANG PAGBUBUWIS
KUNGWALANG
REPRESENTASYON

WALANG BUWIS KUNGWALANG REPRESENTASYON
Ang mga kolonya ay walang kinatawan sa Parliamento ng British sa
London kaya sila ay nagprotesta sa pagbabayad sa labis na buwis na
ipinapataw sa kanila. Ang kanilang naging paboritong islogan ay ang
“walang pagbubuwis kung walang representasyon.” Noong 1773 ay isang
pangkat ng mga kolonista ang nagsuot ng kasuotan ng mga katutubong
Amerikano at nakapasok sa isang pangkalakal na bapor ng mga Ingles.
Kanilang itinapon ang mga tone-toneladang tsaa sa pantalan ng Boston
Harbor sa Massachusetts. Sila’y nagprotesta sa ipinataw na buwis sa tsaa
na inaangkat sa mga kolonya. Kinilala sa kasaysayan ang pangyayaring ito
bilang Boston Tea Party. Nagpasa ang pamahalaan ng Britanya ng
kaparusahan sa mga kolonista na naging kabahagi ng nabanggit na
insidente.

WALANG BUWIS KUNGWALANG REPRESENTASYON

WALANG BUWIS KUNGWALANG REPRESENTASYON
Ang Stamp Act na ipinasa ng Parliamento noong 1765
ay nagdagdag ng buwis para sa pamahalaan ng Britanya.
Naisagawa ito sa pamamagitan ng paglalagay ng mga
selyo sa anumang produkto na dadalhin sa Britanya mula
sa mga kolonya.

ANG UNANG
KONGRESONG
KONTINENTAL

ANG UNANG KONGRESONG KONTINENTAL
Ang mga kolonyang bumubuo sa 13 kolonya ng Great
Britain sa America ay dagling sumaklolo sa naging
kinahinatnan ng insidente sa Massachusetts. Binuo nila
ang Unang Kongresong Kontinental na dinaluhan ng mga
kinatawan ng bawat kolonya maliban sa Georgia.
Ang pagpupulong na ito at pagsasama-sama ng mga
kolonya ay isang pagpapakilala ng kanilang paglaban sa
mga batas at polisiyang ipinatutupad ng mga Ingles sa
kanila.

ANG UNANG KONGRESONG KONTINENTAL
Noong ika-5 ng Setyembre, 1774, 56 na kinatawan ng
mga kolonya ang dumalo dito. Binigyang diin ng grupo na
sa pagkakataong iyon mula sa isang kilalang kinatawan na
si Patrick Henry, na wala nang dapat makitang pagkakaiba
ang isang taga-Virginia, Pennsylvania, New York, at New
England. Dapat na tandaan na sila’y nagkakaisa at sama-
samang magtataguyod para sa kapakanan ng kabuuang
kolonya. Nagkaisa sila na itigil na ang pakikipagkalakalan
sa Great Britain at ito’y nagpasimula pagkatapos ng
Setyembre, 1775.

ANG UNANG KONGRESONG KONTINENTAL
Marami sa mga kolonya ang determinadong bumuo at
gumamit ng mga radikal na pamamaraan upang labanan ang
puwersa ng Great Britain. Sa bawa’t kolonya ay bumuo ng
magiging kabilang sa boluntaryong army at handang
makipaglaban sa pamamagitan ng digmaan.

ANG PAGSISIMULA
NG DIGMAAN

ANG PAGSISIMULA NG DIGMAAN
Noong Abril 1775 nagpadala ang Great Britain ng tropa ng
mga sundalo sa Boston upang kunin nang puwersahan ang isang
tindahan ng pulbura sa bayan ng Concord.
Isang Amerikanong panday na nagngangalang Paul Revere
ang naging kasangkapan upang malaman ng mga tao na may
paparating na mga sundalong British. Sa pamamagitan ng
pagsakay sa kanyang kabayo at pagligid sa buong bayan ay
napagsabihan niya ang mga tao na maghanda sa pakikipaglaban.
Kaya mayroong grupo ng mga tagapangalaga at tagapagbantay
na Amerikano ang humadlang sa mga sundalong British na
papalapit sa bayan ng Lexington.

ANG PAGSISIMULA NG DIGMAAN
Nagpalitan ng putukan ang magkabilang pangkat hanggang
walong Amerikano ang napatay. Dito na nagpasimula ang
Digmaan para sa kalayaan ng mga Amerikano. Sa Concord naman
ay nagkaroon ng pagkakataon ang mga Amerikano na mag-
organisa at puwersahang mapabalik ang mga sundalong British
sa Boston. Dito na nila tuluyang nakubkob ang mga sundalong
British sa loob ng siyudad.

ANG PAGSISIMULA NG DIGMAAN
Marami sa mga kolonya ang determinadong bumuo
at gumamit ng mga radikal na pamamaraan upang
labanan ang puwersa ng Great Britain.

ANG PAGSISIMULA NG DIGMAAN

ANG IKALAWANG
KONGRESONG
KONTINENTAL

ANG IKALAWANG KONGRESONG KONTINENTAL
Ang Kongresong Kontinental ay muling nagpulong sa ikalawang
pagkakataon noong Mayo 1775 at idineklara ang pamahalaan na
tinawag nilang United Colonies of America (Pinagbuklod na mga
Kolonya ng Amerika). Ang hukbo ng mga military ay tinawag na
Continental Army at ang naatasan na commander-in-chief ay si
George Washington. Sinubukan ng hukbong militar na makuha ang
Boston ngunit natalo sila sa Digmaan sa Bunker Hill.
Sinunod ng mga Amerikanong kubkubin ang Canada nguni’t
natalo rin sila dito. Maski sunud-sunod ang pagkatalo ng mga
Amerikano sa labanan ay hindi pa rin sila nawalan ng pag-asa hanggat
tuluyang napaalis nila ang mga sundalong British na patuloy na
nakukubkob sa Boston noong Marso 1776.

ANG IKALAWANG KONGRESONG KONTINENTAL
Ang mapa sa ibaba ay nagpapakita ng digmaan sa pagitan
ng Amerikano labansa mga mananakop na British.

ANG DEKLARASYON
NG KALAYAAN

ANG DEKLARASYON NG KALAYAAN
Noong Hunyo 1776 ay nagpadala ng malaking tropa ang
Great Britain sa Atlantiko upang tuluyang durugin at pahinain ang
puwersang Amerikano. Upang matugunan ang ganitong
pangyayari ay minarapat ng Kongresong Kontinental na
aprubahan ang Deklarasyon ng Kalayaan noong Hulyo 4. Ang
dokumento ay isinulat halos lahat ni Thomas Jefferson, isang
manananggol. Binigyang diin ng dokumento na ang dating mga
kolonya ay di na kasalukuyang teritoryo ng Great Britain. Sila, sa
panahong iyon ay kinikilala na bilang malayang nasyon sa
katawagang Estados Unidos ng Amerika.

ANG DEKLARASYON NG KALAYAAN
Buwan na ng Agosto nang tuluyang nakadaong ang hukbo ng Great
Britain at sinakop nila ang siyudad ng Nueba York. Napilitan ang puwersa ni
George Washington na umatras sa labanan. Ang hukbo ng mga British ay
napakalaki na halos bumubuo sa 30,000 mga sundalo samantalang ang
hukbo na pinangungunahan ni Washington ay nasa 3,000 sundalo lamang
ang bilang.
Nagkaroon ng pag-aaral at pagpaplano si Washington kaya noong
ika-25 ng Disyembre 1776 ay naglunsad siya at ang kanyang hukbong isang
sopresang pag-atake laban sa mga British. Ginamit ng hukbo ni
Washington ang Ilog Delaware upang maisakatuparan ang kaniyang balak.
Ito ang naging dahilan kung bakit nila napagwagian ang Digmaan sa
Trenton at Princeton nguni’t sila’y di nagtagumpay sa pagkuha sa New
York.

ANG PAGLUSOB
MULA SA CANADA

ANG PAGLUSOB MULA SA CANADA
Simula noong 1777 sinimulan na ng mga British ang pag-
atake sa Amerika mula sa Canada, ngunit sa bawa’t pagtatangka
nila sila ay napipigil ng mga hukbong Amerikano. Ang Continental
Army ay lumaki at umaabot na sa halos 20,000 sundalo.
Noong Oktubre sa taon ding iyon ay nanalo sa labanan sa
Saratoga ang mga Amerikano at ito ang naging dahilan sa
pagwawakas ng mga pag-atake ng mga British mula sa Canada.
Ang pagsuko ng hukbong British ay mula sa pamumuno ni
Heneral John Burgoyne laban sa hukbong pinamumunuan ni
Heneral Horacio Bates.

PAGTULONG NG MGA
PRANSES SA LABANAN

PAGTULONG NG MGA PRANSES SA LABANAN
Ang bansang France ay tradisyonal na kalaban ng British at
ang mga French ay naging lihim na taga-suporta ng mga
rebeldeng Amerikano simula pa lamang ng labanan. Noon pang
1778 ay nagsimula nang bigyan ng pagkilala ng pamahalaang
France ang United States of America bilang isang malayang
bansa. Nagpadala sila ng mga bapor pandigma upang
matulungan ang mga Amerikano sa kanilang pakikipaglaban sa
mga British. Dahil sa lumalakas na puwersa ng mga rebelde ay
minabuti ng Great Britain na sakupin ang katimugang bahagi ng
kolonya isa-isa.

PAGTULONG NG MGA PRANSES SA LABANAN
Noong Disyembre 1778 ay nakuha ng mga British ang
daungan ng Savannah at nakontrol ng buo ang Georgia. Dahil dito
ay naging mahirap sa mga Amerikano upang muling makuha ang
Savannah kahit may tulong na nagmumula sa mga Pranses.
Kinubkob naman ng mga British ang Continental Army sa
daungan ng Charleston at pinuwersa itong sumuko sa
pamahalaan ng Great Britain.

PAGTULONG NG MGA PRANSES SA LABANAN
Paano ipinaglaban ng mga Amerikano ang kanilang
kalayaan?

ANG LABANAN
SAYORKTOWN

ANG LABANAN SAYORKTOWN
Sa pamumuno ng British commander na si Heneral Charles
Cornwallis ay tinangkang sakupin ng Great Britain ang Timog Carolina.
Ngunit sa pamamagitan ng magkasamang puwersa ng mga Amerikano at
Pranses ay natalo ang mga British sa Labanan sa King’s Mountain noong
huling bahagi ng 1780 at sa labanan sa Cowpens ng mga unang bahagi ng
1781.
Nag-ipon ng lakas sa kaniyang hukbo si Heneral Cornwallis kaya
pansamantalang humimpil muna sila sa Yorktown. May karagdagan pang
hukbo ng mga sundalong Pranses ang dumating sa Amerika na bumibilang
sa 6,000 kaya napagpasyahan ni Washington na talunin nang lubusan ang
mga British. Kaya noong Oktubre 19,1781 ay minabuti nang sumuko ni
Heneral Cornwallis at dito ay tuluyan ng nakamit ng mga Amerikano ang
kanilang kalayaan.

PAGHAHANGAD
NG KAPAYAPAAN

PAGHAHANGAD NG KAPAYAPAAN
Ang pagkapanalo ng mga Amerikano sa digmaan ay
malaking pagkamangha sa mga British sa mundo. Ang Great
Britain ay itinuturing ng panahong iyon bilang isang malakas na
kapangyarihan na mayroong mahuhusay at sinanay na mga
sundalo subalit tinalo ng mga Amerikanong sundalo na di
nagkaroon ng mga pagsasanay sa pakikipaglaban.
Sa isang kumperensiya sa Paris noong 1783 ay pormal na
tinanggap ng Great Britain ang kalayaan ng kanilang dating
kolonya, ang Amerika. Samantalang ang mga nasa Amerika na
nagnanais pa ring pamahalaan ng hari ng England ay lumipat sa
Canada na nanatiling kolonya ng Great Britain.

PAGHAHANGAD NG KAPAYAPAAN
Ang digmaan para sa kalayaan ng Amerika ay nagbago sa
mukha ng kasaysayan ng mundo sa dahilang ito ang naging daan
sa pagbuo ng isang bagong nasyon na umunlad at naging isang
makapangyarihang bansa sa hinaharap.
Ang mga ideyang iniwan ng digmaan para sa kalayaan ay
naging simbolo at inspirasyon sa maraming mga kolonya na nais
lumaya sa kanilang mga mananakop at lalo na sa mga
rebolusyonaryong Pranses.
Ang mga rebolusyonaryong Pranses na ito ang naglunsad
ng pagpapabagsak sa rehimen ng absolutong monarkiya sa
France noong 1789 at nagbuo ng isang republika nang lumaon.

PAGHAHANGAD NG KAPAYAPAAN
Ano ang sinisimbolo ng larawan?

PULONG - ISIP
Gawain 5

Gawain 5: PULONG - ISIP
Pangkatang Gawain. Katulong ang mga miyembro ng iyong pangkat
sagutin ang mga tanong sa apat na learning centers na binuo ng inyong
guro.

PAMPROSESONG MGATANONG
1. Ano-ano ang pangyayaring nagbunsod sa pagsilang ng Rebolusyong
Amerikano?
2. Ano ang naging epekto ng labis na pagbubuwis ng Great Britain sa
kamalayan ng mga Amerikano?
3. Paano hinarap ng mga Amerikano ang malakas na puwersang militar ng
Great Britain?
4. Paano binago ng pananagumpay ng mga Amerikano ang tingin ng
daigdig sa Great Britain? United States? Pangatuwiranan.
5. Maihahantulad ba ang karanasang ito nang lumaban ang mga Pilipino
para sa kalayaan mula sa mga mananakop? Pangatuwiranan.

REBOLUSYONG
PRANSES: ANG
PAMUMUNO NG
KARANIWANG URI

MGA SALIK NA
NAGPASIKLAB SA
REBOLUSYONG
PRANSES

MGA SALIK NA NAGPASIKLAB SA REBOLUSYONG PRANSES
Ano ang mga salik na nagbigay daan sa Rebolusyong
Pranses? Ilan sa mga ito ay:
■ kawalan ng katarungan ng rehimen;
■ oposisyon ng mga intelektuwal sa namamayaning kalagayan;
■ walang hangganang kapangyarihan ng hari;
■ Personal na kahinaan nina Haring Louis XV at Haring Louis XVI
bilang mga pinuno, at
■ krisis sa pananalapi na kinaharap ng pamahalaan.

Ang Kalagayan ng Lipunang Pranses noong 1789
Simula ng taong 1789 ang France ay pinaghaharian ni Haring Louis
XVI, isang Bourbon na ang pamumuno ay absoluto. Ang absolutong hari ay
itinuturing na makapangyarihang pinuno ng isang nasyon sapagkat ang
kanilang ginagamit na basehan sa kanilang pamumuno ay ang Divine Right
Theory. Ito ay ang paniniwala na ang kapangyarihan ng isang hari ay
nagmula sa kanilang mga diyos para pamunuan ang bansa.
Ang lipunang France naman ay nahahati sa tatlong pangkat na
tinatawag na estates. Ang unang estate ay binubuo ng mga obispo, pari, at
ilan pang may katungkulan sa Simbahan. Ang ikalawang estate ay binubuo
ng mga maharlikang Pranses. Samantalang ang ikatlong estate ay binubuo
ng nakararaming bilang ng mga Pranses gaya ng mga magsasaka, may-ari
ng mga tindahan, mga utusan, guro, manananggol, doktor, at mga
manggagawa.

Ang Kalagayan ng Lipunang Pranses noong 1789
Pagdating noong 1780 ay kinailangan ng pamahalaang France ng
malaking halaga para itaguyod ang pangangailangan ng lipunan. Ang
bumuo ng una at ikalawang estate sa ilalim ng kautusan ng hari ay di
ibinibilang sa mga nagbubuwis at ang ikatlong estate lamang ang
nagbabayad. Idagdag pa rito ang magarbo at maluhong pamumuhay ng
hari at ng kaniyang pamilya kaya patuloy ang paghihirap ng mga bumubuo
sa ikatlong estate. Gayundin, ang maraming digmaan na sinalihan ng
France kabilang na dito ang tagumpay na digmaan para sa kalayaan ng
mga Amerikano ay umubos ng pera para gamitin sa pangangailangan ng
mga pangkaraniwang Pranses.

Ang Kalagayan ng Lipunang Pranses noong 1789
1. Paano nakatulong ang prinsipyong divine right sa pagpapanatili ng
kapangyarihan ng hari ng France?
2. Bakit ang nasa ikatlong estate lamang ang inatasang magbayad ng
buwis? Makatuwiran ba ito? Ipahayag ang iyong saloobin.

ANG PAMBANSANG
ASEMBLEA

ANG PAMBANSANG ASEMBLEA
Upang mabigyang lunas ang kakulangan sa salapi na
kailangan ng France nang panahong iyon ay minabuti ni Haring
Louis na magdaos ng isang pagpupulong ng lahat ng kinatawan
ng tatlong estate noong 1789 saVersailles.
Hindi nabigyang lunas ang suliranin ukol sa pananalapi dahil
hindi nagkasundo ang mga delegado sa paraan ng pagboto. Dati,
nagpupulong nang hiwalay ang tatlong estate. Matapos nito’y
saka pa lamang sila boboto. Bawat estate ay may isang boto.
Karaniwan na magkatulad ang boto ng una at ikalawang estate
laban sa ikatlong estate kaya naman laging talo ang huli.

ANG PAMBANSANG ASEMBLEA
Dahil dito humiling ang ikatlong estate na may malaking
bilang kasama ng mga bourgeoisie na ang bawat delegado ng
asemblea ay magkaroon ng tigiisang boto. Sapagkat humigit-
kumulang kalahati ng 1,200 delegado ay mula sa ikatlong estate,
malaki ang kanilang pagkakataong maisakatuparan ang nais na
mga reporma.
Mula sa panukala ni Abbe Sieyes isang pari, idineklara ng
ikatlong estate ang kanilang sarili bilang Pambansang Assembly
noong Hunyo 17, 1789. Inimbitahan nila rito ang una at ikalawang
estate .

ANG PAMBANSANG ASEMBLEA
Dahil