Op een filosofiecafé brengen N9, HuisvandeMens en de bibliotheek brengen mensen van allerlei slag en alooi samen om dieper na te denken over een vastgelegd thema. Het gesprek wordt in goede banen geleid door een expert terzake. Op dinsdag 6 november is Jean Lievens te gast. De ex-journalist, die onder ander werkte voor Vonk en De Wereld Morgen, schreef samen met Michel Bauwens het boek De wereld redden over het peer-to-peermodel. De auteurs zien in nieuwe fenomenen zoals de samenwerkingseconomie, peer-to-peernetwerken, open source, enzovoort… een weg naar een postkapitalistische samenleving, waarbij de markt zal onderworpen worden aan het algemeen belang.

1. Kunnen we de wereld redden?
Peer-to-Peer (P2P): de volgende fase in onze
economische en maatschappelijke
ontwikkeling?

2. Is de wereld dan in gevaar?

3. Parallel?

4. Wat is Peer-to-Peer (P2P)?
Definitie P2P Foundation: P2P = relationele dynamiek binnen
gedistribueerde netwerken
Hiërarchisch netwerk Gedecentraliseerd netwerk Gedistribueerd netwerk

5. 4 vormen van menselijke relationaliteit
Alan Page Fiske:
 Communal Sharing
 Authority Ranking
 Equality Matching
 Market Pricing
Elk type van beschaving is mix van deze 4 vormen, maar doorgaans is één
model dominant en drukt zijn stempel op de andere

6. 1. Communal Sharing
 Onderzoek naar DNA wijst erop dat de
moderne mens ongeveer 200.000 jaar
geleden in Afrika ontstaan is als soort;
 Ontstaan van de beschaving (landbouw):
tussen 12.000 en 5000 jaar geleden op
minstens zeven verschillende plaatsen,
onafhankelijk van elkaar;
 Communal Sharing: > 95%
overheersende relationaliteit in
menselijke geschiedenis
 Problemen worden onderling geregeld
binnen kleine groepen (stammen)
 Governance in Commons

7. Kamperen

8. 2. Authority Ranking
 Hiërarchisch (vereenvoudiging – zie DUNBAR)
 Dominant in slavenmaatschappij
 Dominant tijdens feodalisme
 Iedereen kent zijn plaats, maatschappelijke orde
wordt ervaren als natuurlijk (maar niet door iedereen)

9. 3. Equality Matching
• “Voor wat hoort wat”
• Één ‘man’, één stem
• Oog om oog, tand omtand…
• Gifteconomie: een gift creëert een verplichting

10. 4. Market Pricing
• Productie voor verkoop
• Privatiseren van gemeengoed
(enclosures)
• Tijd is geld
• Alles heeft zijn (of een juiste) prijs
• …

11. Transitie
“We leven niet in een tijdperk van verandering,
maar in een verandering van tijdperk”
Jan Rotmans
Van stammen (CS/EM) naar slaven (AR): Rome
Van slaven naar lijfeigenen: Feodaliteit (AR)
Van lijfeigenen naar arbeiders: Kapitalisme (MP)
Van arbeiders naar kenniswerkers: P2P (CS)

12. Internet/netwerktechnologie creëert & stimuleert:
 Platforms (Google, Facebook, Twitter, Instagram, eBay…)
 Deeleconomie (autodelen, Airbnb, Uber…)
 Locale weerbaarheid (lokale munten, transitiesteden)
 Immateriële commons van
 Kennis (Wikipedia, P2P Foundation wiki)
 Code (Linux, open software)
 Design (Wikispeed)
 De civiele maatschappij is dankzij netwerktechnologie
hyperproductief geworden

13. Wikispeed
• Methode: open source
• Modulair
• Duurzaam
• ‘Sprints’ van 7 dagen
• Gratis downloaden
• Productie in microfabrieken
• probleem: financiering (geen IP)

14. 3 sectoren
Privésector – Overheid - Commons

15. Wat zijn commons?
David Bollier Definitie Boillier:
 Middel, hulpbron
+
 Sociale gemeenschap
+
 Regels, waarden en praktijken
waarmee de commons worden
beheerd
= culturele abstractie
= sociale constructie
(zoals ook “de markt”)

16. 2 assen, 4 kwadranten

17. 2 assen, 4 kwadranten
NC Netarchisch Kapitalisme
DC Gedecentraliseerd kapitalisme
RC Weerbare gemeenschappen
GC Global Commons

18. Netarchisch kapitalisme

19. Gedistribueerd kapitalisme

20. Weerbare gemeenschappen &
Globale commons

21. Nieuwe configuratie

22. P2p als dominant model
- Immateriële productie (commons):
- Overvloed
- Geen markt
- Geen democratie
- Stigmergie
- Taakverdeling i.p.v. Arbeidsverdeling
- Hyperproductief
- Materiële productie (coöperatieven):
- Schaarste
- Van ‘economies of scale’ naar ‘economies of scope’
- “Glocalisering”:
- Globale samenwerking voor alles wat ‘licht’ is
- Locale productie van alles wat ‘zwaar’ is

23. Rifkin: The Zero Marginal Cost Society
- Opkomst van globale commons
- Derde industriële revolutie: “internet der
dingen” via één platform voor kennis, energie,
logistiek
- Evolutie naar marginale kosten die zero
benaderen
- Rond 2050 kantelpunt: collaboratieve commons
worden dominant

24. Een nieuw paradigma
• Kapitalisme: steunt op 2 valse
premissen
– idee van materiële overvloed:
massaproductie, consumptie- of
weggooimaatschappij, geplande
slijtage…
– Creëren van artificiële schaarste
in immateriële wereld:
copyright, patenten, octrooien,
wetgeving
• P2P: premissen omkeren
– Vrije samenwerking rond
immateriële commons
– Mutualiseren infrastructuur:
coworking, makerspaces,
microfbrieken, fablabs

25. Hier te koop voor € 15