Kabanata 6: Pangangalaga sa Teritoryo at mga Likas na Yaman (Aralin 15 - Suliraning Pangkabuhayan)

1. Araling Panlipunan 6
MGA SULIRANING
PANGKAPALIGIRAN AT
PANGKABUHAYAN
Inihanda ni: Gng. Jennifer C. Mumar
Teacher III
Region VII, Central Visayas
Division of Bohol
District of Talibon I
Talibon Central Elementary School

2. Pag-aralan ang larawan. Sa iyong palagay, bakit kaya may baha sa barangay
Maginaw gayong bahagya lamang ang ulan? Dapat ba itong pagtuunan ng
pansin? Bakit? Ano ang maaaring epekto ng ganitong sitwasyon sa pamayanan?

3. Sa araling ito, masisiyasat ang mga
di-kanais-nais na pangyayaring
nakapipinsala sa mga likas na
yaman sa kapaligiran na
nagdudulot ng dimabuti sa tao.

4. Ilan sa mga Di-kanais-nais na
Pangyayaring Nakapipinsala sa
Kapaligiran
Habang minamasdan ninyo ang mga larawang ipapakita,
pag-isipan ninyo and sumusunod:
o Kung paano ito nakapipinsala sa ating kapaligiran?
o Anong likas na yaman ang napinsala dulot ng pangyayari
o gawaing ipinakita?
o Ano ang idinulot na di-mabuti nito sa tao?

5. “Oil Spill” mula sa mga barko

6. “Pagputol ng Punongkahoy o
Deforestation”

7. “Usok mula sa Sasakyan at Pabrika”

8. “Maling Pagtatapon ng Basura”

9. “Pagsusunog ng Puno sa Gubat o Kaingin
System”

10. “Maling Paraan ng Pagmimina”

11. Pangkatang Gawain:
 BASAHIN ANG TEKSTONG NASA PAHINA 66 – 69.
 BAWAT PANGKAT AY GAGAWA NG TALAHANAYAN O LISTAHAN NG
MGA PANGYAYARI O GAWAING NAKAPIPINSALA SA KAPALIGIRAN,
MAAARI RING MAGLISTA NG HINDI NABANGGIT SA TEKSTONG BINASA
O SA LARAWANG IPINAKITA NA TINGIN NINYO AY NAKAKASIRA SA
KAPALIGIRAN AT NAGDULOT NG DI-MABUTI SA TAO.
 SUNDIN ANG TALAHANAYAN NA NASA IBABA.
Di-kanais-nais na Pangyayari Napinsalang Likas na Yaman Idinulot na Di-Mabuti sa Tao

12. Mga Suliraning Pangkapaligiran at
Pangkabuhayan
Di-kanais-nais na
Pangyayari
Napinsalang Likas na
Yaman
Idinulot na Di-mabuti
sa Tao
• Kaingin system • gubat • Magdudulot ng
baha sa paligid
• Natutuyo ang gubat
• Illegal na pagtotroso
o pangangahoy
• gubat • Baha
• Guguho ang lupa o
landslide

13. Pagtatapon ng
Basura
tubig
lupa
Mamamatay ang mga isda
dulot ng polusyon at
mababawasan ang supply
ng pagkain na nagumla sa
yamang tubig
• Nagdudulot ng polusyon sa
hangin na naging sanhi ng
pagkakasakit ng mga tao
• Bababa ang uri ng kalidad
ng lupa at mahirap ng
matutubuan ng pannim
Pagtatapon ng
Basura
tubig

14. Paggamit ng
dinamita at
lason sa
pangingisda
tubig
Masisira ang mga korales
na nagsisilbing pamugaran
ng maliliit na isda at
mamamatay ang mga ito
maging ang mga malalaking
isda.
Oil Spill
Malalason ang mga isda
Magiging sanhi ng
kakulangan sa pagkain na
nagmumula sa dagat at
mababawasan ang kita ng
mga mangingisda
Paggamit ng
dinamita at
lason sa
pangingisda
Paggamit ng
dinamita at
lason sa
pangingisda
Oil Spill

15. Pagtatapon ng
dumi o kemikal
papunta sa daluyan
ng tubig
Pagtatambak ng
batong hinukay
hanggang sa
magkapatung-
patong
tubig
lupa
Nalalason ang mga isda na
dulot ng kakulangan sa
pagkain ng mga tao
Guguho ang lupa at
maaaring matabunan ng
lupa ang tirahan at mga mga
naninirahan sa paligid
Maling sistema
ng pagmimina

16. Tubig o
yamang
pangisdaan
Lupa o yamang
pansakahan
Ang lupang dating taniman
at pangisdaan ay
papatayuan ng bahay o
gusaling pang-industriya
kaya mababawasan ang ang
produksyon ng pagkain at
bumababa ang kinikita ng
bansa.
Patuloy na
pagdami ng tao

17. Paanolutasinangmgasuliraningito?
3R
(Reuse, Reduce, Recycle)
MRF
(Material Recovery Facility)
• Ang basurang tulad ng bote at plastic ay
maari pang muling gamitin at
mapakinabangan sa ibang bagay. (reuse at
recycle)
• Paghiwa-hiwalayin ang mga basurang
nabubulok at di-nabubulok para
mabawasan ang tone-toneladang basura.
(reduce)
Ito ay isang lugar na pagdadalhan ng mga
kinokolektang mga basura sa mga bahay-
bahay at pinagbubuklod ang mga ito. Sa
ganitong paraan maiiwasan ang pagtatapon
sa mga bakanteng lupa at ilog

18. Pagbubuo:
Ano ang masasabi ninyo tungkol sa araling
ating tinalakay?

19. Paglalapat:
Ano ang magiging epekto sa pamumuhay ng
bansa sa pagkasira ng kapaligiran?
Paano maiiwasan ang mga di-kanais-nais na
pangyayaring nakakapinsala sa mga likas na
yaman at nagdudulot ng di-mabuti sa tao?

20. Pagpapahalaga:
Anu-ano ang pwede mong gawin upang
maiwasan ang masasamang pangyayari na
maaaring maganap kapag nasira ang:
a) Kagubatan
b) Pangisdaan
c) Mga pansakahan
d) Mga yamang mineral

21. Panuto: Isa-isahin ang mga di-kanais-nais na pangyayaring nakapipinsala sa mga
likas na yaman sa kapaligiran na nagdudulot ng di-mabuti sa tao. Isulat sa
talahanayan ang sagot.
Di-kanais-nais na pangyayari Napinsalang likas na yaman Idinulot na di-mabuti sa tao
1.
2.
3.
4.

22. Gawin ang “Subukan Mo” at
“Kaya Mo Ito!” sa pahina 69
ng inyong aklat. Isulat ang
sagot sa kwaderno sa
HEKASI.
Takdang-Aralin: