SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  43
AMBASSADEURSDAG SCOH
15 JUNI 2016 | @JEROENBOTTEMA
Een middagje
over ICT en
onderwijs
Jeroen Bottema
Opleider bij domein
Onderwijs & Innovatie
Hogeschool Inholland
Onderzoeker lectoraat
Teaching, Learning &
Technology
Studiebegeleider Master
Leren & Innoveren
Edublogger
“Misschien zou je kunnen ingaan op de volgende
zaken:
1. Waarom zouden leraren volgens jou ict moeten
gebruiken?
2. Wanneer spreek je van een zinvolle inzet van
ict in het onderwijs?
3. Welke vragen moeten leraren zichzelf idealiter
stellen om tot een zinvolle inzet van ict te komen?
4. Welke vaardigheden met betrekking tot ict
hebben leraren volgens jou minimaal nodig?
5. En heeft iedere leraar in een team diezelfde set
vaardigheden nodig?
6. Wat weten we over de duurzame implementatie
van ict in het onderwijs?
7. Welke factoren spelen daarin een rol?
8. Hoe verhoudt dat model zich tot Vier in Balans?
9. Hoe krijg je (alle) leraren zover dat ze met ict
aan de slag gaan, het liefst op een zinvolle
manier?
Tot woensdag!”
1. Functie van ICT en
bewijslast
2. ICT-bekwaamheid
3. Implementatie van ICT
1. FUNCTIE VAN ICT EN BEWIJSLAST
OPBRENGSTEN
1. Leren:
• Talentontwikkeling;
• Rendement: beter, efficiënter, aantrekkelijker;
2. Werken:
• Arbeidsmarkt;
• Economie;
3. Leven:
• Burgerschap
• Samenleving
(Ten Brummelhuis, 2012, Kennisnet, 2015)
Kennisnet, 2013
Vier in Balans, Kennisnet, 2015
BEWIJSLAST
Kennispiramide van Kennisnet
OECD, 2015
Andreas Schleicher:
“Students who use computers moderately at
school tend to have somewhat better learning
outcomes than students who use computers
rarely.”
“But students who use computers very
frequently at school do a lot worse in most
learning outcomes, even after accounting for
social background and student demographics.”
Hattie, 2009
Klasse, 2014
“…tenzij ze netjes ingebed worden in een leerweg.”
“Als je ict goed toepast, werkt het wél”
(Toine Maes, Kennisnet)
“Kiezen voor gepersonaliseerd leren is
kiezen voor computers”
(Alfons ten Brummelhuis)
“Effectief onderwijs combineert
leraargestuurde kennisoverdracht met
leerlinggestuurde kennisconstructie.”
(Vier in Balans, Kennisnet, 2015)
“Technology can amplify great teaching,
but great technology cannot replace
poor teaching” (Andreas Schleicher)
“De leraar is de meest bepalende factor in de
schoolprestaties van de leerling, niet de computer”
(Toine Maes, Kennisnet)
“Het onderwijs kan daarom alleen beter
worden als de technologie beredeneerd
wordt ingezet en dat vereist een nadere
verkenning van de complexiteit van
leerprocessen. Dat inzicht maakt het
vervolgens mogelijk om een didactisch
ontwerp te maken en te bepalen welke rol de
technologie daarin kan vervullen.”
(Fransen, 2015)
Door de inzet van [ICT-toepassing] bereik ik dat
[opbrengst], want ik weet [bewijslast]
2. ICT-BEKWAAMHEID
ICT-BEKWAAMHEID (1)
Voogt et al. (2016) E-didactiek. Welke applicaties gebruiken
docenten en waarom?
- Met name presentatie- en informatiesoftware;
- PO: oefen- en evaluatiesoftware meest gebruikt
- Gebruik interactiesoftware: marginaal
- Inzet gericht op klassikale instructie en zelfstandig leren
van leerlingen
- Inzet gericht op kennisoverdracht
- Docenten verwachten als opbrengst motivatie bij
leerlingen, efficiënter lesgeven, introductie nieuwe lesstof,
directe feedback (PO)
- Maar verbeteren van leerprestaties?
ICT-BEKWAAMHEID (2)
Voogt et al. (2013)
De didactische inzet van ICT betreft een professionele
vaardigheid
• TPACK
• Onderwijsopvattingen
• Mede bepalend voor type inzet
• Risk-taking (Howard & Gigliotti, 2015)
• Professioneel redeneren
• Niet doelgericht, geen fit tussen redenering en praktijk
• Self-efficacy
PROFESSIONALISERING (1)
Noodzakelijk!
Leraren die didactisch ICT-bekwaam zijn halen meer
rendement uit de ICT-investeringen (Kennisnet, 2015).
Maar hoe?
Wat zijn effectieve vormen van professionalisering?
PROFESSIONALISERING (2)
Kenmerken van een effectieve professionaliseringsactiviteit
(Merchie et al. 2016):
1. Focus op de inhoud
2. Focus op de didactiek
3. Coherentie en gebaseerd op onderzoek
4. Eigenaarschap van inhoud en het proces bij
professionele ontwikkeling (balans vraag – aanbod)
5. Duur: permanente ondersteuning
6. Collectieve participatie: feedbackcultuur
7. Ingebed in dagelijkse organisatie
8. Actief leren op basis van onderzoek
9. Kwaliteit van de trainer/begeleider
PROFESSIONALISERING (3)
Teacher Design Teams (Becuwe et al., 2014)
Belangrijke condities:
1. Kies samen een ontwerptaak waarvan de uitkomst
bruikbaar is op lange termijn
2. Kies een ontwerptaak die ook vertrekt vanuit didactische-
en vakinhoudelijke component
3. Teamsamenstelling: open staan voor innovatie,
feedbackcultuur, atmosphere of trust
4. Eindverantwoordelijkheid en eigenaarschap over
ontwerptaak en de resultaten bij de deelnemers
5. Begeleider die inspeelt op behoeften van het team
6. Structurele randvoorwaarden: tijd en ruimte
PROFESSIONALISERING (4)
Professionaliseren = leren
De didactische inzet van ICT betreft vaak een transformatief
leerproces.
• Onzekerheid over eigen effectiviteit
• Conflicterende onderwijsopvattingen
• Stress
• Voorkeuren voor leren
3. IMPLEMENTATIE VAN ICT
Duurzame implementatie van
onderwijsinnovaties met ict
Jos Fransen / Pieter Swager / Jeroen Bottema
Lectoraat Teaching, Learning & Technology
deel 1 → de pionier bij onderwijsvernieuwing
• onderzoek naar factoren die rol spelen in de procesgang
• zes case studies [po, vo, mbo, hbo] en cross-case analyse
• principe van ‘backward mapping’ → half-open interviews
• model voor verwachte procesgang afgeleid uit de theorie
succesvolle onderwijsinnovatie met ict
nieuw initiatief
emergent
practice
good
practice
shared
practice
implementatie‘benchmark’
procesgang bij duurzame implementatie
factoren bij succesvolle implementatie
• aanwezigheid van initiatiefnemers [pioniers] en volgers
• transformationeel leiderschap met een visie op inzet ict
• team gericht op samenwerkend leren [feedbackcultuur]
• specifieke kenmerken van de innovatieve ict-toepassing
emergent
practice
good
practice
shared
practice
procesgang bij duurzame implementatie
pionier vroege volgers latere volgers
management team
visie
leren leren
ict
beeldvorming ict eigen effectiviteit
deel 2 → kenmerken pioniers/vroege volgers
opvallende kenmerken van een pionier
• geneigd tot initiatief nemen en werkt vaak ook in vrijetijd
• constructivistische visie op onderwijs met inzet ict daarbij
• doorgaans zeer ict-vaardig en vertrouwd op eigen kunnen
• stuurt eigen professonalisering en benut expertise derden
model voor diffusie van innovaties (Rogers, 1995)
innovators early adopters laggardsearly majority late majority
pionier(s) en vroege volgers
15 %
latere volgers en achterblijvers (de achterhoede)
85 %
tijd
willen
innovatiepotentie pioniers/vroege volgers
kunnen
mogen
willen kunnen
mogen
de innovatiepotentie van de achterhoede
deel 3 → ontwikkelen van de innovatiekracht
willen
het construct innovatiekracht(Fransen et. al, 2005)
kunnen
mogen
innovatiepotentie
individu
+ team
organisatie
innovatieproces innovaties
individu (pionier)
• initiatief en expert/rolmodel
• deelt ervaringen + ondersteunt
team (kenmerken)
• visie op onderwijs en ict
• teamcultuur en leerbereidheid
organisatie (leiderschap)
• visie op onderwijs en ict
• gerichtheid op transformatie
ict-toepassing
• aansluiten bij praktijk/behoefte
• gebruiksgemak en maatwerk
aantal succesvol
geïmplementeerde
ict-toepassingen
• stimuleer visieontwikkeling met betrekking tot inzet van ict
• beloon initiatieven en maak ruimte voor delen ervaringen
• koppel pionier aan volgers voor ontwikkelen ‘good practice’
• investeer in teamontwikkeling en docentprofessionalisering
• kies ict-toepassingen die aansluiten op praktijk en behoefte
aandachtspunten voor schoolorganisaties
www.inholland.nl/tlt
Scoop.it
leervlak.nl
@jeroenbottema

Contenu connexe

Tendances

Presentatie driestar educatief
Presentatie driestar educatiefPresentatie driestar educatief
Presentatie driestar educatiefGerard Dummer
 
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning Jeroen Bottema
 
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterken
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterken180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterken
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterkenWilfredRubens.com
 
Onderwijs, technologie en de leraar
Onderwijs, technologie en de leraarOnderwijs, technologie en de leraar
Onderwijs, technologie en de leraarKennisnet
 
Workshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijs
Workshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijsWorkshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijs
Workshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijsPetra Fisser
 
Vo haaglanden studiedag nov 17
Vo haaglanden studiedag nov 17Vo haaglanden studiedag nov 17
Vo haaglanden studiedag nov 17Kennisnet
 
Bijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijs
Bijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijsBijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijs
Bijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijsGerard Dummer
 
Huisacademies po en vo
Huisacademies po en voHuisacademies po en vo
Huisacademies po en voKennisnet
 
Ict-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 november
Ict-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 novemberIct-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 november
Ict-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 novemberAmber Walraven
 
Moodle & het nieuwe leren v1.0
Moodle & het nieuwe leren v1.0Moodle & het nieuwe leren v1.0
Moodle & het nieuwe leren v1.0Luuk Terbeek
 
Presentatie seminar Blended Learning
Presentatie seminar Blended LearningPresentatie seminar Blended Learning
Presentatie seminar Blended Learningpborgman
 
Leraar van de toekomst
Leraar van de toekomstLeraar van de toekomst
Leraar van de toekomstKennisnet
 
ELO's implementeren in het VO
ELO's implementeren in het VOELO's implementeren in het VO
ELO's implementeren in het VOTim Remmers
 
190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2
190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2
190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2Erik Bolhuis
 
Introductie Blended Learning
Introductie Blended LearningIntroductie Blended Learning
Introductie Blended LearningJeroen Bottema
 
Werken aan 21eeuwse vaardigheden
Werken aan 21eeuwse vaardighedenWerken aan 21eeuwse vaardigheden
Werken aan 21eeuwse vaardighedenPetran Meertens
 

Tendances (20)

DLWOvisietraject 31maart
DLWOvisietraject 31maartDLWOvisietraject 31maart
DLWOvisietraject 31maart
 
Presentatie driestar educatief
Presentatie driestar educatiefPresentatie driestar educatief
Presentatie driestar educatief
 
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning
 
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterken
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterken180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterken
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterken
 
Ictindeopleiding2
Ictindeopleiding2Ictindeopleiding2
Ictindeopleiding2
 
Onderwijs, technologie en de leraar
Onderwijs, technologie en de leraarOnderwijs, technologie en de leraar
Onderwijs, technologie en de leraar
 
Workshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijs
Workshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijsWorkshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijs
Workshop Integratie van ICT in natuur- en techniekonderwijs
 
Vo haaglanden studiedag nov 17
Vo haaglanden studiedag nov 17Vo haaglanden studiedag nov 17
Vo haaglanden studiedag nov 17
 
Bijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijs
Bijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijsBijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijs
Bijeenkomst 1 thema 10 ict en onderwijs
 
Huisacademies po en vo
Huisacademies po en voHuisacademies po en vo
Huisacademies po en vo
 
Ict-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 november
Ict-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 novemberIct-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 november
Ict-bekwaamheid: percepties en modellen Bic 17 november
 
Ictindeopleiding
IctindeopleidingIctindeopleiding
Ictindeopleiding
 
Moodle & het nieuwe leren v1.0
Moodle & het nieuwe leren v1.0Moodle & het nieuwe leren v1.0
Moodle & het nieuwe leren v1.0
 
Presentatie seminar Blended Learning
Presentatie seminar Blended LearningPresentatie seminar Blended Learning
Presentatie seminar Blended Learning
 
Leraar van de toekomst
Leraar van de toekomstLeraar van de toekomst
Leraar van de toekomst
 
ELO's implementeren in het VO
ELO's implementeren in het VOELO's implementeren in het VO
ELO's implementeren in het VO
 
190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2
190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2
190319 presentatie velon congres ct onderzoek tyf 2
 
Presentatie velov 2015_symposium_finaal
Presentatie velov 2015_symposium_finaalPresentatie velov 2015_symposium_finaal
Presentatie velov 2015_symposium_finaal
 
Introductie Blended Learning
Introductie Blended LearningIntroductie Blended Learning
Introductie Blended Learning
 
Werken aan 21eeuwse vaardigheden
Werken aan 21eeuwse vaardighedenWerken aan 21eeuwse vaardigheden
Werken aan 21eeuwse vaardigheden
 

Similaire à Presentatie onderwijsinnovatie met ICT SCOH Den Haag

Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.
Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.
Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.Jeroen Bottema
 
Implementeren van onderwijstechnologie
Implementeren van onderwijstechnologieImplementeren van onderwijstechnologie
Implementeren van onderwijstechnologieTim Remmers
 
Implementeren van-onderwijstechnologie
Implementeren van-onderwijstechnologieImplementeren van-onderwijstechnologie
Implementeren van-onderwijstechnologieitslearning Nederland
 
Elearning Implementeren Gastcollege Fontys
Elearning Implementeren Gastcollege FontysElearning Implementeren Gastcollege Fontys
Elearning Implementeren Gastcollege FontysWilfredRubens.com
 
Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)
Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)
Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)Kennisnet
 
iTeacher Education: Wat leren we uit praktijkvoorbeelden?
iTeacher Education:  Wat leren we uit praktijkvoorbeelden? iTeacher Education:  Wat leren we uit praktijkvoorbeelden?
iTeacher Education: Wat leren we uit praktijkvoorbeelden? Vrije Universiteit Brussel
 
Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)
Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)
Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)WilfredRubens.com
 
Keuzes bij ict-beleid
Keuzes bij ict-beleidKeuzes bij ict-beleid
Keuzes bij ict-beleidKennisnet
 
141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatie141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatieErik Bolhuis
 
Implementatie elearning gastcollege fontys 2011
Implementatie elearning gastcollege fontys 2011Implementatie elearning gastcollege fontys 2011
Implementatie elearning gastcollege fontys 2011WilfredRubens.com
 
Ksu 13 09-12 resi1
Ksu 13 09-12 resi1Ksu 13 09-12 resi1
Ksu 13 09-12 resi1Kennisnet
 
Opdracht visie op ICT docx
Opdracht visie op ICT docxOpdracht visie op ICT docx
Opdracht visie op ICT docxMoriauMarthe
 
Personaliseren netwerk personaliserenl
Personaliseren netwerk personaliserenlPersonaliseren netwerk personaliserenl
Personaliseren netwerk personaliserenlKennisnet
 
141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatie141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatieErik Bolhuis
 
Teacher design teams als strategie voor ICT-integratie in de lerarenopleiding
Teacher design teams als strategie  voor ICT-integratie in de lerarenopleiding Teacher design teams als strategie  voor ICT-integratie in de lerarenopleiding
Teacher design teams als strategie voor ICT-integratie in de lerarenopleiding Vrije Universiteit Brussel
 
Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)
Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)
Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)i&i conferentie
 
Visie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPoint
Visie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPointVisie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPoint
Visie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPointmelodyschrievers
 

Similaire à Presentatie onderwijsinnovatie met ICT SCOH Den Haag (20)

Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.
Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.
Herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT.
 
Implementeren van onderwijstechnologie
Implementeren van onderwijstechnologieImplementeren van onderwijstechnologie
Implementeren van onderwijstechnologie
 
Implementeren van-onderwijstechnologie
Implementeren van-onderwijstechnologieImplementeren van-onderwijstechnologie
Implementeren van-onderwijstechnologie
 
ELO implementeren in het VO
ELO implementeren in het VOELO implementeren in het VO
ELO implementeren in het VO
 
Elearning Implementeren Gastcollege Fontys
Elearning Implementeren Gastcollege FontysElearning Implementeren Gastcollege Fontys
Elearning Implementeren Gastcollege Fontys
 
Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)
Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)
Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)
 
Tablets in de praktijk
Tablets in de praktijkTablets in de praktijk
Tablets in de praktijk
 
iTeacher Education: Wat leren we uit praktijkvoorbeelden?
iTeacher Education:  Wat leren we uit praktijkvoorbeelden? iTeacher Education:  Wat leren we uit praktijkvoorbeelden?
iTeacher Education: Wat leren we uit praktijkvoorbeelden?
 
Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)
Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)
Hoe ICT het MBO kan versterken (keynote)
 
Keuzes bij ict-beleid
Keuzes bij ict-beleidKeuzes bij ict-beleid
Keuzes bij ict-beleid
 
141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatie141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatie
 
Ord2010 tpck in de ilo 23062010_final
Ord2010 tpck in de ilo 23062010_finalOrd2010 tpck in de ilo 23062010_final
Ord2010 tpck in de ilo 23062010_final
 
Implementatie elearning gastcollege fontys 2011
Implementatie elearning gastcollege fontys 2011Implementatie elearning gastcollege fontys 2011
Implementatie elearning gastcollege fontys 2011
 
Ksu 13 09-12 resi1
Ksu 13 09-12 resi1Ksu 13 09-12 resi1
Ksu 13 09-12 resi1
 
Opdracht visie op ICT docx
Opdracht visie op ICT docxOpdracht visie op ICT docx
Opdracht visie op ICT docx
 
Personaliseren netwerk personaliserenl
Personaliseren netwerk personaliserenlPersonaliseren netwerk personaliserenl
Personaliseren netwerk personaliserenl
 
141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatie141119 ien i presentatie
141119 ien i presentatie
 
Teacher design teams als strategie voor ICT-integratie in de lerarenopleiding
Teacher design teams als strategie  voor ICT-integratie in de lerarenopleiding Teacher design teams als strategie  voor ICT-integratie in de lerarenopleiding
Teacher design teams als strategie voor ICT-integratie in de lerarenopleiding
 
Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)
Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)
Een Kennisbasis ICT, en wat nu? (Aike van der Hoeff)
 
Visie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPoint
Visie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPointVisie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPoint
Visie op ICT.pptx gemaakt in een PowerPoint
 

Plus de Jeroen Bottema

VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platform
VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platformVELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platform
VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platformJeroen Bottema
 
Aspecten kwaliteit peerfeedback
Aspecten kwaliteit peerfeedbackAspecten kwaliteit peerfeedback
Aspecten kwaliteit peerfeedbackJeroen Bottema
 
A National ICT Competency Framework for Student Teachers
A National ICT Competency Framework for Student TeachersA National ICT Competency Framework for Student Teachers
A National ICT Competency Framework for Student TeachersJeroen Bottema
 
Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...
Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...
Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...Jeroen Bottema
 
Onderwijs met ICT, een introductie
Onderwijs met ICT, een introductieOnderwijs met ICT, een introductie
Onderwijs met ICT, een introductieJeroen Bottema
 
Startbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool Inholland
Startbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool InhollandStartbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool Inholland
Startbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool InhollandJeroen Bottema
 
Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012
Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012
Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012Jeroen Bottema
 
Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011
Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011
Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011Jeroen Bottema
 
Sociale media en jongeren
Sociale media en jongerenSociale media en jongeren
Sociale media en jongerenJeroen Bottema
 
Sociale Media - Introductie
Sociale Media - Introductie Sociale Media - Introductie
Sociale Media - Introductie Jeroen Bottema
 
Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000
Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000
Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000Jeroen Bottema
 
Introductie Digiborden
Introductie DigibordenIntroductie Digiborden
Introductie DigibordenJeroen Bottema
 
Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0
Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0
Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0Jeroen Bottema
 
Streaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolio
Streaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolioStreaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolio
Streaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolioJeroen Bottema
 
eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2
eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2
eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2Jeroen Bottema
 
Show & Share '09 Competenties In Beeld
Show & Share '09 Competenties In BeeldShow & Share '09 Competenties In Beeld
Show & Share '09 Competenties In BeeldJeroen Bottema
 
Canon Voor Wereldburgerschap
Canon Voor WereldburgerschapCanon Voor Wereldburgerschap
Canon Voor WereldburgerschapJeroen Bottema
 

Plus de Jeroen Bottema (20)

VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platform
VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platformVELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platform
VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platform
 
Aspecten kwaliteit peerfeedback
Aspecten kwaliteit peerfeedbackAspecten kwaliteit peerfeedback
Aspecten kwaliteit peerfeedback
 
A National ICT Competency Framework for Student Teachers
A National ICT Competency Framework for Student TeachersA National ICT Competency Framework for Student Teachers
A National ICT Competency Framework for Student Teachers
 
Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...
Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...
Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...
 
Onderwijs met ICT, een introductie
Onderwijs met ICT, een introductieOnderwijs met ICT, een introductie
Onderwijs met ICT, een introductie
 
Startbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool Inholland
Startbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool InhollandStartbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool Inholland
Startbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool Inholland
 
Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012
Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012
Presentatie bijeenkomst weblectures Inholland 15-11-2012
 
Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011
Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011
Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011
 
Sociale media en jongeren
Sociale media en jongerenSociale media en jongeren
Sociale media en jongeren
 
Sociale Media - Introductie
Sociale Media - Introductie Sociale Media - Introductie
Sociale Media - Introductie
 
Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000
Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000
Spelend leren op AACLC, Alameda, 2000
 
Changing the mindset
Changing the mindsetChanging the mindset
Changing the mindset
 
Kinect2Connect
Kinect2ConnectKinect2Connect
Kinect2Connect
 
Webquests
WebquestsWebquests
Webquests
 
Introductie Digiborden
Introductie DigibordenIntroductie Digiborden
Introductie Digiborden
 
Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0
Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0
Achtergrondmateriaal - Overleg Onderwijs2.0
 
Streaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolio
Streaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolioStreaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolio
Streaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolio
 
eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2
eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2
eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2
 
Show & Share '09 Competenties In Beeld
Show & Share '09 Competenties In BeeldShow & Share '09 Competenties In Beeld
Show & Share '09 Competenties In Beeld
 
Canon Voor Wereldburgerschap
Canon Voor WereldburgerschapCanon Voor Wereldburgerschap
Canon Voor Wereldburgerschap
 

Presentatie onderwijsinnovatie met ICT SCOH Den Haag

  • 1. AMBASSADEURSDAG SCOH 15 JUNI 2016 | @JEROENBOTTEMA Een middagje over ICT en onderwijs
  • 2. Jeroen Bottema Opleider bij domein Onderwijs & Innovatie Hogeschool Inholland Onderzoeker lectoraat Teaching, Learning & Technology Studiebegeleider Master Leren & Innoveren Edublogger
  • 3. “Misschien zou je kunnen ingaan op de volgende zaken: 1. Waarom zouden leraren volgens jou ict moeten gebruiken? 2. Wanneer spreek je van een zinvolle inzet van ict in het onderwijs? 3. Welke vragen moeten leraren zichzelf idealiter stellen om tot een zinvolle inzet van ict te komen? 4. Welke vaardigheden met betrekking tot ict hebben leraren volgens jou minimaal nodig? 5. En heeft iedere leraar in een team diezelfde set vaardigheden nodig? 6. Wat weten we over de duurzame implementatie van ict in het onderwijs? 7. Welke factoren spelen daarin een rol? 8. Hoe verhoudt dat model zich tot Vier in Balans? 9. Hoe krijg je (alle) leraren zover dat ze met ict aan de slag gaan, het liefst op een zinvolle manier? Tot woensdag!” 1. Functie van ICT en bewijslast 2. ICT-bekwaamheid 3. Implementatie van ICT
  • 4. 1. FUNCTIE VAN ICT EN BEWIJSLAST
  • 5. OPBRENGSTEN 1. Leren: • Talentontwikkeling; • Rendement: beter, efficiënter, aantrekkelijker; 2. Werken: • Arbeidsmarkt; • Economie; 3. Leven: • Burgerschap • Samenleving (Ten Brummelhuis, 2012, Kennisnet, 2015)
  • 7. Vier in Balans, Kennisnet, 2015
  • 10. Andreas Schleicher: “Students who use computers moderately at school tend to have somewhat better learning outcomes than students who use computers rarely.” “But students who use computers very frequently at school do a lot worse in most learning outcomes, even after accounting for social background and student demographics.”
  • 13. “…tenzij ze netjes ingebed worden in een leerweg.”
  • 14. “Als je ict goed toepast, werkt het wél” (Toine Maes, Kennisnet)
  • 15. “Kiezen voor gepersonaliseerd leren is kiezen voor computers” (Alfons ten Brummelhuis)
  • 16. “Effectief onderwijs combineert leraargestuurde kennisoverdracht met leerlinggestuurde kennisconstructie.” (Vier in Balans, Kennisnet, 2015)
  • 17. “Technology can amplify great teaching, but great technology cannot replace poor teaching” (Andreas Schleicher) “De leraar is de meest bepalende factor in de schoolprestaties van de leerling, niet de computer” (Toine Maes, Kennisnet)
  • 18. “Het onderwijs kan daarom alleen beter worden als de technologie beredeneerd wordt ingezet en dat vereist een nadere verkenning van de complexiteit van leerprocessen. Dat inzicht maakt het vervolgens mogelijk om een didactisch ontwerp te maken en te bepalen welke rol de technologie daarin kan vervullen.” (Fransen, 2015)
  • 19. Door de inzet van [ICT-toepassing] bereik ik dat [opbrengst], want ik weet [bewijslast]
  • 21. ICT-BEKWAAMHEID (1) Voogt et al. (2016) E-didactiek. Welke applicaties gebruiken docenten en waarom? - Met name presentatie- en informatiesoftware; - PO: oefen- en evaluatiesoftware meest gebruikt - Gebruik interactiesoftware: marginaal - Inzet gericht op klassikale instructie en zelfstandig leren van leerlingen - Inzet gericht op kennisoverdracht - Docenten verwachten als opbrengst motivatie bij leerlingen, efficiënter lesgeven, introductie nieuwe lesstof, directe feedback (PO) - Maar verbeteren van leerprestaties?
  • 22. ICT-BEKWAAMHEID (2) Voogt et al. (2013) De didactische inzet van ICT betreft een professionele vaardigheid • TPACK • Onderwijsopvattingen • Mede bepalend voor type inzet • Risk-taking (Howard & Gigliotti, 2015) • Professioneel redeneren • Niet doelgericht, geen fit tussen redenering en praktijk • Self-efficacy
  • 23. PROFESSIONALISERING (1) Noodzakelijk! Leraren die didactisch ICT-bekwaam zijn halen meer rendement uit de ICT-investeringen (Kennisnet, 2015). Maar hoe? Wat zijn effectieve vormen van professionalisering?
  • 24. PROFESSIONALISERING (2) Kenmerken van een effectieve professionaliseringsactiviteit (Merchie et al. 2016): 1. Focus op de inhoud 2. Focus op de didactiek 3. Coherentie en gebaseerd op onderzoek 4. Eigenaarschap van inhoud en het proces bij professionele ontwikkeling (balans vraag – aanbod) 5. Duur: permanente ondersteuning 6. Collectieve participatie: feedbackcultuur 7. Ingebed in dagelijkse organisatie 8. Actief leren op basis van onderzoek 9. Kwaliteit van de trainer/begeleider
  • 25. PROFESSIONALISERING (3) Teacher Design Teams (Becuwe et al., 2014) Belangrijke condities: 1. Kies samen een ontwerptaak waarvan de uitkomst bruikbaar is op lange termijn 2. Kies een ontwerptaak die ook vertrekt vanuit didactische- en vakinhoudelijke component 3. Teamsamenstelling: open staan voor innovatie, feedbackcultuur, atmosphere of trust 4. Eindverantwoordelijkheid en eigenaarschap over ontwerptaak en de resultaten bij de deelnemers 5. Begeleider die inspeelt op behoeften van het team 6. Structurele randvoorwaarden: tijd en ruimte
  • 26. PROFESSIONALISERING (4) Professionaliseren = leren De didactische inzet van ICT betreft vaak een transformatief leerproces. • Onzekerheid over eigen effectiviteit • Conflicterende onderwijsopvattingen • Stress • Voorkeuren voor leren
  • 28. Duurzame implementatie van onderwijsinnovaties met ict Jos Fransen / Pieter Swager / Jeroen Bottema Lectoraat Teaching, Learning & Technology
  • 29. deel 1 → de pionier bij onderwijsvernieuwing
  • 30. • onderzoek naar factoren die rol spelen in de procesgang • zes case studies [po, vo, mbo, hbo] en cross-case analyse • principe van ‘backward mapping’ → half-open interviews • model voor verwachte procesgang afgeleid uit de theorie succesvolle onderwijsinnovatie met ict
  • 32. factoren bij succesvolle implementatie • aanwezigheid van initiatiefnemers [pioniers] en volgers • transformationeel leiderschap met een visie op inzet ict • team gericht op samenwerkend leren [feedbackcultuur] • specifieke kenmerken van de innovatieve ict-toepassing
  • 33. emergent practice good practice shared practice procesgang bij duurzame implementatie pionier vroege volgers latere volgers management team visie leren leren ict beeldvorming ict eigen effectiviteit
  • 34. deel 2 → kenmerken pioniers/vroege volgers
  • 35. opvallende kenmerken van een pionier • geneigd tot initiatief nemen en werkt vaak ook in vrijetijd • constructivistische visie op onderwijs met inzet ict daarbij • doorgaans zeer ict-vaardig en vertrouwd op eigen kunnen • stuurt eigen professonalisering en benut expertise derden
  • 36. model voor diffusie van innovaties (Rogers, 1995) innovators early adopters laggardsearly majority late majority pionier(s) en vroege volgers 15 % latere volgers en achterblijvers (de achterhoede) 85 % tijd
  • 39. deel 3 → ontwikkelen van de innovatiekracht
  • 40. willen het construct innovatiekracht(Fransen et. al, 2005) kunnen mogen innovatiepotentie individu + team organisatie innovatieproces innovaties individu (pionier) • initiatief en expert/rolmodel • deelt ervaringen + ondersteunt team (kenmerken) • visie op onderwijs en ict • teamcultuur en leerbereidheid organisatie (leiderschap) • visie op onderwijs en ict • gerichtheid op transformatie ict-toepassing • aansluiten bij praktijk/behoefte • gebruiksgemak en maatwerk aantal succesvol geïmplementeerde ict-toepassingen
  • 41. • stimuleer visieontwikkeling met betrekking tot inzet van ict • beloon initiatieven en maak ruimte voor delen ervaringen • koppel pionier aan volgers voor ontwikkelen ‘good practice’ • investeer in teamontwikkeling en docentprofessionalisering • kies ict-toepassingen die aansluiten op praktijk en behoefte aandachtspunten voor schoolorganisaties
  • 42.

Notes de l'éditeur

  1. Deze masterclass staat in het teken van technologie, in de context van ‘betekenisvol leren’. Deze werksessie heeft als titel: het herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT. Vandaag gaan we met elkaar ontwerpeisen formuleren voor betekenisvolle inzet van ICT in leerpraktijken. Wij hebben hiervoor een aantal artikelen over blended learning gelezen en besproken, maar we kunnen ook putten uit de kennis die we de voorgaande masterclasses hebben opgedaan. Jullie gaan straks aan het werk, de opbrengsten bespreken we gezamenlijk, ik kijk waar ik wat kan aanvullen, met als doel jullie handvatten te geven voor het ontwerpen met onderwijs met inzet van ICT. [vraag] Nu zijn jullie toevallig bezig met een onderwijsontwerp. Wie van jullie neemt ICT mee in het ontwerp? Ik wil deze sessie ook aangrijpen om elkaar bij te praten over ICT en onderwijs, vanuit het perspectief van betekenisvol leren. De technologische ontwikkelingen gaan snel en zijn van invloed op hoe leraren lesgeven en lerenden leren. En dat gaat niet zonder spanning: in het onderwijs lopen wij steeds achter, en is het een enorme opgave om technologie ten volle te benutten voor het ondersteunen van het leren. Daarom wil ik deze werksessie starten met een beperkte weergave van het debat over ICT en onderwijs, om jullie een beeld te geven waar we nu staan. [klik] Om vervolgens te praten over blended learning. Blended learning krijgt veel aandacht, en met name als denkkader voor betekenisvolle inzet van ICT. [klik] Dan gaan we aan de slag en gaan we ontwerpeisen genereren, ordenen, en tijdens het bespreken van deze ontwerpeisen geef ik op een aantal aspecten een extra toelichting.
  2. Deze masterclass staat in het teken van technologie, in de context van ‘betekenisvol leren’. Deze werksessie heeft als titel: het herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT. Vandaag gaan we met elkaar ontwerpeisen formuleren voor betekenisvolle inzet van ICT in leerpraktijken. Wij hebben hiervoor een aantal artikelen over blended learning gelezen en besproken, maar we kunnen ook putten uit de kennis die we de voorgaande masterclasses hebben opgedaan. Jullie gaan straks aan het werk, de opbrengsten bespreken we gezamenlijk, ik kijk waar ik wat kan aanvullen, met als doel jullie handvatten te geven voor het ontwerpen met onderwijs met inzet van ICT. [vraag] Nu zijn jullie toevallig bezig met een onderwijsontwerp. Wie van jullie neemt ICT mee in het ontwerp? Ik wil deze sessie ook aangrijpen om elkaar bij te praten over ICT en onderwijs, vanuit het perspectief van betekenisvol leren. De technologische ontwikkelingen gaan snel en zijn van invloed op hoe leraren lesgeven en lerenden leren. En dat gaat niet zonder spanning: in het onderwijs lopen wij steeds achter, en is het een enorme opgave om technologie ten volle te benutten voor het ondersteunen van het leren. Daarom wil ik deze werksessie starten met een beperkte weergave van het debat over ICT en onderwijs, om jullie een beeld te geven waar we nu staan. [klik] Om vervolgens te praten over blended learning. Blended learning krijgt veel aandacht, en met name als denkkader voor betekenisvolle inzet van ICT. [klik] Dan gaan we aan de slag en gaan we ontwerpeisen genereren, ordenen, en tijdens het bespreken van deze ontwerpeisen geef ik op een aantal aspecten een extra toelichting.
  3. Kennisnet heeft de afgelopen decennia veel onderzoek mogelijk gemaakt naar de inzet van ICT in het onderwijs. En op basis van hun onderzoeken geven zij aan dat mits goed ingzet ICT kan leiden tot meer rendement. Inzet van ICT bij leren en lesgeven verbetert aantoonbaar de motivatie, de leerprestatie, en de leersnelheid van lerenden. Bovendien levert het voor docenten ook veel op. Leraar bespaart tijd en schoolleider krijgt meer inzicht in de presentaties.
  4. Maar eerst een korte weergave van het debat over ICT en onderwijs. Er wordt heel veel onderzoek gedaan naar de inzet van ICT in het leren en lesgeven, zowel op het terrein van betekenisvol leren als op het terrein van implementatie, effectief innoveren. Het gaat daar eigenlijk steeds om de vraag: is de inzet van ICT effectief? Nou, het OECD-rapport ‘Students, Computers and Learning: Making The Connection’ dat in september verscheen gaf aan: [klik]
  5. Andreas Schleicher, directeur onderwijs bij de OECD, vat het als volgt samen. Leerlingen die de computer vaak gebruiken op school presteren slechter!
  6. Wie kan ons iets vertellen over de effectiviteit van interventies op leerprestaties van lerenden? Hoewel je ook bij deze bron een discussie over de statistiek kan voeren. Hattie. Martin Valcke, onze volgende gastexpert, legt het ook uit….
  7. En die laatste zin is belangrijk! “Tenzij!” Mits.
  8. ICT is een hulpmiddel om het leren en lesgeven te ondersteunen. En als je dat goed doet, stelt Toine Maes, directeur van Kennisnet, dan heeft het weldegelijk effect.
  9. Alfons ten Brummelhuis, hoofd onderzoek bij Kennisnet, jullie komen hem in virtuele vorm nog tegen in semester 2, is stellig. Als er evidentie is dat ICT niet bijdraagt aan het verbeteren van leren, dan ook niet doen! Maar als er wel evidentie is dat ICT werkt, hoe komt het dan dat zoveel docenten ICT nog maar met mondjesmaat inzetten? Ten Brummelhuis geeft aan dat in de roep om gepersonaliseerd onderwijs ICT onlosmakelijk verbonden is.
  10. De rol van de docent en de keuzes die hij maakt ten aanzien van de inzet van ICT bepalen het effect. Vertrek vanuit de lerende is dan het devies.
  11. Effectieve inzet van ICT vraagt allereerst kennis van leerprocessen, om vervolgens te bepalen welke rol technologie daarin kan vervullen.
  12. Dat betekent dat docenten deze vraag moeten beantwoorden bij het ontwerpen van leerprakrijken met inzet van ICT.
  13. De inzet van ICT is dus een kwestie van kiezen, en dat is geen gemakkelijke opgave gezien de snelle ontwikkelingen in de technologie. De leeromgeving veranderd! Wat zijn de uitdagingen van deze nieuwe leeromgevingen. Wat bieden deze nieuwe leeromgevingen in termen van leren, en didactiek? Welke keuzes moeten we maken om deze leeromgevingen ten volle te benutten? En welke vaardigheden hebben we daar voor nodig? Dat vraagt sterke didactische voelsprieten van docenten en een denkkader op basis waarvan betekenisvolle keuzes gemaakt kunnen worden. Met elkaar hebben we vandaag een deel van dat denkkader ingevuld en is het aan jullie om in jullie carriere als MLI-ers dat verder invulling te geven door het ontwerpen van betekenisvol onderwijs en het begeleiden van jullie collega’s.
  14. What are the challenges of these new learning environments? What do new learning environments promise in terms of new learning, new pedagogy and new opportunities? What are the issues we need to address to make new learning environments a success? And what new skills and knowledge do educators need?