ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ

1. Μου είπες: Θα ταξιδέψω,
θα κοιμηθώ, θ’ ανοίξω το παράθυρο,
θα κουβεντιάσω ξαναγεννημένη,
θα ιδώ τη γη που ’χαν ανασκάψει για την ταφή μου,
την ίδια γη που σύρθηκα αιμοστάζουσα
μέσα στο κλειστό βαγόνι.
Στό ’να μου χέρι κρατώ την ανάσταση,
στ’ άλλο μου χέρι κρατώ την αιώνια μνήμη.

2.  Περιμένω το τρένο. Κοιτάω τους γύρω μου να εξετάζουν την ώρα άφιξης και τα
εισιτήριά τους. Τα τρένα δημιουργούν μια γλυκιά προσμονή ταξιδιού ακόμα και στην
περίπτωση που πηγαίνεις στη δουλειά σου. Πάντα;
 Κάποτε φεύγεις μακριά για εργασία. Γιατί η πατρίδα σου δεν έχει χώρο για σένα ή τα
όνειρά σου σε πάνε μακριά. ΜΕΤΑΝΑΣΤΗ…
 Κάποτε όμως…. Περνάς μια πόρτα που σε αλλάζει ριζικά.
 «Arbeit macht frei» : η εργασία σας απελευθερώνει
 Έτσι τους είπαν και βρέθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

6. Είμαι ένα παιδί του Χιρς
Μεγάλωσα δίπλα στις γραμμές του τρένου
Με τρένο μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς οι δικοί μου.
Οι πρόγονοι μου είχαν έρθει από μακριά.
Κυνηγημένοι.
Ήρθαν και γέμισαν την αδειανή Θεσσαλονίκη, με γλώσσες, τραγούδια και
αργαλειούς.
Είμαι ένα παιδί του Χιρς,
Το όνομα μου δεν το σημείωσε κανείς.
Την ιστορία των προγόνων μου θα σας αφηγηθώ
Κι έτσι θα με θυμόσαστε κι εμένα
Ευάγγελος Χεκίμογλου

8.  Ήταν η μέρα που
απελευθερώθηκε το στρατόπεδο
συγκέντρωσης και εξόντωσης
Άουσβιτς-Μπίρκεναου από τον
σοβιετικό στρατό
 Το 2005 η Γενική Συνέλευση των
Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την
27η Ιανουαρίου ως «Διεθνή Ημέρα
Μνήμης των Θυμάτων του
Ολοκαυτώματος»

12.  Εβραίοι: δολοφονία σχεδόν έξι εκατομμυρίων Εβραίων της Ευρώπης
 περίπου 220.000 Ρομά θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα .
 Άλλες ομάδες που κρίθηκαν «φυλετικά κατώτερες» ή «ανεπιθύμητες» ήταν οι εξής:
 Σοβιετικοί στρατιώτες και πολίτες αιχμάλωτοι σε κατεχόμενες περιοχές
 Πολωνοί: 3 εκατομμύρια Πολωνοί Εβραίοι και 2 εκατομμύρια Πολωνοί μη Εβραίοι
 διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι
 ομοφυλόφιλοι
 Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές κ.α.

13. “ΑΝΑΓΚΑΖΟΜΑΣΤΕ
ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΞΟΥΜΕ
ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ
ΕΘΝΟΣ ΑΠΟ
ΤΟΥΣ ΠΟΛΩΝΟΥΣ,
ΡΩΣΟΥΣ,
ΕΒΡΑΙΟΥΣ
ΚΑΙ ΤΣΙΓΓΑΝΟΥΣ”.
 Οτο Τίρακ (Otto Thierack),
 υπουργός δικαιοσύνης του Τρίτου
Ράιχ.

14. ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ
ΠΟΛΩΝΟΥΣ ΑΡΧΟΝΤΕΣ
ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΟΥΜΕ
ΝΑ ΤΟΥΣ
ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΟΥΜΕ.
ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ
ΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΥΣ ΘΑ
ΤΟΥΣ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η ΔΙΚΗ
ΜΑΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗ
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ.
ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ
ΟΛΟΙ ΟΙ ΠΟΛΩΝΟΙ ΘΑ
ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΟΥΝ ΑΠΟ
ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΓΗΣ”.
 Χάινριχ Χίμλερ (Heinrich Himmler),
 Εθνικός Ηγέτης της SS

15. Τι σημαίνει η λέξη ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ;
Από την αρχαία ελληνική λέξη ολόκαυστον, που σημαίνει
"πλήρως καμένη προσφορά θυσίας" σε θεό
Ο εβραϊκός όρος που έχει καθιερωθεί είναι Shoah ,
βιβλική λέξη που σημαίνει όλεθρος, καταστροφή

16.  Η γενοκτονία υπερβαίνει τα σύνορα μίας εθνικής επικράτειας και απλώνεται σε όλη την
ευρωπαϊκή ήπειρο
 Χρησιμοποιεί μία τεχνολογία εξόντωσης και στήνει εργοστάσια παραγωγής πτωμάτων

17. Η
συστηματική
αντίθεση προς
την Εβραϊκή
φυλή,
καθώς και η
προσπάθεια
περιορισμού
της
έκφρασής
της,
φθάνοντας
πολύ συχνά
στην
εχθρότητα,
αλλά και σε
προσπάθειες
ακόμη μέχρι
και την
εξόντωσή
της.

18.  Τη νύχτα της 9ης Νοεμβρίου 1938
ξέσπασαν επεισόδια εναντίον των
Εβραίων.
 Θεωρήθηκαν αυθόρμητες πράξεις
βίας που προκλήθηκαν από την
οργή των Γερμανών για τη
δολοφονία ενός Γερμανού
αξιωματούχου στο Παρίσι από
έναν Εβραίο έφηβο.
 Την επομένη συνέλαβαν 30.000
Γερμανοεβραίους , επειδή είχαν
διαπράξει το «έγκλημα» να είναι
Εβραίοι.

19. Η νύχτα των
κρυστάλλων
 Στην πραγματικότητα, ο Γερμανός Υπουργός
Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς είχε οργανώσει
προσεκτικά.
 Μέσα σε δύο ημέρες πυρπολήθηκαν πάνω από
250 συναγωγές, καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν
πάνω από 7.000 εβραϊκές επιχειρήσεις,
σκοτώθηκαν δεκάδες Εβραίοι, λεηλατήθηκαν
εβραϊκά κοιμητήρια, σχολεία και σπίτια, ενώ η
αστυνομία και το πυροσβεστικό σώμα
παρακολουθούσαν τα δρώμενα παραμένοντας
αμέτοχοι θεατές.
 Τα πογκρόμ έγιναν γνωστά ως «Kristallnacht»,
δηλαδή η «Νύχτα των Κρυστάλλων» εξαιτίας των
σπασμένων γυαλιών από τις βιτρίνες που γέμιζαν
τους δρόμους.

23. Βερολίνο: Μια
τζαζ μπάντα
διασκεδάζει τους
θαμώνες του
ξενοδοχείου

26.  Τα φώτα του Ορθού λόγου που
υπόσχονταν να διαλύσουν τα σκοτάδια
της άγνοιας, της δεισιδαιμονίας και των
προκαταλήψεων , έσβησαν στις
καμινάδες του Άουσβιτς.

27. Η εξόντωση εκατομμυρίων
ανθρώπων στα γερμανικά
στρατόπεδα συγκέντρωσης, έδειξε
ότι ο λόγος της επιστήμης μπορεί να
μετατραπεί σε ένα λόγο που διατηρεί
μεν την αποτελεσματικότητα του ως
προς τις μεθόδους του, έχει χάσει
όμως εντελώς το ηθικό του
χαρακτήρα.

28.  Ο άνθρωπος σε γραμμή
παραγωγής μετατρέπεται
σε εργαλείο που υπακούει
σε εντολές.

33.  Γυμνά παιδιά
εκτίθενται σε
υπέρυθρη ακτινοβολία,
ώστε να ξανθύνουν τα
μαλλιά τους...

35.  Πριν από την
εξολόθρευση τους οι
κρατούμενοι
υποβάλλονταν σε μία
διαδικασία φυσικής και
ηθικής ταπείνωσης

39. Μικρή Ραχήλ, αν το δικό σου φάντασμα
δεν μπορεί να το ιδεί κανείς απ’ όλους
τούτους
τους αργόσχολους γυρολόγους, που
γεμίζουν
με την ανία τους τα μουσεία του κόσμου,
εγώ, μονάχα εγώ έχω το βαρύ προνόμιο,
βυθισμένος στην έκστασή μου, ν’
αντικρίζω
την οπτασία σου, στην απαίσια αυτή
βιτρίνα,
όπου μαζί στοιβάζονται πόνος και φρίκη.
Λεν πως στους πύργους της Σκωτίας τη
νύχτα
τα φαντάσματα των παλιών καιρών
πλανιούνται.
Όμως τώρα, καθώς με ανταριασμένο
πνεύμα,
το στρατόπεδο αυτό της φρίκης
περιφέρομαι,
αντιλαμβάνομαι πως στους δικούς μας
τους καιρούς
τα φαντάσματα περπατούνε και τη μέρα.

41.  Ο στόχος δεν είναι η εξέταση
 των ιστορικών,
 στρατιωτικών
 και πολιτικών γεγονότων και φαινομένων όπως :
 οι μαζικές δολοφονίες,
 οι πολιτικές των Ναζί
 και οι στατιστικές του θανάτου.

42.  Να καταλάβουμε τα
ανθρώπινα
πλάσματα και τον
τρόπο με τον οποίο
αντιμετωπίζουν
ηθικά διλήμματα

43. «…πόσο εύθραυστη αποδεικνύεται
η προσωπική ηθική, η ευκολία με
την οποία οι καθημερινοί
άνθρωποι που δεν είχαν διανοηθεί
ποτέ στην ζωή τους να διαπράξουν
φόνο, προσαρμόστηκαν
και αντικατέστησαν το ου
φονεύσεις, που ως τότε φάνταζε η
φάνταζε η πιο θεμελιακή
απαγόρευση της πολιτισμένης
κοινωνίας , με το ναζιστικό κανόνα
που υπαγόρευε το φόνο ως
φυλετικό καθήκον»
Hanna Arendt(2009) Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ εκδ. Νησίδες

44.  Ιστορική μοναδικότητα ή κρίκος μιας αλυσίδας γενοκτονιών, το
Ολοκαύτωμα θέτει βαθιά ηθικά,
 θεολογικά ,
 πολιτικά
 και φιλοσοφικά ερωτήματα
 Το σημαντικότερο : τι πρέπει να γίνει για να μην ξανασυμβεί

46. Ο ελληνικός εβραϊσμός ξεχώριζε για την
πολιτιστική πολυμορφία του,
αποτέλεσμα της εξέλιξης και των
διαφορετικών προελεύσεων των
διαφόρων κοινοτήτων.

50.  ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΕΙΝΑΙ Η ΡΑΤΣΑ, Η
ΟΠΟΙΑ ΠΡΕΠΕΙ
ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ
ΟΛΟΣΧΕΡΩΣ”.

 Χανς Φρανκ (Ηans Frank)
 Γενικός Κυβερνήτης στην κατεχόμενη
Πολωνία.

51. Ο κατάλογος
των Εβραίων
ανάλογα με τα
κράτη
από τα οποία
μεταφέρθηκαν
στο Άουσβιτς
 Ουγγαρία 430 χιλ.
 Πολωνία 300 χιλ.
 Γαλλία 69 χιλ.
 Ολλανδία 60 χιλ.
 Ελλάδα 55 χιλ.
 Τσεχία και Μοραβία – Theresienstadt 46 χιλ.
 Σλοβακία 27 χιλ.
 Βέλγιο 25 χιλ.
 Γερμανία και Αυστρία 23 χιλ.
 Γιουγκοσλαβία 10 χιλ.
 Ιταλία 7,5 χιλ.
 Λετονία 1 χιλ.
 Νορβηγία 690
 Στρατόπεδα συγκέντρωσης και άγνωστα μέρη 34 χιλ.
επιμέλεια: Franciszek Piper

52.  Ο πληθυσμός της έφτανε τις 56.000,
περίπου το 1/4 των κατοίκων της
ήταν Σεφαραδίτες, απευθείας
απόγονοι των Εβραίων της Ισπανίας
που είχαν διωχθεί στα τέλη του 15ου
αιώνα.
 Η κοινότητα διέθετε 35 συναγωγές,
16 συλλόγους, οκτώ εκπαιδευτήρια,
δύο ορφανοτροφεία και πολλές
βιβλιοθήκες, ενώ η περιουσία της
ανερχόταν σε 56 εκατομμύρια μάρκα.

54. .

56.  Ο εκτοπισμός και η εξόντωση των
Ελλήνων Εβραίων ως τμήμα της
εθνικοσοσιαλιστικής "Τελικής Λύσης"
ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1943 και
ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 1944.
 Υποχρεώθηκαν να φορούν το
χαρακτηριστικό κίτρινο αστέρι.
Φωτογραφική συλλογή Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος

57.  Η Ραχήλ και ο Ζοζέφ Χασίντ, γονείς της Μαργκό Χασίντ, φορώντας το
κίτρινο αστέρι στη Θεσσαλονίκη.
 United States Holocaust Memorial Museum Photo Archives

58.  Δύο χρόνια αργότερα, ο εβραϊκός
πληθυσμός της πόλης έφτανε τις
1.950 άνδρες και γυναίκες, το 96%
της κοινότητας είχε εξοντωθεί.
 Η περιουσία είχε λεηλατηθεί

63.  Ανριέτα Μόλχο,
Προφορικές μαρτυρίες Εβραίων της Θεσσαλονίκης για το Ολοκαύτωμα

64.  Το εβραϊκό νεκροταφείο, με
500.000 σχεδόν τάφους, είχε
ισοπεδωθεί πλήρως.
 Ένας βρετανός αξιωματικός κοιτάζει
τις κατεστραμμένες ταφόπλακες του
εβραϊκού νεκροταφείου στη
Θεσσαλονίκη.
United States Holocaust Memorial Museum Photo
Archive

66.  Οδυνηρές καταγραφές,
προσωπικές αφηγήσεις,
συγκινητικές στιγμές μέσα από
τον φακό του Ρος που
προσπαθεί και φέρνει στο φως
την ιστορική πραγματικότητα
αποκαλύπτοντας, ως ένας από
τους μόλις 877 επιζώντες του
γκέτο, την ισχυρή θέληση του
ανθρώπου να αντισταθεί στο
τέρας του φασισμού και του
πολέμου.

69.  https://www.mfa.org/exhibitions/memory-
unearthed

70.  https://www.efsyn.gr/nisides/10
7089_mnimes-apo-ena-gketo

71.  Η εξέγερση των γκέτο στη Βαρσοβία
ξεκίνησε στις 19 Απριλίου 1943.
 Μέλη των δύο υπόγειων σωματείων
προετοιμάζονταν την εξέγερση από το
καλοκαίρι του 1942.
 Αντιστάθηκαν έντονα στις γερμανικές
κατοχικές δυνάμεις για περισσότερο
από τρεις εβδομάδες

72.  Οι Γερμανοί την κατέστειλαν με
ιδιαίτερη αγριότητα.
 13.000 Πολωνοεβραίοι μαχητές
σκοτώθηκαν ή εκτελέστηκαν
 56.000 άμαχοι που είχαν την ατυχία
να βρίσκονται στο Γκέτο εκτοπίστηκαν
στα στρατόπεδα συγκέντρωσης .
 Το Γκέτο ισοπεδώθηκε κυριολεκτικά
σε μια προσπάθεια των Γερμανών να
σβήσουν οριστικά κάθε εβραϊκό ίχνος
από την πρωτεύουσα της Πολωνίας.

73.  "Οι εξεγερμένοι πάλεψαν
μόνο για τιμή"

75.  Αυτοί που επέζησαν είτε
κρύφτηκαν με τη βοήθεια
χριστιανών συμπατριωτών
τους, είτε κατέφυγαν στη
Μέση Ανατολή ή στις
ανταρτοκρατούμενες
περιοχές.
 Ο Μωϋσής Ματαθίας με
συντρόφους του αντάρτες του
ΕΛΑΣ.
Steven Bowman, “Η Αντίσταση των
Εβραίων στην κατοχική Ελλάδα”.

76.  Ο Γιατρός Μανώλης Αρούχ (όρθιος,
δεύτερος από αριστερά), με
συντρόφους του στο βουνό.
Steven Bowman, “Η Αντίσταση των Εβραίων στην κατοχική
Ελλάδα”.

77.  Ο Καθηγητής της φιλοσοφικής σχολής του πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Γκότοβος θεωρεί πως:
 Η παιδαγωγική απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι θετική. Ένα τέτοιο έγκλημα, δεν
μπορεί να μείνει απαρατήρητο από την εκπαίδευση. Όπως άλλωστε κάθε
γενοκτονία. Με την ελπίδα ότι, παρά τα αντιθέτως λεγόμενα, τελικά η Ιστορία
διδάσκει. Αν όχι όλους, σίγουρα αρκετούς».
 Πηγή: iefimerida.gr

78. .

80. Ποια είναι η μικρή Χάνα;

81.  Ζούσε σε ένα γραφικό μέρος της
Τσεχοσλοβακίας το Νόβε Μέστο,
διάσημο για τα εργαστήρια που
κατασκεύαζαν σκι, τα εργαστήρια
υαλουργίας και τα δάση του.

82.  Ο πατέρας Κάρελ διατηρούσε κατάστημα, ενεργός
αθλητής του σκι και του ποδοσφαίρου είχε μια βροντερή
φωνή και γι’αυτό του ανέθεταν να εκφωνεί τους αγώνες
ορειβατικού σκι.

83.  Η μητέρα Μαρκέτα
ασχολούνταν με τα παιδιά
της, το μαγαζί και ετοίμαζε
κάθε εβδομάδα δέματα
αγάπης για συμπολίτες τους
που περνούσαν δύσκολα.

84.  Ο αδελφός George 3 χρόνια
μεγαλύτερος σύντροφος της
Χάνα στα παιχνίδια…

85.  ….και στο πατινάζ στην
παγωμένη λίμνη.

86.  Ζούσαν με τους φίλους και
τους συγγενείς μέχρι που
όλα άρχισαν να αλλάζουν.
 Ήταν ΕΒΡΑΙΟΙ

87.  Η διαπρεπής καλλιτέχνιδα του
μεσοπολέμου Φρηντλ Ντίκερ –
Μπραντάις, κυρίως κατά την
περίοδο 1943 – 1944 κατάφερε να
κάνει μαθήματα ζωγραφικής στα
παιδιά του γκέτο.

91. Τι θα βάλουμε εμείς μέσα στη
βαλίτσα;

93. Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ

100.  https://www.alfavita.gr/koinonia/243943_olokaytoma-pos-itan-anthropinos-
dynaton
 http://www.mixanitouxronou.gr/anatrichiastikes-fotografies-simmetochi-
ton-nosokomon-sta-piramata-tou-chitler-gia-mikra-pedia-ntokoumenta/
 https://encyclopedia.ushmm.org/content/el/article/the-warsaw-ghetto-
uprising?series=21826
 https://www.mixanitouxronou.gr/quot-eniotha-tin-koilia-moy-na-skaei-
quot-ta-frikiastika-peiramata-steirosis-sto-quot-mplok-10-quot-toy-aoysvits-
ti-anaferei-i-nea-ereyna-gia-tis-evraies-apo-ti-thessaloniki/
 https://www.lifo.gr/print/book_feature/185454/dyo-nees-ekdoseis-
apokalyptoyn-sygklonistikes-martyries-gia-tin-eksontosi-ton-evraion-tis-
thessalonikis

101.  https://www.vice.com/gr/article/qvwyd5/o-3erizwmos-kai-to-telos-twn-
ellhnwn-ebraiwn-apo-th-8essalonikh-sto-aoysbits
 http://www.katiousa.gr/istoria/synavlia-tis-protochronias-pou-efevrethike-
apo-tous-nazi/
 https://www.iefimerida.gr/news/247904/i-exontosi-ton-evraion-ton-
ioanninon-mia-90hroni-diigeitai-eikones
 https://www.tilestwra.com/martirikes-stigmes-ton-ellinon-evreon-sto-
aousvits/

102.  https://www.youtube.com/watch?v=_O1_O6hUJbw