trabajo latín

1. ERROMATAR HISTORIOA
-Naiara
-Alazne
-Nora

2. KOKAPENA
Antzinako Erromaren kokapena gaur egungo Italian dago. Hau Romulo eta Remo anaia bikiek burutu zuten Tiber
ibaiaren ertzean.
Erroma hiru kontinente hartzeko gai zen inperio bat izan zen: Europa, nagusiki Mediterraneoaren arroa; Afrikako
Iparraldea, eta Asia Txikia, edo gaur egun gertuko Ekialde edo Ekialde Ertaina deritzona.

3. MONARKIA
753K.a. Romulo fundatzen du Roma, lehen erregea izaten.
Monarkian etruriar jatorriko erregeek gobernatu zuten, ondoko lurraldea.
Sistema honetan erregeek hartzen zituzten erabaki guztiak.
Familia garrantzitsuenak Senatua izeneko kontseilu batean biltzen ziren, baina ez zuten botererik, erregeari
bakarrik aholkatzen zioten.
Erroma monarkia bat da hurrengo 250 urteetan.

4. ERROMATAR REPUBLIKA
Erromatar Errepublika, Erromaren historiako garai bat izan zen, erregimen errepublikarra estatu forma bezala
ezaugarritua, K.a. 509 urtetik aurrera hedatzen dena. K. a. 27 arte, Luzio Tarkinio Harroa azken erregearen
kanporatzearekin Erromatar Monarkiari amaiera eman zitzaionean.

5. GERRA ZIBILA
-K.a. 1. mendean hasi zen, ia 100 urtez gerra zibil amaigabeetan odolustu zen.
-Kausa boterea eta zituzten domeinuak izan ziren.
-Erakunde errepublikarrak ez ziren nahikoak jabetzak administratzeko.
-Jeneralek elkar hiltzen hasi ziren, bakarrik botereagaitik.
-Oktavio K. a. 27an geratu zen Erromako botere absolutuarekin. C.

6. Erromatar errepublikaren krisia
133-44 k.a urteen artean. Erroman garrantzi handiko aldaketa politikoa gertatu zen. Senatuak ordezkatutako Res
Publica gobernu aristokratikotik, azken batean, Augustoren agintepean hasten den princeps monarkia izatera
igaro zen.

7. IMPERIO-FAMILIAK
Antzinako Erromaren lehen dinastia inperiala Julio-Klaudia dinastia izan zen. Dinastia honek, Julioren ahaide
ziren lehen bost enperadore erromatarrei erreferentzia egiten die: Augusto, Tiberio, Kaligula, Klaudio eta
Neroni.Hauek 27. urteko inperioa gobernatu zuten Kristoren aurretik 68. urtera arte, azken agintaria Neron izan
zela.

9. INPERIOKO DINASTIAK
DINASTIA JULIO-CLAUDIANA
(27k.a.-68 k.o.)
-Augusto Erromako bake eta
ordenaren arduradun gisa
aurkeztu zen. Horrekin urrezko
garai bat hasi zen, bai
aberastasunari eta hedapenari, bai
kulturari dagokionez. Etapa bakea
izan zen.
DINASTIA
ANTONINA (96-192)
-Senatuak izendatu zuen
Nerva ordezkoa.
-Denetan luzeena da. 96
urtekoa.
DINASTIA
SEVERA(193-235)
-Azken linajea izan zen
dinastietarako.
DINASTIA
FLABIA
(69-96)
-Vespasiano koliseoa
eraikitzen hastea erabaki
zuen.
-Domizianoren (asken
enperadorea izan zen)
hilketan flabia d. amaitu
zen.

10. AUGUSTO I EMPERADOREA
Erromatar enperadorea izan zen. K. a. 27an gobernatu zuen. K. a. 14ean hil zen arte. K.a.
lau hamarkadako erregealdi luze baten ondoren. Bere osaba Julio Cesarrek adoptatu zuen
44an, kristoren aurretik. Senatuak Augusto izendatu zuen Kristoren aurreko 27an.
Bizi bitarteko kontsul eta armada buru izendatu zuten, pontifize handia aita, erlijio agintari
gorena.
Imperioaren antolabidea
•Enperadoreak zuzenean izendatzen zuen
kargu garrantzitsuenak eta kontseilu imperiala sortu zuen.
•Inperioko lurraldeak probintziaka antolatu eta
bakoitza gobernalari atek zuzentzen zuen
funtzionarioen laguntzaz.

11. KRISIALDIA:
K.o. lll. mendetik aurrera, konkistak amaitu ziren eta arazoak sortu:
-Armadari ematen zioten diru gehiena (impostuak) mantentzeko. Krisiagatik urrearekin txanpon
gehiago egiteko modua aurkitu zuten.
-Barbaroen erasoek komunikazio bideak moztu, merkataritza eta eskulangintza atzera egin eta
jendea pobretu zen.Mugetan segurtasune galdu zen, Germaniar herrien (BARBAROEN)
erasoengatik.
-Merkataritzan txanpon faltak eragina izan zuen, baina behartsu gendea lapurrak bihurtu ziren.
-Udal aurreko gizarte baten sorrera. Erromatarrek landetara joaten hasi ziren, hiriak
despopulatzen hasi ziren.
-Dioklezianoren gobernutik aurrera, Inperioa suspertzen hasi zen ia 50 urteko krisiaren ondoren.

12. IMPERIOAREN ZATIKETA
Zatiketa ( Mediterraneoa ) VI mendean:
Barbaroek Erroma konkistatzen dute 476 urtean hori dela eta Erromatar imperio ahuldu zen eta gutxinaka hautsi
egin zen, ez dago inolako botererik eta lurralde bakoitzak bere burua antolatzen du nahi duen moduan. Erresuma
berriak sortzen dira eta horrela imperioa amaitzen da eta Erdi aroa hasten da.

13. ERLIGIO
Erromako erlijioa Erromako garai errepublikar eta inperialean, hiritar erromatarrek erlijio
politeista praktikatzen zuten (ZENBAIT JAINKOTAN SINESTEN DU)