2. Os profundos cambios que tiveron lugar durante o século XX van a
exercer influencia sobre a concepción das artes e, por suposto, tamén da
literatura.
3. Continuando unha tendencia que xa viña do século XIX, a novela converteuse
na xénero literario de máis difusión…
4. …pero experimentou grandes innovacións, tanto na temática como nas
técnicas literarias.
As correntes de pensamento do século XX –procedentes case todas do
XIX- tiveron bastante que ver con estas innovacións.
5. Psicoanálise
En moitas novelas, a análise psicolóxica dos personaxes
é máis importante que a intriga ou a descripción.
Os narradores austríacos da primeira
metade do XX –Arthur
Schnitzler, Hermann Broch, Stephan
Zweig- manifestaron un gran interés
pola psicoloxía
A técnica do monólogo interior axudará a profundizar na psique do individuo.
6. Na literatura en lingua alemana de principios do XX predominan as inquietudes
filosóficas. O estudio en profundidade do individuo combínase coa análise da
sociedade.
Estos dous autores foron
galardoados no seu día co
premio Nobel de literatura
Thomas Mann Hermann Hesse
(1875-1955) (1877-1962)
7. Existencialismo
A angustia vital, a soedade, a dúbida, o medo, son
sentimentos que abruman aos protagonistas das novelas
do XX.
Este filósofo danés foi un precursor do
existencialismo. O sentido da existencia
converteuse na súa principal preocupación.
O ser humano é libre e responsable das súas
propias decisións; ao mesmo tempo é consciente
da brevedade da súa existencia.
Sören Kierkegaard
(1813-1855)
8. Franz Kafka
Non é un existencialista stricto sensu, aínda
(1883-1924)
que a súa obra reflicte o ángulo absurdo e
angustioso da vida humana.
9. Jean Paul Sartre
1905-1980
Na concepción de Sartre, o ser humano é responsable do sentido da súa vida, xa que é
el mesmo quen o constrúe. O seu pensamento está tamén influido polo marxismo.
O home está condeado a ser libre. Condeado, porque non se creou a si mesmo; porén libre, porque unha vez que o
tiran no mundo é responsable de todo o que fai. (Jean Paul Sartre)
10. Simone de Beauvoir
(1908-1986)
Novelista e filósofa, abordou o existencialismo desde o punto de vista feminista. Foi
compañeira de Jean Paul Sartre
12. O marxismo
A literatura non foi allea aos movementos sociais de
base marxista que tiveron lugar durante todo o século
XX.
A novela de influencia marxista caracterízase por
plantexar os problemas dos desfavorecidos e polo
concepto de “protagonista colectivo” .
14. Marguerite Duras
(1914-1996)
Marguerite Duras militou no partido comunista ata 1955, ano no que
expulsada. Durante a Segunda Guerra Mundial formou parte da resistencia
francesa, que combatía aos nazis no territorio ocupado.
15. Unha nova forma de escribir na novela
A partir da primeira década do século XX, a novela, como o resto das artes, experimentou
grandes cambios desde o punto de vista técnico e formal.
Ruptura cronolóxica, espacial e argumentativa
O significado da trama adquire moitas veces carácter simbólico
Céntrase máis nos personaxes que nos feitos
Novedades en canto ao “punto de vista”, á modalización
O narrador non soe ser omniscente
Liberdade no emprego da persoa gramatical
Monólogo interior
Contrapunto
Experimentación lingüística de todo tipo: gráfica, sintáctica, fonética
Tendo en conta todas estas novidades, boa parte da novela do XX é herdeira da do XIX, xa que amosa
un profundo interés polo individuo e a sociedade que o rodea.
16. Marcel Proust
(1871-1922)
“Á procura do tempo perdido”, obra basicamente autobiográfica, está construida
sobre unha estrutura pouco tradicional, na que acción avanza a saltos temporais,
baséandose no fluir da memoria.
17. Virginia Woolf
(1882-1941)
Nas súas novelas, a trama practicamente desaparece; hai un profundo análise
da conciencia dos personaxes.
Xogos temporais, monólogos interiores e outro tipo de experimentos
narrativos fan dela unha das grandes renovadoras da novela
18. James Joyce
(1882-1941)
O máis característico da súa súa obra son os novedosos recursos formais:
saltos temporais, mestura entre realidade e ensoñación, experimentación
lingüística, monólogo interior.
A obra que lle deu fama universal foi o Ulysses. Nela, tomando como
referencia remota a Odisea de Homero, traza un retrato do mediocre home
contemporáneo. O libro conta unha única xornada (16 de xuño) na vida de
varios dublineses.
19. O nacemento do heroe contemporáneo
O heroe tradicional caracterízabase por posuir unhas virtudes
extraordinarias que lle permitían realizar fazañas relacionadas coa
xustiza, a vinganza, a liberdade…
Estos heroes soen combinar a forza, a
beleza física, a intelixencia, a bondade…
20. Este tipo de heroe segue aparecendo nas narracións
contemporáneas, de xeito moi destacado na banda deseñada ou
novela gráfica, onde aparece o concepto de super-heroe.
21. Pero a partir do século XIX aparece outro tipo de heroe / heroína, con características
que o apartan do tradicional
É un home / muller común, sen virtudes extraordinarias, en
moitas ocasións con defectos importantes.
A súa heroicidade pode consistir simplemente en
enfrontarse á vida na procura da súa propia
identidade, enfróntandose ás convencións sociais.
A heroe contemporáneo plantéxanselle dúbida. Os seus
valores non están claramente definidos como no heroe
antigo
Podemos considerar a Hamlet como un antecedente do
heroe moderno.
22. Tamén é característico da novela contemporánea que o protagonista
sexa un antiheroe; o antiheroe esperta sentimentos contrarios aos de
admiración: lástima, desprezo e mesmo odio.
Leopold Bloom (Ulysses) ou Raskolnikov
(Crime e castigo), poderían responder
ao prototipo de antiheroe.
23. A trama policíaca
A argumento baseado no crime e na súa resolución é moi antigo na literatura
24. Pero ata o século XIX non se pode falar propiamente de xénero policíaco
Aglomeracións urbanas
Nacemento da prensa sensacionalista
Aparición da policía científica
25. Edgard Allan Poe
(1809-1849)
Coa publicación en 1841 de Os crimes da rúa Morgue, Allan Poe sentou as bases da
novela policíaca, cun argumento articulado en torno a un detective protagonista.
26. Arthur Conan Doyle Sherlock Holmes encarna ao detective privado
(1859-1930) que a través do seu método deductivo e quen de
deixar en ridículo aos inspectores de Scotland
Yard.
27. Moi influida por Conan Doyle, creou aos
“universalmente coñecidos” detectives
Hercules Poirot e Miss Marple
Agatha Christhie
(1890-1976)
Xunto con Shakespeare, é a escritora inglesa máis lida no mundo
28. Dashiel Hammet
(1894-1961)
É un dos creadores da novela negra, caracterizada polo seu realismo na
descripción dos crimes e no proceso de investigación que os rodea.
29. Patricia Highsmith
(1921-1995)
Nas obras desta autora americana, os criminais soen ser enfermos mentais.
30. O inspector Kurt Wallander é o protagonista da
serie negra deste autor sueco
Henning Mankell
(1948)
Nas novelas de Mankell, a trama policíaca serve para dar unha visión
crítica da sociedade contemporánea.
31. A novela negra en español Primeira novela policíaca en
alcanzou un alto nivel coa galego
obra de Montalbán e o seu
detective Pepe Carvalho.
32. A xeración perdida da literatura norteamericana
Chámase así a un grupo de escritores norteamericanos que, despois de vivir a
Gran Guerra, e desencantados do novo rumbo da sociedade
estadounidense, buscaron na bohemia de París unha saída ás súas inquetudes
culturais e políticas
O término acuñouno a norteamericana Gertrude Stein; a súa casa parisina
servía de punto de encontro destes autores, así como de moitos outros artistas e
intelectuais europeos.
Gertrude Stein
Rose is a rose is a rose is
(1874-1946) a rose
33. A librería Shakespeare & Company, da estadounidense Sylvia Beach, servía
tamén como punto de encontro dos escritores anglosaxóns en París
34. Características da “xeración perdida”
Participaron ou foron testemuñas da Gran Guerra
Visión crítica da guerra e do capitalismo consumista
Desprezo da sociedade burguesa e dos valores tradicionais
A vida é a súa principal fonte de inspiración
Mantiveron unha estreita relación co cine: algúns deles mesmo
foron guionistas de Hollywood.
35. Hemingway
Stricto sensu Scott Fitzgerald
John dos Passos
Xeración perdida
William Faulkner
Lato sensu
John Steinbeck
36. Ernst Hemingway
(1899-1961)
Boa parte da súa obra é a plasmación literaria das súas intensas experiencias vitais
37. As súas obras foron levadas ao cine en multitude de ocasións.
38. Scott Fitzgerald
(1896-1940)
Scott Fitzerald retratou o lado obscuro da alta sociedade estadounidense.
39. John dos Passos
(1896-1970)
Nas súas obras máis coñecidas fai un retrato da sociedade neoiorkina. Empregou
as técnicas literarias máis innovadoras.
40. Faulkner foi o guionista da
adaptación cinematográfica
da novela de Hemingway
Tener y no tener
William Faulker
(1897-1962)
Foi o gran innovador da prosa norteamericana e un dos grandes novelistas do
século XX. A súa obra exerceu moita influencia en autores do boom
hispanoamericano como García Márquez ou Mario Vargas Llosa.
41. John Steinbeck
(1902-1968)
É algo máis novo que os anteriores, e non tomou parte na Gran Guerra, pero o
espíritu que anima a súa literatura é semellante ao dos da Xeración perdida.
42. Algunhas escenas da última película de
Woody Allen recrean o París da Xeración
perdida
