1. ก
ครุศาสตร: คุรุ – ครู – ศาสตร
โดย...คณะครุศาสตร
มหาวิทยาลัยราชภัฎราชครินทร
---------------------------------------------
ารจัดการศึกษาสายครุศาสตร/ศึกษาศาสตร
ของมหาวิทยาลัยที่เติบโตมาจากโรงเรียนฝกหัดครู ปจจุบันกําลังไดรับความนิยมจากสังคม
ดวยกระแสจูงใจของตําแหนงในการบรรจุเขารับราชการที่มากโข อันเกิดจากอัตราการ
เกษียณอายุราชการของขาราชการที่อยูในระบบนับแสนตําแหนง สงผลใหคณะครุศาสตรใน
หลายๆ มหาวิทยาลัยไดยินประโยคที่พอแม ผูปกครอง พูดคุยกับเด็กนักเรียนชนิดที่ไมเคยได
ยินมาชานาน เชน “สอบครุฯ ไมติดใชไหม ไปเรียนคณะวิทยาศาสตรกอนแลวกัน” หรือ “ครุ
ศาสตรเขาไมไหวแนๆ เรียนมนุษยศาสตรเถอะ” สถานการณเชนนี้ มิใชไมเคยเกิดขึ้นใน
ประเทศไทย หากแตชวงเวลาที่เกิดขึ้นนั้นผานไปยาวนานเกินกวาที่ผูคนจะระลึกถึง
คณะครุศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร และคณะครุศาสตร มหาวิทยาลัย
ราชภัฏพิบูลสงคราม ตางเปนมหาวิทยาลัยที่เติบโต
มาดวยการเปนโรงเรียนฝกหัดครู และไดมีโอกาส
แวะเวียนผานมายังจังหวัดฉะเชิงเทรา แตก็ไมได
เพียงเพื่อผาน การมาเยี่ยมเยือนในครั้งนี้ ไดนํามาซึ่ง
การสานสัมพันธไมตรีที่ดีตอกัน และยังไดเกิดการ
แลกเปลี่ยนเรียนรูในเรื่องของการบริหารจัดการคณะ
ในฐานะที่คณบดี ผูบริหารคณะตางก็นับวา “ใหม”
ดวยกันทั้งสองสถาบัน เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรูระหวางอาจารย ในเรื่องของการจัดการ
เรียนการสอน และการวิจัย เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรูระหวางบุคลากรสายสนับสนุน ในเรื่อง
ของการใหบริการ การจัดระบบการใหบริการ และภาระหนาที่รับผิดชอบ ดังจะเห็นไดวา
เกิดความรูกันทั้งระบบ
กระบวนการแรกของการแลกเปลี่ยน
เรียนรูที่เกิดขึ้นนอกเหนือจากการแนะนําตัว ที่
จะบอกขอมูลพื้นฐานและภาระรับผิดชอบของ
แตละบุคคลก็คือ การตั้งคําถาม
การตั้งคําถามที่วานี้ เปนการเริ่มตน
ของประเด็นที่จะนํามาสูการอภิปรายเพื่อสราง
องคความรู ประกอบไปดวย 4 ประเด็นคําถาม
ไดแก 1) ในฐานะคณบดีใหม เราจะบริหารอยางไรใหเกิดคุณภาพ 2) การจัดการเรียนการสอน

2. ทําอยางไรจะใหนักศึกษาครุศาสตร มีความ “คุรุ” ในศาสตร 3) ทําอยางไรการวิจัยทาง
การศึกษา กาวหนาไปพรอมภาระงานที่ลนเหลือ และประเด็นสุดทาย ขอ 4) เทคนิควิธี
อยางไรที่จะลดภาระงานประกันคุณภาพ
หลังจากที่มีการสนทนาในลักษณะวิทยสังสรรค ทําให 4 ประเด็นคําถาม เกิด
ประเด็นความรูขึ้นถึง 5 ประเด็น ไดแก
1. บริหารอยางมีสวนรวม
2. สวมการฝกประสบการณ
3. ฝกเพื่อนรวมงานแบบพี่เลี้ยง
4. สงเสียงผลงานวิจัย
5. แจกจายงานประกัน
องคความรูที่เกิดขึ้นทั้ง 5 ประเด็น มีลักษณะที่ทับซอนกัน และไมควรใหเกิดแยก
จากกัน
บริหารอยางมีสวนรวม
การบริหารจัดการคณะครุสาสตร ซึ่งนับวาเปนคณะใหญ จําเปนอยางยิ่งที่ตองใชทั้ง
ศาสตรและศิลปในการบริหาร เนื่องจากการบริหารคนหมูมากที่จะใหเกิดความพึงพอใจทุก
ฝายยอมเปนไปไมได ดังนั้น การบริหารโดยใชขอตกลงรวมกัน ฟงเสียงทุกฝาย ใชหลัก
ธรรมาภิบาลและฉันทามติ จะทําใหการบริหารจัดการเปนไปดวยความราบรื่น
สวมการฝกประสบการณ
สําหรับการผลิตบัณฑิตครุศาสตร ที่จะใหเกิด “คุรุ” ในศาสตร การจัดการฝก
ประสบการณวิชาชีพนับเปนเรื่องสําคัญยิ่ง นักศึกษาตองไดรับการฝกประสบการณที่สมบูรณ
แจกจายงาน
ประกัน
สงเสียงผลงานวิจัย
ฝกเพื่อนรวมงาน
แบบพี่เลี้ยง
สวมการฝก
ประสบการณ
บริหารอยาง
มีสวนรวม

3. ทั้งในเรื่องของภาระงานสอน การวัดผลประเมินผล การทําวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน ภาระ
งานอื่นที่เกี่ยวของที่เกิดขึ้นในสถานศึกษา รวมถึงกิจกรรม
ตางๆ ที่ตองเขาไปมีสวนรวมอยางเต็มใจ การฝก
ประสบการณวิชาชีพครูนับเปนหัวใจสําคัญของ
กระบวนการผลิตครู เพราะเปนกระบวนการ
ภาคปฏิบัติที่จะชวยเสริมสรางนักศึกษาครู ใหเปนผูมี
ความรัก ความศรัทธาตออาชีพครู และมีความรู
ความสามารถที่จะปฏิบัติงานในหนาที่ครูไดอยางมี
ประสิทธิภาพ โดยยึดหลักการมุงประสานการเรียนรู
ทางภาคทฤษฎี และภาคปฏิบัติใหควบคูกันอยู
ตลอดเวลา มุงการปฏิบัติและการหาประสบการณใน
สถานการณจริงใหมากที่สุด และมุงประสานความ
รวมมือระหวางหนวยงานผลิตครู และใหครูผลิตครูใหมที่มีคุณภาพ
ฝกเพื่อนรวมงานแบบพี่เลี้ยง
การพัฒนาการทํางาน จําเปนอยางยิ่งที่ตองใหความสําคัญกับ 3 สวน ไดแก
บุคลากร ทรัพยากรสนับสนุน และระยะเวลา สามองคประกอบนี้เปนกลไกและเงื่อนไขหลัก
ในการปฏิบัติงานใหบรรลุเปาหมาย การพัฒนาบุคลากรทั้งคณาจารย และบุคลากรสาย
สนับสนุนสามารถพัฒนาไดดวยกระบวนการสรางระบบพี่เลี้ยง สําหรับอาจารยควรมีพี่เลี้ยง
ในการทําผลงานวิชาการ งานวิจัย พี่เลี้ยงสําหรับอาจารยใหม ในการออกนิเทศนักศึกษา
บุคลากรสายสนับสนุนควรมีพี่เลี้ยงในการปฏิบัติงานตามหนาที่ที่ไดรับมอบหมายและพี่เลี้ยง
ในการพัฒนาศักยภาพตามสายงาน
เพื่อการถายทอดองคความรูและ
ประสบการณจากผูมีประสบการณที่มี
ไปยังเพื่อนรวมงานในฐานะ เพื่อน
รวมงานพี่เลี้ยง
สวนในเงื่อนไขของทรัยพากร
สนับสนุนนั้น ตองมีการวางแผนการ
สนับสนุนในภาพใหญ เพื่อไมใหเกิด
การสนับสนุนที่กระจัดกระจาย ไม
ทั่วถึง สวนของระยะเวลาตองพิจารณาลวงหนาเพื่อใหมีเวลาเพียงพอสําหรับการพัฒนา
บุคลากร การเตรียมทรัพยากร และการปฏิบัติงาน
ทรัพยากร
ระยะเวลา
บุคลากร

4. สงเสียงผลงานวิจัย
พันธกิจดานการวิจัย เปนพันธกิจสําคัญ
สําหรับอุดมศึกษา คณะควรสงเสริมใหมีการทํา
วิจัยของอาจารยที่มีการพัฒนาโจทยจากปญหา
ของทองถิ่น การสนับสนุนดังกลาวอาจเกิดขึ้น
โดยหนวยงานกลาง เชน สถาบันวิจัยและพัฒนา
แตคณะก็ควรมีการสนับสนุนเพิ่มเติม เนื่องจาก
เปนการกระตุน และทําใหเกิดแรงจูงใจทั้งจาก
ภายในและภายนอกใหแกอาจารย นอกจากนี้ควร
มีสนับสนุนใหนําเสนอผลการวิจัยทั้งในระดับชาติและนานาชาติ และเมื่อมีการนําเสนอ
ผลการวิจัยแลวการนําผลการวิจัยมาบูรณาการกับการเรียนการสอนก็นับเปนสวนสําคัญอีก
เชนเดียวกัน เพราะจะชวยพัฒนาการเรียนการสอนและพัฒนาศักยภาพดานการวิจัยใหแก
อาจารยและนักศึกษาอีกเชนเดียวกัน
การบูรณาการการวิจัยกับการเรียนการสอนที่เกิดขึ้น เมื่อปฏิบัติไปแลว พบวา การ
ดําเนินงานเกิดขึ้นไดใน 2 ลักษณะ คือ การนําผลการวิจัยที่อาจารยไดทําวิจัยมาใชเปนเนื้อหา
ในการสอน หรือการนํากระบวนการวิจัยเปนสวนหนึ่งของการเรียนการสอน อุปสรรคที่พบสวน
ใหญเปนเรื่องของการนํากระบวนการวิจัยใหมาเปนสวนหนึ่งของการเรียนการสอน เนื่องจาก
นักศึกษายังไมมีทักษะในการทําวิจัย ทําใหขอมูลที่ไดอาจไมตรงกับความตองการที่แทจริงของ
การวิจัย ทางออกของปญหาคือใชลักษณะการสอนแบบเดียวกับแพทย คืออาจารยตองแสดง
ตัวอยางการลงมือปฏิบัติใหนักศึกษาไดเห็นกอนวาทําอยางไร โดยมีนักศึกษาเปนผูสังเกตการณ
แลวจึงคอยๆ พัฒนาเปนผูชวย และลงมือปฏิบัติดวยตนเองในที่สุด
แจกจายงานประกัน
ประเด็นสุดทายของการจัดการความรู คือเรื่องงานประกันคุณภาพ งานประกัน
คุณภาพเปนภาพสะทอนผลการปฏิบัติงาน ควรมีการวางแผนใหตัวชี้วัดประกันคุณภาพ
เขาถึงบุคลากรในทุกระดับ ใหเกิดการวางแผนการทํางานที่ตอบสนองตัวชี้วัด เพราะถาหาก
พิจารณาการปฏิบัติงานแลว จะเห็นไดวา งานทั้งหมดที่บุคลากรทุกฝายตองดําเนินการนั้นอยู
ในตัวชี้วัดการประกันคุณภาพทั้งสิ้น ดังนั้นจําเปนตองแจกจายงานประกันคุณภาพใหเขาถึง
บุคลากรทุกระดับ ให ทุกคนเขาใจ
การประกันคุณภาพ วาเปนงานที่
อยูในชีวิตประจําวัน นั่นเอง