από την Κατερλινα Προκοπίου για το μάθημα των ΚΝΛ της Α΄ Γυμνασίου

1. O Σαρλό και το αθάνατο νερό
Ντίνος Δημόπουλος

2. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%94%C
E%B7%CE%BC%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82
http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-
assetview.aspx?tid=0000007585&tsz=0&autostart=0 ΕΡΩΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΠΛΑΝΩΝ, Ο
NΤΙΝΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ
http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-
assetview.aspx?tid=0000007712&tsz=0&autostart=0 ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ
ΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

3. https://www.youtube.com/watch?v=sj7zxOlKH70

4. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα
από το μυθιστόρημα Τα δελφινάκια του
Αμβρακικού (1988). Κεντρικοί ήρωες του
έργου είναι ο οκτάχρονος Πέτρος και η
εξάχρονη Ανθούλα που ζουν στο Κοχύλι, ένα
μικρό παραθαλάσσιο χωριουδάκι στον
Αμβρακικό κόλπο, στη δεκαετία 1920-1930.
Τα δυο παιδιά γίνονται αχώριστοι φίλοι και
μαζί περνούν ξένοιαστα ώρες ατέλειωτες.
Όταν όμως γνωρίζουν τον Πάνο, ένα
συνομήλικο αγόρι που πάσχει από
φυματίωση, η ζωή τους αλλάζει
ολοκληρωτικά, καθώς προσπαθούν να τον
βοηθήσουν, δίνοντάς του αγάπη, ελπίδα και
κουράγιο. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα
παρακολουθούμε την πρώτη επίσκεψη του
Πέτρου σ’ ένα θερινό κινηματογράφο της
Άρτας.

5. η επίσκεψη του Πέτρου στον κινηματογράφο, όπου
παρακολούθησε μαγεμένος, γεμάτος αφελείς
παιδικές απορίες την προβολή ενός έργου με
πρωταγωνιστή το Σαρλό.
κοινωνικό

6. 1η ενότητα : Ο Πέτρος …πρώτη φορά στη ζωή του.
2η ενότητα: η Ανθούλα …Ψεύτικα είναι, είπε.
3η ενότητα: Έμπαιναν … δεν προβάλουν το έργο
4η ενότητα: Φτάσανε … Ελάτε παιδιά
5η ενότητα: Ξύπνησε…κι έβγα να σε δω
6η ενότητα: Κι άξαφνα…για το φθισικό παιδί
το ταξίδι για την πόλη
ο Πέτρος ανυπομονεί να γνωρίσει τον κινηματογράφο.
η είσοδος στην πόλη – σκηνές από τη ζωή της πόλης
άφιξη στον κινηματογράφο – οι πρώτες απορίες
περιμένοντας την προβολή της ταινίας μέσα στην αίθουσα
οι αντιδράσεις του Πέτρου καθώς παρακολουθεί την ταινία.

7. Ποια είναι τα πρόσωπα, ο χρόνος και ο χώρος του
αποσπάσματος;

8. Ποια είναι τα συναισθήματα του Πέτρου στις διάφορες φάσεις της
ιστορίας (πριν ξεκινήσουν για τον κινηματογράφο, κατά τη διάρκεια
του ταξιδιού, κατά τη διάρκεια της προβολής);
αγωνία
ανυπομονησία, λαχτάρα, ταραχή
ντροπή, συστολή
έξαψη, έκπληξη, απορία
αγωνία, ταραχή
απορία, αγωνία
αγωνία, ανακούφιση, ευθυμία, χαρά, μαγεία
αγάπη, ανθρωπιά, συμπόνια, αλληλεγγύη
Να συνδέσετε τα συναισθήματα με
τα αντίστοιχα χωρία του κειμένου

9. Τα συναισθήματα του Πέτρου :
● αγωνία, επειδή θα πάει πρώτη φορά στον κινηματογράφο (δεν κοιμήθηκε
καθόλου τη νύχτα)
● ανυπομονησία, λαχτάρα, ταραχή: ( να ξεροκαταπίνει και να μπερδεύει τα
λόγια του)
● ντροπή, συστολή καθώς θέλει να εκφράσει το θαυμασμό του για την μορφιά
της Ανθούλας (κοκκίνισε, χαμηλωμένα μάτια)
● έξαψη, έκπληξη, απορία όταν βλέπει τις φωτογραφίες των ηθοποιών
(πετάχτηκε ξαναμμένος, με μάτια αχόρταγα, κατάπινε με δυσκολία, άνοιγε τα
μάτια του διάπλατα, τρέχουν οι φωτογραφίες)
● αγωνία, ταραχή καθώς αντικρίζει την οθόνη (η καρδιά του χτύπησε, έσφιγγε τα
δάχτυλα)
● απορία, αγωνία για τη συσκότιση ( γιατί σβήσανε τα φώτα; και πώς θα
βλέπουμε;)
● αγωνία, ανακούφιση, ευθυμία, χαρά, μαγεία κατά την προβολή του έργου
(οχ!, έτοιμος να βάλει φωνή, ανάσαινε δύσκολα, ένιωσε την καρδιά του να
ξαλαφρώνει, γέλασε, ξαναγέλασε, ξεκαρδίστηκε, μήτε μίλησε ,
μήτε σάλεψε...)
● αγάπη, ανθρωπιά, συμπόνια, αλληλεγγύη για τον Πάνο, επειδή
ζητά από το Σαρλό το αθάνατο νερό.

10. Τι απήχηση είχε το έργο στην ψυχή του Πέτρου;
το έργο το διακρίνει η ανθρωπιά, η συμπόνια για τον αδύναμο, η συμπαράσταση
στο φτωχό και όλα αυτά δίνονται μέσα από το κωμικό στοιχείο. Ο Σαρλό
περιέθαλψε το βρέφος με στοργή, το έσωσε από τους κακοποιούς και το
επέστρεψε στη μητέρα του σώο. Αυτό έκανε μεγάλη εντύπωση στον Πέτρο, ο
οποίος πίστεψε ότι ο Σαρλό είναι παντοδύναμος και μπορεί να σώσει και τον
Πάνο από τη θανατηφόρο αρρώστια του, γι αυτό ζήτησε από το Σαρλό το
αθάνατο νερό.

11. Εντοπίστε στο κείμενο συνήθειες και
σκηνές του παρελθόντος που έχουν
εκλείψει στις μέρες μας.

12. ● η συνήθεια να ντύνουν τα αγόρια με ναυτικά ρούχα
και τα κορίτσια με καπελίνα

13. ● οι πλανόδιοι πωλητές του χαλβά και του κρύου νερού

14. • οι παραστάσεις θεάτρου σκιών, που δίνονταν
από τα παιδιά

15. • οι πωλητές πασατέμπου μέσα στους
κινηματογράφους

16. Ο φωνογραφιτζής της γειτονιάς παίζει τα "σουξέ" της εποχής
● το γραμμόφωνο

17. είναι αμέτοχος στα γεγονότα (ετεροδιηγητικός)
και αφηγείται σε γ' πρόσωπο

18. είναι χρονολογική – γραμμική
(= τα γεγονότα παρουσιάζονται με τη σειρά από την αρχή ως το τέλος).
Έχουμε και δύο αναδρομικές αφηγήσεις
(= διηγήσεις που αναφέρονται στο παρελθόν)
(α) η αφήγηση για τον υπαίθριο πωλητή χαλβά και κρύου νερού, τον
Οσμάν.
(β) η αφήγηση για τον τρόπο παιξίματος του Καραγκιόζη και για την
σχολική παράσταση της 25ης Μαρτίου

19. ο δραματικός ενεστώτας των ρημάτων : δίνει ζωντάνια
(έρχονται, κλέβουνε...)παρουσιάζει την κλοπή του
αυτοκινήτου σα να γίνεται τη στιγμή της αφήγησης
οι διάλογοι : δίνουν ζωντάνια και θεατρικότητα
περιγραφές προσώπων :
Ανθούλας, πωλητή, πασατεμπά, Σαρλό