2. Deze brochure
behandelt de testcase
Car2Cloud, die de
Kennisalliantie begin
2011 is gestart.
Car2Cloud is in
samenwerking met de
Hogeschool Rotterdam
uitgevoerd met als doel
om stap voor stap
ervaring op te doen met
customer discovery in
combinatie met agile
development.
2
3. Kennisbruggen 2.0
Kennisbruggen 2.0
Door de schaal en de Het ontwikkelen van hoogtechnologische producten en
samenwerking is het diensten door innovatief MKB vraagt een lange adem en
mogelijk om: brengt risico’s met zich mee. Daarnaast hebben ondernemers
1. in researchagenda’s te maken met een versnelling van wereldwijde veranderingen
van de EU te waardoor het vaak lastig is om alleen te opereren en moeilijk
participeren (7e om risico’s te spreiden.
Kader en Horizon
2020) Met Kennisbruggen 2.0 ontwikkelen we een publiek-private
2. zodoende ook samenwerkingsvorm om, op basis van strategische research
internationaal op en developmentagenda’s, lean and mean en iterarief, nieuwe
topniveau te producten en diensten mogelijk maken. Dat wil zeggen dat
zowel de productontwikkeling als de marktontwikkeling elkaar
presteren
herhaaldelijk feedback geven en al lerend elkaar versterken.
3. de gezamenlijke
ontwikkelagenda Om een dergelijke researchagenda vorm te geven is volume nodig
van extra middelen voor voldoende impact.
te voorzien
Daarom borgt Kennisbruggen de continue inzet van studententeams
gekoppeld aan excellente onderzoekers. Bovendien zal de
betrokkenheid van een customer discovery team vanuit MKB
bedrijven, het onderzoek voeden en ontwikkelingen snel een weg
naar de markt bieden. 3
5. Inleiding
Low cost – low risk – high impact Iteratieve R&D en klantontwikkeling
Om ondernemers te ondersteunen bij het Om productontwikkeling en klant- en
ontwikkelen van producten en diensten heeft de marktontwikkeling hand in hand te laten gaan is
Kennisalliantie een methodiek ontwikkelt die op een gestart met een iteratief proces. Dat wil zeggen dat
‘low cost/low risk wijze’ mogelijk maakt dat concrete zowel de productontwikkeling als de
ontwikkelingen en het ontdekken van klant en markt, marktontwikkelingen elkaar herhaaldelijk feedback
hand in hand gaan. Deze methodiek wordt in dit geven en al lerend elkaar versterken. Juist om dit
document beschreven. proces te faciliteren zijn ontwikkelteams van studenten
op een concreet onderwerp, in dit geval het project
Het uitgangspunt hierbij is dat nieuwe technologie Car2Cloud, aan de slag gegaan.
en nieuwe dienstenconcepten makkelijker
toegankelijk worden gemaakt voor MKB-bedrijven.
Bovendien wordt het makkelijker om samen met
kennisinstellingen deel te nemen aan Europese 7e
kader onderzoeksprojecten en aan het toekomstige
Horizon 2020.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 5
6. Missie en visie
Met Kennisbruggen 2.0 Voor veel relatief kleine - maar innovatieve MKB-
willen wij een publiek - bedrijven - liggen bepaalde innovatieve
ontwikkelingen net te ver weg om direct in te
private samenwerkings-
investeren. De business is niet duidelijk, met wat
vorm ontwikkelen om, op
voor concepten kun je klanten aan je binden? Vaak
basis van strategische
is de technologie nog niet op het niveau dat het de
research en development
markt in kan.
agenda’s, lean and mean
en iterarief, nieuwe
Customer discovery methodiek
producten en
Tijdens het project Car2Cloud is een methodiek
bijbehorende ontwikkeld die groepen MKB-bedrijven in staat
klantontwikkeling stelt om low-cost en gebruikmakend van excellente
mogelijk te maken. studententeams:
innovatieve ontwikkelingen te verkennen
research en development in te kaderen
risico’s zichtbaar te maken
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 6
7. Doelgroep
Met Kennisbruggen 2.0 Researchagenda
en de customer discovery De Kennisalliantie wil de coördinatie van de
researchagenda van groepen MKB-bedrijven op zich
methodiek willen wij ons
nemen.
richten op high tech
MKB-bedrijven die Excellente studententeams
behoefte hebben om zich Wij zien de onderwijsinstellingen als belangrijke partner
met nieuwe producten voor het leveren van studententeams die daadwerkelijk
uitvoering geven aan de diverse ontwikkelingen. Ook
en nieuwe diensten op hiervan ambieert de Kennisalliantie de coördinatie.
nieuwe markten te
richten, in samenwerking Verbinden met onderzoek en wetenschap
met andere bedrijven. Om uitvoering te geven aan een dergelijke strategische
researchagenda zal ook moeten worden samengewerkt
met kennisinstellingen als TNO, TU Delft, en de
Juist voor het ontsluiten Hogescholen in de regio.
van die marktkant zal een
beroep worden gedaan Verbinden met overheid
Aangezien veel innovatieve ontwikkelingen ook
op de betrokken
maatschappelijke impact hebben zal de Kennisalliantie
bedrijven. haar netwerk inzetten om overheidspartijen aan te sluiten.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 7
8. Doelstelling Car2Cloud project
1. Versterken 1. Versterken infrastructuur
infrastructuur Kennisbruggen
Kennisbruggen Via het project Car2Cloud komen studenten
in contact met bedrijven
2. Stimuleren
2. Stimuleren innovatiekracht MKB
innovatiekracht De Kennisalliantie signaleert
MKB innovatiekansen. Vervolgens pakt de
Kennisalliantie inhoudelijke lijnen/trends op
3. Methodiek en schakelt op gezette momenten studenten
in om belangrijke vraagstukken op
ontwikkelen voor inhoudelijke thematiek bij de kop te pakken.
Kennisbruggen 2.0 (Car2Cloud case)
3. Methodiek ontwikkelen voor
Kennisbruggen 2.0
Een nieuwe, bewezen methode voor een
succesvol innovatieproces in publiek-privaat
samenwerkingsverband: De nieuwste
kennis uit onderzoek en wetenschap komt
ter beschikking voor innovatieve MKB’ers
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 8
9. Methodiek project Car2Cloud
Inzet studenten Product klaar, geen klant
In de eerste helft van 2011 is de Kennisalliantie Het ontwikkelen van een dienst of product op basis van
onder de vlag van het project Kennisbruggen aan nieuwe technologie en nieuwe dienstenconcepten is niet
de slag gegaan met een nieuwe methodiek. Het eenvoudig. Veel organisaties gebruiken het ‘product
doel was om op een ‘low cost / low riskwijze’ developmentmodel’. Dit model laat over veel vragen
nieuwe technologie en nieuwe dienstenconcepten onbeantwoord en schakelt direct over van concept naar
toegankelijk te maken voor het MKB, de klant te marktintroductie.
ontdekken en de markt te verkennen.
Het gevolg is dat een aantal vragen onbeantwoord blijven:
waar zijn mijn klanten
Juist om voorgaande te faciliteren en de juiste
teveel focus op first ship datum
setting te creëren, zijn we bewust gestart met een
teveel nadruk op executie i.p.v. ontdekken
groep studenten die zowel aan de technologie als
aan de conceptenkant worden opgeleid.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 9
10. Aanpak Car2Cloud
Customer discovery + agile Multidisciplinaire sprints
development
De Hogeschool Rotterdam gebruikt in het
curriculum een software-ontwikkelmethode
Om een product/dienstontwikkeling
genaamd SCRUM.
succesvoller te maken zijn de Kennisalliantie en
(http://en.wikipedia.org/wiki/Scrum_(developmen
de Hogeschool Rotterdam in het kader van
t)))
Rotterdam Open Data gestart met een pilot.
Deze methode moeten de studenten zich eigen
Studenten van het MediaLab en ICT-lab gingen
maken. Scrum is een raamwerk voor agile
aan de slag met een uitdagende opdracht op het
management (‘behendig beheren’) van
grensvlak van mobiliteit en Open Data.
softwareontwikkeling.
Er wordt gewerkt in multidisciplinaire teams die in
korte sprints (iteraties) werkende software of
hardware opleveren. Bij elke iteratie wordt
getoetst waar het project staat en welke volgende
stappen gezet dienen te worden.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 10
11. Aanpak Car2Cloud
Best of both worlds
De integratie van
customer development
en Scrum is beperkt
gebleven tot de eerste
fase van het customer
developmentproces
namelijk: customer
discovery.
De volgende fases
richten zich al veel meer
op het verkoopaspect.
Dit figuur laat zien hoe de twee methodieken in elkaar grijpen
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 11
12. Facts & Figures
Studententeams
Medialab - team 1
Gert Hengeveld Medialab - team 2
0811927@student.hro.nl Glenn Vlekke
Eric Schildkamp 0805372@student.hro.nl
0807038@student.hro.nl Sjoerd van Dijk
Tim Huisman 0765942@student.hro.nl
0784764@student.hro.nl Florian de Groot
Cees van Egmond 0777825@student.hro.nl
0805712@student.hro.nl
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 12
13. Facts & Figures
Medialab - team 3 Medialab - team 4
Sandor Kerst Wilco Rullens
0805391@student.hro.nl 0806759@student.hro.nl
Eyal Beker Justus Meuzelaar
0812325@student.hro.nl 0806504@student.hro.nl
Nick Scholte Robin Elzeman
0806986@student.hro.nl 0810383@student.hro.nl Lennard van
Melvin Davelaar Diggelen
0805323@student.hro.nl 0806915@student.hro.nl
BLOG BLOG
http://project.cmi.hro.nl/2010_2011/mla http://project.cmd.hro.nl/2010_2011/
b3_car2cloud_t4/ mlab3_car2cloud_t1/weekverslagen-
kwartaal-2/
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 13
15. Facts & Figures
Deelnemende bedrijven Opzetten pilot
Cannibal Games Kennisbruggen heeft met de Hogeschool
Sownet Technologies Rotterdam een concrete vervolgstap gezet:
Sense Observations Systems starten met een pilot om op substantiële
schaal autodata te verzamelen
Hieruit volgen meerdere ‘kennismatches ‘ voor
Kennisbruggen.
Nieuwe marktkansen met autodata
Gedurende het project is vaart gemaakt met het
aanhaken van bedrijven die nieuwe marktkansen
zien met autodata.
Er liggen verschillende ideeën om met autodata
nieuwe diensten te ontwikkelen en te
vermarkten. Bovendien zijn de ontwikkelde
concepten een belangrijke leidraad voor de
verdere zoektocht naar innovatie.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 15
16. Facts & Figures
KP7: Open Data for green mobility Mocht een dergelijk project van start gaan dan biedt
dit weer talloze mogelijkheden om excellente
Het resultaat van Car2Cloud is studenten aan een brok research en ontwikkeling te
dat er een consortium rondom laten werken. Dit draagt bij aan klantontwikkeling en
open data en mobiliteit wordt het genereren van economische en maatschappelijke
gevormd. impact met hun research.
Dit consortium onderzoekt EU-
research funding mogelijkheden
via KP7 voor cross-overs met
open data, autodata en mobiliteit
Op dit moment zijn de volgende partijen betrokken:
Stadsont-
Almende Kennis-
TNO Sping BV wikkeling …
BV Rotterdam alliantie
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 16
17. Facts & Figures
Betrokken
opleidingen
Communicatie Media &
Informatietechnologie –
Media lab
begeleiding Sandra
Hekkelman
Informatica – ICT lab
begeleiding Kevin van
Ingen
Lectoraat Human
Centered ICT
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 17
18. Facts & Figures
Odec – Open Data Ervaringen
Conferentie
Om het enorme succes van
‘Rotterdam open data’ te vieren is
op 7 juli 2011 een conferentie
georganiseerd waar ervaringen met
open data werden gedeeld en
studenten hun werk konden
presenteren.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 18
19. Instructie en werkwijze (v1.0)
In dit gedeelte wordt de Fase 0 Buy-in
methode stapsgewijs Stap 1 eerste contact met bedrijven
beschreven zoals wij die inschatting maken van vraag
hebben gedestilleerd Stap 2a Bied de opdracht voldoende ruimte om tot
vanuit de ervaringen met conceptontwikkeling te komen?
Onbekend probleem met onbekende oplossing
Car2Cloud en de
Stap 2b Kostenplaatje maken, offerte opstellen
methodiek van customer
ureninzet, evt. materiaalkosten, kosten voor apparatuur
development
Stap 3 Is het een opportuun moment om bij passende
gecombineerd met agile opleiding(en) een opdracht neer te leggen?
development. onderwijsritme
Stap 4 Zijn er teams beschikbaar van max 4 a 5 studenten?
Deze methodiek is een Zijn deze gemotiveerd? Selectie?
work in progress en Stap 5 Afspraken maken met stage/afstudeer begeleider
beperkt zich hier nu nog tijdsbesteding studenten, beschikbaarheid resultaten,
tot de customer discovery beschikbaarheid begeleider
stap. Stap 6 Stel de briefing op voor de studenten
Zie bijlagen achtergrond, opdracht, gewenste resultaten
Gedocumenteerde ervaringen
Weergave customer discovery Deze briefing is de eerste input voor de hypothese
ontwikkeling
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 19
20. Instructie en werkwijze (v1.0)
Fase 1 Werk de hypothese uit
Stap 11 Na 2 weken presenteert de Kennisalliantie de eerste
Stap 7 Briefing naar studenten versie schets/actieplan van fase 1 binnen de customer
Stap 8 Organiseer kick-off discovery.
zorg voor inspirerende presentatie Aanwezig: bedrijven, studenten, begeleider en
Aanwezig: bedrijven, studenten, begeleider en Kennisalliantie
Kennisalliantie Stap 12 Studenten gaan hun tweede scrum sprint maken
Stap 9 Na afloop van de presentaties gaan de gedurende circa 2 weken.
stakeholders roulerend langs de teams om in te In deze fase heeft de Kennisalliantie twee keer contact
gaan op de vragen van studenten na aanleiding met begeleider en studenten. De Kennisalliantie verfijnt
van de briefing. schets/actieplan voor elk concept/team op basis van
Op basis hiervan en de briefing gaan de feedback/input studenten.
studenten hun eerste ontwikkelslag maken Stap 13 Na 2 weken presenteert de Kennisalliantie fase 1
Stap 10 Studenten gaan hun eerste scrum sprint maken De hypothese mbv schets/actieplan
gedurende ca. 2 weken. De studenten presenteren hun concepten
In deze fase heeft de Kennisalliantie twee maal Aanwezig: bedrijven, studenten, begeleider en
contact met begeleider en studenten. Kennisalliantie
De Kennisalliantie maakt een schets/actieplan
voor elk concept/ team op basis van feedback om
een eerste invulling te geven aan de customer
discovery. De schets en geplande acties zijn
extern gericht.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 20
21. Instructie en werkwijze (v1.0)
Fase 2 Test probleem hypothese Fase 3 Test en kwalificeer het product
(circa 4 weken doorlooptijd) concept
(circa 2 weken doorlooptijd)
Stap 14 Plan gezamenlijke meeting met bedrijven van Stap 19 Plan een meeting met alle betrokkenen
circa 1 dagdeel Alle resultaten worden besproken:
Uitwerken klantlijst etc etc studentenconcepten, feedback
Stap 15 Meetings met potentiele klanten arrangeren Stap 20 De Kennisalliantie verwerkt feedback en
Stap 16 De Kennisalliantie maakt klantprobleem opmerkingen
presentatie Stap 21 De Kennisalliantie en bedrijven plannen nog
toetst bij bedrijven + vragenlijst naar meer klantbezoeken
potentiële klanten Stap 22 De Kennisalliantie verwerkt feedback en
Stap 17 Plan meeting om alle input van klanten terug opmerkingen. In een feedbacksessie worden
te koppelen aan studenten alle zaken besproken
Stap 18 Studenten gaan hun derde scrum sprint Stap 23 Bedrijven en de Kennisalliantie maken lijst
maken gedurende circa 2 weken met adviseurs voor advisory board.
In deze fase heeft de Kennisalliantie twee keer Adviseurs worden gevraagd
contact met begeleider en studenten. Stap 24 Advisory board meeting met bedrijven en
Hiervoor wordt als input de klantcontacten Kennisalliantie bedrijven (eventueel
gebruikt. studenten)
Fase 2 - Test probleem hypothese (circa 4
weken doorlooptijd)
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 21
23. Bijlagen
Customer discovery
Fase 0 Buy In
Dit is in vele opzichten een belangrijke fase. In deze fase moet een groep bedrijven
overtuigd worden dat deze methode een hulpmiddel is om hun onbekende probleem uit te
werken naar een onbekende oplossing.
Aan het einde van deze fase is er een briefing, een getekende offerte van deelnemende
bedrijven en commitment van een Hogeschool.
Fase 1 Werk de hypothese uit
Dit is de fase waarin het customer developmentteam zijn eerste stappen gaat zetten in
nauwe samenwerking met de studententeams. De Kennisalliantie, bedrijven en studenten
maken hier deel van uit.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 23
25. Bijlagen
Customer discovery Fase 2 Test en kwalificeer de hypothese
In deze fase start het customer developmentteam met het testen en kwalificeren van de
hypothese uit fase 1.
De beste methode is om in deze fase nauw samen te werken met het betrokken bedrijf of
bedrijven. Het gaat hier immers over de eerste klantcontacten. Hieronder het schema van
stappen dat in alle wenselijkheid doorlopen dient te worden.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 25
26. Bijlagen
Customer discovery Fase 3 Testen en kwalificeren van het produkt concept
In deze fase gaan we de productconcepten toetsen die door de studenten zijn ontwikkeld
en wordt
alle feedback van contact met klanten in twee sprints verwerkt en weer getoetst met de
klant. Als eindpunt van deze fase wordt een advisory board ingericht.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing 26
27. Briefing Car2Cloud
Periode
3e kwartaal februari t/m april en 4e kwartaal Mei t/m Juli
De opdracht
Ontwikkel een concept voor een (betaalde) social media dienst die op basis van realtime autodata (rijgedrag, emissies)
deelnemers onderling uitdaagt duurzaam te rijden. Verbindt aan het concept de mogelijkheid voor werkgevers om
incentives te bieden om dit extra te stimuleren. Bekijk ook vanuit de ‘Open Data’ spirit hoe de stad als geheel kan
profiteren van de geproduceerde data.
De vraag is om een zo concreet mogelijke uitwerking te geven aan het concept. Voor de uitvoering van het project is het
mogelijk samen te werken met studenten van het ICTLAB. Zij zullen op hun beurt gevraagd worden op basis van
cloudservices een demonstratiesysteem van het concept te ontwikkelen. De basisdata die het systeem zal leveren is de
informatie die met een bluetooth dongle die in de zogenaamde OBD II interface van een auto geplugged kan worden en
uitgelezen. De dongle is op zijn beurt verbonden via een mobiele app en bluetoothverbinding naar de cloudservice.
28. Briefing Car2Cloud Achtergrond
Duurzame mobiliteit
De Kennisalliantie houdt zich bezig met het initiëren en faciliteren van
innovatieprogramma’s en –projecten, met name voor bedrijven in Zuid-Holland. De
Periode HBO
3e kwartaal februari t/m april Kennisalliantie onderzoekt of we op een innovatieve manier onze mobiliteit duurzamer
en 4e kwartaal mei t/m juli kunnen maken . Ook in ons netwerk zien wij steeds meer bedrijven die willen
investeren in duurzame mobiliteit.
We constateren dat bij werknemers de stimulans ontbreekt om hun reisgedrag en
rijgedrag bewust aan te passen. In het bijzonder: als werknemers voor woon-
werkverkeer en zakelijk verkeer afhankelijk zijn van de auto is er weinig of geen
(realtime) informatie over de rijprestaties van de autobestuurder, emissies van het
voertuig en prestaties van de automotor.
A data driven lifestyle
Steeds meer van ons handelen wordt gevoed of gestuurd door informatie (data) die
over ons en onze omgeving wordt verzameld. Het social web speelt hierin een
belangrijke rol. Echter, de auto als social media/webplatform is op dit moment nog een
redelijk onontgonnen terrein. Interessant is dan ook om te onderzoeken hoe
automobilisten, werkgevers en overheid baat hebben bij het online brengen van data
die een auto produceert. De focus van dit project ligt hierbij in eerste instantie op het
uitdagen van bestuurders tot duurzaam rijgedrag en werkgevers middelen en inzicht te
geven.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing
29. Briefing Car2Cloud
Gewenste resultaten
Periode HBO Demonstreer en presenteer het ontwikkelde concept
3e kwartaal februari t/m
april en 4e kwartaal mei Maak aannemelijk dat deelnemers werkelijk hun rijgedrag aanpassen
t/m juli Geef aan hoe werkgevers gebruik kunnen maken van het platform
Geef twee alternatieven voor een verdienmodel t.a.v. de dienst
Geef aan hoe het platform verder ontwikkeld moet worden.
Doe suggesties voor uitbreiding van de dienstverlening op basis van beschikbare
data.
Laat zien wat de meerwaarde is voor de stad en hoe gemeentelijke diensten zoals
dS+V kunnen profiteren van deze user generated data.
Contactgegevens opdrachtgever
Kennisalliantie
Contactpersoon: Peter Tettelaar
Crommelinplein 1, 2627 BM Delft
T. 06 53686092
E. tettelaar@kennisalliantie.nl
W kennisalliantie.nl
Twitter : petertettelaar
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing
30. Klant & Probleem Dit is o.a. te illusteren door een scenario van het team e-mission: dit
Hypothese geeft goed weer hoe het punt ‘een dag in het leven van de klant’
ingevuld kan worden. Zie korte beschrijving op de volgende pagina.
In het customer discovery proces is dit reden geweest om te toetsen
bij DS+V Rotterdam: hoe kijken zij aan tegen een dergelijk scenario in
Type klanten het kader van Open Data en de doelstellingen die de gemeente heeft.
Klantproblemen
Een dag in het leven van
de klant De feedback van de gemeente is direct door de studenten gebruikt
Organisatiemap / voor doorontwikkeling in deze fase en leverde direct input op voor de
customer influence map customer validation stap in het customer development proces.
ROI
Minimum feature set
Het directe gevolg voor het emission concept was dat het concept zich
toen is gaan richten om MVO als uitgangspunt te nemen vanuit een
groen certificeringslabel. Er was immers een nieuw klantaspect
ontdekt namelijk ‘de overheid’ die mogelijk een certificering van een
dienst zou kunnen ondersteunen waardoor zakelijke klanten eerder
geneigd zouden zijn de dienst af te nemen.
Na de eerste feedback sessie met de Kennisalliantie
presenteerden de teams de manier waarop zij hun
In de fase van customer discovery proces heeft dit dan direct gevolgen
concept voorzagen. Hierbij konden een aantal zaken
voor de produkthypothese als de fase hierna: distributie & prijs
verder worden aangescherpt voor de product
hypothese. Het Scrumproces wordt dan ook weer gevoed met
hypothese maar het leverde gelijk input op voor een
belangrijke concretisatie uitbreidingen/aanpassingen.
hypothese m.b.t. de klant en zijn probleem.
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing
32. Distributie & prijs
hypothese Uit de voorgaande fase is de klanthypothese duidelijker
geworden.
Beschrijving distributiekanaal
Voegt distributiekanaal
waarde
toe?
Wat is de complexiteit en
prijs van het product?
Zijn er bestaande
consumenten
kooppatronen?
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing
33. Hartelijk dank voor uw aandacht
Kennisalliantie Samen werken aan economische vernieuwing
