1. Makroekonomia II

2. Lidhjet ndërkombëtare
Lidhjet ndërkombëtare – janë raportet
ndërkombëtare më vendet e tjera.
Integrimi i vendeve në ekonominë botërore
quhet ekonomi globale.
Ekonomitë kombëtare po bëhen gjithmonë e
më të ndërlidhura dhe ideja që ne po
shkojmë drejt një ekonomie globale po
bëhet gjithnjë e më shumë e pranueshme.

3. Po kthehemi te koncepti i ekonomive të
hapura dhe të mbyllura.
Lind pyetja se si realizohet këmbimi midis dy
vendeve?
Këmbimi në mes të vendeve lidhet përmes
dy kanaleve :
• Këmbimi Tregtar – ku bëhet këmbimi i
mallrave, dhe
• Këmbimi Financiar – ku këmbehen aktivet.

4. Bilanci i pagesave dhe kurset e
këmbimit
Bilanci i pagesave përfaqëson regjistrimin e
transaksioneve të banorëve të një vendi
me pjesën tjetër të botës.
Në bilancin e pagesave përfshihen dy llogari
kryesore:
 llogaria korrente, dhe
 llogaria e kapitalit.

5. Llogaria korrente regjistron tregtinë e mirave
dhe shërbimeve, si dhe pagesat e
transferueshme.
Shërbimet përfshijnë pagesat për transportin e
të mirave, pagesat për qiratë e shfrytëzimit të
nëntokës si dhe pagesat për interesat.
Pagesat e transferushme përbëhen prej të
hollave të dërguara nga jashtë, dhe ndihmave
falas.
Llogaria e kapitalit regjistron blerjet dhe
shitjet e aktiveve si, për shembull, aksionet,
obligacionet dhe tokën.

6. Llogaritë e jashtme duhet të
balancohen
Thelbi i pagesave ndërkombëtare është shumë i
thjeshtë: individët dhe firmat duhet të paguajnë për
ato që blejnë jashtë. Nëse një person shpenzon më
shumë se të ardhurat që ka, është e nevojshme që
deficiti i tij të financohet duke shitur aktive ose duke
marrë hua.
Rritja në rezervat zyrtare quhet edhe tepricë e
përgjithshme e bilancit të pagesave. Diskutimet
mund të përmblidhen në pohimin e mëposhtëm:
Teprica e bilancit = rritja në rezervat zyrtare valutore =
teprica e llogarisë korrente + hyrja e kapitalit privat
neto.

7. Kurset fikse të këmbimit
Tani do të shikojmë se si bankat qendrore,
nëpërmjet
transaksioneve
zyrtare,
financojnë ose sigurojnë mjete pagese për
tepricat dhe deficitet e bilancit të pagesave.
Në këtë kuadër, bëjmë dallimin midis sistemit
të kursit fiks dhe kursit luhatës të këmbimit.
Në një sistem të kursit fiks të këmbimit,
bankat qendrore të huaja janë gati të blejnë
dhe të shesin valutat e tyre me një çmim
fiks të shprehur me valuta tjera.

8. Ndërhyrja
Bankat e huaja qendrore mbajnë rezerva –
inventarëve të dollarëve dhe të artit që mund
ta shesin për të marrë dollarë – për t’i shitur
kur dëshirojnë, ose iu duhet të ndërhyjnë në
tregun valutor.
Ndërhyrja
përfaqëson
blerjen e valutave
qendrore.
shitjen
ose
nga bankat

9. Kurset fleksibile të këmbimit
Sipas kurseve fikse të këmbimit, bankat
qendrore duhet të sigurojnë çfarëdolloj
sasie të valutës së huaj që nevojitet për të
financuar balancimin e pagesave.
Në të kundërtën, në një sistem të kurseve
fleksibile bankat lejojnë përshtatjen e
kurseve të këmbimit për të barazuar
kërkesën me ofertën për valutë të huaj.

10. Kurse luhatës, të pastër dhe të
përzier
Në një sistem luhatës të pastër, bankat qendrore
qëndrojnë plotësisht mënjanë dhe lejojnë që
kurset e këmbimit ë përcaktohen lirisht në tregjet
valutore.
Në një sistem i tillë, derisa bankat qendrore nuk
ndërhyjnë në tregjet valutore, rrjedhimisht
transaksionet e rezervës zyrtare janë zero. Kjo
do të thotë që, në një sistem luhatës të pastër,
bilanci i pagesave është zero: kursi i këmbimit
përshtatet për ta bërë zero shumën e llogarisë
korrente dhe të kapitalit.

11. Terminologjia
Gjuha e kurseve të këmbimit mund të jetë
shumë e ngatërruar. Veçanërisht, termat
nënçmimi e mbiçmimi ( kurse
fleksibile të këmbimit ) dhe zhvlerësimi
e rivlerësimi ( Kurse fikse të këmbimit ),
përsëriten në çdo diskutim për tregtinë
dhe financën ndërkombëtare.

12. Një zhvlerësim ndodh kur çmimi i valutave të huaja
sipas regjimit të kurseve fikse rritet me akt zyrtar.
E kundërta e zhvlerësimit, rivlerësimi , ulja e çmimit të
valutave të vendit tonë në krahasim më vendet tjera.
Nënçmimi – një valutë nënçmohet kur në sistemin e
kurseve luhatëse, bëhet më pak e shtrenjtë në terma
të valutave të huaja.
Mbiçmimi – një valutë mbiçmohet kur bëhet më
shtrenjtë në termat të parasë së huaj.

13. Matja e kursit real të këmbimit dhe
dollari amerikan
Kursi real përfaqëson raportin e çmimeve të
huaja ndaj çmimeve të brendshme të
matura nga e njëjta valutë.
Kursi real i këmbimit mat aftësinë
konkurruese të një vendi me tregëtinë
ndërkombëtare.

14. Kursi real i këmbimit =
ePf
P
Ku P dhe Pf përfaqësojnë respektivisht nivelet e
çmimeve brenda dhe jashtë dhe e përfaqëson çmimin në
dollarë të valutës së huaj.
Vini re që, deri Pf përfaqëson çmimet e huaja, si p.sh.
çmimet e matura në € dhe kursi i këmbimit matet si kaq
dollarë për €, atëherë numëruesi shpreh çmimet e jashtme
të matura në dollarë, dhe derisa në këtë rast, në emërues
niveli i çmimeve të brendshme matet me dollarë, atëherë
kursi reali i këmbimit shpreh raportin e çmimeve të
jashtme ndaj atyre të brendshme.

15. Teoria Sasiore e parasë
Teoria sasiore e parasë në formën e saj më
të plotë pohon se niveli i çmimeve është
përpjestimor ndaj stokut monetar.

16. Neutraliteti i parasë
Paraja është neutrale kur ndryshimet në
stokun monetar çojnë vetëm në ndryshime
të nivelit të çmimeve, pa ndryshuar
variablat reale ( produkt, punëzënie,
norma e interesit).

17. Lëvizja e kapitalit
Kapitali është plotësisht i lëvizshëm
nga pikëpamja ndërkombëtare kur
investitorët mund të blejnë aktive me
shpejtësi,
me
kosto
të
ulët
transaksionesh,
në
shuma
të
pakufizuara dhe në çdo vend që të
duan.

18. Ekuilibri në tregun e të mirave
Rritja në kërkesën për import që vjen nga një dollar
rritjeje në të ardhurat quhet prirje marxhinale për
import. Prirja marxhinale për import mat funksionin e
një dollari shtesë të të ardhurave që shpenzohet për
importe. i
LM
E
i0
IS
0
Y0
Y

19. Tani, një rritje në shpenzimet autonome, Ĭ –Ĭ’ rrit nivelin e të
ardhurave prej Y në Y’, dhe rritja e të ardhurave qon në
zhvendosjen e kursës IS – IS’. Rritja e të ardhurave rrit
kërkesën për para, rritja e kërkesës për para qon në rritjen
e normës së interesit dhe në fund kemi uljen e
shpenzimeve për investime.( Ĭ = Ă).
i
LM
E
i'
i0
IS’
IS
0
Y0
Y’
Y

20. BALANCIMI I BRENDSHEM DHE I
JASHTEM
i
Teprice
Teprice
if
papunesi
E mbimpunesi
Deficit
Deficit
papunesi
mbimunesim
Y*

21. Mundell-Fleming- levizja perfekte e kapitalitkurset fikse

Ne kushtet e kurseve fikse dhe levizjes perfekte te
kapitalit, nje vend nuk mund te ndjeke politike te pavarur
monetare

22. Ekspansioni monetar-pa efekt
ekonomik
i
LM
LM`
i=if
E
BP=0
E`
IS
Rritjae ofertes monetare,- ule normat e i – del kapitali
jashte – bie vlera e valutes vendore - BQ shet deviza
terhjeke parat vendore nga qarkullimi-LM kthehet ne
pozicionin e saj fillesatar. plote kurë kurset jane
Politika fiskale ka efekt te
fikse??

23. LEVIZJA PERFEKTE E KAPITALIT –KURSET
FLEKSIBILE
i
Mbiçmim
i=if
E
Nençmim
IS
Produkti
Nese normat vendore te interesit bien – kemi dalje te kapitalitvaluta jone nençmohet dhe anasjelltas

24. PERSHTATJA NDAJ NJE TRONDITJE REALE
i
E`
i=if
E
IS`
IS
Produkti
Rritja e kerkeses nga te huajt, IS zhvendoset- normat e
interesit rriten- kapitali I huaj vershon ne vend- valuta jone
mbiçmohet- prodhimi bie
Politika fiskale pa efekt

25. EKSPANSIONI MONETAR-KURSET
FLEKSIBILE
i
LM
LM`
i=if
E
E``
i=if
E`
IS
Y0
Y1
Rritjae ofertes monetare,- ule normat e i – del kapitali
jashte – bie vlera e valutes vendore – eksporti rritet - IS
zhvendoset lart
Politika monetare ka efekt te plote ??

26. POLITIKA NE DEM TE VENDEVE TE TJERA
Devalvimi I valutes vendore - mallrat tona
me te lira