1. Makroekonomia II

2. Oferta Agregate: Pagat,
çmimet dhe punëzënia
Kurba e ofertës agregate ndërtohet nga lidhjet
midis pagave, çmimeve, punëzënies dhe
produktit.
Modeli klasik i teorisë makroekonomike predikon
që ekonomia është gjithmonë në punëzënie të
plotë. Ndonjë papunësi që vihet re është
papunësia friksionale.
Por natyrisht, nuk është kështu në realitet , dhe nuk
mund të pranohet që tregu i punës është
gjithmonë në ekuilibër ose në punëzënie të plotë

3. Kurba e Filipsit
Kurba e Filipsit përfaqëson lidhjen inverse
në mes të papunësisë dhe normës së
rritjes së pagës nominale.
Sa më e lartë të jetë norma e papunësisë aq
më e ulët është norma e inflacionit të
pagës. Me fjalë të tjera, ekziston një
kompensim midis inflacionit të pagës dhe
papunësisë.

4. Kurba e Filipsit tregon se norma e
inflacionit të pagës bie me rritjen e normës
së papunësisë.
Norma e inflacionit
6
4
2
0
-2
-4
Norma e papunësisë
Figura 1. Kurba e Filipsit

5. Norma e inflacionit të pagës, gw, përcaktohet si :
W – W-1 ... … … … … … … … … (1)
gw =
W-1
Ku, me W – shënojmë pagat e periudhës vijuese
W-1 – shënojmë pagat e periudhës paraprake.
Nëse me u* shënojmë normën natyrore të papunësisë, atëherë
kurba e thjeshtë e Filipsit do të jetë:
gw = – E ( u – u * ) … … … … … … … . (2)
ku me E – shënojmë ndjeshmërinë e pagave ndaj papunësisë,
u – norma e papunësisë,
u * – norma natyrore e papunësisë.

6. u > u* - atëherë pagat zvogëlohen,
u* > u - pagat rriten, dhe
u = u* - atëherë nuk kemi papunësi fare.
Sipas Kurbës së Filipsit pagat dhe çmimet
përshtaten ngadalë ndaj ndryshimeve në
kërkesën agregate. Pse?

7. Po supozojmë se ekonomia është në ekuilibër me
çmime të qëndrueshme dhe papunësi në normën
natyrore ( u = u* ). Tani kemi një rritje në stokun
monetar, ta zëmë, për 10%. Që ekonomia të
rikthehet përsëri në ekuilibër duhet që çmimet dhe
pagat të rriten më 10% shtesë.
Por, kurba e Filipsit tregon që do të duhet të ulet
papunësia që pagat të rriten me 10% shtesë.
Kjo do të sjellë në rritjen e normës së rritjes së pagës.
Pagat do të fillojnë të rriten dhe në fund, ekonomia
do të rikthehet në nivelin e produktit dhe
punëzënies në punëzënien e plotë.

8. Lidhja Pagë – Papunësi: Pse
pagat janë jofleksibile
Në teorinë neoklasike të ofertës, pagat
përshtaten menjëherë për të siguruar që
produkti është gjithmonë në nivelin e
punëzënies së plotë.
Por produkti nuk është gjithmonë në nivelin
e punëzënies së plotë, dhe kurba e Filipsit
sugjeron që pagat përshtaten ngadalë
ndaj ndryshimeve të kërkesës agregate.

9. Çështje themelore e teorisë së ofertës agregate
është pse paga nominale përshtatet ngadalë
ndaj ndryshimeve në kërkesë ose pagat janë
jofleksibile.
Pagat janë jofleksibile, ose përshtaten
ngadalë, kur lëvizin ngadalë gjatë kohës,
në vend që të jenë plotësisht fleksibile,
të tilla që të garantojnë punësim të plotë
në çdo moment kohe.

10. Tani me N* – shënojmë nivelin e punësimit në
punëzënie të plotë, dhe me N – nivelin aktual të
punësimit.
u=
N* – N
N*
… ... ... ... ... ... ... ...(3)
Kjo nënkupton që norma e papunësisë është 0, në
punësimin e plotë kur N = N*, por në realitet
edhe kur është punësimi i plotë ka një papunësi
friksionale pozitive.

11. Duke zëvendësuar ekuacionin (3) dhe (2) fitojmë
lidhjen e kurbës së Filipsit, midis nivelit të
punësimit dhe normës së ndryshimit të pagave
dhe kemi:
gw =
W – W-1
W-1
N* – N )
=E (
... ... ... ... (2a)
N*
Duke rishikuar ekuacionin, kurbën e Filipsit e
paraqesim si një lidhje midis pagës së kësaj
periudhe, pagës së periudhës së kaluar dhe
nivelit aktual të punëzënies dhe kemi:

12. Nëse në këtë periudhë lidhjen midis pagës – papunësisë që
Ky ekuacion paraqet ka
mbipunësim, atëherë Kjo lidhje është e paraqitur në fig. në
shënohet me WN. në
periudhën tjetër kurba
vijim.
Kjo kurbë tregon se
WN zhvendoset lart.
WN’’
WN
W
paga rritet me rritjen e
nivelit të punësimit.
WN’
Por nëse në këtë periudhë ka
një punëzënie më të vogël se
ajo e plotë, në periudhën
tjetër kurba WN do të
zhvendoset poshtë në WN’.
W
0
N*
N

13. Kjo kurbë tregon se paga rritet me rritjen e
nivelit të punësimit. Nëse është punësimi i
plotë N = N* atëherë paga e kësaj
periudhe është e barabartë me pagën e
periudhës së kaluar, nëse N ≠ N* atëherë
WN zhvendoset vet.
Pjerrësia e kurbës WN varret nga E
(ndjeshmërinë
e
pagave
ndaj
papunësisë ), nëse E është më e madhe
atëherë WN është më e pjerrët, d.m.th.
papunësia ka efekte të mëdha mbi pagën.

14. Mosfleksibiliteti i pagës
Faktorët
të
cilët
ndikojnë
mosfleksibilitetin e pagës janë:



Pastrimi i tregjeve në kushtet e
informacionit jo të plotë ,
Problemet e koordinimit ,
Pagat efiçente dhe kostot e
ndryshimit të çmimit .
në

15. Pastrimi i tregjeve në kushtet e
informacionit jo të plotë – kur rriten
pagat nominale sepse janë rritur çmimet,
punëtorët besojnë në mënyrë të gabuar se
janë rritur pagat reale dhe janë të gatshëm
të punojnë më shumë. Kjo zgjat deri sa
punëtorët të marrin informatën se rritja e
pagës është rezultat i rritjes së çmimeve
d.m.th. kalon një kohë deri sa punëtorët e
kuptojnë.

16. Problemet e koordinimit – edhe problemet e
koordinimit është një faktor i cili ndikon në
mosfleksibilitetin e pagës. Pse? P.sh. nëse rritet
oferta monetare, rriten çmime, dhe vetëm në një
firmë ndërsa në të tjerat jo, atëherë ajo firmë do
të humb konsumatorët për shkak të çmimeve më
të larta. Rritja e çmimeve do të zvogëlon
kërkesën, e kjo firmë gjithashtu do të ulë pagat,
mirëpo të gjitha firmat nuk do të veprojnë kështu,
sepse mungon koordinimi, gjithashtu kësaj firme
do t’i ikin punëtorët, kështu që në firmat tjera
pagat nuk ndryshojnë.

17. Pagat efiçente dhe kostot e
ndryshimit të çmimit – këtu vjen në
shprehje paga si mjet motivimi për punë,
kështu ka raste kur firmat i paguajnë
punëtorët mirë për t’i mbajtur ata në punë
një kohë më të gjatë.